Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Advertising
WANTED, a NURSE, able to speak Eng- lish, thoroughly respectable, and competent to take charge of a baby. W;,g", £ 20. Age between 30 and 40.—Apply to W. Watts Jones, Penmaeiimawr. 409 WANTED a Situation as NUBSE in a Hosp tal, North Wal*-n preferred. WagP8 £ 26 Good references. Address, M.E., G. P. OEce, Wsver- tree, Liverpool. 412 LLANDAFF DIOCESAN CHURCH CHORAL ASSOCIATION. CHOIR-MASTER WANTED for the Welsh Branch of the Association. Duties to commence May 1st. Applications, stating terms, to be seat on or before the 16th of March, to the Hon. Secre- tary, Rttv. Thomas Theopbilus, vicar of Pontlottyn, Cardiff. 410 TO CONTRACTORS, &c. fllHE CRICCIETH LOCAL BOARD are JL prepared to receive TENDERS for the con- etruction of the proposed drainage woiks. Pla,)g and ■pacific itions may be inspected at the office of Mr R. J. Davids, C.E., Glanhelin, Carnarvon. Tenders to be sent to the Clerk of the Loeal Board, Criccietb, on or before the 18th of March, 1876. Local Board Office, Criccietb. 408 VALUABLE FREEHOLD ESTATE IN DENBIGH SHIRE, FOR SALE. TLTESSRS. W. DEW & SON have received inalructions to offer for sale by public auction, on Monday, the 29th March, 1876, at the Castle Hotel, Ruthiu, Denbighshire, at four o'clock in the afternoon, precisely, subject to such conditions of sale as will be then and there produced and read, all that highly valu- eile and important FREEHOLD ESTATE Called "PEN Y LLAN," situate in the Parish of LUnynys, in the County of Denbigh, immediately adjoining on the East to property of Lord BAgot, on the North to a highroad leading from iaithiu t) ^vffjltiog, which separates the said Estate from property ;of Robert Roberts, Eiq., and Griffiths. Ksq., of "erbudd, on thti Wtist to lauds of Thomas, Esq, of ParkMostyn, bounded on the South by the centre of the stream of the River CJywedo:, which separates the said Estate from land of Mrs Owen and Mr" Moetyn, and consisting of a new and substantial Dwelling House, large and commodious Outbuildiugs, aud about 37 acres (little more or less) of excellent Arable, Pasture, ad Woodland. The above estate is let from year to year to the brother of the proprietor, at a rental hardly more than nominal. Actual possession of almost the whole of the lands can be obtained by November next. It is most roiaantically and beakitifully situate on the Northern I Bank of the Clywedog, and is thoroughly well watered in all parts. Thedwelling houas is recently erected and in capital repair the arable land is of first-rate quality the rougher pasturage affords healthy summer feeding for 26 sheep tnd the woods, which are chiefly oak, young larch, Scotch fir, and spruce, are of highly promising grovvtb, and will, in course of time, be of very great value. Between 6,000 and 7,000 young trees have within the last few years been added to the previous stock. Mr Evans, the tenant, will show the prcperty, and al further particulars can be obtained, and plans of the estate seeo, at the Offices of Messrs W. Dew and Sen the Auctioneers, Bangor, and of Messrs Myers-Meakin and Hall, Solicitors, 16, Fiosbury Paverueut, London, E.C., Broughton-in-Furness and Dalton-in Furness, Lancashire, and Millom, Cumberland. ist January, 1876. AR WEHTH YN ABERSOCH. YDDED hysbys fod y Smack "BETSEY" ar werth yn y potthlldd uchod. Mat- hi a phob peth perthynol iddi mewn cyflwr da, ac yn barod i gael ei llwytho. Ymofyner yn ddioed a Capt. Richard Owen, Tan-y-mynydd, Bryncroes. 