Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
PORTHAETHWY.
PORTHAETHWY. PltIODAS MISS MURDOCH.—Dydd Sabboth y 9fed cyfisol, yn eglwys Tysilio Sant, cyhoeddwyd gostegion priodas rhwng Mr Francis Hume Kelly,Glyn Carra Armorita, Weatmeath, Iwerddon, à Gertrude Annie, merch Mr C. M. Murdoch, Belvidere, Portbaethwy. Bydd hon yn briodas gy- hoeddus, a gwahoddir pawb i'r eglwys i gyfarfod y pir ieuangc. Diau y daw 11awer o Fon ac Arfon, gan fod y briodforch yn dra adnabyddus yn y ddwy sir. Mite nifer o drigolion y Borth, Llanfair, a'r cwmpasoedd wedi ymffurfio yn bwyllgor i lunio y moddion goreu er talu parch i'r teulu ddiwrnod y briodas, yr hon a gymer le oddeutu y 9fed o Fai. Bydd y gwasan- aeth yn gorawl, traethgenir y salmau a'r attebion, a chenir yr emyn briodasol, "The voice that breathed o'er Eden," (212 II Hymns Ancient and Modern") ar don Gymreig gydweddol A'r amgylchiad. Bwriedir gofyn cenad yr Arglwyddes Willoughby i bawb a ddelo i'r briodas gael myned trwy bare a gerddi Plasnewydd. Rhwng pobpeth diau y bydd dydd y briodas yn ddydd o lawen chwedl i hcli ieuenctid yr ardal, ac y bydd hyd yn nod blant o oedran mwy" yn arddangos arwyddion o'u llawenydd diffuant ar ach- lysur mor ddyddorol. ESGOB BANGoia.-Bydd yr Esgob yn pregethu yn Eglwys y Borth nos Sul y Pasg. Dechreua y gwasanaeth am chwech o'r gloch. Y DIWEDDAR MR R. G. WILLIAMS, Q.C. —Nid yn fuan y gwneir i fyny y golled a gafoctd Cymru yn marwolaeth y gwr dys- gedig a gwhtdgarol hwn. Yn yr Eurgrawn am y mispresennol ceir don goffadwriaeth- 01 am dano o waith ei hybarch dad, Cor- fanydd, yr hwn sydd er's rhai blynyddoedd yn un o drigolion mwyaf adnabyddus a ehyhoeddus Porthaethwy. Enw y don yw Llandaneio," am mai yn y fynwenthono y claddwyd Mr Williams ar y 18fei o Hydref, 1875. bangoswyd y don yn ddi- weddar i Mr Brinley Richards, yr hwn a fawr ganmolai ei harddull Gymreig a i dirfawr ragoriaeth. Ni ryfeddem weled y don hon yn ail i Dymuniad" o ran a poblogrwydd. CERFANYDD A HYMEN.- Mae priodas dyfodol Miss Murdoch yn dwyn adferiad i ysbryd a brwdfrydedd yr hen lenor bar- fwyn sydd yn pwyso ac yn mesur corfanau yn nghysgod y "corn mwg goreu yn Mon." Dywedir ei fod yn cyfansoddi ton ar gyfer yr emyn sydd wedi ei ddewis i'w ganu yn yiitod y seremoni. Mae enw yr awdwr yn ddigon o sicrwydd y bydd ei phrif gordiau yn drwyadl Gymreig; ond y mae pererindodau y Corfanydd yn yr Iwerddon wedi gadael argrafiiadau Hibernaidd ar ei feddwl, fel na bydd yn syndod yn y byd cael ambell i frawddeg Wyddelig yn y don, yr hyn a fydd yo burion peth yn gymmaint a bod y priodfab yn hanu o un o deuluoedd anrhydeddusafyr Ynys Werdd. Y perygl ydyw i nabl y Pencerdd Corfanyddol godi hwyl briodasol ynmysg colotnau henlanc- yddiaeth yr ardal. Mae gwep Many a wise one yn dechreu gwelfti ynbarod.
