Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

1 article on this Page

AELWYD HAFOD LAWEN

News
Cite
Share

AELWYD HAFOD LAWEN [Gan y SCWL-Y N. XIX — FFAIR CALAXGAUAF. Yn mlieai diwinod lieu ddau wed'yn, yi oeddwn wedi goipluen te, ac yn edstedd wrtli y tan yn fy ystateli tMiig yn darllien, pan glywn giioc with y dirws lailian, y drws yn caiel ei agor, a llais yn galw "H:do! B'le mae'r bobolyma, ?" Yna clywn Mrs Morgans, gwialg y ty, yn dyweyd U "Ho! John Lewis! Ohi sy' na'. Dewch yn mlaeai." "Odiy Griffiths mewn ?" gofynair dyeitilir- ddyn. "Ody, mae e yn y pariwlr fan 'na. Cerwch mewn ato fe," atabad Mrs Morgans. A'r fynyd nesaf, dyma ddrws y pairiwr yn ca.el ei agor, a phen Johni, Xaiitgodh, yn ymddangos. "Wei,' faahgien," ebe fe, "Shwd dywydd y chi'n gael, gwedwoh ?" "Run fatli dywydlci a dhwibhu'u, ddyliwn i," ebe tinaum. "Dal yn rult oar ma,3 hi, ynte ?" Chwarddodd fy yimvelydd writh fy ateb- iad. "Wfft i chi, hen bdboi y North yna! Does dim ^hwd betli a gwnevd i dhi ddeall S'hwd mae pethau'n ed'nycili ? OdycJr chd'n gweit'hio'n inlaen dipyn ?" "O'r ysgol yda. cJri'n feddwl ?" ebie finnan, gan dybied1 fy mod yin caeil goleami a,r y mater o'r ddwiedd. "Oh, mae pethau'n dod yn mlaen acw'n right gysurus." Ond eliwierthim yn fwy mag erdoed a wmaeth o with yr an atebiad. "Fachgen Fadhgen ebe fe. "Welads i ddim o'ch sort. chi erioed, aT naddo i Oml taw hiali shwd mae ishyngto citi a Gwen, Htifod La.wen, own i!" "Ond tuedda jhi wedi gudido cael ei gwel'd hi, a deyd suit roedd pethau'n bed 1" ebe finaicui, gan deimlo'n bur anesmwyth. "Do, do," ebe fe. Ond rw i wedii ffaelu eiaiel cyfle. Ond danoo, fachgen, mae'n rhaid i olutliani wneyd ifhywbetlh eich. hunan All each jfrynds ddim gwneyd tywvdd yn eich He chwi." Yna, ar oi aistudio am .fynyd, dyina fo.u dJelvd "Fe wn i beth wnewdh Clhii r' "Wel ?" gofynais yn brydeirus. "R,ha!d i chi ddod ir'r ffaiiir direnydd "I'r ffair!" ebe finÙau. "Pia If air I Wydd- wu i ddim fod ff'e>kiau gyno chi yn Lian- ddewi yma." "Xag oes, with gwrs," ebe fe. "Ond ffair y dro, fachgen, ffiaiir fawr Claaigaua—ffadr cyflngi a phribpeth." "Ond betili fydd gyn i i wneyd mewn ffair 1" gofynais mewn cymaint syndod ag eitoed. "rJ\)eis gvn i ddlim i'w wertliu, a toes dim elsio paynu anifail o fatlh. yn y byd arnaf. ac o ran cyflcgi, fydda i ddim yn cadw morwyn fhun. Mi fydd Mrs Morgans pi gwneyd pob dim trosw i." "O'r sohooc anwyl 1" ebe John, galL bwyso yn ol ar ai gadair, a diwer-thin. "Glyws dyn shwd beth erioed WVT e ddim both mae ffair dda J" Ac yna mi aeitlh yn ei flaen i esbonio imi fod pabl ieuainc yn mynydhu ffeiriau fel hon, ac yn cadw cwmpeini a'u gfflydd. "A fe fydd GWlen, Hafbd Law en, yn siwr o fori yino, a Ohoiedmawa- helfyd, mi mentra fe," ebe