386 Steam Communication between Liverpool and the Menai Straits. THE Steamer "BEE" will l»ad goods for Bangor ard Menai Bridge once a week at the west sido of Tr&falgar-d ick -lock, Liverpool. For fur- ther particu'ars and rates of freight, apply to Mes-os R. Evans and Sons, Menai Bridge. or to Messrs R. and D. Jones, 28, Briinewiek-strect, Liverpool. 8503-414 Yn Rwr yn barod, mewn liian hardd, pris 2s. 6c., CYF ANSODDIADAU BUDDUGOL EIS- C TEDDFOD GENEDLAETHOL PWLLHELI, 187.. H-fyd, pris Is., y Gau Bedair Rhan F,id,iiiool- "MAB CAN YN LLON'D YR AWEL FWYN," gan D. Einlyn Evars. C/hoeddedig gan Robert Owen, printer, Pwllheli. 413-8502 BANGOR AND NI"IRT P WALES BENEFIT BUILDING SOCIETY. ESTABLISHED, 1872; INCORPORATED, 1874. President: DB. RICHARDS, Bangor. Managing Director: JOHN LLOYD, JUNR, Old Bank, Baugor. „ Subscribed Capital £ 30.300 N urn ¡,¡. of Shares issued 3832 Number of Members enrolled 655 Bonus declared in 1875, TEN SHILLINGS per Share. Shares. £ 10 each, paid up by monthly subscriptions of Two Shillings and Sixpence (with accumulative interest) in Six years. MEMBERS holding Shares for Three Ypa)-, "—— and upwards, are entitle,l to participate in me Bonus. which is declared every third year. ADVANCES. Members may obtain advances without delny on Free- hold or Leasehold Property, for any period not exceeding 2C years, upon most advantageous terms, repayable by monthly, quarterly, or half yearly instalments. Scale of Monthly Repayments for every R100 advanced 4 years 8 years 12 years. 15 years. j £ s. d- £ a d. d. £ s. d- 2 7 0 1 5 10 0 18 10 0 16 1 As compared with the scale of a well known London Society 2 9 2 I 1 8 2 I 1 f. 0 18 11 The Mortgages may be redeemed at any time. The usual charges for advances have, in this Society, been considerably reduced- Further part-iciiiars may bo obtained on application to tbe Managing Director, The Mouthly Meetings for the payment, of Subscrip tions, toe., are held on the Second Monday in e«ch montb at tho Bangor National Schoo 1. M,ces ?^3S—4U
Prisiau am Gyhoeddi Hysbysiadau…
Prisiau am Gyhoeddi Hysbysiadau yn LLAis Y WLAD yn uaig. Hysbvsiadau Seneddol, Annercbiadau Er.holjadol Sen e idol, Mfriei{ia'?au o Gynlluniau (Prospectuses) Cwuiniau Cyhoeddus, Hysbysiadau y Llywodraetb a'r Canghell-lys, yn nghydag Hy«b-. eiadau talfyredig o Arwertbia';au Cyboeddus-le; y liiuell. Hysbysiadau Cyhoeddus a Cbyfceithiol, Arwerthia-la-i Cyhoeddus, Hysbysiadau Crynoedig i Baragraphs, Anneichiadau Etholiadol Lleol ac atnrywioo— 0c y llinell. Hysbysiadau Masnaehol, Llyfrau, a Chyfarfodydd Di- fyrus o nodwedd leol-3c lliceU. Mesurir yr hysbysiadau hyn yn ol y llythyrenau (type scale). Gwneir Cyttandebau Neillduol am Hysbysiadau Par- fa aol. HYSBYSIADAU MASNACHOL. Cyhoeddir y rhai hyn befyd trwy gyttundeb, fol y caulyn Pan IDa¡;>'r archeb am dri cliyhoeddiad ar ddeg ac isod, Is y fodfedd, colofn sengl 2* y* fodfedd, colofn ddwbl. Pan mae'r archeb am 26 o