Advertising
ADVICB TO MOTHBRS!-Are you broken in your rest by a sick child suffering with the pain of cutting teeth ? GO at once to a chemist and get a bottle of MRS WINS LOW'S SOOTHING STROP. It will RELIEVE the poor sufferer immediately. It is perfectly harmless knd pleasant to t",te, it produces natural, quiet sleep, by relieving the chilli from piu, and the little cherub awakes as bright M a button." It soothes the child, it softens the gums, allays all pain. relieves wind, regulates the bowels, and is the test known remedy for dysentery and diarrhoea, whether arising from teething or othfr causes. Mrs Wiuslow's Soothing Syrup is sold by Medicine dealers everywhere at Is lid per hottle. Manufactured in New York, and at 493 Oxford Street, London. THROVT AFFECTIONS AND HOARSENESS.—All suffering from irritation of tne throat and hoarseness, will be agreeably surprised at the almist immediate relief afforded by the use of Browu's Bronchial Troches." These famous lozeogos" are now sold by most respect- able chemists in this country at Is ljd per box. People troubled with a "hacking cough," a slight cold," or bronchial affections, cannot try them too soon, as similar troubles, if allowed to progress, result in serious Pul- monary and Asthmatic affections. See that the words Brown's Bronchial Troches" 1\.ro on the Government Stamp around each box.—Manufactured by JOHN I. BROWN & SONS, Boston, United States. Depot, 493, Oxford Street, London.
------EIN LLEFARWYR CYHOEDDUS…
EIN LLEFARWYR CYHOEDDUS A.'R IAITH GYMRAEG. PONEDDIGION, -'I'r sawl sydd yn teimlo ymlyniad wrth yr iaith Gymraeg nis gall odid ddim fod yn fwy gwrthun iia'r ,tr- feriad sydd yn ffynu yn ormodol y dydd- ittu hyn yn mhlith ein llefarwyr cy- hoeddus o fynych ddefnyddio geiriau Seis- nig tra yn annerch cynnulleidfaoedd Cymreig. Yn ddiau fe ddylai pob Cymro gonest ddyrchafu ei lef yn eofn yn erbyn y cyfryw arferiad ffol, a gwrthdystio yn egniol yn erbyn yr anfri hwn a fwrir ar ein hen-iaith odidog. Mynych y clywir j ysgolheigion cyfarwydd yn ymffrostio fod y Gymraeg yn iaith gyfoethog a chyf- j lawn, a'i hadnoddau bron yn ddihysbydd. j Os gwir hyn, mi a ddymunwn wybod ar ba dir y gellir cyfiawnhau y rhai hyny sydd mor chwanog o fyned i feusydd eu cymmydogion i chwilotta am ymadroddion ] cyfaddas er cyfleu eu meddyliau yn drefnus ger bron y cyhoedd. Pan y mae cyflawnder o eiriau Cymraeg grymus a phwrpasol at eii gwasanaeth, nis gallaf yn fy myw einioes ddyfaln paham y myn lluaws o'n llefarwyr cyhoeddus ferwinio clustiau eu gwrandawyr ag estron-eiriau chwyddedig a thrystfawr na ddeallant eu hystyr yn ami. Un noswaith yn ddiweddar aethum i wrandaw darlith ar un o gewri yr areithfa Gymreig yn yr oes o'r blaen, gan un o weinidogion mwyaf addawol y cyfundeb parchus y perthynai efe iddo. Er fod y y darlitbydd yn arddangos gallu areith- vddol o radd uchel, etto efe a syrthiai yn (Ira. mynych i'r camwedd y cwynwn o'i blegid. Yn gwybod eisoes am wendid y brawd hwn, er mwyn porthi ei chwilfryd- edd, cadwodd cyfaill i mi gofnod