Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

Y PARCH J. ROWLANDS, D.D.,…

News
Cite
Share

Y PARCH J. ROWLANDS, D.D., LLANELLI. Maie Dr Rowlands yn bregdthwr poblog- aadd, gweinidbjg llwyddiamnus, a Christian, tmwyadll, a gioirdhwyl amliawdd yiw gwnetyd cyf- iawnlder a clhymerilaid mor ddisglaer yn y giofod sydtd at ein erwiasanaeibh. Gacnwyd ef yn y flwydidyns 1825, mewn fferm o'r emw Biaidiloigain, ger Lliainfodhraefch, Mbn. Ei rieni oeddynt Owen1 ac Elizabeth Rowlands, y nhai a. fedyddiwyd gam y seraplhaMd Christ mas Evans. Yinuniaisant ag egllwys Llanfech- riaefbh. Mae. yr eglwtys Iron wedi magu am- myw bregetihwiyr pcJblogaidld. Hebilaiw gwt'tih- ddrydh ein bysigrif, yma. y deichreuodid Dr Jioaeis, 'Kangolllen. ac O. Waldo Jiames bre- s-abhu. Gwiasaaiaeibhlodd Owen Rowlands, tad Dr Rowlands, y iswydd o ddiacotn yn eglwyis Lllanifladhrrlaielthwm yn age's i 60 mljynedd gyda'r fpy|dld3bmdteib mw($alf. "Sir loledid di fetm yjii chwaer i'r enwog Benjamin Jones (P. A. Mom), b:u- Id o fri yin, ei ddydd. Ysgrifenodd lyfr ar egwyddioriion y Testament Xcwydd mewn aitdbiad i Bruit us. OVrtagtvvlyid J. Rowlands ar aelwydi rhieni duiwioil, y rhaii fuomt wrthi yn ddiwyd yn hau hladlall:rWinweidld vn ei gakwi. Buorit yn gyf- ryiu'i u offieryniol i'w gymihwyislo ar gyfer y gwiailtlh a'i arosai. Yal ychwainegoJ: at fan- teisdlon yr aelwiyd, cyfranogodd o .fanteision vr visio^oH Salbbalbhoi. Derbyniiodld^ befiyd add- W fvdotl ddia. Diairifoniwyd _e!f i'r ysgMl yn X diaeraybi. ac wedi byny i Lerpwl, lie y rb~ (bb *bl brawfion, amliwg fod ei alluoedd meddvliol yn ym'eamgu. Oyinnyddodd yn gvt Yvm mewn gwybodaeit(h, ac astudiai yn galied air hvd1 yr wyithiniols, ond ymriodldlad i waatb crefvddo'l ar y S'afbibiafch- Pain vn 15 oed, sef Til v- flwyddtvn 1840, deirbymwyd ef yn n i^,d tii e^wys Lfanfadhradtih. Bedydd'wyd ef vn yr Alton AMvr gydag 21 o ymgeiswyr ereill am aelodaetlh esfJwysig. Yn v flwvddyn 1847, pan, yii 22 oed, ar avmbelliad yr eglwys. a'r gweimdbg, y Pairch Hu«b .Tones (Rbuiybyn), ..y. egru ei I'm i W'fi y wemi'dogaeth. if merai Mr Joines, y gwieinidog, ddyddcrdeb mewr yndd-i. Y flwiyddyln ganlyno), yn ngbanol Tobeithion disglaer piawfb a'i had- waenai, aleth i Go1 eg Por.typwl, ac eis:-oJ.(bcid yno wrth or&ed y diweddar aihraAvon, Ill' Thomas a'r Farch George Tihomas, M.A. Yn ystod ei dytidor colegawil, dteth i gysylltiad a'r dnveddar Baloh — Hughes, Macs teg, ar z, Pardh Tlbamlais Evans, y oenadkvr, India: Yr oedd y diiiweddar Dr Evans, QasteEiniedd, a Dr RoivCanids yn gytfeilCikm maiwr, a dymuniiad Mr Evans oedd i Mr Rowlands dradd'odi ei hreglelth aingladdol. Bu y ddau yn gyd-dlyg- yddion i'r "Gwtyiiiedydd" a'r "Gwyliwr" trwy ysitod oes y ddau gyh'oieddiad hyny. Bu, hefyd, yn olygiyidd "Serein Gamier" aim rtai blyiKyddoieidid, miewn oysyXtiad ag Owaiin Gwiymiedd ai'r PtaMhi Rtowie, Aber- gwaun.. Traddododd, befyd, y bregeitih anio,- f.addici i'w gyfaill Hushes, Maosteg; ac befyd i'r Pardh G. H. Roberibs, Ca.epfyrddim. Mlae ysgrliif o'i eilddo ar Mrs Robertts yn y "Gen. inen" gyinitaff am y ftwyddyn breSiennioL Yn y collieg, rihioddodid floddLocnrwyddl i'r athnaiwon trwiy