The Aberdare Leader

CYM MRODORION ABEBDAR. Yn mro Dar Cymmrodorion—welir Yn hwylio trosolion, Yr hen wlad oranwyl hon A gcdant i Gaergwdion. Fforest fain? nid main Mor braff a bon den, (brig > Gwraidd hon a gyrhaedda i Hirwain a bro Llauharri. I Cedrwydd heirdd! Ell "ydradd hwy—ni — 0 Fawddach i Ddyfrdwy, (feddwn 0 Fon i lawr i Fynwy 'Does gryfach, harddach na hwy. ? Hen dadau brwd Undoda.eth-yno gawn, A hen gorph Calfiniaeth, Hen bermau Annibyniaeth Yn rhoi cerdd mewn inesur caeth. HENGIST.

DERW CYMRU. Gysegredig Dderw Cymru, Derw ieuanc canmlwydd oed; Ar y creigiau'n diystyru Dull y byd o blanu coed; Etifeddion y llechweddan 0 frenhinol had y wig; Gwydnwch haiarn yn eu gwreiddiau A thynerwch ar eu brig. Pa raid son am dderw Basau Tra mae derw Cymru'n fyw, Yn offrymu moliant allan Ar fynyddoedd eraill Duw? Hoffant eibrwd am ysbrydion Hen broffwydi ar y maen; Gan adgofio yr encilion Tra mae'r byd yn myn'd yn mlaen. Derw Cymru, preiffion, tywyll, Hen ryfelwyr di-ymdroi; Pa sawl storm o dan eu ffrewyll Welwyd tua'r mor yn ffoi? Pa sawl cyngherdd dreuliwyd allan Rhwng eu dail mewn hafol des? Sawl cenhedlaeth welodd huan Dan eu brig yn casglu mes ? Yn eu cysgod, gedyrn luoedd, Hyd y geillt ac ar y waen, Gwelaf Gymru'r hen amseroedd Yn ymagor o fy mlaen; Cyn i fwyell diwygiadau Droi y coed yn ddefnydd tan: Cyn i rodres mewn sandalau Ar y bryniau flooddio can. 0 "WAITH BARDDONOL DYFED."

Nodion. Cafodd y Parch. D. M. Davies, gynt o Fryn Seion, Cwmbach, gyfarfod ymadaw- ol brwd iawn. Yr oedd y teimladau goreu yn ffynu. Yn ami iawn y mae yn llechu dan wyneb brwdfrydedd cyrddau ymadawol gweinidog haen o ddiflaedod. Weithiau ymedy y gweinidog o herwydd ffrae gyda'r diaconiaid neu yr eglwys. Dro arall teimla yr eglwys yn flin ac yn eiddigeddus am fod eglwys arall wedi ys- beilio ea gwinllan o'r gwinllanydd. Ond nid oedd un o'r cyfryw bethau yn achosi ymadawiad Mr. Davies, ac yr oedd gwir frawdgarwch yn nodweddu yr oil o'r gweithrediadau. Drwg genyf ddeall fod y Parch. J. Mills, gweinidog parchus Bethel, Aber- nant, yn para yn wael ei iechyd. Mae Mr. Mills wedi gwasanaethn ei braidd yn Abernant yn ffyddlon am yn agos i ddeg ar hugain o flwyddi. Deallwn fod yr eglwys newydd sydd yn addoli yn Ysgoldy Blaengwawr, yr hon adran a ymwahanodd oddiwrth eglwys Libanus, Aberaman, yn bwriadu cael capel newydd yn fuan. Yn fuan bydd addoldai Aberdar a'r cylch mor lliosog a thai annedd. Yn ei anerchiad gerbron Cymdeithas Cymmrodorion Aberdar nos Wener di- weddaf, sylwodd Eurfab mai dynion dod ydoedd y rhan fwyaf o'r cewri a wnaeth- ant Aberdar yn enwog. Un o'r cyfryw, meddai, ydoedd yr Archdderwydd Dyfed. Buasai yn dda ganddo allu dweyd fod Dyfed yn enedigol o Aberdar, ond Sir Benfro a biau y fraint hono. Clywch, clywch," meddai y Parch. J. Tudor, Soar. Un o blant Sir Benfro ydyw Mr. Tudor. Gwir a ddywedai Eurfab mai dyn dilun a dilwydd yn gyffredin ydyw y bardd yn ei f asuach, er fod Gwilym Ddu o lan Cynon yn eithriad. Adgona hyn ni am y diweddar Glwydfardd yn adrodd ei gywydd i'r Aur mewn eisteddfod yn y Gogledd. Dyn cymharol dylawd mewn pethaiu y byd hwn ydoedd bardd Clwyd, er fod ganddo awen gyfoethog. Ebai y chwareus Talhaiarn wedi clywed y cywydd, "Mae gan y bardd hwn, fel pob bardd, dipyn mwy o aur yn ei ben nag yn ei logell." Ar hyn o bryd y mae Mr. Tennyson Smith, yr areithiwr dirwestol enwog, ar daith yn Ne Cymru. Cyfeiria at yr ych- wanegiad mawr a wnaed at yr eglwysi yn Nghymru yn adeg y diwygiad, a beia ar- wednwyr y cyfryw am fod cynifer o'r