Xaiiitgocih. "A fe gjewch gyfle yno 1 ddoidi p'etihau'n right Ylto. os oes gan Gwen IYW gyma-int o gewc airnccii chi." "Cewci arna- i? Be dy hyny, deydwah ?" "Cewc, fachgen Cewc Golwg Tipyn o olwg arnoch chi, neu feddwil am danocli. chi Fe weda i bistlf wma i a chwi. Fe ro i lifft i cihwi lawr i'r ffair dienydd yn ein ca*. ni, ac yna eewch wneyd fel y my nodi am ddod nol. Tebyg gien i mai gyda Gwen y bvddwcih chi'n moyn dod gawe." "Ond," ebe fi wed'yn, "sut men lira i ddod, deydweh? Fedra, i ddlim gad^el y,r ysgol, AA-ieilwch chi 1'7. "Biff Ysgol wir! Pwy y dhi'n feddwl gieiwcih olid i dclbd i'r ysgol dydd ffair Clan- gaua Rw i'n gweyd yn ffact wntho chi, os y oliiii medd'wl rliyvvbeth am Gwan, HRFAA Laweii, r'hMd i chi ofauu am fold gyda hi yn y ffair. Bydclw:c:h chi'n baMd ea'byn naw o'r glocli boreu dreinydd, a, fe ddbwa i a'r ciair hibo i'ch rnoyn dhd." A ffwr ag o. Wedli iddlo fyn'd mi ddech- a'euais feddwl a fedrwn i rod dIiwrnod o wyl- iau i'r pliant ddydd y ffair, ac er mwyn bod yn sier, mi eis i chwilio am Mr Da-vies, y gw'einidog. "Wrtli gwirs hynv ebe fo. "Does dim use meddwl cadw cwrdcl nac ysgol dydd y ffaar. Ry iii'ii tynn'r sedat nioi—-tcirwdh. dhwitihan'r ysgol fyny FeM, gyda chydwybod osmwytlli, torais yr ysgol fyny nos tiranoetih, gan ddyweyd wrth y plant gan mad dydd y ffair oedd y diwrnod canlynol, na fuasai dim ysgol. Oymprais dipyn fwy o ofal niag aifor 1 wisgo horen dydd y ffair; ac erbyn nMV o'r gloch yr oeddwn yn barod, wedi cael boreu- fwyd a p'hob dim erbyn y daeth John Xant- goch, a'r car haibio i mi. ,J "Fachgen,1' ebe fe, pan ddringals with ei Oichr yn y car. "Ry cihi'n sW'01 ofnadwy ■ •-ftrst-class a. clietyn. Gyrasomyu hamddeMO.1 drwy lieiolyddl eulioai gei.l'w:on y w:hcl 'bua'rdre. Doiedd dim "neges" arbenig gan fy ngihyfaill yn y ffadr, ond ei fod yn gwneyd liyn o garedigmwydd a mi; ac felly nid nedd. rihyAV fnys malWlr aino ef na, iniiimau. Erbyn cyiiiaedd y drief yr oedd yr heolydd yn cirlawm o .ddlynion, g'Vvyr, gwragedd a phlanit, hiein ao ieuanc; ooinran r ffyrdd wedi eu llemwd a clherbydau gwieigion y if ermwyr tifWY y <lhæi. hyn y gwnaetiiom ei i i tfOlfdd yn araf nes cyiha.edd y tafarndy lie yr axferai Xantgocih roi y cerby,d. Yma cynnorth.wyais Jiohn i diyxnu'r loeffyl yn liiydd, i drloi'if eeirbyd o'r noilldu, ac i osod y cieffyl yn y stiablyr lion oadd yn orlawn o g6ffylau erbyn hyn. "Fe gew ch ddigon 00 amser, ebe John wrtliyf cyn ymadael. "Cerwch i weld tipyn ar y ffair gynta. Fydd dim tairio i chi edrych ai- ol Gwen nes boo'r prydnawn bach cynnar. Ond unwaitih yr Oiwcih chi -atii, atdciwcili wrthi fel troged." C'eisiais felly gydyimffurfio a'r cyngilior. Aietihum o'r iiai,]A ystryd i'r llall; sylwais ar y bargeiiiio, am yr anifeiliaxd, ymdrecih