Papur Pawb

Y SWEL SW) L, neu Adgofion Jeroboam Jones, Ysw (Ap Nebat). PENiNOD XV.—BARN Y SWEL AM WIR GARIAD. RTH gwrs, teimlwn i fel y dylai pob glas- lane a phawb arall deimlo dan gyffelyb amgylchiade, fod yn dda genyf gael mam dan yr un gronglwyd a mi unweth yn rhag- or ond, yn wir, rhaid dyweyd mai trailertli fawr gefais gyda hi y tro yma drwy fod ei heiddigedd afresymol o Mrs Daniels yn mynu tori allan yn y manau mwyaf auliebygol, acyn ydulliau mwyaf annisgwyl- iadwy. Yr oedd Mrs Daniels, y bore- dJj- lvuol, wedi dod i ddeall ym drwyadil fel yr oudd y gwyn't yn cliwytihu, ac yn hyitraoh na pheat i r hen wraig fwy o achos i fod yn j<lus drwy dallu sylw arbeaiig i mi a gwem-. ,v<ldu gyda gofall arberiig t'm angcnrhetdie, fc gadwodd Mrs Daniels draw o'r parlwr gymaijiift. fyth ag a fedr-ai, gan anfon y for- wytt i wneyd bwyd i mam a fine. Ar (•! i mi, fel y tybiwn, argyhoeddi main y noson gvmtaf nad oeddwn yn ma'io dim Tn Mrs Daniels, ac :a,r ol i mi ddwyn y dadSb eucm a'r rhasyiiiau mwyaf aiiaitebadwy 1 brofi hyny, ttsteddai mam wedi'r cwbl yn futl a -14, byldar wrth ochr Itan y parlwr, ac nid oedd, tie in am amser iiiaifh i',w glywed ond olec, due, cleic feclian, ddisitaw, blaenau gweiyll, fel y gweuai hosan, ac iiii wedais hi, erioed yn gwau mor gyflyin mliC: yn gwasgu Ei gwef- usau mor dyn'ioffi ait eu gilydd—yr oedd yn eu gwasgu crmiod i'r un g;iir fed'ru dod allam rliyngddynt. Yr oeddwn, ac yr wyf yn cam fy lien fam anwyl yn fwy, lift nieib arai. Ond paid- led v darllenydd a meddiwl' fy mod yn awr, ar oi gwii-eyd y isyiw yma, am fyli'd yn iiilaen t ynittlamychu air igariad, mat) alt 'ei- fam, a feliy'n m'laen. Galllaswn wineyd hyny, lllae'n wir, pe buasai adgofion yr ymweliad sydynv hwnw o ciddo mam yn rhai hyfryd; uilhil nid rhai fellv ydynt. Nid wyf yn oofio arlug fwy annifyr yn fy oas^—ag orthro un adeg arall yn uiiior-aor oedd y tro yma pan diiksgynodd .mamar fy ngwarlthaf fel huddugl i bates; yr oedd yn anmlfyr oh er wydd fy mod wedi myiied mor bell gyda serch tuagat Mrs Daniels, tra yr oedd mam, o'r ,)(!Iir ax,a,l'I mor olflnadlwy o elynot i Mrs Dialn- iels, ac o gan'lyniiad, yr wyf yn cofio hyd heddyw gyda'r diflasdod mwyaf am y dra- rt'ettli gefais £ gadWr ddysgl yn wasitad cyd- riiwng y ddwy tra y bu main yno gyda ni tir yr ymweliad hiwtn. "Mam," meddwn toe, wrth we\lled nad oedd hi yn gwneyd dim osgo i. ddeohne ymddyddan. a ii, "trhaid ef ch bod wedi blino; liwyrach y bydda.i'n well genyoh fyn'd i orphwys. Galwaf am swgar yrwan, ond, i chwiÍ ddy- weyd y gair." (jrwasgai yr hen wraig,ei gwefusau yn dyn- aoh fytli-gwefusau tenueuon ydynt, yn rhoddi iiddi. ar acteg fe'l hon. ollwg benderfynol a di- droi-yn-ol. ,NÙl atebodd fi am enyd, ac yn y -man gwdlwn ddagrau tryloewon yn disgy n yn didiiisitaw ar ihyd lei gwyncib anwyl ar yr iliosatn yr oedd lii ytn, brysur wau i mil. fSylw- ats ami yn ceiisio sychu ei. gwyneb yn slai, a clilywais lii yn rlici ochenaid ddistaw faoh ac ar yr un pryd yn ceisio edrych yn iwy pellderiynoll a dlidaro njag erfioed—ond gwydd- wn o'r gore mai ymddatngosiad allanoi oedd hyny i gyd, a' bod ar fedir toili aliian i wylo yn :Md!i. Oodais o'm oadair freichiiau, a plienAniais wlltJh et hochr, gan af'el yn el dwylaw. 7" M(JI11/h3lCih), Jb(dd|i'|r nidter, meddwn, "befth wyf ti wedi wneyd,, i beri y fatli boen i chwi ?" Gollyngoddi yr hen wraig ei. hosan ar ei gliiniau, trodd ataf, gafae'lodd am fy ngwddf yn gynbeis a chilyd-a,e 0 y maenhyw deim- lad trydanoll yn itaniio dyn pan y inae et hen fam yn. apelio alto mewn,dull fel hyn., Ed- rydhai yn myw ffy 'llvgalid heb ddyweydyr un gaiir, and yr oeddwn bron tybio fy mod, wrtih sydliu. i'r i lyga-id gleision, caredig hyny, yn gwelted ynddynlt arwydduon liaraetli am bnesieiiinolideib fy nhad wrth. ein iliochr yr adeg yma. Ond yr oefdd fy nhad yn niheli; oedd —y tudraw i"r[tl:eill! Yr wyf yn credu hyd heddyw. fod mam, y mynydau hyny, yn ei ohyfyngder—ar ol cael ci ibiireehu yn adanol gan fy nadfeuon. beauitiiFul i o barthed i Mrs Daniels a imaterion erai'll, y rhai mad oedd hi), yn credu mohonynt yn aigwaelod ii ehalon, er leu bod yn ymdldarigos lawer yn rhy res- ymoll iddi fedru eu gwrthddyweydi—yn credu yn ,sierpe buasai fy anwyl dad gydai iii y buasaief yn cymeryd lei- lioclir Iu, ac feMy, maci'n ddtam'heu, y 'buasai yn gwneyd, gan wneyd byr waiitli ar fy nadleuon am hym- reisyiiitadiei fl. Mi ddywedodd.air am enyd, dim ond gaf- ael am !fy ngwddf. Nid. oedd yn wylo, ond nidJ oedld yn mhell o wneyd hyny ychwaith. "Bie,cl-i'r iuaiter, mam," gofynwn iddi- edl- waiJtlh, "betih iwyf fi wedi wmeyd i bcri poen fell hyn i dhwi ? Md wyf wedi tynu gwarth arnoch .mewn unrhyw fodd, a wyf?" "Nag wyt, maohgen i." "Wel, ynte, 'paliani yr ydych yn ym- boeinli ?' GoSyngodd ei gafael ohonaf, edryohodd yn fwy treiddgar ac ymofyngar yn fy wyneb nag y gwefljats lii en'oeid o'r blaen yn gwneyd —<rhyw faith °. ledrychiad ofnus, himethlawn, fel pc.buasai yn ofni fy nglilywed yn dyweyd fy mod yn caru. unrhyw berson araill ar y ddaea-r heMaw hi, ac fel pe buasai yn hir- aatliu am y idyddtau hyny gynifc pan nad oedd- wn yn meddwl am iieb na dlim ond am main. "Fy machgeii bach i," smieddai, gan afaed yn fy Haw, a dyweyd y geiiriau yn ddistaw ac araf, "wn i ddiim a ydt peth fel hyn yn iawn ynof aic peidio, end yr ydw i yn teimlo yn odi tiaWn rwisult wfritili fedldw 131m yr adeg pan ÍLydd: ratid 'i Inli diy roi di i fyny i un aTiltI; 11. Codata a rhoddiais iJddl gusan—pailiami y dy'l'Wii gywilydldio laddef fy mod wedi rhoddi cystal cusan i'm mam ag a roddais i neb 4- erioad? Ond y foment yr oeddwn yn ei ohusanu., (teimlwn ei gweiusau yn crynu ar f- ngwefusau ii, ac yr oedd fy wyneb yn ddioud yn wlyb ga;n ddagrau nad oeddyiit- wedi. dod o'm liygaid i. Dyma'r gawod oedd- wn wedi ofni yn tori. "Beth, p&m yr ydych yn tori eicli calou fel hyii, main?" meddwn wrtM. "Gweil'd rydw d fod yn rhaid i mi olllwng fy iigafel olio not ti cyn-bo hir, a dy r. v Üil i fyny i rwun arall. Ddaru'm t. erioed fedd- wl am y peith nes yr est ti. ffwrdd o dy hen gartre, ond yrwan mae'r peith wedi fy iiliaro ti fieU meillteiij ac rydw i'n gwerd y bydd raid i mi dy roi di li fyny A rwun—nid dynes, y ty yma gdbei)H.n.o—end i rwun arall os nad iddi hi, a byddaf inne wed'yn heb neb i glymu fy nglialoii am,! dano. Loers fawr i ,mi,a thorodd allan i wylo fel na feidrai ddyweyd gaiir am yohydig—"loe-s fawr i mi oedd! gorfod gdllwngi fy ngafel to dy dad., ond ymdawelais gan ieddwl mat y Bod Mawr oedd yn'-gwbod ore, hwrach.fod eisio dy dad yr adeg bono yn y nefoedd i wneyd • riiw watith diw-tan ni i gid na fedra, to mo ei wneyd ar y ddaear; ond yrwan- dyrna ft wedi gwel"d tnard ydt'r amser yn mlieil pan' fydd raid i mi oljKpg fy ngafelt bhonot tithe.. hefyd, a dy, wel'd dJi yn dddoLi un arall. 0, mae iiynyna yn tori nghatan. i." Ceisi-aiis. §i' ohysuro gore gallwn dywedais wrtlii pa bryd Dynag y priodwn ijna fyddaii; diiii gwaliainaeth rliyngof fi a hi wed'yn; • <ly wed ais writlilL na feidraii neib bytth fedd- iaiinu y lie oedd gan fy imam yn fy nghalon i—Miaa lie mann oedd hwnV, ac er. i mt, hwyrach, ddod o hyd i'r oneth ui'e a harddaf, a mwyaf gwybodtis, glanwet'h, a inedrus, yn yr hol Ifyd, na tfedrai. hyd yn iiod y t'a'tli eneth a hono gymeiryd lie mam yn fy ngh-a, lon. Dangosalisi iddi fod, calon ipob dyn a dynes feJl ty mawr, wledi. ei ranu yn wahanol ystaf.ell oedd fod) yno, yatafeU i r tad, un • arall i'r fam, erai'll ir brodyr a chwiorydd, ac felly yn mlaen, .ond fod1 y Crewr wedi creu un ysltafell. arall ,y byddat. yn rhaid iddi fod'yn wag nasi y deiuai. partiner bywyd per- ohenog y galon hono t'r golwg—-boed wr boed wraig—ond er '['r paitner newydd ddud, i fewn: i'r ga!Lon, diangosaiis tna. fyddai, nas gallai, ac fna byddaii raiid iddo drawsfeddiannu rhan yr un o'r 'llein o'r galon hono, na gwth- io neb o'r hen denantiaid drus drothwy eu hysibafiellloedd leru huiieii. Gwrandawaa mMn yn asftud ar hyn, ac yr oedd yn ymdawelu cryn lawer hefyd "Ond," meddai ttoc (er nad wyf yn cofio y geiiie ddefnyddiodd hi ar y piyd, dim ond eu sylwedd, rhoddaf yr ystyr yn fy ngeiris fy iliun), "rwyt ti wadd, aiarad yn neis iawn, a dangos fod gin diy dad a dy fam rwm go hielaeth yn dy galon di, ond wedi'r cwbwl, pan ddaw y Hall, y -til, i fewn, mi fydd ei rwm mor fawr ac mor grand fel y daw hi, i fewn yn awdurdodol, a bosstio pawb ohonan ni fydd yno lawer o aimser o'ii blaen. "Dim o'r fath beth, mam," meddwn wrtlii, "Pan ddaw y HI yna ydyoh yn son am dani, i fewn i gymaryd meddiant o'i rwm, dod i fewn wiiaiff hi ti fodl yn un o'r teutu fydd rnewn mieddiarit o'r galonhono eisoes; bydd yn deaH hyny cyn dod, bydd yn gwybod mai merch i chwi fydd hii, ac er nad aned lii yn y teulxi o ran y cnawd, eto hono—hyhi—