Llais Y Wlad

TIT ANTED by the 13 th of March a good) » » plaiu COOK, who can manage a 9 aali Dairy alio a Houss-ajsii anil Xinaery mild.—Church women indispensable.—Apply, Mis Thoaoaa, Vicar«g», Capel Carig. 41 d TO BUILDERS. TENDERS are invited for several Work* require iutho erection of new Offices, <fcc,, at the PentUvft Quarries, consisting of Carpenter, Pinmber, and Painter's work. The Drawings and Specifications on be seen ,t Trefeliti Yard, Llandfigai, un ami aftt r Mmdi 20th. Tenders ta he »ant to A. Wystt. E-<q Port P^nr hyn, on or bef-re March 25th. No pledge is given b accept the loweas or aav Ten- der. 551-417 G. O. ROBERTS, ABCHITECT. +-

Prisiau am Gyhoeddi Hyshysiadau yn LIAIS Y WLAD yn unig. Hysbyeiadau Seru-ddol, Anuerchiadau K .hoIi.-> L)l Sen eddol, M/negmdau o Gynlluoiau (Prospect uses) Cwmuuu Cy Hyubysiadsu y Ltywodraetb a'r Cangheil-lys, yn ngbyd&g ilyebjaiidHU taifyredig o Arwertbia^au Cyboeddos—Is y liiuell. Hy?bysiadau Cyhoeidu.o a Chyfreitbiol, Arvverthiada-; Cyhoeddus, hysbysialan CrynoeJig i Bara^iapbs, Annetcbiadan Ethuliadoi Lleol ac turywic)Ei--6i. y ilioeij. HygbyMiAdAll Ma-ioacbol, Llyfrau, a Chyfarfody.di Di- fyrul! () Q..d w"dd h!OI-b Hioet}. Mesurir yr hya'jysiadau hyn yn ol y llythyrenau (type eealr). Gwneir Cyttandeb<?u Neillduol am Hywuvsiadau Par- ol. HYSB7SHDAU MASNACHOL. Cyh(loodir y thai hyo hefyd trwy gyttuudeb, fsl y canlyn Pan nja*r arc-heb a's dri chyhoeddiad ar ddeg ac isod, la j iodfedd, co! ,fn 2j. y fodfetld, colofn ddwhl. Pan iiiie'I1 *rc!i>;b HUK 26 O gyh:>eddiadau ae iiud, 9 I y fodi'e id, C¡¡lo(u senwi 6o y-fudfedd, colofn ddwbl. Piiu to, r archeh 3m 52 o gyhoedd- iittlnii ac is xl, 6o y fod, colotu Is y tod- fedd, culotu ddwLl. Gellir newid y mater ddwywai'h mewn hysbysiad am 13 wythnos, pedair gwaith iCKwn usi 26 wjtbnas, a dawe' gwitith UJèWtJ archeb m 5l2 o wythnoftau. Cyhoeddir Lyabyaiaiaa bla-u-dali&dul o'r uatur a! g-ialyn Tai ar OS J 5 L'.eoi*dd ya EiHitu Lieuedd GW\liinl1 Yetafelloedd yn Plisit u Y-.tafelloef'd ar Osod Arian yu Ei-ien .susrywiol Geiaiadau | Ar Goll lit u Cul.vyd Un waitb (20 o eiiku) Is 61 I; Tair gwaitb (20 o tiri.iii) 2-64 Un waith ("27 o eiriau) is 9.1 Tftir gwaitb (27 o eiiiau} 3a Od SYLWADAU CYFFREDINOL. Pan deerbynir heb ruiyii yn liysbysu yr aui>:er y rose i ym ida:tp.o<, parbeir i'w gyho -itcli hyd Bte y C»ir gorcbyiuyn I'W Hllan. Vvmunir »r i'r »hai tyjilwt.t yu -;it;fou Hyabysia^au euwi yr ail's r y tV ii- yn (ie-Aiti i'r Hyabyaiadau y»u- 1 ddaug.'M ar yr I-n P'JO HJJ A hytidont Y*> a,nfun yi ordect. T»r wfynir llvsby^wvr anion eu byebysiadau mor gjruaar yn yr vryttiu s ng y >>y^do b sitl, fel ag i fod yo ster o le clsywirdeb au n-is gt-Ilir rhodili i mewn ond uif.-r peuaodoi. Nia call y Cyhocddwyt warantu i dyuu aiUn U., ifcoldi yr hyibysiadau i inewn pan weti tu derbyn ar ol vyth u'r glo.ll (oreu dydd IJiu. At guidnan dvrhi am naw bixej dydit Marcher. Pob tcobebiaeth ac ordtrg o berthyQas i'r cy- bo-ddiad ucbod i en hanf,in yn sryfeiriedig i K. W. Douglas, y Offip, B-mgor. Cbequea a P.O 0, i fc yn da'alwy i K. W. Douglas, Bugof.

