Papur Pawb

PARCH J. TOWYN JONES, CWMAMMAN. Nid oes neb sydd yn gwybod rhywbetb am Gymru, ei ohrefydid, a'i gwleidyddiaeta, nad yw yn gydnabyddus hefyd a'r gwr hynaws, y pregethwr poblogaidd, y cenedlaetholwr sel10g, yr areithydd tafodrydd,, a'r Cylliro twynmgalon Towyn Jones. Y mae un cip- olwg o'r darlun a rodekr jina yn ddigon i dda.ngos mai dyn sirJ.oi a chare.lig ydyw with natur j ond ni wna y datlun gyfiawnder digonol a'r agwedd bono o'i gymeriad. Y Ily mae sirioldeb a bywiogr.vydd Towyn Jones yn catching;" dyn sur, cuchiog, afrvwiog, diobaith raid fod hwnw all aros yn ei gwmni banner awr hel. deiiulo ei galon yn cael ei ,cihynheBu a'i yspryd 7/11 cael ei adfywio gan barabledd nwyfus a barddouol gwrthddrych ein hysgrif. Does fater bech fydd y tywydd, neu pa mor dry mai Jd a digalon all amgylch- iadail y foment fed, y mac Towyn bob amser yr un fath—ei golon Yl" bwrlymu 0 gariad at ei wIad a'i c-nau yn caim yn barhaus ei chlodydd. 0, ie, "faaclhan ffein" yw Towyn yn mbob ysityr; ac n'd oes dadl na fuasai 'Wi} Bryan, pe yn ei adnabod, yn ei gyhoeddi yn "true to nature" yn llawji ystyr y gair. Y mae hunihiugyddiaeth" o bob rhyw yn ddrowdod yn ei ffrosnau; ac er fod ganodo dafod melus fel mel i J'lfr. sydd yn gy fail lion i'w wlsud, medda hefyd yn yr ofleryn nerthol hwnw y gailu i Itywanu ac i ddarnio yn ddi- drugareJd y g £ wa;\d hyny sydd yn elynion iddi, ac yn cctsio marchogae^h ar fuddiannau Cymru er cyrhacdd Ueyiant personol. Y mae yn awr vn anterbh ei nerth, ac er gwaetbaf id ymddangosiad hoenus a bachgenaidd, y ffaibh anwadadivy yw y byid ar ei ben- blwydd nesaf yn 36 oed. Un o feibion shi Aberte5.fi ydyw, wedi ei enc a'i fagu yn Cei Newydd, mown ty o'r enw Towyn Bach, ar ddarn o dir yn dwyn yr enw Towyn, dan fferm o'r enw Towyn, ac o dan gysgodion Capel y Towyn. Dyma y Towyn sydd yn et enw, ac nil Towyn sir Fedrionydd. Nid oes berthynas felly rhyngddo' a'r Gogle,dd-Cardi ydyw bob modfedd ohOno. Bra) dd nib eliir drweyd gyda phriodoldeb ei fed wedi e £ J5agu yn Nghapel Towyn-fea Samuel gynt yn y <K-1111—eanyfi ei fam a'i dad oedd yn gofalu arm y capel. Hana o linaoh sydd wedi rhoi llawer o bregethwyr i'r en wad Annibynol yn Nghymru, a. phregethwr y mynodd Rhag- lunia,eth iddo yntau fod hefyd, er fod y rliT/olygon am hyny ar un adeg yn but w yll. Pan yn faohgen yr oedd yn enwog fell ysgoJhaig yn ed ardlal,. a'i wyhodlrueth eiibl- zi-did yn rhywbeth i son a siarad. am dano. EnModd latwer o wobrwyon hefyd yn edstedd- fodaru mawrion canoilbarth Ceredigion—oyn- nygiai bob amser aim adrodd, ac ni cihollodd wohr erioed mewn cystadleuaeth felly. Awydd- wi. am gael myned yn pupil teacher, ond er ei fod wedi myned drwy bob dosparbh yn yr ysgoI, yr oedd yn rhy ieuanc i ymgymeryd a swydd o'r fath, a chan nad ctedd a-ingylcliiadau y rhiert yn cara'atau iddo aros gart-ref i ddis- gwyl am y penoddad, aeth Towyn, fel llawer Cardi o'i flaen, i'r nior cyn ei fod yn ddeu- ddeng milwydd oed, a bu ar y mor o flaen y mast am flynyddau Pan gartref un tro, penderfynodd yn lie tr,eu,.io e,i amiser yn segur, i fyned i Ysgol Ramadegol Towyn, oedd newydd glaelI ei liagor; ac yn mhen YClhydig wythnoeau wed'yn dyma yr eglwys yn y lie Ylil ei alw i ymgymeryd a'r swydd o bregethu. X aw mis i'r df.wrnod y bu yn yr ysigol pan y cynnygioxld am dderbyniad i Goleg Presl>ytera.icld Caerfyrdddn, a llwydd- odd, nid yn unig i fyned i mewn ar ben y rhestr, ond hefyd i gipio oddaar 