Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
j BALA. |
j BALA. Y cynghercld mawrecldog yn ,.sgoldy Genedlaethol y Bala nos Wenar l?eadaf. gan glee party o'r dref hon, yn i ut gynnorthwyo gan y Y Llwynog, ] -p. Gennet, Mr R. 0. Anwyl, Mr G. ^arfis, Mr Phillips, Miss Williams, Miss yaTles> Has Coch Hotel, ac amryw ereiil. Yr,0ec*d y cynnuiliad yu aruthrol, y cana ynhynod dda,a'r derbyniadauyn ehelaeth. ?ellir beio ar uurhyw beth mewn cy- ^"tiad a'r cyngberdd, hyn ydyw (a chof- ^"tiad a'r cyngherdd, hyn ydyw (a chof- ec» y pwyllgor ochclyd yr aflwydd erbyn y 0 fiesaf) gormod o iaith y Sais a rhy nach 0 Gymraeg y Bala. Darfu i'r Llwy- 8 8efyll|yn hero ar y platform trwy ganu .aQeu°n Oymraeg, a diolch iddo am ei Wdfrydedd dros iaitb ei wlad. Ganodd Yu- ftraderth-og hefyd, a chaiff ddyfod yma
BRYN COEDIFOR.
BRYN COEDIFOR. ^YNghbRDD YMADAW0L ElDIOL MoN. 8 Fawrth, laf o'r mis hwn cafwyd 1 ardderchog yn St. Paul's, ar ^^dawiad yr Eidiol o'n plith. Canwyd J dda gan gor y Britlidir a clior Rhyd'y- *0, ac yr oedd y Y Llwynog fel arferol ^doniol annghyffredm. Cafwyd an- v^riadau barddonol i'r cyfaill Eidiol j°n»- gan Graienyri, Y Llwynog, a Llew- ar y diwedd, oil yn datgan y golled a gaiff yr ^rdal ar ol y cyfeillgar a'r taw el j ^.m^lihijivun. r —
TRAWSFYNYDD.
TRAWSFYNYDD. Nos Sadwrn diweddaf, y 5ed cyfisol, cyn- cynglierdd yn yr Ysgoldy Gwlad- ^aethol. Y cantorion oeddynt Misses Jaiiet Yaugban, J. Davies, Emma Jones, tog Prysor, Y Llwynog, a Mr Robert Ro- berts. Y llywydd ydoedd y Parch. D. LewIs, ficer, ac arweiniwyd gan y Y Lhvy. n,og. Yr oedd y canu yn dda drvvyddo, u ystafell yn orlawn o wrandawyr. Hwn y«oedd y tro cynfcaf i ni gael gwasanaeth y ffr«ethbert a'r difyr Llwynog, ac yr wyf Yll sicr ei fod wedi ennill iddo ei hun bob- logrwydd yn Nhrawsfynydd fel na chyn- nehr yma yr un cyngberdd etto heb roddi I Swahoddiad cynlies iddo ddyfod yma in I' OYIII,Orthwyo.- Go lie b,y(ld,
LLANDINORWIG.