TELERAU GWERTHIAD LLA.IS Y WLAD." Pris poh copi uuigol yw Un Geiniog, oen Geiniog a Dirnai gyda.'r post. Os bydd thai o'n derHynwyr yn dewis ei pael yn fheolaidd drwy v llvthyrdy, aufonir ef ddynt bob nos lau.tm Is. 7 -le,. y clnvarter, 8s. 3c. yr banner biwyddyn os telir yn mlaen Haw. Telerun y gwerth- ad i ddosbarthwyr y(ivi-,t -N.,Aw CKINIOG y DWSIN gyd.i'r RhcilSordd, neu DDEQ CBINIOG y Dwsin liytliyrdy. f( Pob arehebiou, tali idau, &c., i'w cyfeirio at Mr K. W. DOllgLLS.

DOSBARlHWYR YN KISIAU. Carsm glywed gyda thro ad y post oddiwrth y rbai n 4dvmun«iit gaul eti p«H»odi yn ddoat.Hrtiiw>r L(y.\IS Y WL\D. fJAot yr eiw arferol, a ehan ein bo>l woh DTiiLtJ M-MN'TIOLI Y r'APYK, y tUa iiyny, yrj^hvda'r uris irel vn icy

CYLCEltlKOl \D AUUTHUOL. Aniuoer yn ddi<>d at y Percaeaog, Mr. K. W. DOCGLAS. Brtsgor.

DYDD GWRNER, MAVVRTH 17, 1876. YMHEEODRES INDIA. Erbyn hyu y mae yr anwyiiaid a fegid gan yr Wrthblaid, yn ystod y tymlior o segurdod seneddol diweddar, weH en llin- dagu yn yr esgoreddfa. Yr oedd y Wein- yddiaeth i gael ei galw i gyfrif a'i gwnend yn gyfrifol am anaawdd yr hin a HcLlysur- d ddamwoiniaa morwrol. Yr oedd sier- ha.d allwedd y brif-ffordd fordwyol i'r dwyrsin yn inbwrcas y cyfranau Aipht- aidd yn Nghamlas SueJ. i gael ei brofi yn gamgyramoriad cenedlaetbol, a'r cylcb- lytbyrau caetbwasiol i argyhoeddi y cen- bedloedd fod y ddeddfwrfa Brydeinig wedi ei thrawsffurilo yn efail er lhinio cadwyn- au am gorph y caetbwas ftoedig. Pro- pbwydid gyda'r byley mwyaf fod -biros | tyngiad y plwyfol yn brif- ffyrdd pb raymp-vyon, it;: fedr dyrcbafu Mr Osborne Morgan i ueliAlfan ui y maes. Swuiai y daroganiadan hyn yn soniarus ar glustiau amvybodnsion gwledi; ond mor gyntod ag y cyilyrddwyl y tan-tiau yn y Senedd, bra'iychwyd angbysseinedd y delyn Radicalaidd. Gogrynwyd yr holl us drwy y rhidJlt politica.idd, ac yn ofer I yr ymcbwilir am y gvawn addawedig. Y mae y bvgy ibiou wedi eu rhoddi mewn gryrc, Oiul L! fiaraij.m, trengasant oil mewn swn yn unig. Podd bJnag, y illa ffawd wedi cbwytbu gweUtvn aral! i gyfeir- iad y rliai svdd ar ddarfod am danynt yn eigion siomedigaeth, ac yn sicr hefyd gwelltyn truenus i'r eiihaf ydyw. Dy- wedai yr anfarwol Shakespeare nad oes dim mewn onw; ond nid yw Radicaliaid y dyddiau presenol yn credu yn ei nthraw- iaeth. Yn yr araeth frenbinol, dywedid fod ei Mawrbydi y FrehineB ar fedr gwneud yebwanegia-d at ei tbeitl presenol yn Dglyii d'i tiiiriogaetb Indkidd, ac ym- ddengya mai yr ycbwanegiad a annogai ei cbyugborwyr seneddol ydoedd Ym- herodras India ond yu mhangfeydd eu newyn am destynau dadleuol, y mae y Radicaliaid wedi gwoled yn ddoeth droi yr enw yn bwngc plaid ac yn asgwrn cynhen boliticaidd. Cydnebydd poo plaid fod ein dyddordeb yn nhiriogaeth ddibynol India yn cyfiyrn gynnyddu, ar; mai ein badd yw meitbrin a cbadavnhan teyrngarwch ein