16 o gyd- ymgeiswyr Ysgoloxiaeth Berman, a arfei'"d ei l'hci gan y Bwrdd Presbyteraicid. Yn ystod y tair blynedd y bu yn Xghaerfyrddtn enillodd lawer o wobrau pwysig ereill, ac ar ddechreu y bedwaredd flwyddyn derbyniodd alwad i eglwys y Gwernllwyn, Dowlaiis—un o'r eglwysi Annibynol mivyaf yn y De—ac ordeiniwyd ef i'r wednidbgaeith yno yn yr wythnOiS gynitaf 0 Fehefin, 1880, pan yn 21 oed, Cafodd ddwy flyneJdJ 0 Iwyddiaiit ci- gyffelyb yno, ond goddiwedldwyd ef gan aifiechyd trwm, a'i cadwodid i'w wely yn bongian rhwng deufyd am fisoedd lawer. Yr oedd ei seroh at yr eglwyis yn gryf, a'r eg- lwys hithau yn ymboffi yn y gweinddog fel mam yn ei phlentyn, ae anhawdJd oedd ym- adJael o Dowiads. Ond dyma oedd gorchymyn caeth y medldygcn blaenaf yn Llundadn—■ ymadael a, Dowlaia neu colli einioes. Cafodd nifer o alwadaiu taerion i fanau ereill, 81 der- bytt:J,[()Jdldl Jjnltaul leddldio ben eglwys enwog Cwmanuman, sir Gaerfyrddin, eglwys y Parch T. Eynon Davies (yn tliwr o Glasgow), a'r seraph bregethwr John Davies, Owmamman. YmaidaWodd o Dowlais gyda thysteb werth- fawr, a dechreuodd ar ei waith yn Cwm- amman yn Tachwedd, 1884. Er pan y mae yno y mite wedfJa.byntua 400 o aelodau i'r eglwys, ac er cymcint y nifer sydid yn ym- adael drwy anga-u a, thrwy symud i leoedd erct'll, y mae ei eglwys heddyw yn un o'r rhat cryfaf yn Nghymru, canys rhifa 720 o aelod- au; 810 y mae bywiogrwydd yr eglwys yn gyfartal i'w nberth. Er pan y mae Mr Towyji Jones yn ei bugeilio y mae wadi codi tri 0 ysgoldlai newyddion ao wedi adncwyddu un arall, ac y mae darllenfa gyboeddus mewn dwy ohonynt—un i bentrefwyr Glanamman, a'r llall i bentrefwyr y Garnant. Cynnelir Ysgdion Saibbatboil gan yjr eglwys mewn chwech o fanau bob Sul. Y mae eglwys Cwm- 'amman yn llawn o fywyd gyda ohwestiynau gwleidiadol ac addysgol, a diolcb iddi am byny; oblegid pe yn wahanol buasai Cymru wedi ei hannddiifadu efallaii o gynnortbwy gwertbfawr ei gwemidog gailluog ar y llwyfan cyhoeddua yn nglyn a gwahanol fateiion y genedl. Oafodid ef ei drwytho mewn Radical- iaethac YmneiMduaeth yn y Cei Newydd yn swn evictions 1868; ac yn ystod y deng mlynedd y mae wedi bad yn Ngbwmamman, nid oes wednidog yn N ghymru sydd wedi siarad a gweithio cyiraaint a Tthowyn gydia chwestiynau cymdeithasol, addysgol, gwledd- iadoil, 3 chrefyddol i geisdo codii yr hen w-la-cl yn ei hoi a'i gyru yn ei blaen. Dyma eng- raipht o'i yni-mewua tri nisI o amser yn ystod y gauaf diweddaf siAradodd tua 130 o weitbdau mewn gwahanoi fanau ar wahanol destynau, rhyw awr o amser y tro ar gyfar- rbaleJd, a theithiodd mewn cerbydau agydav, tren yn ystod yr amser hwnw yn ymyl 4000 o filWiroedd Ac er cymaint y teithia ar hyd a lied y wlad, y mae yn ffaith wybyddus fod y galwadau i fyned oddiicartref i areithio ae i bregetbu yn cael eu gwrthod ganddo fesur y cannoedd bob bliwyddyn. Y tuallan i'n aelodau Seneddlol, nid oes neb efallai a mwy o alwad am dlano i sdamad ar wleidydid- iaeth na Toivyn, "yr Hwntw bach," fell yr adnabyddir ef gan chwrurehvyrSJir Gaernar- fon. Na, nid yw yn gwneyd ei ffortiwn, ohwadtb. Y miae wedi cael ai gydnabod yn ddirfawr am ei lafur mewn un cyfeiriad- trwy roddi rhagor o waith iddo; ond nad oes neb yn gwybod lilai nag ef am dal aiianol am IÍ wasanaetli. Y miae "fel oanwyil yn llosgiwedi rhoddi. ei hunan yn llwyr yin- ai'.th, heib arbed dim ohono ei hun mewn yni nac aonser nac arian, i'r unig amean pur o lesoU ei wlad.