naanwl o'r holl eiriau Seisnig aarferodd y llefarwr I yn ystod traddodiad ei ddarlith, a syned pob perchen chwaeth bur, hwy a gyr- haeddasant y nifer destlus o bedwar ugain a naw! a hyny, cofier, yn annibyuol hollol ar y dyfyniadau o'r beirdd Seisnig y mynai y darlithydd ein hanrhegu o bryd I i bryd a. hwy. Er cystal y ddarlith mewn ( ystyron ereill, taflai hyn ddiflasdod an- j nymunol ar y traddodiad o honi, ac nid 1 oedd agos mor effeithiol ag y buasai pe i wedi ei chwynu o'r brychau hyn a an- « urddent gymmaint ami. Os digwydd i'r ] gwr o itfarwr" (ys dywedai Dafydd ] Eppynt) weled y liinellau hyn, poed iddo ef a phawb ereill sydd euol., o'r cannoedd j hwn gymmeryd yr awgrym yn garedig, ] ac ymdrechu diwygio rhagllaw; ac ond ( iddynt wneuthur felly bydd amcau y no- n -Yr dyn hwn wedi ei gwbl gyrhaeddyd.—Yr j eiddoch yn wir, FFLANGELLTDB. i
YMDBANGOSIAD YSBRYDION. 1
YMDBANGOSIAD YSBRYDION. 1 MRI. GOL.Efallai mai nid annyddorol < gan ddarllenwyr Uuosog Llus y tviad fyddai ychydig o lawer 0 o hanesion am t ymddangosiad ysbrydion yn Nghymru y ( dyddiau pynt. Am nat ir ysbryd.—Y mae amryw fath | o ysbryd !n. Y mae Duw yn Ysbryd, eithr Ysbi-yd anfeidrol yn mhob perffeith- j rwydd yw ef. Efe yw tad yr ysbrydoedd t (Heb. xii. 9). Y mae ysbrydion neu f angylion ac y mae enaid dyn yn ysbryd. Ysbryd yw hanfod deallus an- i nghorphov'ol ac ftnfarwol. Annghorphorol f yw'r hyn sydd yn meddwl ac yn dirnad, canys ni MU corph wneuthur y, un o'r ddau. Y mae Gair Duw a rheswm yn prod fod y cyfryw hanfod. Anfarwol sydd raid i'r p jth hyn fod, ag sydd yn bur < ddigymuiysg, ae nas gellir ei ranu. Y mae < ysbryd yn cynnwys bywyd, deall, ewyllys, ( a teimlad. Pwy a wyr beth yw deall a < gallu ysbryd, a'r modd y mae'n dirnad ac ] yu\gWeithio ar bethau corphorol ? Ni < wyddom ni, yn 1. Pa ddeddfau na,turiol ] sydd yn mysg ysbrydion. 2. Pa sawl ] rhyw sydd o honynt. 3. Pit ffyrdd sydd ( ganddynt i ddirnad. 4. Pa fodd maent ] yn hysbysu eu meddyliau i"w gilydd. 5. A oes gauddynt fath o gyrph. 6. Pa fodd y maent yn gweithio ar bethau eorpborol. j 7. A oes ysbrydion yn yr awyr, yn eu hunain, heblaw angylion da a drwg, ac eneidiau dynion, megys y tylwyth teg. 8. A ydyw eneidiau annuwiol yn troi yn I debyg i gythreuliaid. 9. Pa fath gread- uriaid sydd uwchlavv. yr awyr, yn yr eang- der mawr, teg, a disglaer. 10. Ai yno y mae'r nefoedd a'i thi ioolion. 11. Pa Lith allu, a deall, a chyftroad, <1 e arwynebau sydd gan ysbrydion. 12. Pa f ;t,h attal- ind a rhw ystratis;d,l Et, er hyn i gyd, gallwil fod mor sier fod ysbryd a bod corph. Ni wyddom ni beth yw syl,- wedd y naill na'r llall, ond yn unig eu priodoliaethau. Y mae'r corph yn betb ag sy'n llenwi, yn pwyso, yn cymmeryd ei ranu, ei gyffroi. ac hefyd o ryw lun a lliw, a'r cyffelyb. Felly eilwaitti, y mae ys- bryd yn beth sy'n byw, yn cyffroi o hono ei hun, yn meddwl, yn dirnad, yn cofio, yn serchu, a'r cyffelyb. Y mae mor sicr fod rhywbeth yn meddwl, a bod ihywbeth i'w A'r peth sydd i'w weled, nis gall ef ddim meddwl. On»t ni wyddom ni ddim beth yw'r sylwedd, neu', peth hyny yn mha un mae'r priodoliaethau hyn, yn, ac yn sefyll. Er cymmaint fu, ac y sydd o Saduceaid, y rhai sy'n gwitdu fod ysbrydion, etto y mae digon o bethau, ac o resymau yn profi ac yn dangos fed ysbryd. 