gyhoeddiadau ac isod, 91 y fodfedd, colofn sengl Is 6c y fodfedd, colofn ddwbl. Pan mae'r archeb am 52 o gyhoedrl- iadau ac isod, 6c y fodfedd, colofu seuglIs y fod- fedd, colofn ddwbl. Geliir newid- y mater ddwywai'h mewn hysbysiad am 13 wythnos, pedair gwaith mewu un 26 wytbnos, a chwe' gwaith mewn arcbeb am 52 o wythuosau. Cyhoeddir hysbysiadau bla n-da!iadol o'r natur a ganlyn Tai ar Osod Ystafelloedd ar Osod Lleoedd yn Eisieu Arian yn Eisieu Lleoedd Gweigion Arnrywiol Geisiadan Ystafelloedd yn Eieieu 1 Ar Goll Dell. Cafwyd Un waith (20 o eiriau) Is 61 Tair gwaith (20 o eiriau) 2.61 Un waith (27 o eiriau) Is 9d Tair gwaith (27 o eiiiau) I 3s 0d SYLWADAU CYFFREDINOL. Pall dderbynir hysbysiid heb nodyn yn hysbysu yr amser y tnae i yrnddango- parheir i'w gyhoeddi hyd n, a y ceir gorchymyn i'w adanlllllan. I^ymumr ar i'r rbai fyddont yo anfou Hysbysiarau enwi yr aais^T y maent, jti dewis i'r Hysbysiadau ym- ddaugos ar yr un pryd ag a bydderit yb aufon yr orders. Taer erlynir H i'r Hysbyswyr anfon eu hysbysiadau mor gynnar yn yr wythtJ s ag y byddo lwsibl, fei us: i fod yu sicr o le a chywirdtb gan uas gellir rhoddi i mewn ond nifer pennodol. Nis gall y Cybonddwyr warantu i dyuu allan nA rhoddi yr hysbysiadau i mewn pan we-li eu derbyn ar ol wyth o'r gloch Loreu dydd Ian. At golofnau dwol am mw boie,i dydd Merchsr. SSSF Pob gohebiaeth ac orders o berthyoas i'r ey- hoeddiad uchod i gael eu hanfon yn gyfeiriedig i K. W. Douglas, Llais y Wlad Office, Bangor. Cheques a P.O.O. i f01 yn daladwy i K. W. Douglas, Bangor.
.__-.-.-----_-------------_._--TELERAU…
TELERAU GWBRTHIAD "LLAIS Y WLAD." Pris pob copi unigol yw Un Geiniog, neu Geiniog a Dimai gyda'r post. Os bydd rhai o'n derbynwyr yn dewis ei gael yn rheolaidd drwy y llythyrdy, anfonir ef ddynt bob nos Iau am Is. 7 te. y chwarter, 3s. 3e. yr hanner blwyddyn os telir yn mlaen llaw. Telerau y gwerth- a ddosbarthwyr ydynt:—NAW CEINIOG Y DWSIN gyda'r Rheilffordd, neu DDEG CEINIOG y Dwsin drwy'r llythyrdy. f Pob archebion, taliadau, &c., i'w eyfeirio at Mr K. W. Douglas. -+-
DOS BART EI W Y R YN EISIAU.
DOS BART EI W Y R YN EISIAU. Carem glywed gyda throad y post oddiwrth y rhai a ddymunent gael eu penDodi yn ddosbarthwyr LLAIS Y WL" D. CAnt yr elw arferol, a chan ein bod wedi DYBLU MAINTIOLI Y PAPYR, y mae hyuy, ynghyda'r prit3 isel yn sicrhau CYLCHREDIAD ARUTHROL. Anfoner yn ddiod at y Perohenog, Mr. K. W. DOUGLAS, Baagor.
.-_.-------AT EIN GtOHEBWYR.
AT EIN GtOHEBWYR. YMWELYDD a yegrifena lytbyr maith, amean yr bwo yw csvyno yn erbyn amldra cwn diddaioni hyd heolydd Llangefni. Dywei ou bod yn beryglus i'r eithaf s cban fod y m\\ yafrif tuawr yn cael eu cadw gan ber- sonau nad oes oichos iddynt wrthynt, appslia ar fod iddynt naiil ai cael eu rhwymo neu eu dyfetha. Dy na gymmaint o ofod a allwn hyfforddio ar y pen bwn. BRODOB. — T»styN anffodus a ddewitasoch, ac y mae rini brawddegau afl-duais wedi llithro i mewn. H. MON WILLIAMS.-iNid ydym yu ystyried yr euglyn i fyny â' n safon. ROBERT DEINIOL OWEN.-Nid oes digon o gosthder yp .A>ieh periliion i hawlio cyhoeildiisrwydd. MKWN LLA w.-Ouhebydd kcunwy), Sylwgar, Efrydydd Politicaidu, Elfyn, Titina y Wyddfa, W. R. S., Cirwr Cyssondeb, Melinwr, Ar y Tramp, Meredydd, Uu o'r Rhos, &c., &e.
