Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

Carmarthenshire MonthlyI Meeting.

Alleged L roeiiy at Carmarthen.

The Great Need of the Age…

LLANEGWAD.

Ar Ben y Pentaii.

News
Cite
Share

Ar Ben y Pentaii. [GAS DAn'u GWA,J Cftfodd yr enwog Lleurwg dysteb yn ddiwvddar, ond or fod s.vu anihydeddus Y:1 y gnr Iid oedd y swm yn glod i Gymru in ehwaitl; i enwad y Uedyrfd wyr. Pan g^fiwn yr hyn y rnae L'"<ir«g ivncu'liuf yn y y yu yr y wasg. naluri,)l .!t I rtPlph dda—and mvra a sylwed-l y nvb] ydyw £ 155 12s 4d. Y ir.ae wedi pregethu 5 000 o I weitiiiau, wedi dariithio 1,500, ac wedi bedjddio *# J'; dd y Parch D. Recs, Cdpel Mawr, yn gruig a Kama y Sul nesaf. Felly bydd gwyi yr crlm ition yn dschre a borea Sui, ac yn parh:.u dte.8 dydd M&wrth. ;(. Y mile yr llyba'.ch J. Thomas, Bryn, wedi pregethu tua 7,000 o weilhiau Cofh rhai rom dano yn cael "hwyl" neilldmd yn llermon, yn Castell-newyeld, ac hefyd yn Penfoel, hen gartiei Mr Davies, Paikyberllan. Nid oes llawer o son am biegcthu rccun amaethdai fel yn y dy ddiau gynt. Y mae adgotion uaelus gan lawer au oedholl IDtWn neu allan o flaen amnelhdfii y n yr haf—rhai o gedyrn y pwlpud yn galw hc-ibio ar (loitli. Nid ot-s piirch i bregeth wr teithid yn yr oes hon. rn herwydd y tni'iips a fuant yn by .v a bed" o i gapfl, ac, yn faitli yn hanes crefydd. Daeth y newydd i'r Pentan f, d mudind nv droed" i gyflwno tysteb i'r Parch W. Glib, r; Evan>, Pt utre Tygwyn. Blin g:-nyiu gicl ar ddeaU fod Mr yn heiwyild afieciiyd — yn metliu pregtlhu, a'i f^d mewn gwir an^en am gydyrtdeim'ad. Gan fud yr aches yn wir deilwng, liydrrwn y derhyLiia gefnogaeth gyffredinol. Gwncir tystebau i gyfoetl-.o^ii n, a cheisir cael p-twbi goiio am y cyfryw, ord antynch y gwslir yr un cydweitii- redind er cynorthwyo dyn mewn cyfyngdjr. Pub llwydd i'r dysteb wir rl, illfng hon. Symuda Trelech yn y blaen gyda'r oe.s—bu yr Arch-ddeiwydd Hwfa Mon yno 11 darlithi) noa Iau Cyfeiriwyd eifcioes at Hanes Brynamoisn," -in Mr Enocl Iltej, credwn y bydd y ffuthiau canlyn >1 o'r llyfr yn ddyddorol i breiwylrvyrBrynaminar. a' r cylch II Y cyntaf a gladdwyd yn hen fynwciit Cwm- llynfell oedd Parch —. Rowlands, gwoinidog, Mai 28, 1834, yn 42 oid. Y cyntaf a gladdwyd yn mynwent newydd Cwmllynfell oedd Rachel, gwraig Evan Williams, Pengaieg, Cfiwefror 27, 1850. Y cyntaf a glcddwvd yn mynwent newydd Uibea oedd picli,yn lcnkin Thomas, crpld. Y cyntaf a g'.addwyd yn mynwent St. Catherine oedd plentyn J..cob Morgan, engineer. Agor-.vyd Gorsa f y Midland, 1864 Gorspf Newydd y Great Western, Mthefin 2>, 1886. Cytunwyd i gyn-1 dwv Ftair yn ti^nyddol yn v lie, a ihvnaliwyd y Flair Nevvy iJ gyntaf Hvlref 4, ISS7." Eto :— TKEXHOEDD 189-5—CHWAurEii BACH. P,or Jt it", S j C>u lty and] Polios It. 2:1 Highway, 3d Schoul Beard, ."id Sanitary, Id Parish Council, id Rural Dimi it Cmucil, U, 1 Cyfanswm— Is 9J yn y X. Liandilo. Poor Rate, 7,d; County, 3!d School Boud, ;ill Sanitary, Jd Highway, 311, Parish Council, }d j Cyfanswm—Is 8d in the £ I.I.ANGIWC. Poor Rate, Is 4d Parish C )!Infil, I (I School Board, lOd H ghway, I Sanitary, 21 Special Expenses, Is Cyfanswoi—Is yn y E. DAHLLlJNWVtt llUYNAlIUBN. Dengys yr ystadegaeth ganlynol nifer y papyrau dvddiol, wythnosol, misol, a chwarlcro), svdd yn dyfed i'r He yn bresenol Dyddicl 39 Pryd nawnol 18 Wythnosol (L!un- dain 