LLANDINORWIG. b Hos Fawrth, y laf o'r mis hwn, cyn- > fcaliwyd Cyfarfod cyhoeddus yn y Deiniol- Board School, er sefydlu Gymdeithas ^)darbodol Ddirwestol berthynol i'r ardal b°blogaidd yma. Da genyf ddywedyd fod ^nulliad lluosog wedi ymgasglu yn I' Bgkyd, llaweroedd nad oedd neb yn dis- ^yi ieia gweled, a Rawer oeddym yn eu 18gwyl wedi sefyll yn ol. Y mae yn yr ardal yma, fel yn mhob ardal arall, lawer r 0 Weddio a phregethu ac areithio wedi bod Yn erbyn y pechod ofnadwy o feddwdod J Ond, gyfeillion, dyma gyfleusdra da i aWb sydd yn caru sobrwydd ddyfod allan i el lmgwr I gynnorthwyo y gymdeithas J ac os na bydd i chwi dd'od allan yn i fel milw3*r dewr, ifarwel i chwi am ^ylanwad ar yr ardal, oherwydd nid oes Yr Utlardal yn uwch ei fcreintiau na hon, I: canys y mae yma bedwar o weinidogion lefydlo; yn ein mysg, oil o ba rai sydd J?10* nnol a'u gilydcl yn mhob symudiad fydd yn yr ardai bob amser, ac os bydd i chwi ymgymeryd a'r gymdeithas an sylw, bydd gwedd newydd hollol ar "dal L'Illtndinorwig a'r addoldai eyn pen blwYddyn. Peidiweh a disgwyl wrth arall '1)} Wneud rheolau y gymdeithas, canys y tnaent yn perthyn i bawb fel eu gilydd, lac am hyny nac oedwch. Y.lIlae yn yr ardal hon ychydig o har- gogyfer a chyfarfod l'lenyddol y ^°glith, a gynnelir yn addoldy Ebenezer. y^gWylir yma rai enwogion, nid amgen J* Mr Thomas, Maes glas, (Pentre- °elas gyntJ, Mae yma rai testynau yn agored i'r byd, a'r rhai ereiil yn gyfyng- e(!lg* Disgwylir cystadleuaeth frwd ar y Seren Unig," o waith Alaw Ddu. j yma amryw gorau yn parottoi i'r J-^ydr. Beth fyddai i ryw bedwar ped- ^ar'aid o filwyr cerddorol Bethesda dd'od f°s y mynydd i ymladd am y ganig hon ? j welsom hwy rai gweitbian yn fuddugol- aetbug yma er's llawer dydd ar faes Un- ^euyddol Deiniolen, ond y maent yn I er's tro yn awr. Deuwch dros- [ • fechgyn, a rhoddwch bigiad lied sharp I ai»e°s^a^ yr ochr hon i'r mynydd, ac ewch r ysglyfaetb adref yn eich cilfin. Mae { T gystadleuaeth agored hefyd ar yr un- '13.Y' Wele wg ar ael y Wyddfa." Pa I 1.. lWi ed !yddai i un o honoch fyned a hon j J.l6 Yd 'I j rr's rhai blynyddoedd yn ol, gwnaed ,eiseb ar ran Mr Hugh Pritchard, llythyr- ^ydd y He hwn,ar fod iddo ef fel pob > fwf ara^ 8ydd 37n me,^dwl rhywfaint am to ar hwn, gael cadw y gorchymyn dv^nr> 8e^ gadw yn sanctaidd y 1 Sabboth ond nis gwn pa beth a j o bono, os daw prif fasnach- j yr ardal allan fel un gwr, nid oes yr < tirt et-rusder yn fy meddwl na chawsai ei 1 fel ninau. Rhown un treial eto ar j ^yu Mr Pritchard.—IL ap Pry$, A ) t-
ROMEO A'l BENNIlLION.
ROMEO A'l BENNIlLION. FONEDDIGION,-—Yn eich rhifJn am yr 28a,in cynfisol, darllenais, gydag edmyg- edd, bedwar pennill gan Koraeo," ond teimlais yn y fan fod ysbryd y gariyii hen- adnabyddus i mi. B ithaf teg ydyw i ni gael hyny a aliwn o farddoniaeth ceohedloedd ereiil, ond Oydnabydder y tarddiad. Y mae yn Spanish Student" Longfellow bedwar pennill rhy debyg i eiddo II Romeo." SAMSON.