rhai a oleuwyd unwaith, a brofaeant y rhodd nefol ac a wnaed yn gyfranegion o'r Ys- bryd Glan, wedi eyrthio ymaith drachefn. Myn y dirwestwr enwog mai y ddiod feddwol ydoedd yr achos o'r gwrthgiliad- au bron bob un. Beia ef yr eglwysi am na fuasent yn gwneyd llwyrymwrthod- iad yn amod aelodaeth eglwysig, yn en- v/edig i'r aelodau newyddion. Myn ef, pe buasai y fath amod wedi cael ei dodi i lawr, y buasai llu o'r rhai eydd heddyw ar dir gwrthgiliad yn para yn aelodau. Hawdd ydyw bod yn ddoeth wedi i'r amgylchiad basio. Amheus genym, pe buasai Mr Tennyson Smith yn Nghymru adeg y diwygiad i roddi prawf ar y rheol a noda, y buasai y fath amod yn llwyddo. Syrth dyn yn ol at ei hen bechod am na fedd ddigon o nerth i wrthsefyll profedig- aeth. Darfu i lawer o ddyehweledigion y diwygiad ardystio dirwest, er nad oedd y cyfryw ardystiad yn dal cysylltiad a'u haelodaeth eglwysig. Ond a ydym i gredu y buasent yn debycach o gadw eu traed heb lithro pe buasai yr eglwys wedi

I Brought Rosy Cheeks. Miss Wright is strong and well again. Read this letter from a grateful girl who has won health, strength and rosy cheeks through the healing power of that beneficent remedy, Iron-Ox Tablets. I Miss LILY BBBTON WRIGHT. 30, Handsworth Lane, Woodhouse Mill, Sheffield. Ever since I was about 18 years old I had suffered with ansemia. I was always very pale and never had any colour in my cheeks at all. Life seemed a burden to me, because I was ailing and always very weak and tired. My mother bought all sorts of so. called remedies and tonics, but none of them did me any good at all. From the first week I started taking your Tablets I felt quite a different girl. My mother soon saw a difference in me and I became much better in health and spirits. My cheeks began to get quite rosy and everyone said I was much more lively and that feeling of weakness and being tired quite left me. I contin. ued taking Iron-Ox Tablets, and now they have completely set me up. (Signed) LILY BEETON WRIGHT. You will see Miss Wright's trouble was long-standing. Pale cheeks signify a poor condition of the blood, and to bring about an improvement in the general health it is necessary, first of all, to feed and enrich the blood. As Miss Wright proved, Iron-Ox Tablets soon made a difference. Not only do these Tablets supply the iron which helps to make pure, rich, red blood, but they also stimulate and strengthen your whole system at the same time. If yoa are suffering, like Miss Wright, from aneema, weakness, listlessness, downcast spirits, there is hope for you in Iron-Ox Tablets. IIROOX TABLETS will OUN youi* indigestion and make you well and strong onoe more. Write for Descriptive Book- 'let and 'The Doctor'. WON,' TABLETS will OUN youi* indigestion and make you well and strong onoe more. Write for Descriptive Book- let and 'The Doctor's Word,' sent post free. (A. dainty Aluminium Pocket Packet of 50 Tablets for 1/ If your chemist 11 has not got them, they will be sent post free on receipt of One Shilling by 11 the Iron-Ox Remedy Co., Ltd., 20, Cockspur Street, London, S.W. J | I