GWEITHREDIADAU Y SENEDD.
GWEITHREDIADAU Y SENEDD. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Iau.-Ail ddar- llenwyd Mesur Cyflogau a Swyddogaethau Eglwysig, a gorchymynwyd ar ei fod i gael ei usod ger bron pwyllgor detholedig.— Arglwydd Redesdale a gynnygiodd ei bod y yn rheol o hyn allan na byddo i ddim ap- peliadau gael eu gwrandaw oni bydd tri o arglwyddi cyfreithiol yn bresenol yn y Ty; â,'r byn y cyttunwyd. Ty Y CYFFREDIN, dydd lau.Cymnier- odd Mr W. B. Dennison a Mr Clifton Brown eu heiskddleoedd. Arglwydd Sandon a ddywedodd y gallai ddyweud beth oedd nifer yr ysgolion elfenol cy- hoeddus gwirfoddol yn Lloegr a Chymru ar yr Slain o Awst, 1874, sef 11,341 yn yn 1875, 12,081. Nifer ysgolion byradttu ysgol yn 1874 oedd 825 yn 1875, 1,136. Nifer yr ysgolheigion yn yr ysgolion gwir- foddol yn 1874, 2,275,000; yn 1875, 2,392,000. Y nifer yn brese ol ar gyfar- taledd yn 1874 oedd 1,540,000; yn 1875, 1,609,000. Nifer yr ysgolheigion ar lyfr- au ysgolion v bwrdd ysgol yn 1874 oedd 221,000; yn 1875, 351,000. Cyfartaledd y presennoliaid yn 1874 oedd 138,000; jn 1875, 227,000. Swm y cyfraniadau gwir- foddol yn 1874 oedd 602,000p. Nifer y phvyfi gwledig heb gymmeryd Llundain a'r bwrdeisdrefi i mewn yn y cyfrif, o dan y byrddau ysgol oedd 2,006, ac heb fod, 12,077.-Ar ymffurfiad y Ty ymffurfio yn bwyllgor cyflenwadol, cododd Mr Hardy i gynnyg y rhan gyntaf o amcan-draul y Fyddin, sef 182,884 o ddynion ychwanegol at y fyddin gartref ac yn y trefedigaethaa, yr hyn sydd yn fwy o 3,603 na'r llynedd. —Cwynai Mr Pease fod y nifer a ofynii yn fwy nag oedd y flwyddyn o'r blaen, a bod y gofyn yn ormodol, a chost y gwas- anaeth yn fwy nag oedd yn angenrheidiol. Cynnygiai fod y nifer i gael ei leihau o 10,000 o wyr. Llefarodd amryw ar y pwngc, ar ol yr hyn y cyttunwyd a ehyn- nygiad Mr Hardy. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Gwener.—Ar y cynnygiad i ymffurfio yn bwyllgor ar fesur y Llys Appeliadol, sylwodd Arglwydd Redesdale fod camddealltwriaetb yn bod gyda golwg ar weithrediad y mesur yn mhethynas i gread arglwyddiaethau dros oes. Nid oedd y mesur yu darpar creu ond arglwyddiaethau swyddol, ac nid oedd hyn yn beth newydd, canys yr oedd achos tebyg gydit'r esg,-I)ion, y rhai oeddynt yn cadw eu seddau yn y Ty yn unig tra y pa,rhaent yn y swyddan. Yr oedd yn cymmeradwyo y mesur ar y cyfan, a chredai y derbyniai gymmeradwyaeth gyffredinol gan y Ty.—Cyttunwyd igwa- hanol adranau y mesur, gyda'r eithriad o ryw ychydig wrelliantau a wnaed gan yr Arglwydd Ganghellydd. Ty Y CYFFREDIN, dydd Gwener.—Cyf- lwynwyd amryw ddeisebau gan Mr Caw- ley, o Charlestown, yn ffafr yr etholfraint i fenywod; gan Mr Sidebottom, oddiwrth drigolion St. George, Staleybridge, a chan Mr Assheton, o Downham, lyn elbyn gwneuthur dim cyfnewidiad yn Neddfau y Claddfeydd.—Syr T. Chambers a roddodd rybudd y byddai iddo, fis i'r diwrnod hwnw, alw sylw y Ty at y mater mewn perthynas i fynachdai a lleinandai y deyrnas.