Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

'BYPENWOG

News
Cite
Share

BYPENWOG X 2.—Y Tywysog Bismarck YMIA un o'r gwladweimvyr galluocaf welodd y byd erioed, a chyn esgyniad yr Ymher- awdwr Germanaidd presennol i'r orscdd. Bismarck osdd y dyn niwyaf dvlanwadol ar Gyfandir Ewrop. Y mae yn lianu o hen deulu Prwsiaidd urddasol, a threuliodd ei ieuenc- tyd mewn dull gwyllt ac alionydd. Ond toe daeth i sylw Brenhin Prwsia, a chafodd swyddi, a thrwy ei alln rhy- feddol cynnyddodd yn barhaus yn ei ddylanwad. Yn Mai, 1862, yr oedd yn ilwgcnailydd Prwsiaidd yn Ilys Napoleon III. yn Paris, ac y 1 fuan. wed'yn penodwyd ef yn Brif-weinidog Prwsia, ac y mae y; dong mlsnedd dilynol yn un o'r cyfnodau rliyfeddaf yn hanés Ewrop. (fewn yr amser yna yr oedd Bismarck wedi trechu Ymherodraeth Awstria, wedi llwyr ddinystrio Ymlierodraetlx Ffraine, ac wedi creu Ymherodraeth newydd Germani. Mewn gair, newidiodd fap Ewrop trwy ddarnio Denniarc. a Ffraine ap estyn terfynau Germani, fel erbyn hyn y mae. Germani, yr lion a ystyrid gynt y wanaf o aliuoeddmawrion Ewrop, wedi myned ar y blaen iddynt oil a dod yn benaf yn eu plitli. Dyn rhyfedd yw Bismarck, yn mha wedd bynag yr edrychir drilo,-cl.yn o alluoedd mawrion ac o benderfyniad didroi-yn-ol, dyn yn meddu ar ewyllys anhyblyg ae eofndra meddyliol a chorpliorol, tin na ii-yr beth yw cael ei goncro am na fynai gael ei goncro. Gwell oeci(I ganddo. yn 1890. daflu ymaitli holl urddas, gallu. a dylanwad y swydd o Gangliellydd Ymlierodrol na phlj^gu i ewyllys liyd yn nod ei Ymherawdwx. Adroddir liailesyn byclian am dano, yr hwn, yn liiolei-ini ei waitli Ni-edi liyiiy yn ymneillduo o fywyd cylioeddns, sydd yn hanesyn pur arwyddocaol. Digwyddodd iddo, un diwrnod. wedi myned i'r palas ymherodrol, fyned i ystafell ile yr oedd plant yr Ymherawdwr yn cliwareu. Dyna lie yr oeddynt yn dawnsio yn llawen i nodau barrel art/an oedd yn cael ei tliroi iddynt. Pan welsant Bismarck bnont yn daer arno ddawnsio gyda liwy, ond gwrtliododd yntau gyda dyweyd ei fod yn rliy hen; "Ond dywedaf wrthych beth wnaf," meddai, os y dawnsia y Tywysog Coronog gwnaf innau droi handl yr organ (y Tywysog Coronog, dealler, yw bacligen hynaf yr Ymherawdwr, ac etifedd yr orsedd). Felly fu dawnsiai y Tywysog bacli a throai Bismarck liandl yr organ. Ar hyn pwy ddaeth i fewn ond yr Ymherawdwr, ac meddai, yn lianner cellweirus, wrth Bismarck, Yr ydych yii dechreu yn fuan iawn gwneyd i'r etifedd yndierodrol, ddawnsio ar tiich areliiadchwi; clyitia'r bedwaredd geiledlaetli o'r teulu ymlierodrol i chwi dalu sylw mor fanwl iddynt." Diamheu mai digrifwch oedd hyn gan yr Ymherawdwr, ond y mae ei eiriau yn ymddangos erbyii hyn fel rhai yn lled-awgrymu na fynai y teulu yndierodrol fod o dan fawd Bi^narck o hyny allan. Cyn bo