gwneyd Ilwyr ymwrthodiad a'r ddiod yn un o delerau aelodaeth? Tegwch a'r eglwysi ydyw rhoddi pwys ar y ffaith fod Bands of Hope i'r ieuenctyd a Tliemlau Dirwestol i rai mewn oed mewn cysyllt- iad ag eglwysi nad ydynt yn ystyried llwyrymwrthodiad yn anhebgor aelod- aeth. Darfu i lawer o blant y diwygiad ymuno a'r Cymdeithasau hyn. Pery rhai yn ffyddlon hyd heddyw, ond darfu i'r lleill ddychwelyd at gafnau y mocli. Eira Gwyn ydyw enw geneth ieuanc sydd wedi dod i fri sydyn fel cantores. Enw hytrach yn oeraidd, ond prydferth a phriodol pan ystyriwn ei bod yn dod o Lanberis, wrth cdreu y Wyddfa wen. Gwyn ei byd Y mae Mr. D. A. Thomas, A.S., yn rhoddi cic i rywun neu rywrai yn nglyn a Chynadledd Dadgysylltiad a gynhal- iwyd yn Nghaerdydd yn ddiweddar Ysgrifenodd at un o flaenoriaid y mudiad yn ei rybuddio i ddweyd "Elands off" wrth y "wire-pullers." Pwy ydynt? Dywedir fod llawysgrif y diweddar Syr Lewie Morris yn hynod o anhawdd i'w darllen. Ai tybed ei bod yn fwy o draed brain nag eiddo Eifionvdd? Y mae y sibrwd ar led Castell Penrhvn, lie y trigai y diweddar Arglwydd Pen- rhyn, ar werth, a dywedir hefyd fod Mr David Davies, o Landinam, yn debyg o'i brynu. Dywed yr Arglwydd Penrliyn presenol nas gall ef fforddio byw ynddo o herwydd y trethi a phwvsau ereiH ydynt drymion arno. Nid yn ami y ceir yr un gwr yn fardd ac yn gyfreithiwr. Nid oes nemawr gyfathrach rhwng y gyfraith a'r awen. Tuedd y naill ydyw sychu y gwlith oddi- ar wedd y llall. Ychydig, efallai, a wyddant fod y bardd o Benybryn yn gyfreithiwr hefyd. Ychydig o feirdd Cymreig oeddvnt gyfreithwyr. Yr oedd y diweddar Mr. Richard Williams (Celynog) yn gyfreith- iwr llwyddianus. Yr oedd hefyd yn lienor gwych ac yn fardd gweddol iawn. Pre- gethwyr ydyw y mwyafrif o feirdd Cym- ru, ond y mae 11awer o awenyddion melusaf Gwalia wedi bod yn dilyn gor- uchwylion nad oeddynt o fantais i feithrin yr awen wir. Gorsaf-feistr a manager rheilffordd ydoedd C'eiriog yn ystod rhan olaf ei fywyd. Ysgol- feistr ydoedd Eben Fardd, a chyfansodd- odd lawer o ddarnau goruchel yn swn byddarol plant yn myned dios ei gwersi. Fferyllydd ydoedd Alltud Eifion, yr hwn a blethodd lawer o geinion o'r un waed a'r awen wir." Cloddio "meini tywyll- wch" ydoedd gwaith Telynog ac Essyll- wg. Archadeiladydd (architect) ydoedd Talhaiarn ac oriadurwr (watchmaker) yd- oedd Clwydfardd. Lewis Morris wedi marw! Y mae tine Gvmreig yn ei enw, ac yr oedd y bardd o Benybryn yn Gymro o waed er nad o iaith. Pa Gymro twymgalon na chlywodd am Lewys Morus o Foil, awdwr Lladron GrigyU" a. Morwvnion Glan Meirionydd." Nid oes benillion telyn yn fwy ewynoil neu fwy poblogaidd na'r rhai i rianod Meirionydd. Dyna y cyntaf er eL gr aifft Er a welais dan y ser 0 lawnder gloewder gwledydd, 0 gwrw da a gwyr i'w drin, A gwin ar fin afonydd, Goreu bir a goreu bwyd A ranwyd i Feirionydd. Ymddengys fod yr awen yn etifeddol ambell dro, oblegyd cawn; athrylith farddol yn tori allan yn un o ddisgyn- yddion Lewys Morus Mon, set Syr Lewis Morris a fu farw y dydd o'r blaen, awdwr Epic of Hades." Dywedir am y di- weddaf nad ysgrifenodd linell yn ei fywyd y buasai yn angen yn dymuno ei dileu. Prin yr oedd peth o gynyrch ei hynafiad mor goeth a chwaethus, ond dylid ystyried yroes yr oedd yn byw yn- ddi a chysylltiadau ei fywyd. Yr oedd Syr Lewis yn Rhyddfrydwr. ond yr oedd yn rhy hunan-ymwadol i fod yn wleidyddwr llwyddianus. GeUir dywedid am Gynrychiolaeth Seneddol teyrnas Prydain, "A threiswyr sydd yn ei chipio." Felly cawn ryw ymgedsydd arall yn cipio y sedd oddiar Lewis Morris bob tro y rhoddai ei lygad arni. Odd man out" chwareuon gwleidyddiaeth yd- oedd ef. Gwell oedd ganddo dynu yn ol i na rhwygo ei blaid. Un wamal yw y New Woman "-a Hi'n chwenych ymhobman, (chawn Swydd o glod, ond bysedd glan, Ni esyd i weu hosan. Madryn, un o feirdd Lerpwl, ydyw awdwr yr englyn hyn. Nac adrodder hyn yn Gath neu gwae y bardd os daw y suffrag- ettes Philistaidd yn ei ben.