3.50 Wythnosol (Cvturu) 365 Misol (Llundain) 60 (Cvinru) 69 I Chwarterol (Cymru) 20 Gwelir yn ol y Ihgyrau uchod fod 14,143 o bapyriu a chyhoeddiadau yn dyfod i'r He mewn chwarter blwyddyn, heblaw llawer o bapyrau dydliol ac wythnosol dderbynir gan bersonau yn Lenonol. Bu y Parch John RowlttiiJs -y cyteirir ato u'h:Hl —yn weinidog yn Llanybri Dywcdir ei fod yn un o'r pregethwyr mwyaf nrthol a dylanwadol yn ei ddydd. Bu farw yn ieaanc—cafwyd ef wedi syrthio ar yr heoL DyftVyn I wan, Mai 18, 18%. Dafi'r Gwas, Ysw., —Ma'r gymanfa yn dwad i Drelech eleni, yrn inish Mihetin, wi'u meddw'. Bydd yno ugine o bregethwyr o'r tair thir. Ma ■ham "pnfl mai er rawyn v ervmatifa y bu IIwla Mon yn darlithio yno wi ddtm yn gwbod os os darlith felrhyw loan Fedyddiwr yn rhagllienu pob cymmfa. Wi ddiin yn gwbod, falle bydd yno gwrdd gweddi hefyd yn special er mwnii y gymanfa ar ol hyn, Ithaid cal arian a'r Ysbry,) Glan hefyd os am gymanfa dda. Ma nhwn gweud hefyd fod pregethwyr o beH-y tu allan i circle y gymanfa—yn dwad yno i bregethu otid gobi'hio nad os dim gwir yn hyn, wath dos dim ishe If ichwn newy' aryr hen gymanfa. Os rad Ob piegtthwyr digon di yn y tair shir i bregethu yn Trelech-yn y Glmnfa-gwell pidio tynu nhw yno i gal i tshotni. Yr ciddoch, syr, Guuo. < Pub rhvddid i Grug i grcdi fel y rayn, ond creda Ðàfi'r Gwas fod Mr Daviei, Treloch, yn I gwyhod lIut i drefnu cymanfa, a hyny yn anrhy- deddus, er boddlonrwydd a lies cyffrediool. 0" ydyw Tretech am y drefn Og1eddJ, gidower iddynt i rhoddi prawf arni. :\> Yn hanes y cyfanoa sefydlu yn Llarigc-l-r, gwelwn fod y Paroh D. Tho;r.ae, Llanybri, yn Itev Aiderman Tdomas." Caiugyiueriad hollol ydyw hyn, nid y\v Mr Thomas yn alderman, nae yr. P.C.. C.C., J,P., na d:m n'r fath beth, er yn ddi:.ddal y gallas;;i fod yn b^b un o honynt pe alu hyny. Pwlpud, a dim end pwlpud, i Mr Thou.as ac nid oes pregethwr ragweinid jg mvvy cymsrad yn yr holl w lad. Daeth y Gwas Bach a'r Haul yn ei logell o'r dief yn ddiweddar. Np. chamddealled y darlienydd ii i- Haiti yr Eglwys Wladol a gyhosddir yn Swyddl.i'r Haiti a feddyliwa. Ac yn wir, mac'r Haul hiva am hi-fel yr haul anil yn yr un mis-yn gwasgar bywyd a phrydferthweh dr: s yr holl faes. Heb os, dyma y rhifvn iacliaf er's blynyddau. 0 barch i'r Gwas Bach, rhoddwn y ddm hanesyn a ganlyn o'r erthygl gyiitaf-,t profnnt fod yr Eglwys. fel y Capel, yn dyst o ambtll i dro ryfedd weithiau, Dyma'r cYlltaf:- Pregethai y Parch B. Edward*, Llanfihangel y Creuddyn, ar noson cyfarfod yn hen Eglwys Llsnaolhaiarn. Lie cyfyng ydoedd yr hen bulpit, a chanwyllnu drno. Yng nghanol c-i hwyl aeth cefn y wenwisg i'r ganwyll, a'r foment nesaf yr ydoedd y pregethwr yn olwyLh o dan, a'r gynnulleidfa mewn hrawychdod. Eisteddai y rheithor o'i tu ol i'r pulpit neidindl yno, a thrwy guro y tan llwyddodd i'w diffodd." A hwn yw r ail "Goleuil yr Eglwys yr ad&g' hono gyda chanwyllau wedi ei ded: ar gefnau'r seti, rhwng tair hoelen. Eisteddai Mr Charles, yr hwn fuasai gynt yn ymladdwr a bocsiwr diail, u'r pryd dan sylw a wisgai ei wallt yn llaea—eistcddiii o dan y pulpit i yn bur uchel. Fel y ponthai y pregethwr, poctlni Charles yn ei wrandawiad, a phlygai ci ben fwyfwy yn ol er mwyn ei weled nes o'r diwedi y rhoel, ei wallt yn y ganwyll." llhuthrodd bonedlwr a eisteddai o'r tu ol iddo a ttiaraw,(Il ei ddwylaw ar