cyd-ddei!iaid yno. Yn wir. Ilyna amcan mawr ymweliad Tvwysog Gymru a'r wlad bon, a pbarhad o'r uu eynllun doeth yw y cymbelliad i'w Mawrhydi fabwysiadu yr yohwanegiad crybwylledig at ei theitl. Nis gellir ambeu tevrngarwcb yr Indiaid i'w Mawrbydi hyd yn nod o dan y teitl estronol o Frenbines Prydain ond tu- eddai yr attodiad cymhelledig i wresogi y teimlad caredig aydd eisoes yn bodoli yn mynwesau y brodorion. Hawdd y gallwn edryeb yn vsgafa ar y teit', a haeru nad yw yr Indiaid yn ddigon penwan i sugno un mwyubad oddiwrtlio ond dymunem adgoffa y teleran ar hel, rui y cydsyniwyd i derfynu liinell y tywysogion Cymreig, ac i ieuo y Dywysogaeth & Lloegr. Mynem ni enwi etifedd y goron yn "Dywysog Z" Cymru," a tbra yn llawenychu yn y ita;lth ni ddylom warafun i'n grasusaf Frenhines fabwysiadu y teitl o "Ymherodres India," er byfforddio boddhad i drigolion pellenig sydd yn cystadlu a. ni mewn teyrngarwcb. n_

GWEITHREDIADAU Y SENEDD. Ty YR AROLWYDDI, dydd Ian.-Ar y cyn- nygiad am ail ddarlleniad mesar Prifysgol Rhydyehain, Arglwydd Colchester a gyn- nygiai welliant i'r perwyl fod y Ty yn i teimlo yn ofidus fod ded-lfwriaeth o fatli yn y byd yn cael ymgymmeryd a hi gyda golwg ar y naill na,'r Hall o'r prifysgol- ion, oddieitbr fod hyny yn cymmeryd lie ar ol ytncbwiliad helaethacli a manvlaeb nag a wuaed gan y ddirprwyaeth frenhiool ddiweddar. "Yr oedd yr ymchwiliad a osodwyd ar droed gan y Llvwodraeth ddi- weddar yn elyniaetbol i'r prifysgolion, ac yr oedd yn ddnvg ganddo ef fod y Liyw- udraeth Geidwadol hefyd yn myned i ddeddfwriaethu mewn perthynas iddynt. Yr oedd yn wrthwynebol i ddiddymu yr ysgoloriaethau i rai oddiallan i'r britysgo!, n In ac yn barnu y byddai yn beth annoeth dori y cyssylltiad a fodo)a rbwng y prif-! ysgolion a'r byd.—Llefarodd amryw ereill, a gwrtbodwyd y penderfyniad hel) ymran-1 iad, ar ol yr hyn ydarllenwyd y mesur am yrail waith. TY y CYFFREDIN, dydd Iau.—Syr Cliap. Adderley, mewn attebiad i Mr Maclver, a ddywedodd fod rhwog Chwefror, 1874, a Chweiror, 1S75, 26 o agerlongau wedi eu colli yn y Bay of Biscay, a 175 o fywydau dynol; ond rhwng Chwefror, 1875, a Chwefror, 1876, dwy agerlong oedd wedi colli, yn ngbyda 2t3 o fywydau dynol.— Mr Cross, mewn attebiad i Mr James, a ddywedodd fod ei sylw wedi ei alw at actios gwraig oedd wedi ei dedfrydu i 21 diwrnod o garchar, a. Uafur caled, am lad- ratta gwerth ceiniog o lo yn Nghroesos- w d't. Hysbysid ef mai gwraig i arddwr oedd hi, a'i bod mewn amgylchiadau cysurus; ac hefyd ei bod wedi ei gweled yn cario rbai pethau ymaith o'r blaen, a bod gwyliadwiiaeth wedi ei osod ami, ac iddi ddyfod i'r ddalfa. Yr oedd wedi ya- grife;iu yno am yehwaneg o bysbyarwydd. —Daetb acbos yr Hitwl,.V(I(i unwaith yn riiagor i'r wyneb drwy ofyniad o ciddo Dr. iu-nealy, yr hw:.