HER B E R A N I A.I
HER B E R A N I A. I FONEDDIGION,—Y mae genyf bedwar o nodiadau byrion i'w gwneud ar lith Pro- phwyd y Gogledd yn eich rhifyn diwedd- ■■ afj 1. Y mae yn nodweddu eich papur ne- j wydd fel un anenwadol," ac fel yr unig ] un anenwadol sydd yn ein gwlad. Y mae yn natuiioi i chwi deimlo yn ddiolch- gar am sebon meddal o'r fath berarogl; ond yr wyf yn ddifrifol ardystio ar g'oedd j gwlad," ei fod yn prophwydo celwydd wrth gyhoeddi y fath dystiolaeth, ac yr ydych braidd yn wangcus wrth ei Ilyngcu, ID, 1), pan y gwyddoch yh dda mai Llais y Llan" ydych, ac nid Llais y Wlad. Y mae genych rai ysgrifau buddiol ar o .J 1 dl iiynafiaeth, beirniadaeth, a gwladlywiaeth fel rhai Corfanydd ar Gyflatareddiad yn iie rhyfelond peidiwch, er eich bywyd, a breuddwydio eich bod yn anenwadol, oblegid yr ydych mor sectaidd ag unrhyw newyddiadur yn y deyrnas. 2. Awgrypaa y Prophwyd na vvyr pwy yw Sion Tomos, ond ei fod yn sicr ei fod yn gwneud gwaith da, ac y teimla y miloedd yn ddiolchgar iddo am ei lith- oeddgrymus ac amserol." Mae yu debyg na wyr y Prophwyd, er ei fod yn brophwyd, ddim pwy yw Sion Tomos, ond y mae yn gwybod yn sier ei fod yn gwneud gwaith da." Os gofynir, Beth yw y gwaith da y mae wedi ac yn ei wneud ? Attebaf ei fod yn camliwio y pregethwyr Herberan- aidd, ac yn ceisio gwrthweithio eu dylan- wad hyd y gallo. Gwyr pawb pwy ydyw yr Herber blaenaf ydoedd yn geisio wat- war. Gwyddis yn dda, nid yn unig drwy Gymru, ond drwy Loegr hefyd, a hyny gan gre(linw,yi-lo farn a phrofiad aedd-, fed, nid yn unig am nerth trydanol, end am gyfoeth ac am goethder, ac am faeth a melusder pregethau yi Herberaniad hwnw, fel nad all Sion Tomos na'i Bro- phwyd na Llais y Llan wneuthur dim i gulbau na gwanhau eu dylanwad. Dichon fod Sion Tomos am weithio mor dda" nes gwthio y fath bregethau o'r neiildu, er gwneud lie i arddull oeraidd, sychlyd, nychlyd, Sion a'i Brophwyd. Os gallant; lwyddo, bydd yn bryd i amdoi ein pwlpud- au â gaiar-wfsgoedd, a byddai yn burion i'r gwrandawyr ddwyn eu night-caps gyda hwy i'r a gwasanaeth." Ac heblaw, neu ar ol annelu ei saethau at yr Herber cyn- taf, y mae stori Sion Tomos am hen breg- ethwr adnabyddus Cors y Cacwn, mor gamliwiog ac mor gableddus nes bod yn warth i Lais y Wlad. Os bydd ar rywrai eisieu caricatures trylawn o gamddarlian- iadau cableddus, gallant eu cael ond dyfod o hyd i amgueddfa Sion Tomos. Y mae yn debyg nad yw Prophwyd y Gogledd ddim yn adnabod Sion Tomos, oblegid nid yw ambell i brophwyd ddim yn ei adna- bod ei hun. 3. Y mao y Prophwyd o'r Gogledd yn gobeitbio yr arbedir bywyd Sion Tomos i ymlid y pregethu chwedlau i'r un wlad ag yr ymlidiwyd y if pregethu. dychymygion." Yr ydym ninnaw yn gl: beithio yr arbedir bywyd Sion Tomos i wneud gwell gwaith na goganu, drwy offerynoliaeth y klais, hen bregethwyr ymherodraeth fawr ryddfrydig, oleuedig, Herberania; ond y mae arnom beth ofn am ei fywyd, oblegid y mae yn gruddfan yn arswydol dan arteithiau y pigiad, yr un pigiad ag a. gafodd gan hen Queen Wasp Gors y Cacwn." Gobeitbio y gellir cael olew tyner gan rhyw apothe- caru all liniaru poon y fflameg sy'n cochi ei wynebpryd a'i holl gorph. Dichon y byddai yn ddoeth iddo droi ei wyneb tua'r llanau i geisio coethi a chyfoethogi y "preethu" sydd yno. Gallai hyny barottoi y ffordd iddo gaei He o elw ac o urddas i eistedd yn mysg ei frodyr an- enwadol. 4. Yr wyf yn hysbysu y cyhoedd drwy Lais y Wlad fod Prophwyd y Gogledd yn un o ddisgynyddion neu o olynyddion yr enwog Balaam fab Peor, yr hwn a gyflog- wyrl gan Balac brenin Moab i regu Israel. Byddai yn dda i Brophwyd y Gogledd as- tndio banes Balaam—am ei asen yn gwasgu ei goes at y mur er arbed ei fywyd, pan yr oedd ar ffordd beryglus, am gynddaredd ei wylltineb pan yn euro ei asen ufudd, am yr ymgom fu rhyngddynt ar ol hyny, am ei awydd i regu Israel yn ei wangc am ffafrau Balac, am ei ddichell i hudo Israel i addoli duwiau ac i buteinio gyda marched, Moab, ac am ei farwolaeth, nid o farwolaeth yr uniawn, ond gyda'r anwariaid eilun-add<dgar ar faes Midian. Conwy, Chweiror 5ed. S. R.