CymmpodoHon Aberdar. Cynhaliwyd' un o gyfarfodydd y gym- deithas uchod nos Wener, y Parch. J. Morgan, is-lywydd, yn y gadair. Yn gyntaf darllenwvd papyr gan Mr. D. Davies (Eurfab) ar Mr Richard Williams (Gwilym Ddu o lan. Cynon), tad y di- weddar Mr. Howell Williams, o Ferthyr. Rhoddodd Eurfab fraslun byr ond dyddorol o fywyd y bardd hwn. Gan- wyd ef yn 1790. yn agos i'r lie y cyn- haliwyd gorsedd Eisteddfod Aberpennar. Amaethwr a masnachydd gwlan ydoedd y bardd, ac yr oedd lie i gredu ei fod yI1 fasnachwr gweddol Iwyddianus. Yn hyn yr oedd yn wahanol i feirdd yn gyffredin. Yr oedd Gwilym hefyd yn ddatganwt gwych gyda'r tannau. Yn 1824 yn Mer- thyr enillodd Gwilym Ddu gadair am awdl i'r Wawr." Bu y bardd yn byw am gyfnod yn y Bedwlwyn yn agos i Gwmaman, ac wedi hyny yn Mhantyger- dinen yn y Cwmbach. Rhoddodd Eur- fab ddetholion holaeth o weithiau Gwilym Ddu, yn enwedig ei awdl gadeir- 10Yna cafwyd papyr gan Mr. D. M. Rich- ards (Myfyr Dat) ar Hen Gymdeithasau Cymreig ac Hen Eisteddfodau Aberdar. Cyfeiriodd Mr. Richards at darddiad Cyllideithasau y Gwyneddigion, y Cym- wTodorion, y Caradogion, y Gomeriaid, a chymdeithasau ereill a csefydlwyd gan Gymry Llundain i godi r hen wlad yn ei hoi." Yn 1830 sefydlwyd Cymdeithas Cymreigyddion Hirwain Wrgant yn Hir- wain. Cynhelid y cyfarfodydd yn Ngwesty y Castelil. Wedi hyny symud- odd y Gymdeithas ei llety i Uwiimedd. i Westy y Faner a'r Oen (Lamb and Flag-). Yn 1833 ffurfiwyd Cymdeithas yn y Bryn Hyfryd (Mount Pleasant), Trecynon, ty a gedwid gan Mr. Dafydd Llewelyn, lewytlir Mr. Jenkin Llewelyn a fu faiw vn ddiweddar. Yna eefydlwyd Cym- deithas y Carw Cocli yn y gwesty a ged- wid gan y bardd o'r enw. Setydlwyd Cymdeithas y Rhyddymotynwyr yn lBd.. Nid oedd yn gwybod am un^Gymd^eithab Gymreig arall yn. cael ei ffxirfio hyd ^yn. deithas y Geninen Werdd yn Aberaman. Yna aeth y siaradwr yn mlaen 1 a^1'0^, am hen eisteddfodau Aberdar. Y {,yntat y gwyddai am dani a gynhaliwyd yn 18S7. Yn Nadolig 1848 y bu y nesaf y gwyddai am dani. Yn 1841 v catwyd Ets- .teddfod y Carw Coch. Yn 1845 cynhai- -wyd eisteddfod Gymroaidd Abeidai, un arall o eisteddfodau Carw Ccch. In hon cymerodd Meiriadog ran. Mewn eisteddfod a gvnhaliwyd yn fuan ar ol hyny, Mr. Rhys Hopcyn Rhys ydoedd y llywydd. Yn 1848 bu un arall o eistedd- fjlau y Carw Coch. Y Parch. Dr Price Calfaria, oedd y IlyNN-vdd. -,Yr oedd Teuan Gwynedd yn bresenol fel beirniad. Yn yr eisteddfod hon rhoddid gwobr o £5- yr arian wedi eu casglu gan wragedd Aber- dar. Y testyn oedd, Hanes bywyd Ficer Aberdar a'i ymddygiad at ei blwyfolioi^ Hwn ydoedd y Parch J. Griffith, coll/am- iad vr hwn o wragedd Aberdar sydd yn ysgrifenedig yn "Mrad y Llyfrau Gleis- ion." A'r hyn ydoedd yn gyd-darawiad hynod ydoedd mai Ieuan Gwynedd, am- ddiffvnydd clodwiw gwragedd Aberdar, ydoedd y beirniad. Yn anffodus ataliwyd y wobr! Tua'r