—Pwngc mawr yr eistedd iad oedd peadei fyniad Mr Osborne Morgan ar y claddfeydd. Rhedai y penderfyniad fel y canlyn: Gan fod mynwentydd plwyfol Lloegra Chymru, yn ol cyfraith gyffredin Lloegr, wedi eu neill- duo at wasanaeth holl gorph y plwyfolion, y mae yn gyfiawn a theg, tra yn gwneud darpariaeth briodol i gadw trefn a gwedd- eidd-dra., i oddef claddedigaethau yn y cyfryw fynwentydd, naill ai heb un gwas- anaeth angladdol, neu ynte gyda gwasan- ae.th anglobddol arall heblaw eiddo Eglwys Loegr, a hwnw yn cael ei gyflawni gan bersonau eraill heblaw gweinidogion yr Eglwys hono." Siaradodd Mr Morgan yn faith ar y penderfyniad, gan ddwyn drosto ftmryw resymau ag ydynt eisoes yn hysbys i'r wlad. Dilynodd dadl faith, yn mha un y cymmerwyd rhan gan Syr W. Harcourt, Mr Disraeli, a Mr Cross, yrhwn a ddymchwelodd holl resymau Mr Morgan mewn araeth dra alluog ac ymresymiadol. Ar raniad y Ty cafwyd 248 dros, a 279 yn erbyn y penderfyniad-31 o fwyafrif yn erbyn. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Llun. Ni ymdriniwyd a nemawr ddim o bwys, a threuliwyd yr amser yn benaf mewn cyn- nyg ar fod i ba-purati ar wahanol byngciau gael eu dodi ar y bwrdd. Ty Y CYFFREDIN, dydd Llun.—Mr Dis- raeli) mewn attebiad i gwestiwn, a ddy- wedodd fodLlywodraeth ei Mawrhydi wedi gwrtliod cydsynio a chais oddiwrth y Llywodraeth Aiphtaidd i benodi Dirprwy- wr i weithredu ar Fwrdd yr ariandy y ceisid ei sefydlu yii yr Aipbt.-Cangbell- ydd y Trysorlys a gynnygiodd drydydd darlleniad y mesur er cyflenwi y cyllid 1 tuag at dalu am y cyfranauyn Nghamlas Suez. Siaradodd Mr Gladstone a Mr "Dis- raeli ychydig ar y pwnvc, ac yna darllen- wyd y mesurau y drydedd waitb.-Ar y cynnygiad i ymffurfio yn bwyllgor cyflen- wadol, cynnygisdd Syr Wilfrid Lawson welliant yn erbyn ychwanegu ein treulion milwrol. Gwrthodwyd ef gyda 192 yn yn erbyn 63. Ty YR ARLWYDDI, dydd Mawrth.—Iarll [ Granville a wnaeth eglurhad o barth yr obebiaeth a Syr D. Lanue, a dywedai nad oedd ef yn gyfrifol o gwbl am y cyhoedd- iad.—Arglwydd Cardwell a gyflwycodd ddeiseb yn erfyn am dyniad yn ol y cylch- j lythyr caethwasiol. Yr Argiwydd Gang- hellydd a amddiffynai y cylchl"thyr, a dywedai eu bod ar fin cymmeryd cam pwysig tuag at ddymchweliad y fasnach oedd yn felldith ac yn warth i ddynoliaeth. Arglwydd Selborne a wadai fod unrhyw rwymedigaeth ar ian llywyddion llongau milwrol Prydeinig mewn porthladd- oedd tramor i ddychwelyd caetbion ffoedig. Amddiffynwyd y cylchlythyr. yn mhellach gan amryw arglwyddi TY Y CYFFREDIN, dydd Mawrth.-mr Disraeli, mewn attebiad i Mr Samuelson, a ddywedo id nad oedd yn barod i hysbysu pa ychwanegiad at ei theitlau y cynghorai ei gweinidogion i'w Mawrhydi wneud. Mr Samuelson a roddodd rybudd y byddai iddo gynnyg gwelli int yn erbyn ail-ddar- lleniad y mesur ar y pwngc.—Nid oedd y gweddill o'r gweithrediadau yn meddu un- rhyw ddyddordeb cyffredinoi.