"A HOLL OLUD LLEWELYN."
"A HOLL OLUD LLEWELYN." lVIRI. GOI.Goddefwch i mi wneud un sylw o'r liinell ucho L n yaddangosndd yn y Llais diweddaf. DYllluîwn gael gwy- bod pwy yw al h.iwiiwr cyntaf, gan i mi weled dro yn ol ryw en^lyn tebyg i hwn; Murmur seroh mac'r uxo ■ niawr SJD,—a chwareu A cheryg fel pSentyn Tref a gaeii (LtU g.qtref gwyu, A holl olud Llewelyu." Yr wyf yn meddwl mai'Ogwenydd yw awdwr yr englyn uchod. DARLLENWJi.
LLITH A LARCH GWYRFAI.
LLITH A LARCH GWYRFAI. FONEDDIGION,—Geddefwch i mi ddy- weud gair wrth eglwysi Cymru ar fater ag 0 sydd o bwys i bawb. Gan fod cylehrediad y Llais yn fwy nag eiddo unrhyw newydd- iadur arall, hern-us yn oreu gyhoeddi fy llith drwy ei golofnau ef, modd ag y gallo pawb sydd yn teimlo dydtlordeb yn llwydd- iant ein heglwysi gael ei darllen. Hys- bys i bawb o honom fod marweidd-dra mawr iawn ar grefvdd yn y dyddiau hyn, ac mai pur deneu ydyw ein cyunulliadau wythnosol aa rai boreuau Sabboth. Wedi hir sylwi a holi, yr yd wyf yn cael fod yn ein plith amryw bethau ag sydd yn tarfu ein heglwysi, yn oeri cariad, yn magu atheistiaeth, lLC yn gwneud rhai pobl yn dditraw o berthynas i'w crefydd. Yn wir, gellir dyweud fod y grefydd gristionogol, oherwydd ymddygiailau rbai crefyddwyr, yn cael ei chashau gan rai dynion, ac fod Protestaniaeth yn cael ei gwawdio, gan t-I gymmaintyw anghrefyddolder eiphroffes- wyr. Dyna un peth sydd yn anghrefyddoli yr eglwysi-balchder. Dywed un eglwys yeu sect yn bendant nad gweddaidd yw i grefy-idwyr wisgo fel y gwelir rhai o'r sect bono yn gwneud 711 y dyddiau hyn. Mae hon yn rheol dda, ond p1 les ydyw ? Ouid plant ein gweinidogion a'n blaenor- iaid mewn rhai ileoedd sydd yn y blaen mewn gwisgo gemau a gwych-wisgoedd ? Pur-anau al y gellir Jechreu yr 0 oedfa foreuolyn brydlawn, am y rheswm fod gormodedd o amser yn my ned i drwsio yr hen gorphyn i fyned i'r addoldy. 0 mor hyfryd ftttfsai pe bai pawb o "honom yn defnyddio banner eu hamser mewn gweddi ddir^el, a gamddefnyddir yn awr i wybod pa fodd yr ymddiil dwn! Y pregethwr yiT pregethu yn y bdretF—"d"oes yno ond ychydig iawn wedi medclwl am foment beth yw eu neges. Edrychwcli ar y gyn- nulleidfa: fan acw y mae nn yn cysgu; yn mhellach draw, gwelir un arall yn troi i edrych ar y cloc, tra y mae dau neu dri o wrandawyr yn yr oriel yn cymmeryd "stoc" (fel y dywed y siopwr) o bobpeth y mae y gynnulieidfa yn wisgo. Ambell i dro gellir gweled nod ion -yn cael eu hys- grifenu a'u trosglwyddo o'r naill i'r Hall, a hyny yn cael ei wneud gan rai y dis- gwylid pethau gwell oddiwrthynt. Wedi gorphen yr oedfa, dyna holl allu critic- yddol y beirniaid yn dylifo allan yn dd- drugaredd, nes o'r bron y gellid meddwl mai twyllwr