adeg hon y dar lien wn am v gvstadleuaeth gorawl gyntaf mewn eis- teddfod leol. Yn fuan ar ol hyn y cawn hanes yr eisteddfod leol gyntaf mewn addoldy, sef yn Siloa, Aberdar. Yn 1853 cawn gstecldfocl fawr" y Carw Coch mewn pabell ger Gwesty y wtag. Y Carw vdoedd y llywydd. Enillodd Dewi Wyn o Eissvllt yn hon ar Ferthyrdod Stephan." Mewn gwyl yn 1854 oawn Gwerfyl a Spinther yn prydyddu, ac yn hon yr enillodd y diweddar Mr. Jenkin Howell ei wobr gyntaf. Yn 1857 cynhal- iwvd o leiaf dair o eisteddfodau yn Aber- dar. Yn un a gvnhaliwyd yn y FarHv Had cafwvd arRPth foith a Hem gan Mr. Bruce, Arfflwvdd Aberdar ar ol hyny, ar bethau Qnhldrliol vn nglvll a r eistedd- fod. Yn mhlith v brddugwyr ceir enw Liew Llwvfo n Beriah Evans (Gwynfe). Yn 18H1 v cvnhaliwvrl yr Eisteddfod Gen- edlaethol yn Aberdar, y gyntaf yn ol y cvfansoddiad newydd a drefnai fod v gwyliau cenedlaethol i'w cvnal yn y De a'r Gogledd ar yn ail blwvddyn. Chwyth- wyd pabell yr Eisteddfod yn gandryll gan ystorom fawr. Yn yr Eisteddfod hon y cafodd Pencerdd Gwalia, sef telyn- hon y cafodd Pencerdd Gwalia, y telyn- <c hen eisteddfodau Aberdar. Cynygiwyd diolch i Eurfab a Myfyr Dar gan Ab Hevin mewn dull newydd, sef drwy adrodd englyn i bob un.—Siar- adwyd ychydig eiriau pwrpasol gan y Parch. J. Tudor a chan Mr. L. N. Wil- liams, mab y Carw Coch. Cyfeiriodd Mr Williams at waith Mr. Lloyd George, Llywydd Bwrdd Masnach. a Chymro, yn cvmodi mei&tri a gweithwyr y rheil- ffyrdd. ac ar gynygiad Mr. Williams pa. iwyd penderfyniad yn ei longyfarch a,r ei waith.

A POISON FACTORY. which manufactures MILLIONS OF MICROBES. A most thriving manufactory for mil- lions of the deadliest microbes, is the human body. One's organs can only do a certain amount of work, so if we give them too much to do, in the way of di. gesting unsuitable food, or geting rid of contaminated air, etc., and not taking enough fresh air and exercise to help them in their functions poisonous mat- ter is not eliminated, and is re-absorbed into the sysem, countless harmful germs being evolved which do their evil work in rendering you run down, nervous, prostrated, thin and anaemic, and bring- ing about serious stomach, kidney and other trouble. When troubles such as the above do occur, immediate recourse should be made to Dr. Cassell's Tablets, the new and effective remedy, lately made up from the prescription of a noted special- ist and sold by all chemists at the nom- inal price of lOtd. This great family medicine, guaranteed pure and harm- less is in enormous demand just now, and is every day effecting hundreds of extraordinary cures in cases of nerve and physical exhaustion of every kind and as, a certain eradicator of poisonous germs and matter and a builder up of sound healthy flesh, blood, bone, and muscle, Dr. Cassell's Tablets are superior to anything else.