1. Y mae pob peth yn dangos fod Duw ac ysbryd trag'wyddol, anfeidrol yw Duw. 2. Y mne'r Ysgrythyr yh dangos fod ysbrydion da a drwg. Y mae'r diafol yn rbodio oddiamgylch, gan gcisio y neb a allo ei lyngcu. Dodaf yma un prawf o hanes ysbryd, yr hwn a fu yn ddychryn mawr 1 drigolion Llawryglyn, ger Llanidloes, swydd Dre- faldwyn, tua'r flwyddyn 1844. Dechreuodd yr ysbryd ar ddinystr mewn ffermdy o'r enw Gwernan, ac y mae y di- frodiadau a wnaed braidl yn annghred- adwy. Dinyatriodd werth oddeutu deg punt o nwyddau yno. Yr oedd dau beth yn dwyn perthynas a'r gymmydogaeth hon a wnelai ymweliad yr ysbryd a'r lie fyth yn fwy dychrynllyd, sef fod plentyn wedi cael ei lofruddio yno ryw flynyddau yn ol, a bod witch nodedig yn byw yn y gymmydogaeth. Gyda golwg ar weithrediadau yr ysbryd, yr oedd y llestri yn cael eu tynu oddiar y dresser, ac yn cael eu gosod ar y byrddau, a dillad y forwyn yn syrthio oddiam dani, —dillad y teulu a gymmysgid ac a ddi- nystrid,—yr holl fara oedd yn y ty a felid ynfriwsion,—Uonaidllestr 0 ymenyn a daftwyd. i'r pot llaeth enwyn; a phob math o gymmysgfa a ellid meddwl am dano, nes yr oedd y teulu yn y dyehryn mwyaf. Yr oedd y teulu yma newydd ddyfod i fyw i'r fferm hon, ac yn deulu crefyddol. Yr oeddynt yn gweddio ar y Sabbothau yn y eapelau cymmydogaethol am iddynt gael ymwared o hono. Aeth nn gwr o'r enw MrD. Williams, pregethwr gyda'r Methodistiaid, at y ty, ond gwan- ychodd ei fifydd, a chafodd gymmaint o arswyd fel y gwrthododd fyned i mewn. Ond yr oedd fifydd Mr William Rowlands, gweinidog y Wesleyaid, a golygydd yr my Eurgraivn, yn gryfach, ae efe a aeth i'r ty ac a weddiodd yn ddwys a gwlithog er cysur y teulu Yr oedd gwr y ty wedi myned yn y boreu tua Llangurug, i ymofyn Savage, y consuriwr, i dawelu yr ysbryd; ond dywedai Mr Rowlands mai ofer oedd ceisio gwr o'r fath at yr ysbryd hwn, ond trwy weddi daer at yr Hollalluog. Pan ddaeth y consuriwr yno, ni allasai wneuthur dim: ond daeth dewin arall o Lanbrynmair, yr hwn ydoedd yn fwy hyddysg yn y gelfyddyd dywyll, a dywed- odd, er nad allai efe attal y difrodiadau, y rhoddai gylch am yr anifeiliaid, yr hwn a'u diogelai rhag holl ymosodiadau yr ysbryd! Wedi i Mr Rowlands ddychwelyd yn ei ol i Lanidloes, adroddodd yr hanes i'w gyfeillion, a boreu drannoeth aeth pregethwr Wesleyaidd arall i Lawryglyn, er mwyn cofnodi pethau, a chyhoeddi Ilyfryn ar yr achos. Darllenodd a gweddiodd gyda'r teulu. Darllenodd y rhan hono o'r Vsgrythyr lie y dywedir i'r disgyblion dybied iddynt weled ysbryd, pan rodiai yr lesu ar y môr. Ond tawel- odd y cwbl ar ol hyn. Erfyniaf ar rai o drigolion Llanegryn, Meirionydd, am ysgrifenu hanes yr ysbryd fcra hynod hwnw fu yn blino teulu y Gwyn- fryn flynyddau maith yn ol. Hyn yn awr ar brawfiadau ymddangos- iad ysbrydion,—cewch ychwaneg etto yn fuan. MAWDDWY.
CERDDORIAETH.