digywilydd ydoedd y pregeth- wr. Nid oes yn hyn grysgod o grefydd. Hunanoldeb neu falchder yw, a thegir y gair gauddo. Peth arall a geir yn lluddio crefyddolder yw y fodrwy aur. Digia y fodrwy aur gannoedd o bobl, ac nid yn ddiachos. Rhoddir y dyn cyfoeth- og yn swyddog eghvysig gan gynted ag y bydd modd, am y rheswm ei fod yn gyf- oetheg, a dim yn ychwaneg. Am ei gymhwysder, gellir dyweud nad yw ond fel cymhwysder cawrfil wedi ei gynnys- 0 CY gaeddu ag adenydd y dryw bach i ehedeg. Y ma pwysau corph y cawrfil yn rhy drwln i'w adenvdd, ei gynnal i fyny yn y nefoedd, a chan hyny y llawr yw ei le. Felly am lawer swyddog eglwysig cyfoeth- c, n _n gormodol yw pwysau ei gyfoeth i aaael iddo ehedeg i'r prif le—y llawr yw ei le. 'Does g tn y dyn ddim gillu siar- adol na gwybodaeth. Ni feithrinodd erioed ddim ar diriogaeth myfyrdod, ac ni chafwyd blodeuyn erioed o ardd profiad crefyddol ganddo. Yr wyf yn credu fod y tlo ion yn y dyddiau hyn yn cael eu hesgeuluso i raddau helaeth, a'r cyfoeth- ogion yn cael gnrmod o sylw. Ni Iwydda ein crefydd byth fel hyn. Byddai yn eithaf peth pe cofiai pob cyfoethog, os cynnygir swydd iddo, fod llawer tlawd di- nod yn fwy gwybodus o lawer nag a fedd- yliodd erioed, a bod perygl iddo ef gael ei ddirmygu ganddynt oherwydd ei anwybod- aeth yn yr hyn yr ymffrostia. Y peth nesaf yw y wedd arianol a foddir ar bob- peth o'r bron yn ein heglwysi-casglu, casglu, casglu, fyth a hefyd, iies gwneud crefydd Mab Duw (yr Hwn a ddywedodd, "Fy iau sydd esmwyth a'm baich sydd ysgafn ") y orthrwm i'r tlawd. Ahosyr aur a achlysurodd ddinystr yn mhob eglwys o foreuddydd Cristionogaeth hyd yn awr; a chan wired a hyny, fe lygra ein heglwysi ninnau yn y dyddiau hyn. Waetii i ddyn ddymuno myned i chwareu- dy heb arian o'r bron mwy na myned i addoldy hebddynt. Ni ddylid abasio :¿.(:j¡i. tueddiad haelfrydig ein heglwysi. Meitli- riner ef, ond^uid yn y dull afcgas preseDo!. Clywir yn gwyn pur ami yr ;uihaws^ler o gael y bechgyn ieuaingc i gyaitneryd rhan yn y gwasanaeth cyhoeddns. Tr wyf yn crelu f^'l rliywbeth waeth n'L'n lianailu yn eu dal yn ol, a dycn y pot i hWllW- barned a fnrno :—Y mae yn ein heglwysi (ftivcywilydd i ni yr yn dvwedyd h.vit) ysbryd hyn»d o wawdiyd a chellwe'vus Ily yn caei ei arddangos fuag nt y 11 ieuaingc a fod rent grynhoi yn ngliyd ddigon o allu. Yn lie cydymdeimlo a'r gweitiiaid, bydd ambell i rai yn "cll wertl- in yn eu llewys am eu penau. Beth yw o h yii ? Eglwysi gweig- ion'.aa odfeuon diflas. Cywilydd wyneb i niywhyn. Gobeithiaf y bydd i bawb yr hyn a ddywedwyd i'w dwys ystyrinetii, ac y bydd id io ein symbylu i wella cyliwr eiu heglwysi. ,R ALAT:CH GwiRFAl. ":?) -iiil-S' IV
! LLITII MR PUNCH.