iii Ceffyl Pren y Toriald. Un o'r pethau a'n synodd fwyaf yn I ystod cynhwrf yr etholiad cyffredinol di- weddai% oedd darllen mewn llythyrenau breision, ar barwydydd Llanfair, y geir- ia-u canlynol: a Pleidleisiwch dros Smith a'r Beibl, ac nid dros Brown ac Anffyddiaeth." Rhesymol iawn, onide? Ai tybed fod rhyw Gymro mor ddigref- ydd a throi yn glust-fyddar i gais fel yna PIe, gadewch i ni amddiffyn y Beibl, doed a dd.elo. Yr hen lyfr anwyl y bu ein tadau, o;n teidiau, a'n cyndeidiau yn Bugno cysur o hono yn ngwyneb gofidiau bywyd a dychrynfeydd marwolaeth; yr hen lyfr, i'r hwn yr ydym ddyledus fel cenedl am bob braint a fwynheir genym; yr hen lyfr, yr hwn sydd yn cynwys seil- iau ein gobaith am fywyd ac anllygredig- aeth,-ch-,vareu teg i'r hen lyfr, beth by nag. Ac y mae Smith, meddwch chwi, yn hoff iawn o'i F,eibl, tra mae Brown anystyriol, wrth gwrs, heb yr un Beibl yn ei dy. Hwre i Smith! ac i lawr a Brown! medd pawb o eigion ealon. Ond arhoswch dipyu bach, fechgyn, cyn myned i'r hwyl, "Pwy yw Mr. Smith?" gofynem i hen wr gonest a lygadrythai ar y bapyrlen: mae'n debyg ei fod yn un o'r dynion m wyaf bucheddol yn y fro." Dim perygl," ebe yr hen wr gyda gwen ddirmygus: rfoni wyddoch chwi mai efe ydyw mab hynaf Mr. Smith, v darllaw- ydd enwog, yr hwn sydd wedi gwneud ei ffortun drwy y fasnach feddwol. Ac am ei grefydd-wel, goreu po leiaf a, ddy- wedir;" yn wir, credaf, pe byddai i rywun awgrymu ei fod yn ddyn crefyddol, y cjmerai y peth fel sarhad, ac y rhegai yn enbyd mewn canlyniad." « Syndod i'r byd!" me.Idem ninau; "ond y mae yn ddiamheu nad yw Mr. Brown fawr gwell nag-vntau." "Beth? Mr. Brown ddywedasoch chwi?" meddai yr hen wr drachefn; dvna yr oil a wyddoch chwi am Mr. Brown, ai e? Gallaf eieb sicrhau nad oes arwell dyn oddiyma i'r brif- ddinas. Mae yn ddiacon parchus mewn" eglwys Ymneillduol, ac yn ddiarebol am ei sel dros bob achos da." Canfyddem yn y fan sut yr oedd pethau yn bod. Engh- raifft eto o geffyl pren newydd y blaid Doriaidd; ac y maent yn ei fnrchogaeth gyda'r fath dd;dwyllder ymddangosiadol, i-es y mae yn bervglus i'r byd feddwl fod bywyd ynddo; a bod dysgyblion y torth- au, o'r archegoh hyd y craclifoneddwr llymaf yn y tir, bob copa walltog, wedi cael gras.—O'r Geninen," eyiio( diad cenedlaethol, Caernarfon.

Alleged Perjury. CORONER'S STRAIGHT TALK AT ABEIRAMAN. On Saturday afternoon an inquest was held by Mr. R. J. Rhys at the Police Station, Aberaman, touching the death of Geo. Henry Crcssman, Glancynon Ccttages, who died suddenly on the 11th inst. Mr. W. Saint, H.M. Inspector of Mines, watched the proceedings on behalf of the Home Office. Gwilym Crossman, son of the deceased, gave evidence of identification His father was 52 years of age, and was a foreman platelayer.—J. Britton said that he worked in the same gang as the deceased. On the 10th inst. they were preparing a place for a new siding at Aberaman. He saw the de- ceased, together with some other men, take up a rail. Deceased was taken ill immediately afterwards.-Further evi- dence was given by Sidney Sheppard, who denied that the deceased had taken up the rail.—Charles Martin corroborated the last witness.—A post mortem examin- ation was conducted, but owing to the ab- sence of the doctor the enquiry was ad- journed. The enquiry was resumed on Tuesday, when evidence was given by Al- bert Lock, another who worked with de- ceased on the day in question. He 'was about 100 yards from deceased when he was taken ill. He did not see him take up the rail, neither was there one that needed taking np. A crane would have to be got for that work.—Dr. Jones, Aber- aman, said that he was called to deceased on Sunday, the 10th. He complained of pains in the abdomen and bowels. He stated that he had not eaten anything that was likely to cause pain. He found deceased in a collapsed state, and on Monday afternoon he died. Oil Wednes- day witness conducted a post mortem ex- amination. He examined the abdomen and found a perforation.—The Coroner: What would set up the perforation?— Doctor Cancer or ulceration. That was the cause of death.—The Coroner, in sum- ming up, said it was a most astonishing case. Britton deliberately stated that he had .seen deceased and others take up a rail, while Sheppard and Martin denied this statement, and Lock added that there was no rail to be risen. It was for them as a jury to decide which story to believe. He wanted to point out that when a person told a falsehood in a Cor- oner's Court he was liable to persecution for perjury. It was not the first case that he knew of in Aberaman of a wit- ness telling a deliberate lie. He was of opinion that persecution for perjury would do a great deal of good in Aber- aman. It was something scandalous.—A verdict according to medical evidence was returned.