y gwertbwr i frolio yr anifail, ac eiddo y pryn- iytr i gael beiau aAnQ_i Aetiluim am dro drwy'r farchnad ymenyn, ac yno, yn mhlith mfer o fercbed ereill; gwehvn Gwen, HDafod Law en, a dwy fasged o'i blatn, y naill ac ymenyn a'r llalll ac wya-u ganddd ar wieirtlh. Pan ddewtQrym i'l' gohvg, gwe'lwn y mer- cihed o gwmpas Gwen yn dywieyd rhywbeth y naill wrtfi y llall, a'r oil olionynt yn cihwer- thin, ac yn edrych, yn arwyddioicaol a cheli- AM&irus tungiatiaf, a Gwen yn coda ei phen yn "sinoohitlyd," fel y dywedent, ac yn troi ei giwyineib dlr'aw—ond etJo yn methu peddio gwrido. Xis gwyddwn yn iawn pa betli fyddai dldoeitlhaf a goreu i mi wneyd, ai gadael' iddi heb gymeryd sylw oihoni ar y pryd, neu fyn'd ati i siarad. Ond penderfynwyd 'y cwestiwin troswyf. Ar y naiM du i Gwen safai Mlairi, cliwaer Jane, Pantyfeclwen, yr hon a, brofadd' yn fatlh gyfeilLes ffyddlon i mi dydd y Dadth fythgofiadwy; ac ar yr oClhir arall iddi yr oiedd Sarah, Coedmawir, dhwaier Dafydd. "Mr GriflithE," obe Mari wrtliy f, "Ody clii yn ffeiiriAvr? Sihwd y dhi slawler dydd1?" Rhaid oeidd fel}y i mi fyn'd atynt, 00 heb i mi anerch Gwen Y11 uindongyrohol fy han, Jlwyddodd Mari i'w thynu i mewm i'r siarad, a dyna lie buom ein pedwar yn siafrad a. chweiitliin am giryn chwarter awr. Yn syd- yn., dyma Marj ylll teed at Sia.rah, ac yn dy- wlevd: "Sarah, lodes Pwy oedd hona aeih heib- h.o nawr gyda. Dafy ld eich brawd ?" "Gyda, Dafydd ni ?" ete Saia'li. "Doedd neb ]'wv'n shvr o Ivnv "Weil, fe gymerads i oedd e," ebe Miri. A cihyda hyn dyma Siairah yn gadael y fasged ac yn rhedeg at dclriws y farobnad i edrycih pwy allai fod. Winciodd Mari amaf, a tlbrcdd hitlhau ymaitlh i dori siamad a dhyficdlleaaiu yr ochr ditaiw. Dealla's yn y fan mad h",c oedld y cwbl wiedi l\H'} ei fwriadu i rod cyfle i mi ddyweyd gair yn gyfrinadhol wrth Giweai. Da-iais p -11 innau ar v cyfle. "Miss Williams," ebe fi. "Gwen\ Pa- liiam yr ydyoh mor sych wntJhyf ? Pe bae dliwi'n gwybod "Husili ti, ebe lilthau. ''PeiidllA\ cih siarad faiii hyn lie mae pawlb yn dlywied "R.haid i mi gael dyweyd ebe finnaiu. "Pa le y caf eich gwieled vn!te? MI.1,e getnyf eiis,io dyweyd wrt'hydh sut y buodd." Edrycihodd yn frysiog tua'r diws, a gwel- odd Sarah yn trod yn ol tuagatom. "Mi fyddaf 0 flaen y Cioach. and Horsea am uann.er &wr wedi tri," ebe Gweai yn didSslbaw. v>yda hyn dyma Sarah yn ei ,hol. "Beth gest ti, Mari, i feddwl mail Dafydd! ni oedd yna ?" ebe h-. "Dcieg yna ddim golwg arno fe." "Nid fe oedd e, ynte, yn sound," atebai Mari, g'an wdnco arnaf hClh i Saraih ei gwel- ded hi. A'm caloin wedi ysigafhihaiu ilawer with addewid Gwen i'm ayfarfed, fcroais i fyn'd ymaith. Ond ychydig wyd'dKvn y pryd nrvvnw oobh aH merch gudidio yn ei inynwes (rw barhau.)