LLITII MR PUNCH. Fo.NEDDKiioN,—Ai ni eilid cael rliyw- beth mwy dyddorol a buddiol i'r darll'en- wyr yn gyffredinol, na'r ffwlbri d lidalent a onlyn" John y Packman i'r Llais ? Yn sicr, y mae ei nonsense erbyn hyn yn ddigon i achosi. cyfogiad ar y oryfif ei ar- chwaeth ac yrndd uigys nad oes terfyn ar ei vnfydrwydd a'i haerllugrwydd, fel ysgribliwr. Yn wir, nid wyf yn cofio i mi weled yn ei holl ysgrifau, o'r dechreu hyd yma, yn y Llais, ddim a fuasai yn werth ei bigo i iynu a'i gadw mewn cof. Ond cafwyd ganddo fwy o s )tli;tcli aflesol i'r darHenydd nag a gafwyd gan holl oheh- wyr y Llais ¡;ydn'!l gilydd. Ei hoff waifch yw canmol ei hun a'i dê, &c., ac achwyn ar ereiil. Nid oes yr un gohebydd yn ys- grifenu liinell i ncwydtliadur wrth ei fodd. Y maa pawb yn wrong a neb yn right ond John y Packman..ProfT'asa. ei fod yn gwyhod pobpeth ac ychwaneg, achyliudda ereiil o fod yn ddwl a chamsyniol, &c., ond pan elwir arno i broil ei haeriadau, ceir ganddo yr ynfydrwydd ffolaf. Wedi bod ohono am fisoedd yn blino y darllen- wyr gyda'i ddychmygion dichw. eth, wele efe erbyn hyn yn ymwthio i'r cyhoedd fel beirniaid (?), gan gymmeryd arnoadolygu ysgrifau gwahanol ohebwyr y Llais. Ond yn lIe ymdrechu gwneud adolygiad teg a rhesymol, fel beirniad gonest a diduedd, efe a syrthia i'r un amryfusedd a phob crach-feirniad, sef i gollfaruu pobpeth ar na fyddo yn gydfynedol a:i fympwy ef, a gwna. hyny gyda haeriadau anmhrofedig. Ac nid digoa yw ganddo gollfarnuysgrifau ond rhaid iddo gael collfarnu a chablu awdwyr y cyfryw ysgrifau, a hyny er dangos ansawdd ei feddwl anniwylliedig a'i ysbryd cwerylgar. Y mae ei druth am danaf yr wythnos ddiweddaf yn profi'n eglur mai ei nnig amcan yw fy siirhau, nid yn unig fel ysgrifenydd i'r Llais, ond hefyd fel bod rhesymol. Y mae'r iaith a ddefnyddia yn ddigon i brofi hyny. Dyma rai o'r enwan a'r termau a ddefnyditia tuag attaf, "Dynyn pwysig," Gwas Mr Punch oedd y grifft y sangwyd arno yn y Gors," "wollld-be- Pltnch," "bastarddair yw efe," (sefmyfi), Simulator," Bah," "Bosh," "Abracadabra," "Y mae mor bwl ag oyster," "great cry and little wool," a'r cyffelyb frawddegau clasurol. Dyna ddia;ou i brofi chwaeth John y Pack- man fel ieithyddwr a beirniad. Sylwer fel y mae ete yn defnyddio y Saesneg i ddangos i'r wlad ei fod o yn ysgolhaig (?) 0 0 Y mae yr ymyrwr beiddgar hwn yn dal i haeru y dylwn brofi "bodoldeb y gan- wyll. Efe a gododd yr wrthddadl, trwy haeru, ac nid profi, nad oedd canwyllau mewn bodoJaefch yn amser Moses. Ni wnaethum i oud yn unig awgrymu, ac nid haeru, eu bod mewn bodolaeth y pryd hwnw ac am hyny tybiwyf etto mai ei ddyledswydd ef yw profi ei wrthddadl yn gyntaf, oblegyd nid dddleu yn nghylch bodolaeth canwyIhtu yr oeddwn wrth ofyn, Pa le yr oedd Moses p n ddiffoddodd y ganwyll oedd ganddo ? A rhag i'r Pack- man dwl feddwl ei fod wedi cael careg afael yn fy erbyn yn byn o fater, gofyn- af, 1, A wyr ef wir ystyr yr enw canwyll ? 