EISTEDDFOD RHYL. !
EISTEDDFOD RHYL. Y mae Rhyl wedi bod yn enwog am ei hysbryd ei iteddfodol, ac yn flaenorol bu cryn lawer o lewyrch ar y cyrddau a gyn- nelid yno; ond eleni nid oedd y Ilwydd- iant arferol yn gwenu ar yr achos, gau nad oedd y cynnulliad pobloedd yn gym- maint ag a ddisgwyliesid. Wrth daflu trem dros restr y testynau, &c., tueddir ni i gredu d larfod i'r pwyllgor wneud tip- pyn o gamgymmeriad yn estyniad y cyrddau dros ddau ddiwrnod, gan nad oedd y gwaith priodol yn ormod i fyned drwyddo mewn un dydd. Cynnaliwyd y cyrddau eleni ar ddyddiau Mercher a Iau, y cyntaf a'r ail cyfisol, yn y neuadd drefol newydd. R. Hughes, Ysw., Kinmel Park, oedd i lywyddu ddydd Mercher, a Mr John Roberts, Bryngwenallt, Abergele, ddydd Iau, end methodd y blaenaffod yn bresennol. Arweiniwyd gan Mynyddog, a chymmerwyd y gadair lywyddol ddydd Mercher gan C. P. Morgan, Ysw., Golden Grove, i'r hwn y darllenwyd annerchiad priodol. Rhoddodd y llywydd annerchiad rhagorol, ar ol yr hyn yr aethpwyd yn mlaen gyda gweithrediadau y dydd. Wedi can gan Eos Morlais, cafwyd annerch- iadau barddonol gan Carnalaw a Rolant o Fon. Derbyniwyd dau gyfansoddiad ar Gartref lachaol Rhyl, a dyfarnwyd hwynt yn gydfuddugol. Hawliwyd un gan Mr Jacob Daniel (Nefydd Aled), ondni wnaeth y llall ei ymddangosiad. Ar ol unawd ar y delyn gan Mr Owen Jones (Telynor Seir- iol), cafwyd cystadleuaeth gorawl ar y Blodeuyn Olaf" i gorau heb fod dan bump ar hugain o rifedi; gwobr, 5p. 5s. Dau gor a ddaeth yn mlaen i gystadlu, set Undeb Corawl Bethel a Brighton-road, o dan arweiniadMr John Jones, Rhyl, a chor Rhuddlan, o dan arweiniad Mr Wil- liam Hughes. Dyfarnodd Eos Morlais y wobr i'r cor cyntaf. Beirniadaeth ar y bryddest Ymweliad Tywysog Cymru i'r India;" gwobr, 5p 5s. Daeth pedwar o gyfanaoddiadau i law; ond yr oedd un o honynt yn rhy ddiweddar. Buddugwr, "Hen Frython," ac hysbyswyd mai Mr Henry Gwynedd Hughes, ysgol y bwrdd, Llanrwst, -ydoedd. "Can, Tywysog Cymru," gan gor yr Eisteddfod. Ca/n, Llwjn Onn," gan Miss Larkcom, yr hon a encoriwyd. Hysbyswyd nad oedd dim cystadleuaeth ar chwareuar y berdoneg The Maypole Dance," cyfyngedig i rai dan 17egoed; gwobr, lp Is. Beirniadaeth ar y ddau englyn i'r Llythyr-gludydd." Daeth pedwar ar hugain o gyfansoddiadau i law; gwobr, 10s 6c. Goreu, Herbert," sef, Mr H. Tudwal/Davies, Brynllaeth, Pwll- heli. A ganlyn yw yr englyiiion: Swyddol hybarch was ddel heibio—a thwr 0 lythyrau ganddo Yw hwn—i'n drws daw yn ei dro A ehyfrinach fwria yno. Torfaoadd wnel trwy'i fywyd-yn llaweD, A lluaws yn drymllyd Ei dalilg wr diseguryd, Yw dwyn baich trafodion byd. Wedi can gan Mr Brandon, Llundain, dygwyd y cytarfod cyntaf i derfyniad gyda'r Anthem Genedlaethol. Teneu iawn oedd y cynnulliad. Yn yr hwyr cynnaliwyd