CERDDORIAETH. FONEDDIGION, fae yn fy meddiant ddarn anmherffaith o lyfr Cymraeg, ar elfenau Cerddoriaeth; a buaswn yn hynod ddiolchgar i'r neb a fuasai yn alluog i'm cynnortbwyo i wybod pwy yw ei awdwr, pa le ei hargraffwyd, a chan bwy. Ar ddull holwyddoreg y mae wedi eiysgrifenn. Rhoddaf yma. ychydig o'r nodau, wrth y rhai y gellir ei adwaen a'i gymharu 4 chopi arall a ddichon fod yn meddiant rhywrai: Tudalen 5. Peroriaeth wedi ei thalfyru," "Enwau a rbanau y nodau yn yr Amser Cyffredin," Pa sawl Minum a wnaiff Semibreve ?" Atteb, Dau," &c., &c. Ceir yn tudalen 16 11 Cloriaiiau, Per- oriaeth;" sef y raddfa gerddorol yn ol trefniant Guido Aretiuo, y Mynach, tua'r 11 eg canrif. Yn tadalen 25, mae Ffordd n i gyweirio Telyn." Ac yn tudalen 26, "Rheol i wneuthur miwsig neu donau." 'Rwyn'n meddwl fy mod wedi nodi y [pethau hynotaf yn y rhan sydd yn fy meddiant, a byddwn yn dra diolcbgar os gill rhywun o ddarllenwyr y Llais fy nghyfarwyddo i'r man lie y gellir cael copi t3 cyfiawn o hono. Eos LLECSYD.
- - DEDDFAU Y MYNWENTYDD.
DEDDFAU Y MYNWENTYDD. FONEDDIGION,—Y mae cyd-blethiad a chroes-blethiad gwahanol ddeddfau per- thynol i'r mynwentydd yn ei gwneuthur yn anhawdd i atteb gofyniadau Caradog P3 10 gyda golwg arnynt. Lied anhawdd dyweud dim heb groesi rhyw hen ddeddf- au, me jys, deddfaa iochyd, deddfau arfer- iad, deddfau e.dwysi (T, deddfau gwiadol, 0 0 deddfau tirfe lunf, deddfau anwyldeb, deddfau rhodres y marmor, deddfau y blodau, a'v gwyngalch, neu ryw ddeddfau ereill. Y mae pob dyn i farw, A rhaid symmud y corph o'r ffordd yn rhyw ddull. Arferir weithiau ei berarogli, a'i gadw yn y gell fwyaf cyssegredig, ond y mae hone yn rhy ddrud i fod yn ffordd gyffredin. Y mae rhai am ddileu y corph drwy dan,ond gwell gan yr ysgrifenydd yr ben ffordd o y 0 gladdu. Y mae hawl, yn ol deddfau hyn nag unrbyw ddeddfau dynol, i gladdu y marw yn gyfagos i le ei drigfa. Yr oedd ganddo gystal teitl i le beddrod yn naear ei wlad ag oedd ganddo i anadlu yn awyr ei wlad ac y mae yn anfri i drefniadan a deddfau ein gwlad fod cymmaint o dwrw ac o ymgecru yn nghylch ein mynwentydd. Pe bai milgi, neu eidion, neu fttroh yn marw, goddefai perchennog y tir i'r corph 0 gael ei gladdu o'r golwg mor ddwfn fel na lygrai yr awyr; ond pe byddai dyn am gael ei gladdu ar ben y bryn, neu cchr y foel lie y bu byw, ni oddefid hyny; er y geliid ei gladdu mewn dull na fyddai o ddim colled i'r tir, nac o ddim niwed i'r awyr. Y mae gomedd caniattau hyny yn drosedd o ddeddfau hynaf ac anwylaf dyn- oliaeth. Y mae y ddaear oil wedi cael ei chyssegru gan ei Chrewr i fod yn fynwent i'w phreswylwyr; ac y mae gan yr hen fam ddigon o le iddynt oil huno yn ei mynwes. Yr ydym yn addef ei bod yn ddefod ac yn hen ddefod i neillduo llan- nerchau i fod yn fynwentydd ac y mae yn eithaf naturiol fod anwyldeb mewn llawer calon hiraethlawn at y manau neillduedig hyny. Hen ddefod ffol, ddiles, goeg-baganaidd ydyw cyssegru mynwent i halen, a pheth ffolach ac annhegach na hyny ydyw galw un ochr i fynwent yn It gyasegredig," a'r ochr arall yn an- nghyssegredig." Y mae yn åmlwg fod rhyw fynwent ar- benig, a rbyw amgylchiadau arbenig mewn golwg gan"Caradog"wrth ofyn ei ofyniadau; a byddai yn rbyfyg i mi geisio eu hatteb yn llawn, o un i un, heb wybod yr hanes a'r amgylchiadau a'r deddfau perthynol iddynt; oblegyd byddai yn hawdd iawn i gynnyg attebiad eroes i weithred yr adeil- ad, neu ddeddf y fynwent, neu arferiad yr ardal. Doethach i mi fyddai peidio cyn- nyg esbonio heb gael gwybodaeth lawn- ach o'r amgylchiadau. S. R.