¡ a attebodd Mr Cross ddarfod iddo dderbyn deiseb, dyddiedig j Mcheiin'4ydd, 1875, oddiwrth yr ''Hawl- I ydd." Oiid yn yr Hellos liwn, fel gyda pbob deisebau ereill am drugaredd, oher- wydd rbesymau y gellid yn hawdd eu dy- falu, nid oedd yn beth arferol i'w rboddi ar fwrdd y Ty.—Mr Disraeli a godouu i gynnyg ail ddailleniad y mesur er ych- wanegu at deitl ei Mawrhydi, a dywedodd ei fod wedi gw-rfchod atteb cwestiwn a ofyn- wyd iddo y dydd o'r blaen gan Mr Samuelson am ei fod yn ei ystyried yn gwestiwn ttnnheg- ac aumbriodol; sef, yn gyntaf, am ei fod yn gofyn am adroddiad, gyda golwg ar yr hwn nis gallai y pryd hwnw fod wedi dwyn un ymresymiad yn mlaen ac yu vil, am ei fod yu cynnwys ynddo ymyriad a'r rhagorfraint fel y cyf- I ryw. Mewn perthynas i'r teitl o Ym- herodrcs," swrthddadleuid ei fod yn dwyn < gydag ef yst yriaetjhu iselwael, a'i fod yn gosod all an fod concwest wedi cael ei gwneud, ac awdurdod yn eael ei dcial gan y cleddyf; end efe a ddygai ar gof i'r Ty engreifftiau yn mha rai nad oedd y eyfryw syniadau yn nglyn a. haynt. Gwadai fod y teitl ymberodrol yn UWCll mewn urddas La ¡. teitl brenbinol. Yn achos Pedr Fawr o liwssia, yr hwn a newidiodd y teitl o "Czar" i Ymherawdwr," ni cbydnabyddtii liysoedd oteill Ewrop y cvfnewidiad, ond yn uidg ar yr arnrnod 0 i cbydraddoldeb a'r penau coronog ereill oedd yn trigo yn eu nlysg y caniatta- 0 n wyd i'r Czarina gymmeryd y teitl o Ymberodres" yn fwy urddasol na'r teitl <s Breahines." Ond dylai y Ty goilo nad oedd yebwanegiadaa at deitlau yn heth newydd, a'i fod felly trwy bob dos- ha, rth o gynideithas. Yr oedd yn awr mewn safle i hysbysu y Ty mai teitl ei Mawrhydi, os pesid y mesur, a fyddai Ymberodres," ac y byddai yn rhedeg fel y canlyn:—"Victoria, trwy ras Duw, Brenhines Prydain Fawr a'r Iwerddon, Amddiffynes y Ffydd, ac Ymberodres India." Daugosai hefyd y byddai yr ycbwanegiad bwn at y teitl yn gwbl fodd- haol i breswylwyr y trefedigaethau, a phob dosbarth a gradd yn yr India hefyd,—Mr Samuelson a wadai fod dim yn annhsg yn y cwestiwn a roddasai i'r Prifweinidog, Mi a datganai ei wrthwynebiad penderfynol i'r mesur, am ei fod yn anwleidyddol; ac annogai ar fod inwy o amser, o leiaf, yn cael ei roddi i'w ystyried. Cyonygiai ohiriad y ddadl.—Mr Gladstone hefyd a xvrthwynebai y mesur, ond cefnogwyd ef yn wrenog gan Ganghellydd y Trysorlys. Ardaiydd Hartington a annogai dynu yn 01 y penderfyniad o barth gohiriad y ddadl, ond mynwyd rhanu y Ty, pryd y gwrtbodwyd y penderfyniad gyda 284 yn erbyn 31. Ynn, aeth y mesur drwy yr ail ddarlleniad. fry YR ARGLWYDDI, dydd Gweuer.—~ larll Shaftesbury a alwodd sylw at bwngc y llongau athrawol masnachol, gan ar- gymhell y Llywodraeth i sefydlu y cyfryw longau yn yr boll borthladdoedd ar yr boil gytliniau.-Siaradodd amryw ereill ar y matter, a sicrhaodd Due Richmond fod y Llywodraeth yn ymdeimladol o bwysigrwydd y pwngc, ac na chollid golwg arno.