Y mae gan hanesiaeth Gymreig ci Brad y Cyllill Hirion" a "Brad y Llyfrau Gleision." Y mae genym "Gyflafan y Beirdd yn Nghastell Caer- narfon a Chyflafan Morfa Rhudd- lan." Ac y maent oil wedi bod yn destynau. cerddi neu draethodau. Nid rhyfedd ein bod yn genedl bruddglwyfus, ac fod ein caneuon oil yn y cywair lleddf.

Mountain Ash Jottings. BY "LUCIFER." The Mountain Ash Council are specu- lating a few pounds in obtaining the Ic opinion of counsel regarding certain Church of England rights and rites in connection with tlid new cemetery. I see that someone has discovered a very much cheaper method. Signing himself Maesyrarian," a Mount man has writ- ten to Reynolds' legal adviser and ob- tained all he wanted through the legal column at the cost of a penny stamp. The late Right Hon. Lord Aberdare performed a unique service to the people of the Aberdare Valley in cultivating trees on the disused tips that lie between Cwmbach and Mountain Ash. He suc- ceeded in converting putrid eyesores into scenes of grandeur and beauty. Just now, in November, the hillside, with its fine plantations in all the varying hueo, are indescriba.bly beautiful, and form a very striking contrast to the hills of slag and stone and other rubbish that lie nearer Cefnpennar. I admire the Rev. E. V. T'idman for raising a discussion anent the establish- ment of the new rate department, and the consequent increase in the rate col- lector's salary. I don't know yet how the public will view the Council's resolve to add X100 to an official's salary. How- ever, to treat the matter fairly, it should be stated that the Councillors themselves have decided upon the change and fixed the extra expense. No application was made for an advance. But the public would be totally ignorant of the cir- cumstances had not the Rev. E. V. Tid- man put his questions. Mr. J. Powell was quite wrong when he said it would lie a waste of time to discuss the question in open Council after discussing the matter privately in committee It makes all the difference in the world. I im- agine that the Labour element in Moun- tain Ash do not require a more staunch and genuine representative than the rev. gentleman. He out-Labours the Labour Members themselves. It was well that the resolution dealing with the increase was amended, on the motion of Mr. Powell. Better still would it be for the Council to employ the rate collector's assistants direct. This has been done' in other departments, so, why not in this one? Every ratepayer would then know what every official received. They don't know new, because they have no means of ascertaining what Mr. Evans paysi his assistants, and whether they do other work than the ordinary duties relating to rate collecting. I hope some of the Councillors will not lose sight of this proposal. I noticed in your report that Mr. Tidman and Mr. Rogers mentioned it. Quite a coincidence for the Mount a'n Ash Council and Aberdare Council to be thinking about the same thing at the same time. The members are troubled w'th the noise of pRlssing vehicles, while they sit discussing the affairs of state- while they play their high chess game "of which the pawns are men." So they betook themselves to evolve some scheme whereby the noise might be eliminated. Aberdare suggested a big undertaking to cost k560, while Mountain Ash has settled the matter at the modest cost of .£20. The different proposals appeared in last week's "Leader." The Aberdare surveyor estimated the expense of lay- ing cork asphalt from the lower end of the Masonic Hall, Canon-street, to the lane leading to Dean-street, at .£560, and the Mountain Ash surveyor stated that for t20 they could fix a double set of windows wfith spaca between, 'which would practically prevent the noise of shrieking engines and the rattle of wheels, reaching the ears of those sitting around the tables. The former proposal was, of course, not adopted, not even by Mr. W. Rees, at whose request the estim- ate was prepared. Whereas in Mountain Ash they passed a resolution to carry out the alterations at once.