TRETHI FFESTINIOG.
TRETHI FFESTINIOG. FOVEDDIGION, Caniattewch i ni alw sylw chwarelwyr Ffestiniog at y gwahan- iaeth yn y Gwladlywiaethau Rhyddfrydol a Cheidwadol yn eu cyssylltiad Atbretlti ein plwyfi. Dydd Sadwrn diweddaf, Ebrill yr 8fed, cynaaliwyd y festri flynyddol i basio cyfrifon y trethi am y flwyddyn a ystyried yr amcan-gyfrifon am y flwyddyn ddyfodol, pan y daeth y ffeithiau canlynol i'r amlwg yn dra eglur. Yr oedd gwerth ardrethol y plwyf yn 1874 y* 23,889p; ond ar ol tretbuycoedwigoedd a'r chwareli aydd yn cael eu gweithio dan y ddaear fel mwnau, daeth y gwerth ardrethol yn 1675 yn 37,043p, neu godiad o 13,153p; yr hyn a fydd yn elw i drethdalwyr Ffestiniog o lOlc. yn y bunt yn yr hyn a elwir treth y tlodion." Ddwy flynedd yn ol, ar ol i'r Rhyddfrydwyr ychwanegu trethi y bwrdd ysgol ac Arolygwyr budreddi, &c., cododd treth y tlodion i bum swllt yn y bunt; ond trwy i'r Geidwadwyr gyfranuychwan- eg o bwrs y deyraas tuag at gostau y sir a phasio bil trethiant y coedwigoeid a'r mwnau, ni bydd y dreth uchod am y flwyddyd ddyfodol ddim mwy na thri swllt a cbwe. cheiniog yn y bunt, er y bydd treth y bwrdd ysgoliuag wyth geiniog yn y bunt i'w ehymmeryd allan o honi. Felly, y mae y Ceidwadwyr wedi rhoddi dros ugain deiniog yn y bunt i logellau treth- dalwyr Ffestiniog o dreth y tlodion, heb son am ddiddymu treth ceffylau y fferm- wyr ac esgusodi eyflogau dan 150p y* y flwyddyn rhag talu income tax. Mae chwarelwyr Ffestiniog yn tybied ou hunain yn dipyn o boliticians, a gobeith- iaf yr ystyriant yn ddyladwy y ffeithiau hyn, yn lie cymmeryd eu twyllo gan Radicaliaid diegwydaor. GLUf DWTRYB. D.S.-Gobeithiaf y cymmerir y cynnyg- iad presennol i gael bwrdd iechj d i'r plwyf i ystyriaeth ddifrifol, ac y daw y plwyfol- ion yn gyffredinol i'r festri a gynnelir yn mhen tua mis etto i'w ystyried yn Inryll. ID,
NODIADAU IANTO COUND.