—Cyttunwyd a'r adroddiad a wnelsid o barth y gwelliant yn mesur y Llys A ppeliadol. fry Y CYFFREDIN, lydd Gwener.—Cyt- Iwynwvd deiseb o Leipwl yn ffafr estyniad I yr etholfraint i fenywod, gan Mr Rath- bone.—Mr Ernest Noel a roddodd rybudd y byddai iddo, ddydd Llun, ofyn i'r Prif- weinidog gyilwyno ar fwrdd y Ty unrbyw lythyrau neu bysbysiadau oddiwrth Lyw- olraethvvr Cyffredinof It-dia, nert unrhyw awdurdod arall yn y wlacl hono, yn dangos ei fod yn unol ag ewyliys y tywvsogion a pliobl Indin; i'w Mawrhydi wneud unrhyw ychwaneuiad at ei theitlau brenbinol.— Mewn attebiad i Mr Anderson, dywedodd Mr B nirke ei fol weci 'i darllen yn y n<ywyddiaduron fod yr Ally wydd Grant wedi gofyn i'r Cadfridog Schenckymddiswyddo, yn unol a chais oddiwrth y Llywodraeth Brydeinig am iddo gael ei alw adref yn uniongvrcbol ond nad oedd un math o sail i'r iiysbysrwydd fod y cyfryw gais wedi ei wneud gan Llywodraeth ei Mawrhydi. Mr Cross a ddywedodd, mewn attebiad i Mr Mac Donald nad oedd yn mwriad y Llywodraeth ddwyn mesur i mewn i wa- hardd v defnyddiad o bylor mewn mwn- gloddiau lie yr oedd y safety lamp wedi cael gorcbymyu ei ddefnyddio, oberwydd, yn eu barn hwy, byddai i'r cyfryw fesur yn bytrach fwyhau y perygl, drivy anngliefnogi y "safety lamp." Os oedd y gweithwyr yn y mwngloddjau mor ofalus am wneud pob peth yn iawn ag dfedd yr arolygwr mewn rboddi cyfraith y mwn- C-11 a gloddiau mewn grym, gwnelai hyny lawer tuag at achub liuiws o fywydau.—Syr John Lubbock, gan gyfeirio at ddarpar- ¡ iaeth deddilyfr addvsg, a gynnvgiodd ben- derfyniad gyda'r amcan o roddi i awdur- dodau lleol yr ys^olion awdurdod, i'w harfer yn cl eu doethineb eu hunain, i ddarpar yr addvsg neillduol y byddo angen am ciani yn yr ardal.—Mr Forster a ddaliai nad oedd y mater etto wedi dyfod yn add fed i ddeddfwriaethu arno, a] dyfod yn add fed i ddeddfwriaethu arno, a chyfeiriai at y ffrwyth gwael ac annghef- j nogol oeddys yn ei gnel drwy yr arholiadau I yn y cargbenau uchaf o \vybodaetb.— Arglwydd bandon a deimlai yn dra gwrth- wynebol iymyriad gwastadol a gwneuthur cyfnewidiadau myaych ya y deddflyfr, a thra yn cydnabod fod gwerth yn yr wzrymiadau a roddasid.yr oedd yn barnu eu bodya rhy anaddfed etto i'w dwvn i sylw y wlad.—Terfynwyd y drafodaeth heb ddyfod i unrbyw benderfywiad.—Mr Bras- sey a alwai sylw at sefylda bresennol ein monvyr "masnaehol, amcan 01 sefydlu trysorfa flwydd-daliadol ar eu rhan.—Argiwydd Eslington a ddatgu^aiei hun yn ffafriol i gyfundrefn gyfunedig 0 addjrsg filwrol i'r llynges a'r gwasanaeth masnachol mewn porthladdoedd mawrion rnasnactiol.-Af r Ward Hunt a ddywedai fod yn mwriad y ilyngesfwrdd ddarpam tair o longau athrawol yn y flwyddyn gyn- taf, heblaw talu 25p dros bob bach gen a ymunai a'r llyages frenbinol, a 3p dros y rhai n ymunent a'r naval reserve," o'r llongau athrawol hyn.