cyngherdd, yn mha nn y eymmerwyd rhan gan Miss Larkcom, Miss H. B. Morris, Miss Han- cock, Mynyddog, Eos Morlais, Mr Bran- don, Telynor Seiriol, a chor yr eistedd- fod, ac yr oedd y cynnulliad yn llawer lluosocaeh. Dydd Iau yr oedd golwg well ar bethau, a'r ystafell yn llawer llawnach. Wedi darllen yr annerchiad, cafwyd araeth ddoniol gan y llywydd, Mr Roberts, Bryngwenallt. Yna cafwyd can -gan Mr Brandon, ar ol yr hyn y darllenwyd beirn- iadaeth ar y traethodau ar Ddylanwad y Genha.daeth Gristionogol ar wareiddiada masnach y byd;" gwobr, 6p 5s, yr hon a
YN MHLITH Y BEDDAU.
YN MHLITH Y BEDDAU. Nid oes wirionedd amlycach na'r un a gyfleuir yn un o ddiarbebion ein cym- mydogion Seisnig, sef yw hyny, fod y plentyn yn dad i'r dyn. Ceir yn gyffredin fod arferion mebyd yn ffurfio tueddiadau tymhorau addfettach oes, a diau mai at- yr egwyddor hon y gellir rhoddi cyfrff am serch didrangc Mr Osborne Morgan at rodio yn mhlith y beddau. Fel mab i ddiweddar iieer parchus Conwy, tebygol yw i lawer o oriau boreuaf ei oes gael eu treulio yn hen rodfeydd cyssegredig y fyn- went blwyfol; ond fel y mae yn heneiddio, eil' ei fod yn gwisgo eihun allan o fratiau edmygedd a pharch a weddent iddo y pryd hwnw, ac wedi ymdyn&hedu i ymladd brwydr boliticaidd er trawsffurfio dinas y meirw yn brif-ffordd lialogedig i bob mympwyon. 0 flwyd lyn i flwyddt, y mae ei fesur "ammrwil ar bwngc y cl*dd- feydel wedi ei ddwyn yn mlaen yn y eenedd; ond nmlwg yw fod y ddeddfwrfa hono yn dechreu blino ar yr ysgyrnygu blynyddol uwchben esgyrn sycbion y sawl a'u rhag- flaenasant yn ffordd yr holl ddaiar. Y llynedd bwriwyd y mesur allan gyda mwy- afrif o bedwar ar ddeg end erbyn eleni, wele y mwyafrif yn erbyn ei benderfyniad wedi chwyddo i un ar ddeg ar hugain, yr y 0 hyn sydd yn brawf amlwg fod yr achos annghyfiawn a ddadleua yn prysur golli tir, er yr holl dabyrddau a gurir yn nghlustiau y wlad gan gronfa Birming- ham. EJeni, yr oedd Mr Morgan wedi ceisio cyfaddasu ei benderfyniad at chwaeth pawb o'i gefnogwyr; end yr oedd y goflaid yn ormod iddo, a cliwympodd yn aberth i'w raib. Yn ol iaith y penderfyn- iad, yr oedd am gael nid yn unig ben- rhyddid i bawl), yn lien a Heyg, mewn byd neu eglwys, ddefnyddio unrhyw was- anaeth aoagen na'r awdurdodedig yn mynwentydd y llanau, ond hefyd hawl i gladdti heb waf-anaeth o gwbl! Hyn a ystyriai .Mr Morgan a'i blaid flwyddyn yn ol yn "gladdedigaeth ci;" and yr oedd yn rhaid cael yr amirod hwii i mewn i'r pen- derfyniad mewn trefn i gyfarfod chwaeth, a tbrwy hyny enuill pleidlais rhai o'r Ysgotiaid, ac nid oedd o nemawr bwys lyngcu y camel diweddar er mwyn y fraint o gael hidlo y gwybedyn y ceisid ei dda] o'r newydd. Sersh ei fod wedi cael biynyddau bellach o gymdeithas feddrodol ei hoflf