NODIADAU IANTO COUND. PONEDDIGIO-,i,-Nid bob amser v mae Dyffryn Nantlle yn oyiiwyno i ni nevvydd- iou dymunol a chysurus eu croniclo ar glawr hanesiaeth, er ei fod yn He Hg y mae iddo radd dda. o ganmoliaeth ac ed- mygedd gwraiig a bon.dd. Oad y mae yn y dyffryn hwa, fel yn mhob dyffryn arall, droellwyut oedd ar adegau yu taro mor sydyn ac erwin nes ffyrnig-rwygo, nid tai a thiroedd, ond teimladau da, a chyd- ddealltwriaeth bapus a fodolai gynt rhwng dynion a'a gilydd. Fel y mae y rhew yn puro y tir, y mellt a'r taranau yn puro yr awyr, a gwyntoedd nerthol yn rhoddi gallu adne- wyddol i'r dderwen i dreiddio, llouu, a chyfrodeddu ei gwraidd yn fwy dwfn a sicr yn nghrombil y ddaear, i'r dyben o darddu a thyfu yn fwy grymus, ac i fod yn fwy defnyddiol yn ngweithiad allan amcan ei bodolaeth, felly y mae ambell i ystorm o hawl a phriodoldeb yn puro symdeithas,1 yn clirio ymaith gymmylau duon ac af- iach trais ac annghyfiawnder, ac ambell i gorwynt o annghydwelediad yn cynnyrchu gallu adnewyddol i eisteddle bywyd hen dderwen fiwr dynoliaeth, nes peri i'w gwraidd gydio gafael yn fwy sicr yn yr hyn sydd wir, cyfiawn, a gonest, a pheri i'w breicbiau canghenog ymledu yn fwy gwrol ac eofn i gyfarfod a chorwynt gor-, mes pa bryd bynag y deua i'r maes i fesur ei nerth. Ao y mae ystorm o hawl a phriodoldeb wedi tori allan yn chwarel Penyrorsedd. Ar y 6ed cyfisol safodd yr holl weithwyr allan am eu hiawnderau, ac y mae y cwmpeini, o angenrheidrwydd, yn sefyll allan, ac yn teimlo fod ganddynt hwythau, fel y crochenydd, hawl ar eu priddgist i wneuthur a rhoddi fel y gwel- ont hwy yn dda. Ond nid yw y gweith- wyr yn gweled yn dda dderbyn telerau eu meistr, ac felly y mae wedi tori allan yn ymladifa galed, ac yn debyg o barhau felly cyhyd ag y parhao ysbryd cyndyn a diwyro y pleidiau. Yr oedd yr ymladdfa hon wedi ei sylweddoli yn meddyliau y ^weithwyr rai wythnosau yn flaenorol, oddieithr iddynt gael yr hyn y gofynent am dano, sef (liteu y mis pum' wythnos—, dechreu gweithio baner awr wedi chwecb yn y boreu—cael diwrnod o ben mis- rhoddi terfy* ar gadw yr amser Wrfch yr oriau—gwneud i ffwrdd a'r swllt a ddelir oddiar y bargeinwyr am bob llathen o 4raig a dynant yn nghorph y mis-dal ariltn y doctor—ac awr i giniaw trwy y tiwyddyn-neu, yn fyr, yr un telerau yn hollol ag sydd mewn chwarelau ereill. Dyma yr hyn y mae y gwei-thwyr yn ofyn am dano; ond nid yw y meistr hyd yn hyn yn caniattau eu dymuniad, ond yn unig y telerau yn y boreu a chanol dydd. Am hawl a phriodoldeb y gofyniadau uchod, credwyf fod gan y gweithwyr le cryf i ddadleu drostynt. Nid ydynt yn amddifad o synwyr, pwyll, a rhesymoldeb, ac o ddefnydd ymrosymiadau teg ac an- wrthwynebol. Ond y mae yn ofidus meddwl fod cymmaint a 200, mwy neu lai, o weitkwyr yn gorfod sefyll allan oherwydd telerau mor ysgeifn eu pwysau i'r hyn ydyw y golled i'r naill ocbr a'r llall. Mae wythnos o strike yn colledu cryn lawer ar y meistr a'r gweithiwr, ac y mae'n rhyfedd fod dynion yn caru colled yn fwv nag ennill. Ond y ffaith ydyw, y mae dvn wrth naturiaeth yn Ilygredicy y mae hadan Ilygredd yn