—Syr C. Adderley a ddywedai nad allai y Llywodraeth roddi eu eymmeradwyaetb i sefydliad trysorfa orfodol a chyda golwg ar longau athraw- ol, yr oedd yn rhaid iddo ef wrihwynebu caniatau cynnorthwy o'r Llywodraeth at blant y dosbarthiauau uchaf. Wedi ycb- ydig sylwadau pel lac h gan aelodau ereill, gadawyd y pwngc, ac ymffuriiodd y Ty yn bwyllgor cyilenwadol. Ty YR ARGLWYDDI, dydd LI-an.- Iarll Rosebery a ofynodd am bapurau yn nglyn 4 rhoddiad i fyny Heligoland i Brydain yn 1807, yn ngbyda pliapurau ereill perthyuol i weithrediadau 1864 a 1868.-Iarll Caernarfon, trti yn datgan ei barodrwydd i ganiattau y papurau di- weddaf, a fethai gan fod y gwasanaethid unrhyw amcan llesol yn nghyhoeddiad y blaenaf.—Iarll Kimberley a ystyriai y byddai yn ddyddorol pe cawsid dim ond hysbysrwydd ar ffurf adroddiad.—Addaw- odd Iarll Caernarfon osod gerbron y cyf- ryw bapyral1 ag a ystyriai ef yn briodol. TY Y CYFFREDIN, dydd Llun.—Rhodd- odd Mr Watkin Williams rybadd o ben- derfyniad ar fesur Uchel Lys Bariii- Wedi atteb ychydig ofyniadau, Mr Dis- raeli, mewn .attebiad i gwestiwn Mr Er- nest Noel, a ddywedodd ei fod wedi ym- gyngbori &'r Ysgrifenydd dros India, ac yr oeddynt eill dau o'r farn y byddai yn aumbriodol gyhoeddi unrhyw bttpurau neu hysbysion oddiwrth y Llywodraethwr Cyffredinol neu unrhyw awdurdod Indiaidd a,rall o barth yr ychwanegiad bwriadedig at deitlau y Frenhines. Iua rhoddodd Mr Noel i-ybiidd-G,,tii nad oedd cyf- ieithiad llythyrenol yn yr iaith Indiaidd o'r gair Ymherodres, ac felly nas gellid ei gyfleu-yn India mewn geiriau ourddas priodol, mai barn y Ty oedd y byddai yn aumbriodol i Brifweinidog y Goron" i argymbell i'w Mawrhydi fabwysiad teitl mor newydd ac anmhoblogaidd i ddeiliaid ei Mawrhydi a'r un o Y'mherodres."—Mr Cross, mewn attebiad i gwestiwn, a ddy- wedodd nad oedd yn mwriad y Llywodr- aeth ddwyn yn mlaen fesur ar ddeddf helwriail-tli yn Y3gotland.—Yna ymffarf- iwyd yn bwyllgor cyfienwadol ar amcan- gyfrifon y llynges, pryd y cymuierodd cryn drafodaeth le. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Mawrth.- Darilenwyd mesur y breintebau am yr ail waith waith, a mesur y Llys Appeliadoi am y drydedd waith, a phasiwyd ef.— Cymmerodd peth trafodaeth le ar bipurau masnachol perthynol a'r India. Ni chymmerodd dim arall o bwysigrwydd le. TY Y CYFFREDIN, dydd Af awrth.-A-fr C. Read a gwynai oherwydd diffyg yni yn cario allan annogaethau Pwyllgor Haint yr Anifeiliaid, 1873, o barth eu dadforiad, cludiad gyda'r rheilffordd, a dygiad i'r ffeiriau a'r marchnadoedd, a chynnygiai ar fod i'r cyt'arwyddiadau fod yn orfodol. Cefnogwyd byn gan ilf r Beach. Cynnyg- iodd Mr 0 Connor, ae eiliodd Mr J. Bar- clay, ychwanegu ar fod i'r annogaethau o barth haint y traed a'r genau gael eu dwyn i weithrediad. Llefaradd amryw aelodau ar y pwngc, ar ol yr hyn v tyn- wyd yn ol y penderfyniad.