OLD-AGE COUGHS. Lady of 70 cured. AN EXTRAORDINARY CASE. Very few elderly persons are free from a more or less chronic cough'in some form or other. so the following account of the cure by Veno's Lightning Cough Cure of an old lady of 70, who suffered from chronic cough, and was given up by the doctors, is of vital interest. Mr. T. H. Puntis, of 75, Mount Pleasant, Southamp- ton, writes:—" I really must tell you of the remarkable cure effected by Veno's Lightning Cough Cure in the case of my wife's mother, an old lady of 70 years. She was taken very ill with a bad cough, which became chronic, and the doctor said she could never get better. How- ever, knowing the wonderful virtues of your Cure, she tried it, and it has entire. ly cured her, and she says that she would not have lived if she had not taken your great remedy. Veno's Lightning Cough Cure is the purest, safest, and most reliable remedy extant for coughs and colds, bronchitis, asthma, catarrh, sore throat, hoarseness, old-age coughs, children's coughs, and all chest and lung troubles. Price gid., 1/11, and 2/9, of all chemists and drug stores everywhere.

I A Fortune waiting for you. I In the most fortunate event, you can win 600,000 melrkr. I say A30,000 sterling. Payment of all prizes is guaranteed by Government. An invitation to take part in the Great Hamburg Money Lottery in which payment of all the prizes is guaranteed by the Government of the State of Hamburg. M9,841,476 or about zC492,070 Sterling is the total sum of all prizes. The entire number of tickets issued is 100,000 of which 48,405, consequently nearly one-half of all tickets issued must draw a prize. The highest prize will eventually be 600,000 Marks or 930,000 sterling in the most fortunate case. Especially there are the following principal prizes:— i premium of 300,000 Marks i premium 200,000 to i premium 60,000 II i premium 50,000 i premium 45,000 II i premium 00 40,000 to 1 premium 35,000 1 premium 30,000 1 prize „ 100,000 I prize to 60,000 I prize 50,000 II 1 prize „ 4o,ooo 1 prize 30*000 7 prizes 20,000 1 prize 15,000 11 prizes 10,000 46 prizes 5,000 103 prizes 3,000 163 prizes „ 2,000 539 Prizes „ I>000 693 prizes 300 181 prizes 200 „ °f.e, Mark is equal to one English Shilling. In all, the Lottery contains 48,405 prizes and 8 premium-prizes. The latter are additional prizes awarded in each drawing to the re- spective ticket drawn the last with a principal prize in accordance with the regulations of the official prospectus. All prizes must be surelj won in 7 drawings within the space ot a few months. The highest possible prize of 1St drawing amounts to Mk. 50,000 in- creases in 2nd drawing to Mk. 55.000 in 3rd to Mk. 60,000 in 4th to Mk. m 5th to Mk" 7o,ooo in 6th to .'Ik. 80,000 and finally in 7th drawing to Marks 600,000. A whole ticket for 1st Drawing costs 6/- Half-a-Ticlcet 3/- Quarter-of-a-Ticl^et 1/6 I send the official prospectus showing the stakes for participation in the fol- lowing drawings and the detailed list of prizes to everybody gratis and post-free on application. The official result-sheet is sent to every ticket-holder immediately after the drawing. The payment an 'd forward- ing of the amounts won has my personal and prompt attention- Every transaction is treated confiden- tially,absolute privacy being guaranteed. Tickets are sent only against cash which thereforeshould accompany all orders. Remittances may be made by Cheque. -Bankers Draft, Post Office Orders, of Postal Orders made payable to Samuel Heckscher, senr., Hamburg, and should always be crossed. The postage on ordinary letters is 2*d- Seeing that the drawing is now fast appoaching, I shall be obliged if you will send me your order at once how- ever, not later than NOVEMBER 30th. SAMUEL IJECKSCHER, Senr., BANKER, Hamburg, Germany. T° s,ave writing a letter, fill out this ank form and address same to Mr. SAMUEL HECKSCHER, senr., BANKER at HAMBURG, Germany. ORDER FORM. Please send me ticket for next drawing of HAMBURG LOTTERY for which I enclose by Postal Orders have sent separately by P.O. Order the sum of Name and full address: