Papur Pawb

-1 CYMRY YR OES O'R BLAEN ■. \m. MI: J. robeekbs, ABERGELE. Yr oedd ofe yn fail; i'r diweddar Mr David Roberts, Hope-street, Lsrpwl, a Taxiyiaiiit, Abergele. Ganwfyd iMr IRohørbsi Gorphenaf I4eg, 1835: Wedi bod yn un o'r y&golion neiilduol goreu ar y pryd yn Lerpwl—yr eiddo Mr Houghton, Anl IlIUiski8son-stTecit, fe'i lian- fonwyd i ysgol atlirawol fawr yn Brighton, lIe yr ellillódcl yn fuan y safle anrhydeddusai yn mhlith ei gyd-ysgalheigian. Pan yn ddwv ar bymtheg oed, fe yin- adawodd 11'1' yagdl, ac a. gymerfch ei le yn swvddfa ei dad yn Lerpwl. Yn lied fuan wedi lirnr dechreuodd gy- liieryd dy.idordeb nedlldudl inewn achosion gwladwriaetholj ac yn raddol i gymeryd rhaii flapnllaw* gyda. h wynt. Yr oedd yn un o hrif sylfaeaiwytr y Welsh Reform Association, a bu am flynyddoedd yn llywydd y gyni- deithas bono. Yn y cyfarfod mawr gynnatl- iwycl yn yr Amphitheatre yn. Leipwi, yr. Mai, 1868, pan oedd Mr John Bright yn bresennol aci yn siarad, yr oedd Mr Roberts hefyd yn un o'r areithwyr; ac fe siaradodd y pryd hyny gyda'r fath ihyawdledd fel ag i aidlael argraph ar feddwl pawl) fod ynddo ddteifnydd aelod o'n ^Seiiedd1, aci y gallai Cymrn fod yn falch ohono, fel un a fyddai yn anrhydedd iddi yn Uys uchaif y deyrnas. Y inae yn sicr i'r cyfarfod hwnw yn yr Am- phitheatre a'i araeth yntau yn mhlith ereill adael dylanwad mawr ar feddwl y Dywyaog- aet-h, yn enwedig Gogledid Cymru, yn' yr ethoiiad cyffredinol gymerodd lo yn y flwydd- yn 1868. Yr oedd erbyn hyn wedi dyfod mor adna- byddus, a'r fath ymdffiried yn cael. ei roddi i'w ffyddlnndeb a'i fedrusrwydd, fel yn y flwyddyn 1869 y dewiswyd of yn llywydd yn y cynglior,a, gynnaliwyd yn Aberysttwytli er trefnu rliyw ymwared j'r rliai oeddynt wedi eu bwrw allan o'u tiroedd oblegid pleidleisio dro,s y Rhyddfrydwyr yn yr eth- oiiad yn 1868. Bu yn Jlywyddu amryw gyf- arfodydd pwysig1 wedi hyny i'r un1 amca-n yn- nghwrnni aelodau Seneddol ac 'ereill o ben- defigion ein gwlad. Fe'i etholwyd yn aelod o'r bwrdd ysgol yn Leitpwl, ac yr oedd ei ddlylaiiwad lixot fawr yn y bwrdd lnnnv fel y dewiswyd ef yn gideirydd, a chymerai ran aribenig yn holl weithrediadau y bwrdd. Wedi hyny, yr ydfyin yn ei gael yn llyw- yddu yn y cynghor o gynnrychiolwyr o Ddeheudir a Gogledd Cymru, agynnaliwyd yn Aberystwyth, i ystyried ymodd yr oedd Deddf Addysig Forster a basnvyd yn 1870 yn gweithio yn y Dvwysogaeth. Yi, oodcl arni^yw yn sir Gaeruarfon wedi gosod eu med4:wil arno, mewn modd neill- duol fel un cymhwys i'w cynnrychioli yn y Scnedd a. phan ddaeth B wrdeisdrefi FAint yn rhyddl drwy farWolaetlij Mr Eyton, gwa- lioddwyd Mr Ral>errtsi i dklyfod yn ndaen yn ymgeisydd am y lie. CafodYl y genedl wedi hyny achos i lawen- hau am ei ddewis yn un o'i chynnryehiolwyr yn y iSeneidd ac leife fu yn brif foddiion i basio Deddf Cau'r TaSarnau fLr, y Sul yn Nghymru. I)v las em grybwyll iddo fod! am flynydd- oedd yn hedd ynad dros sir Ddinbyeh, ac hefyd dros Lerpwl. j'riodwyd Mr Roberts jjvn y flwyddyn 1861, a Catherine Tudur, merch ieuengatf y diwedd'ar Barch John Hughea, Lerpwl, o'r hon y cafodd deulu lluosog. ggnanji'gWTa