2, Ai nid oes i'r enw fwy nag un ystyr ? Buasai yn Pawn ddigon buan i'r dwlyn annhreiddgar ddyfod allan i'm gwrth- wynebu ar ol iddo yn gyutaf ddeall yr hyn a ofynwu. Rhuthrodd i faes y Llais i'm cyhuddo o'r hyn nad wyf yn euog o hono, a hyny o herwydd fod ei amgyffredion ef yn rhy gwtta i ganfod y nod (scope) sydd yn fy ngofyniadau. Ac yna, wedi rhoddi ei draed ynddi," (sef ei wrthddadl), y mae efe yn ymwylltio a myned i ddychy- mygu ei fod yn teimlo daeargryn yn Bontnewydd, pryd mai yn ei fynwes gyn- hyrfus ef yr oedd y daeargryn, ar ol gweled o hono fy nodiadau ar ei druth disynwyr. Yr hyn sy'n blino John y Packman ydyw fy mod yn defnyddio yr enw, "Gwas Mr Punch." A oes arno ef awydd i'r enw hwn nt yr holl enwau sydd ganddo arno ei hun eisoes ? Wrth derfynu ei ffwlbri, y mae'n bygwth rhoddi i mi ryw sylw neill- duol, os deuwn allan, Did er fy mwyn i, ond er mwyn darllenwyr y Lln-is. Aw- gryma hefyd fy mod yn asyn, Wel, bu- {t: » asai yn well genyf fod yn un o'r oreadur. iaid diniweid hyny, na bod yn oa o't, Packmen creulon a arferent eu canlyn a'tt gyru mewn modd didrugaredd Fodd byiiag, o hyn allan caiff y Packmaa hwn silent contempt oddiwrthyf. CRYBWYLLION.—Dywedir fbi arwarth. iant i gael ei chynnal yn iuati ar gelfi y Temlwyr Da (Seianig) yn Nghaernarfon, gan eu bod wedi bri lawr," ac nid i (rnu." Sinrydir fod bardd a phregethwr cyn- northwyol ydag enwad crefyddol yn yr !U1 .dyef, yn bwriadu cyhoeddi ei holl weithia.u barddonol a rhyddieithol, yn un t gyfrol yr hon fyid tua tair ceiniog neu rot. Penderfyna trigolion y Bontnewydd nf\ 'to fydd iddynt byth mwy bwrcasu dim gan yr un o'r Packmen sydd yn heidio y wlad gyda'u nwyddau twyllodrus. Yn ddi- « eddardarfu i deulu yrt y ile liwn brynu darn o frethyn gan un o ho.ivnt, yr hwn., In sicrhai ei fod i gyd yn wlan, ac o'r gwneutburiad goreu, &c., fodd bynag, tcodd y brethy-n oil yn gottwm pan ar" chwiliwyd ef gan uu yn detill brethynau. Sibrydir fod yr Arch-fardd yn bwriadu gwneud ca t ar ymddygiadau sefyllwyr-i pen ffordd," y rhai a arfccrant lfino trigol. ion tref Caernarfon, &c. Pan oedd dyn meddw unwaith yn ym. balfalu tuag adref, meddyliodd ei fod wedi cyrhaedd pen ei daith, pan nad oedd ond wedi myned tua haner ffordd. Dechrea* odd setlo ei hun yn nghil adwy oedd yn a t wain o'r ffordd yr elai efe tuag adref. Dadwisgodd ei ddillad, a chymmerodd afael yn mhost y llidiart gan ei gofleidio c 9 yn garedig, a ehyfarcbai y post yn enw ei wraig, fel hyn :—" 0, Siani anwyl, madd- eu i mi! feddwai byth yn ychwaneg." A phan oedd efe yn gwasgu y post ac Tn synu at ddystawrwydd Siani, d>jetk lie(id., geidwad heibio iddo, a chymmerodd ef adref at ei wir Sitini. GWAS MR. PUNCH.