y iiitmiau. Ond gydt syd-jiirwydd mellten neidiasai Charles ar ei dracd gill droi at y cymmwynaswr, I bandl-Lo ei focses,' a gofyn, d'i ddwru o fewn ychydig fodfeddi i'w wyneb, gyda liais fel taran, What do >i»ti mean, wan, w it* Ond mor gul ac anfrawdol y medr offeiriad ymddwyn, nid oes angen prawf cryfach. lla'r geiriau hyn o'r un ysgrif a'r uchcd :— 'Roedd yno weinidog, Mr Lumley, yn adnabod fy nhealu i, ac arferai dd'od i'm log'ling X i cdrych am danaf, ac efallai ei fod yn oesio fy hudo i'r capel. Ond un diwrnad, pwy ddaeth ynj a Mr Lumley yn y room or.d Mr Williams. Holo,' rneddai, 'beth ydi eich busnes chwi fan yma ? Ffwrdd â chwi allan.' Ac allun y bu taid iddo fyn'd. « Fydda wiw i mi siarad ag YmneiUduwr os v arwelai efe fi.' ,¡. Yn un o bregelha11 oltt y diweddar Robert Sonest P3 Llanllyfni, cawn y gwirioneddau yna :— "Y mae arnom eisiau help amynedd. Yr oedd angen amyaedd yn ryddiau yr Ap,)stolion, I Rhaid i chwi wrth amynedd,' meddai yr Apostol, 'fely galloch wrthsefyll.' 'Toes dim modd gwneud heb- ddi yn y byd hwn fydd yn y nefoedd ddim rhwystrau, ond 7 ma rhaid ei chael o hyd i yai- wneud a dynion sorllyd, pobl sydd yn troi eu cefnau ar grefydd ar dvwydd teg,—y mae yn gywilydd fod cynnifer yn gwneud hyny. Nid oss dim daioni o'r bobl yma fydd yn dweyd y nhw o hyd am eu cydaelocjau, rown i ddim 'tatan bwcjivr am grrfyddwr os na fedey o ddweyd y oi o dan bob nmgy'chiad dysgu ddweyd ni.1 a byddwn a byddwn yn Ifyddlon i'n hacli :s." Hwre Llanger.deirne Eisteddfod yn nghanol gwhd, zklo amy pit ddarn Hyderwn y gwna corau y dref a'r rylchoedd droi allan i faes y gystadleuaeth ar y 3ydd 0 A wet. Gw<-l '.11 heiya I 'd ijftiic* Lan^e »ueit e yn un i.r t--sty 11«' .:iu yr 1 "ic.a u hJ. :L' ar ;_1' I v. v-'iid syniad lhyfedd yoy w i' t lJi ca-.jair llunvs. I 3-r Gwir fi>d (-y>tal haw! gat ye i e,y.id i'r gadair yw --•Di n Y fcauid 5 w itMii uw n v gadair, ac vdd r.;s liawi gyireithlawi i..<a g.i ond lie. Sf NiJ yuyai 7. (d; gw-k-'i y pror. a <■, ond i: -1d yn bl?-er gtr-y, e.i v «y!vv aso •>* t i'r penta-. I\i;y.i yr Eistedifo gct'nozaet -iWtud M_, iddin. a c. g.-f: ol;.fth pob amsethwr, a gwir Cymro gyiia'i i-iiiti, (hon i d' lunliau an-a^th .vyr ;Jyinr.< 1 sylw. (j«• j- iddo ae d (lazig(-c) '(t yn fgluv fod rhvswJi d'l, a buddugcdi;ieth ya ci nrcp. Goriodir yr aciaethwyj a: ci-'il i ddwyn b«wh y •Joint (■ountir.i Asylum, ond ant ■■ :r am foreign meat, gan ru, a:Ln y 1I;Jttll;; Cy"" j, r. r, v t 11 y L3ii. fcd awy.:d f.io daro yn y w I e Anhav.dcl c^ny m grtdu hyt E; c tto tetli fol yr ^.eho- ? Ofn'ivn fed peiygi y newi lir 3 r er/ o to • y Joint Ooioitic.i' Axytt(hi ac y got ir y re'yJIiv.: yn Foreign Meat Ag/ymn. !\Ia¡:'r G \5 i i v,A; c. o v ii ofnndwy yn ddivveddir, calodti inr,'f<ili;>:i i'r I're.<s dinner h f. I a;a ou flydd- londeb vu anion n^ditiuau i'r IVntan. Cofier fod y Pe:t:in ,?! rhgdd i bawb-on.J bod y 11 ddyddorol ii\ dii« .1 f.idjoic!?j»'i;r am bob i wiioutiiuv y g-dofn hon o dydd- ordeb cyflivdmol, he;) aiwoidio neb. Ond cofied eiu cyfciilion fod yii rhaid caol yr eaw pricdol g-yda pob nodiad- id er mwyn ei gylioeddi, OiKl nrawf o gy wirdeb loiic-d eiu cypillion Jlea ou nodiad au i'r tswyddfa Ctd In n — Daii'r Gwas, .Reporter Office, Carmarthon.

" CYFIAWNDE;? HA: L,"

Caniiartlicnskirc Ccuiity…

Carmarthen Couuty Court.

[No title]