bwngc nid oedd yn araeth Mr Morgan nos Wener gymmaint ag eiliw newydd-deb ymresymiadol, ac ymfoddlonai bron yn gyfangwbl ar faldorddi yn nghylch goddef- iad crefyddol a dynoldeb. Dichon y gall y fath ysbwrial anmherthynasol dyddori ei wrandawyr gwledig and ca.fodd brawf eglur nos Wener fod rhywbeth mwy sylw- eddol nag us yn angenrheidiol yn mhlith- hen adar y ddeddfwrfa Brydeinig. Fel y crybwyllai un o'r llefarwyr, ystyr geddef- iad yw caniattau i bawb i wneud a fyno yn ddiymyriad a'i eiddo ei bun, ac nid yw yn dilyn fod goddefiad yn cynnwys hawl i bawb ddefnyddio eiddo ei gymydog. Hyd yma, y mae y mynwentydd yn gyfran o'r meddiannauEghvysig, yn gymmaint felly ag ydyw yr adeiladau addolia-dol eu hun- ain; a pho gynted y profir hawl gyffredin a cliyfartal i'r naill, bydd y Hall hefyd yn cydsyrthio i'w cyfran fel meddianau anwa- hanol yn ammodau eu daliadaeth. Nid oes neb a faidd amheu hawl plwyfolion i fwyn- hau gweinidogaeth yr Eglwys yn eu byw- yd, a chyfran o'i daiar gyssegredig i huno yn y diwedd ond dylid colio fod y breint- iau cyffredin hyn yn ddarostyngedig i dde.ldfau Eglwysig annliyblyg. Ar y cyfrif hwn y mae i ddyn gymmaint o hawl i rwymo mewn priodas wrtb yr allor Eg- lwysig yn ol ei fympwy ei hun ag sydd iddo weinyddu felly uwch claddedigion y fynwent. Yn y wedd hon y golygid pen- derfyniad Mr Morgan gan amryw o'r prif lefarwyr ac ystyrid nad oedd yr ymgais at feddiant cyijfredmol o'r mynwentydd yn ddim amgen na cblirio llwybr y dadgys- sylltwyr at byrth yr Eglwysi eu hunain. Fel rhai o ddisgyblion ffyddlonaf y gym- deithas sydd yn ymgais at ryddhau yr Eglwys oddiwrth faich ei meddiannau, nid yw Mr Osborne Morgan, y Parchedig Henry Richard, ac ereill, yn gwneud un- rhyw ymdrech i gelu'r ffaith hyd onis bydd gobaith ennill pleidlais er byrwyddo achos Birmingham. Yr oedd araeth alluog Mr Cross yn attebiad cyflawn ac argyhoedd- iadol i Mr Morgan ar bob pen a chan fwrw o'r neilldu bob culni ac eiddigedd sectol, cymmerai olwg eang a chenedl- aethol ar y pwngc. Dangosodd oddiwrth ystadegau y cynnydd enfawr oedd wedi cymmeryd lie yn rhifedi y claddfeydd cy- hoeddus yn ystod yr ychydig flynyddau diweddaf, ac fel yr oedd yr hen fynwent- ydd plwyfol yn cael eu Hanw a'u prysur gau i fyny o un i un. Wrth olygu y cyfne- widiad graddol hwnw, ystyriai Mr Cross eu bod yn ymwneud a cbyfundrefn oedd broa ar ddiflanu, ac mai eLi avledswydd yn flyt- rach oedd ceisio cydweitlbTedu er rhwydd- hau y ffordd tuag at gyflenwi y wlad a chladdfeydd cyhoeddus, heb golli golwg ar y pwysigrwydd o ddvogelu iechyd y cy- hoedd yn eu lleoliad. Ond gweithredu yn unol ag awgrymiad Mr Cross, llwyddid i effeithio diwygiad cenedlaethol yp ogystal ag i symud ymaith bob rhith o sail i gwyn- ion jrbeeymol ar ran pob en wad.