.p ANfDijIFFYNIAD YR EGLWYS."…
p ANfDijIFFYNIAD YR EGLWYS." 1* FONEDDIGION,—Y mae yn wir ofidus genyf eich bod wedi dyfod i'r penderfyniad mai eich dyledswydd oedd gwrthod cy- hoeddi fy ysgrif fu o dan y penawd uchod yn Llais y Wlad am ddydd Gwener di- weddaf. Y rheswm a roddwch dros eich ymddygiad, yn eioh byr nodiadau At ein Gohebwyr" yw, y buasai hyny, sef eyhoeddi y llythyr, yn eich gwneud yn agored i gyhuddiad o bleidiaeth grefyddol. Maddeuwch i mi am feiddio gwahaniaethu oddiwrthych mewn barn yn y mater hwn. Onid yw yn argraphedig uwchben pob gohebiaeth a anfonwn atoch, ac a gy- hoeddir genych yn eich newyddiadur, Nad ydych yn gyfrifol am syniadau eich gohebwyr." Pa fodd gan hyny y gall nek eich cyhuddo o "bleidgarwcli crefyddol." Heblaw hyny, credwyf fod y rhan mwyaf deallgar ac ymchwilgar o'ch darllenwyr yr un mor awyddus i ddarllen y naill ochr ar llall i'r cwestiwn dan sylw. Goddefasoch i S. R. draethu ei len yn erbyn yr Eglwys, yn eich tudalenau ac y mae cymmeriad gwrth-eglwysig S. R. yn berffaith hysbys drwy Gymru ers blynydd- oedd lawer. Naturiol ynte oedd i mi, fel un ag sydd yn dwyn rhywfaint o sel dros iawnderau yr Eglwys o ba un y meddwyf yr anrhydedd ar fraint o fod yn aelod distadl, ddisgwyl cael dyweud gair o'i phlaid, a'r hyn o bryd pan y mae cym- maint o ymosod arni o amryw gyfeiriad«a# ar dudalenau newyddiadur Ceidwadol. Os dyma y cwrs yr ydych yn fwriadu ei ddilyn yn y dyfodol, nid oes genyf fi fel Eglwyswr ddim i'w wneud, ond diolch am fod y fath beth a gwasg ryddfrydol yn y wlad etto. Er fod y, cyfryw yn eu eymmeriad golygyddol yn wrth-eglwysig, etto y maent yn ddigon Rhyddfrydig i roddi chwareu tog i bob plaid grefyddol i ddadleu eu hochr ar eu tudalenau; ac nid wyf yn tybied fod hynywedi darostwng dim ar eu cymmeriad fel newyddiaduron cen. edlaethol. Nid wyf yn dywedyd hyn ar antur, ond yn hytrach oddiar brofiad. Er fy mod i bob amser wedi bod yn proffesu syniadau Ceidwadol mewn gwleidyddiaeth, etto, flynyddoedd yn ol, yn mhell eyn geni Llais:y Wltidcefais groesaw i ddadleu hawl- iau yr Eglwys ar dudalenau Rhyddfrydol mown erthyglau olynol. Y rheswm droa fy ngwaith yn cynnyg fy ysgrif i chwi oedd, am y tybiwyf ei bod yn fwy cyd- weddol & natur pethau i Geidwadwr ysgrifenu i newyddiadur Ceidwadol, nag i un Rhyddfrydol. Os ydych chwi yn ben- derfynol o gloi i fynu eich tudalenau yn erbyn pob ysgrif o nodwedd eglwysig, nid oes dim i'w wneud ond cyfeirio eincamrau tua swyddfa y wasg ryddfrydig, gan guro yn ostyngedig wrth ddrws yr Herald, gan gredu ei bod o hyd yn dal i fyny ei hen gymmeriad o Ryddid i bawb a ffafr i neb." CRAWGART. [Drwg genym fod ein gohebydd parch- edig yn anfoddog i'n dedfryd, ond nis gallwn ei ebyfnevvid. Politicaidd yn unig yw nodwedd y LUis; a chan fod ein otfi