gynhenid yn ei natur, fel Mai un o'r pethau mwyaf an- hawdd ganddo o ddim ydyw ymostwng, megys yr oedd yn well gan Pharaoh ddi- oddef ei yagwyd hyd ei wadnau gan y plaau ofnadwy a ddygwyd arno nag ymos- twng i geisiadau teg a rhesymol. Ac y mae yn well gan lawer etto ddioddef Ilawer yn achos opiniynau nad ynynt yn deilwng en cymharu i'r canlyniadau annghysur- lawn a ddichon ddeilliaw o hoaynt. Hyderaf y bydd i'r anngbydfod presenol gael ei beaderfynu yn fum, ac y bydd heddweh a thangnefedd yn teyrnasu hyd derfynau eithaf gwybodaeth. Mae si ar led fod dosbarth pwysig yn nghylch y cyfarfod misol, wedi awgrymu am godiad yn eu eyflogau, ac os na bydd i'r awdurdodau Ileol wneud sylw amserol o hyny, y tebygolrwydd ydyw y bydd hi yn strike. Y mae eisieu pwyll gyda hyn etto. Yn parhau yn afreolns a gwrtbun ddiar- hebol y mae y train o hyd, neu yn hytracli y personau hyny fydd mor bared i ddangos eu hantics yn mbob man. Nos Sadwrn, y 4ydd cyfisol, daeth dyn a thafarnwr (un person) o daldra eyffredin, yn tynu at fod yn hen ac oedranus, i mewn i gerbydres yr Afon Wen, a chan nad oedd ynddo ddim byd naturiol i dynu sylw ereill atto, dechreuocld ddaiagos ei hun trwy aflonyddu ar wraig dyn arall a eisteddai wrth ei ochr; ond gan nad oedd y wraig: yn meddwl cymdeifchasu a neb yn yr ystyr yma heblaw ei phriod- llawer llai a chreadur oedd wedi llenwi ei fol a'r hyn sydd yn Jdrewdod yn ffroelagtt fnifeiliaid, gofynodd lawer gwaith am lonyddwch, ond ni phsiAiai yntau a'i haerllugrwydd digywilydd. Ac yn y man methodd priod y wraig a dal heb d.dangos iddo ei anfoddlonrwydd, a'r canlyniad fu i'r ddau fvned i ymladd fel dau geiliog; a mawr oedd llawenydd y rhai oedd yn bre- senol yn caru llorjyddwcb. pan gyrhaedd- asarit Lbmwnda, gael i'r liw.yth anhylaw hwn gael ei dywalit ar y platfform i gym- meryd ei siawns. Yn wir, rhaid cael train i'r dosbarth yma ar eu panau eu hunain, fel esgymu lion cymdeithas, i yludar,tw i'a gilydd fel y mynout, os paid cosp haeddianol a disgya arnynt, fel ar Sodom, pan aefch Lot allan o'r ddinas. Os na bydd iddynt ddiwygio, yr wyf yn benderfynol o ddynoethi eu gwarthrudd ar goedd byd. IANTO COUND.
_..-LLANDUDNO. / '.i
a Miss Griffiths, Greenfield House. Dilyn- wyd y gystadleuaeth yma gan y dosbarth cyntaf yn y Saesneg, a'r rhai canlynol oeddynt fuddugol:- laf. E. P. HiJge (y person buddugol yn y cyfarfod diweddaf), 2il, Richard Bellis, 3ydd. H. Edge. Ay oi i'r eadeirydd anrhegu y rhai buddugol terfyuwyd y cyfarfod. GW,&ITH Y TP.AENI,&U. -Mae yn ddy %yen ydd genym allu hysbysu fod y gwaith uchod yn myned yn mlaen yn bur iwyddiamius, oblegid disgwylir y cwblheir y dref yn nhorph y mis h wu. Bydd hyn yn galon- did i'r dref yn gyffredinol a dilynir llwyddiant mawr o'r herwydd. Y SEINDORF. Disgwyliwn y cawn wasanaeth seindorf XIr Hatton yma oddeutu diwedd mis Mai. Bydd eu gwas- anaeth yn at-dyniad mawr i'r dref. Y SPELLING BEE FAWREDDOG YN LERPWL. -Yn y gystadleuaetb Seisnig a gymerodcl le yn Hope Hall, da genym weled I d J. E. P. Ridge, mab Mr T. Ridge, Mostys. Street, yn drydydd yn y gystadleuaetb allan o driugain.-Ifitchi;