LLOFFION O'R DEHEUDIB. ABERTEIFI. Damwain (-tngettol. Nos Sadwrn cyn y diweddaf, aeth alarwm allan trwy y dref hon fod anedd-dy o'r enw Pwllhai, pertbynoi i hen wr o'r enwTbos. Mat bias ar dan, ac yr oedd yr hen wr yn y ty ar y pryd,canys yr oedd yn by w wrtho ei hun. Wedi myned i fewn i'r ty, er dychryn, gwel wyd fod y.truan wedi syrthio i'r tan ac wedi llosgiyii ddyebrynllyd, yny fan danfonwyd am y meddyg yr hwn a ddaeth yno mor gynted ag oedd yn bosibl, a gwnaeth bob peth tuag at liniarul ei boenau a gweila y llosgiadau ond er pob ymdrech gwelwyd yn eglur drauoeth, dydd Sul, fod y truan anffodua yn cyflym waelu, a bu farw oddeutu saith o'r gloch y noson bono. Dydd Mawrth canlynol, cynnaliwyd trengboliad ar ei gorff, o flaen Mr J. H. E vans, a deuddeg o reithwyr a parchus, pryd y dychwelyd y reitlifarn o farwolaeth ddarnweiniol." Dywedai yr hen wr cyn iddo fctrw, ei fod yn credu iddo gael ei daro a stroke o'r palsy, ac mai I hyny oedd yr achos iddo gwympo i'r tan l C yr oodd y meddyg yn credu fod hyny ya bosibi. er nad oedd nemawr arwyddion I 0 byny ar ei gorpb. Yr oedd a thair-ar-ddeg mlwydd oed, ac j fawrbercbid gan bavvb a'i badwaen DOWLAIS. Gynghcrdd Mawreia Cynnaliwyd un o'r eyngherddau n llwyddiannus a gafwyd yn y lie ymi. llawor o amser, ar nos Iau cyn y diw af, yn nghapel Gwernliwvn. Yr oe. capel yn orlawn, ac yn mblitb y gynn I eidfa yr oedd rhai o foneddigion parchus y lie. Y rhai a gymmerasant ranyny cya gherdd oeddynt y Proffeswr Parry (Pan- cerdd America) a'i fab, Miss Mary Davies Gwiiym Cynon, Mr Walters, a Glee Part- detholedig, ac fa aeth yr oil o bonyi trwy eu gwaith yn ardderchog. Derbyn. iodd "Can y meddwyn." gan y Proffeswr Parry gymmeradwyaefcb wresocaf y dorf- Yr oedd eiw y cyngherdd yn eael et neiUdao Fit gynnorthwyo un Mrs Evans i gaei addysg gerddorol. Talodd y Proffesitf Parry go^niiment uchel iawn i alluoedf1- cerddorol Mrs vans, a dywododd ei bod yn drusnus na ddorbynia,sai y foneddiges dalentog hon addysg gerddorol yn gynt: Ymwahanodd y dorf wedi ei boddhSu yn fawr, a derbyniodd Mrs Evans hyn ol bo tebyg, elwsylweddoloddiwrth y cyngherdd hwn. I LLANDYSIL. Cofus gan ddarllenwyf Llais y Wlad" efallai, am y ddau ddyn a'r ceffyi a'r cerbyd hyny yrasant droB ddibyn anferth i afon Teifi, ddiwedd mi 8 Rhagfvr diweddaf, ychydig islaw y bont ger y dret hon, yr byn a gofnodasom yn y "Llais" yr amser hwnw, pryd v coli odd un fd fywyd, ac y êtchubwyd y ilall. Er chwilio a chwilio yn ddibendraw am gorph y dyn truftny methwyd n'! gael er pobym- ymdrech hyd ddydd LIun diweddaf, pan y cafwyd ef gan fachgenyn byebau gerllavr pent a elwir pent Henlian, ar ol bod yn y dwfr am ddau fis a chwaneg, ac yr oedd gel wg arswydus arno. Yr oedd wedi braeuu yn annghyffredin Dydd Mawrth. Cynnal. I iwyd trengboliad ar ei gorph, pryd y dyôh- ¡ welwyd rheithfarn o "farwohleth ddam- weiniol." Yr oedd yr ymadawedig ya gwasanaethu fel "post-boy" ynnhafarndy y Wilks Head. LLANDYBIE.