hir ar ol hyn methodd yr Ymherawdwr a Bismarck gyd-dynu a'n gilydd, ac fel y dywedwyd eisoes aeth Bismarck (yn 1890) i neillduaeth bywyd anghyhoedd. Gan nad beth fa yr aclios barodd i Bismarck ymneillduo, gellir bo(I yii lied sicr na fuasai Germani y potlt ydyw lieddyw oni- bai am dano ef. 0 dan ei arweiniad ef, fel Prif-weinidog y Penadur, y daeth Germani o fod y wanaf o alluoedd mawrion Ewrop i fyny nes bod y gryfaf-ohonynt. Breuddwyd bywyd Bismarck oedd gweled Germani wedi ei huno, ac ar derfyn rhyfel fytligoiiadwy Ffraine a Germani, yn 1870, cafodd y breudd- wyd liw nw ei sylweddoli. Nid yn unig y mae Bismarck yn un o'r gwladweimvyr galluocaf, yn ddyn o eofndra a phybyrwch anarferol, ac yn un fu am Rynyddau y mwyaf dylanwadol ar Gyfandir Ewrop, ond dywedir am dano fod ganddo, o dan y caledrwydd haiarnaidd a'i nodwedda,, deimladau tyner a clialon fawr. Bydd ad- gofion am y rhyfeloedd ddygwyd oamgylch gahddo, a chanlyniadau ei lywottrefn, yn peri blinder iddo yn fynych. Ar un o'r achlysuron pruddglwyfus hyn, dywedodd, "Nid oes neb yn fy ngharu am yr hyn a wnaethum. Nid wyf wedi gwneyd neb yii hapus erioed—fy hunan, fy nheulu, na neb arall. Ond faint wyf wedi wneyd yn an- hapus '? Onibai am danaf ft, buasai tair o ryfeloedd mawrion heb dori allan ni buasai pedwar ugain mil o ddynion wedi ezi lladd Onibai allldanaf fi ni buaHai rlrieni, brodyr, chwiorydd, gweddwon ac amddifaid wedi cael eu bwrw i ddyfnder tralloeldn. Fodd bynag, yr wyf wedi setlo y mater hwnw gyda Duw. Ond nid wyf wedi cael ond ychydig, os dim, llawenydd oddiwrth fy holl weitliredoedd — dim ond blinder, gofaloiil- a tlirwbl." Y mae yn cashau llywodraeth gynnrychiol- iadol drwy Seneddau. Nid brenliiniaetli yw llywodraeth Prydain Fawr ynei olwg ef, ond gweriniaeth aristocrataidd ag iddi Arlywydd- iaeth dreftadol. Ni fu ganddo barcli i'r wasg erioed, er ei fod yii gwybod yn dda sut i'w defnyddio yn offeryn iddo ei hun. "Offeryn goreu yr anglirist yw'r wasg," meddai ef, ac nid barn y cylioedd ydyw gwyddom oil sut y niae ;r wasg yn cael ei dal i fyny." Cred yn ymarferol a pliendant fod holl df^igwyddiadau bywyd dyn wedi cael en rhag- drefmi gan Dduw, ac tias gellir eu hysgoi. Nid yn unig cred fod bl wyddyn ei farw ef wedi ei rhag-drefnu, ond cred hefyd fod y dyddiad wedi cael ei ddatguddio iddo ef, ac mai rhywbryd rliwng 1890 a 1894 y cymer ei farwolacth le. Y mae wedi coledd y syniad rhyfedd yna er's blynyddoedd. Y mae bellacli dros ddwy flynedd er's pan ynmeillduodd Bismarck o fywyd cyhoeddus, gan fyned i fyw fel boneddwr gwledig ar ei ystad, lie y cerir of yn fawr gan ei denant- iaid, ac yn ol pob tebyg ni chlywir rhyw lawer byth rnwyach am dano fel gwlad' weinydd a gwr i frenhinoedda theymasoedd ofni a clirynu rliagddo.

!; PENNILLION PIGOG -Î-