ei ddiwydrwydd yn ei a.stiud- iaeit-h. a'i alu meiddylioil, a'i sylw i'w amiryw- iol ddyledktwiyddau. Daetlh ed einw a'i ddoin- iau yn, bur adnlaib-yddus trlwlY Gyimru yn pftod tymjhior e'i efTyduae'nh, ac yn 1851, tair blyil, edd. wedi ei fiyniediad i'r coleg, ca,fo,dd alwad unifrydoil oddiwrtih egllw<y<s PenM, Cwmafoin. Derbyindioldd hi, ac yno yr ordedinjilwyd ef y flwiyiddyn bioano. Deohreuodd ar ei waitb o ddifrif, a daelfch yn fuan yn all1 u yn y lie, a ddCiyniwyd ei lafur Igw:ei,n,idoga'E:fHhoil a lhvydd- iant mawir. T'ria yma, dlaotb i gystylllfci'ad ag undg ferch yr a.dfarwdl Ddr Diavies, y pregefthwr dall, uin o riagoroiliom ei ddydd, aic ymunodd a hi nuewn glan brilodias. Wedii iiddo Pjafurio vimia aim yn agios i 22 o flynyddiau, a.nT!begwyd ef a'i briiod lalu dlarlluniau (oil pain'biinigsi) yn eu qyffiarvvin miaiimt, ale ainerchi-jad mewn. ffram goreurecSig, fel arwydd o liarch yr eglwys a'r airdaC. iddynt. Yn 1873, symuidodd i Moriaib, LTainelli, pan oedld yr achos yn ei fabandod, a lie y parlfoa hyd heldldiyw yn' ucfhefj ei baric/h fel gwieinidog gotfalus, a phriege'tbwr byawdl. cydwiyibodlol, a, IglolnJelslt. ei ddlyfodiad i Moriiali, a lhAlydd'iainit ana.wr, ac mae yr esrlwys hon yn awr yn un o'r rbaii mwyaif yn y D'ywysbgaetih. Medda Dr Rowliatilds y oymihwysderau arbenig a ysltyrir yn ainlbefbiglorian pregeitJhwr gwir fawir—qymeriad difriycbeullyd, lla's cryf, eg- Lair, a thoddedliig, yn denuV sylw, meddwl cflir a bywiog bob amaer, a medruisrwydd nicidedig i osoldi -petlhiau mawr yr iedhydwr- iiaelth niewii miodd syimil a hiaiwdd eu deall gerbrtom eii wirlaindiawyir, fol mae ei eiriau yn gliynu flel saieitftilau yn y galoin. E'tlhioilwyd ef yn Ofiiywydd Unideb v Bed- yddwyr yn 1889. Dywedai y "Baptiisifc" mewn perltlhyiniais i"r apiwiynJbiiaid hwn —"Md oedd nelb yn fwy teiilwing o'r arirbydedid, nac yn TWY galluog i wnietvd cyfiawmder a'i hawliau, IlIa. Dr Rowlands, Moriab, Llaineli." Yr oedd o! anendhiad o'r igadladr yn un a hir gofir gan ei wralndiawyr. Ei destfyn oedd, Crisitiioinlog- webh. y grdfydd oreu i gvfarfivd angen y byd." Fell .,aw!d!wr, byw|gr|aipfl^<M, a clivfieiltbvdd, mae ei enw yn adinlalbyddus i'r holb1 ddarllen- gar. Ysoiiifenocld gofiaiib rhlagoroil i'r Parch Daniel Daviee, D-D. (ry .pregetbwr dall), mewin ardkjulll BMbriig, dyddondlj a demadolj a chyd- nabyddlir elf yn dlriysor i'r Gymraeg. Oyf- ieitModd "Hanes y Bedyddlwyr" (Sitokes) i'r Gymraeg, ac ysgirifeniodd gofiiamlb i'w gyfaill Huiglbes, JM^aes'beig. Yin y fl|wyddiyjii 1888, griaddiwyd ef yn D.D. yn Mhxifiysigol Madi- som, lie y gralddiiwyd ei diad-yn-ngbyfraibh o'i flaen. Maie giainddo nai, befyd, yn D.D., selfy Plairch H. Rowlands, M.A., Chicago. 0 ran agwedd gorplhiorol, miae ei ymddang- osliiaid yn uriddiaisioll a thywysiogiaiidd, er yn holilol ddiymboingair a dinodres. Pel trefwr a dinesydd, oymier ddiyddordelb yn mblob mud- iad oy!ho'eddus a bertlbyin i'r dnelf, ac i Gym- ru. ac er nad yw ym siaradus, nlalC yn oeisio yniwrhio i'r ifrynb, telir y syltw maniyliaf i bob awigriym o'i eiddio, ac edmygir ef yn fawr yn inihiolb :cyilch gan bawb a'i adwaeiniant.

- DR EDWARD TAYLOR JOKES.