— Diangfa, GyfyngDvdd Liun cyn y diweddaf, cafodd dyn a'r enw John Walters, yr bwn sydd yn trigianu yn y pentref, ddihangfa gyfyng iawn, tra yr oedd wrth ei crchwyl yn dadlwytho tryc o goed yn nglofa- Caerhun, pryd y syrthiodd un o'r props deri trymiou yn I pwyso dan' pwys oddiar ben y tryc ar ei ben, gan tori archollion dyfnion. Y mae yn rbvfedd iddo ddlangc gyda 1 fywyd. MERTHYR.—Ffrivydracl' erchyll.—Cvm- merodd ffrwydriad erchyll a marwol o danchwa le oddeutu hanner awr wedi saith bore Sabhoth cyn y diweddaf, yn mhwll y South, ger y dref hon, perthynol i gwmni haiarn Plymouth, trwy yr hyn y cyfarfyddodd dau ddyn a'u diwedd, pa rai a adawsant gn id a phlant i ddwys alaru ar eu hoi. Prydnawn dydd Mawrth canlynol, cynnaliwyd ymchwiliad i'r achos, pryd y dygwyd rheithfarn o H farwoketh ddarnweiniol i mewn. TREHETTBE' iT.- Dydd Linn diweddaf, cafodd glowr o'r enw William Jones o'r He hwn, ei ddedfrydu gan yr ynadon i dd-Au fis o garchariad, am droseddu yn erbyn rheolau y gweithfeydd. Yr oedd yearcharer yn gweithio yn mhwll y Maendy,perthynol i'r Ocean Colliery. Ar ol yr ugeinfed cyn- fisol, gwelid ef yn ysmocio gan lowr arall o'r enw Woodciiffe, pan y dygwyd y ey- huddiad yn ei erbyn gan ei gydweithiwr. Gwadodd Jones na fu yn ysmocio o gwbJ, ar hyny chwiliwyd ef, a chafwyd pibeli boeth yn guddiedig yn ei grys. Y rn^e yn bryd terfynu ystranciau rhyfygus dynioc anystyriel o'u bywydau eu liuraiii alu cydweithwyr fel y Jones hwn. IEuÅN AWST.

GWRECSAM A'R AMGYLCHOEDD. CICIO PEL.—Dydd Sadwrn diweddaf, ymgyfarfa y rhai sydd yn ymbleseru yn y gwaith hwn ar faes y rhec.egfa, i wnoud y, pe Uverydd ymarferiad ei bo(I yu ddebeuig yn y gorchwyl gogyfer a'r ymdrechfa ddy- fodol rhwng Cymru ac Yscotland. Mae yr olaf sedi gorchfygu Lloegr Bgwaith yn erbyu 1. Ac yn awr mae y Cymry yn myned i drio eu gallu cicyddol. E r nad ydym yu ffyddiog yn y gNalth yr ydym o gaion vu dymuno ilwyddiant ein cydwladwyr. CYFARFOD YR YNADON.-—MAW Deilwng (1) -Dydd Llun gwysiwyd un Eliza Bevan (gwraig briod a, mam i bed war o blant) gan yr arolygwr Wrilde, am buteindra ar gyflmiau y fynwent un o'r gloch boreu Sabboth. Er mwyn iddi gael amser di- gonol i edifarhau, anfonwyd hi i garchar am bedwar mis.—Yr oedd amryw o dreth- dalwyr Holt wedi eu gwysio yn herwydd nacau talu y dreth. Yn mysg y Ilu yr oedd gwys i ddyn oedd wedi marw ers tro. Sylwodd yr ynadon mai peth gwrthun oedd gwysio dyn marw, ac os oedd yr overseers yn awyddua i sicrhau y dreth, y dylasent tod wedi rhagflaenu angeu, ae am eu hwyrfrydigiwyddrhaididdyntfcd yn golledwyr—Deg swllt a'r costau ben- odwyd i Caroline Young dalu am afloa- I yddu ar heddweh Pentre'rfelin.-Mary