Papur Pawb

DAFYDD DEUD Y aWIR Y MA.E Shon Coelio Pobpeth, o Langrediniol, wrth ei fodd pan yn gwrando ar Dafydd yn adrodd hanes ei daith drwy'r Cyfandir. Pan yr oeddwn i yn yr Alps ena," meddai Dafydd, mi eis i ddringo un o'r mynydd- oedd uwcha yn y byd yma, a phan oeddwn i bron a chyrhaedd i'w ben o mi lithrodd 'y nhroed i, ac i lawr a fi fel olwyn dros lech- weddau y mynydd, nes oedd yr eira rhewedig yn mygu ar fy ol i. Mi gymerodd i mi yn agog i awr i fyn'd drwy'r codwm o graig i graig, a stwmblo dros ddarnau o rew o deras i deras, weithiau yn glynu wrth dalp o graig, a hono wed'yn yn ymollwng i law hofo fi, at yn fy rybedio fi dewy bob math o anial- wch, ac yn rhwygo fy nillad wrth geisio gafael mewn rhywbeth am fy mywyd, oherwydd yr oeddwn i yn gwybod fod yno ddibyn ofnadwy o tana i, os na allwn i gael gafael ar rwbeth. Gafael mown coeden, hono yn ymollwng o'r gwraidd, ac yn myn'd i lawr hefo fi, ac fel yr oeddwn i yn myn'd ac yn twmblo, yr oedd y cerig mawr a'r creigiau, a'r talpiau rhyddion o rew, a/r tnynyddoedd o eira oesol, i gyd yn myn'd i lawl hefo fi gyda thwrw ofnadwy, fel mil o deirw Basan yn myn'd i ryfel, nes yr oedd fforestydd cyfain yn ymollwng bendra- mwnwgl fel yr oeddan ni yn nesau at ddibyn craig serth dair mil o droedfeddi o ddyfnder, ac i lawr a fi yn eu canol nhw fel un yn marchogaeth naw cant o avalanches i'r gwaelodion dychrynllyd. Wel, mae'n ddigon hawdd i bobol na welson nhw ddim byd felly erioed ysgwyd eu penau, ond sut yr oeddwn i yn teimlo boreu dranoeth, debyget ti, pan oeddwn i yn dechreu dwad ataf fy hun, a saith mil o droedfeddi o eira a briwsion mynyddoedd ar fy nghefn i I"

PA BRYD I DDYFOD A'R aWIN GWANAF I'R BWRDD YR oedd gan Syr Meurig Rhys ddull pur wreiddiol o benderfynu yr amser i'w weini- dogion ddyfod a'r gwin gwanaf i'r bwrdd pan fyddai cwmpeini o wahoddedigion yn ciniawa. Dywedir y byddai ef, cyn eistedd i lawr i giniawa, yn gorchymyn ei weision i ddodi y gwin goreu ar y bwrdd yn y dechreu, pan fyddai penau ei wahoddedigion yn glir. "Yna," meddai ef; "gwyliwch yr ym- ddyddan, a chyn gynted ag y elywoch un o'r cwmpeini yn dechreu son am ei deulu, ac yn dyweyd, Yr ydw i yn ddyn gonest, ac yn arfer a dyweyd y gwir,' gellwch fod yn ddigon sicr fod eu penau, bob un ohonynt, yn dechrem chwyldroi, a gellweh ddyfod ag unrhyw ysbwrial a ddewiswch ddyfod i'r bwrdd wedi hyny."

YR HEDDWAS A'R FERFA CHWAREUWYD tro digrifol ag un o hedd- weision Morganwg, yn ddiweddar. Yn nghanolbarth y sir, y mae tafarndy bychan, yn sefyll ryw ddwy filldir o bob man cyfleus. Ac yr oedd y cymydogion, neu y bobl oddi- amgylch wedi meddwl fod yr lleddwas dipyn yn or-wyliadwrus am y tafarnwr a'i gwsmer- iaid. A phenderfynasant chwareu ryw fath o gast a'r gwas ffyddlawn, a chafwyd allan gynllun tebyg i hyn Cafwyd gan ryw hobbledehoy i chwareu y trie. Rhyw ddiwrnod, aeth i ymyl y dafarn, a gorwedd- odd yn anymwybodol feddw debygid. Daeth yr heddwas yno o rywle, a cheisiodd ddadebrm y creadur auffodus, ond i ddim pwrpas. Daeth gwr y ddiod yno gan dd'yweyd e i fod am symud y dyn o ymyl ei dy rbag ofn iddo gael ei gyhuddo o roddi diod i ddyn wedi meddwi. Dywedodd yr heddwas yr elai a'r dyn tua yr orsaf pe cawsai ferrthyg berfa yn rhywle. Dywedodd y tafarnwr- fad ganddo ef un y cawsai hono os oedd yn dewis, folly y bu, Rhoddwyd yr hen feddwyn druan, yn yr unolwyneg, a ffwrdd a gwas y Cynghor Sirol ag ef tua chyfeiriad yr orsaf, ryw ddwy filldir o bellder; ac wedi dyfod o fewn ychydig i'r lie, y gwas mewn lludded a safodd i gael ei anadl, gan roddi yr olwyneg i orphwys ar ei choesaa; ond, ar darawiad dyna y llwytji i ffwrdd fel yr ewig, yn hollol sobr. Ceisiodd y got las ganddo i aros, y cawsai fyned yn rhydd, ond iddo fyned a'r whilber yn ei hoi; ond gorfu arno fyned ei hun bob cam, a gyru yr olwyneg hefyd yn ol i'w pherchenog.

drwy alw ei sylw at rywbeth arall nes y eawn amser i weithredu. Coward iselwael a dirmygus oeddych i ladd dynes," meddwn yn wawdlyd a syllais arno fel pe y peth pellaf yn y byd o fy meddwl oedd ofn am danaf fy hun. Pe buasech yn cael golwg ar ei lygad y pryd hyny I Yr oedd o fel p8 buasai am ruthro allan o'i ben, ac yr oedd erbyn hyn yn rhuo gan ffyrnigrwydd. Yr ellyll uffernol! crochlefai, mi ddangosaf i ti y gallaf ladd dwy ddynes." Yr oedd o'n sylldremu yn fileinig arnaf gyda'r un llygad hwnw, oedd fel pelen o dan, wrth gael ei gyhuddo o lofruddiaeth, a chan ollwng y rhaff oedd yn cyrhaedd o lan i lan, drwy gymhorth yr hon yr oedd yn tynu y ewch, dododd ei law o fewn i'w grys gwlanen. Yn awr, ymaflwch ynddo I" meddwn, fel pe yn siarad a rhywun o'r tu ol iddo. Wedi ymgolli yn ei ffyrnigrwydd, syrth- iodd i'r trap, trodd ei ben yn ol am eiliad, fel pe i amddiffyn ei hun rhag un o'm dilyn- wyr. Gwelodd y tric ar unwaith, ond yr oedd yn rhy ddiweddar. Yr oedd fy llaw- ddryll wedi "gwneyd ei waith-ffiaehiad ac ergyd farwol, ac yr oedd corph y badwr llofruddiog wedi ei hyrddio ar ei ben i'r afon. Aeth ymaith gyda'r llifeiriant allan o'r golwg. Tynais y bad iua'r lan, ac aethum yn mlaen ar fy nhaith.