Llais Y Wlad

BIN HAMGUEDDFA LENYDDOL. 1 Dan y penawd uchod bwriadwn gyhoeddi e bryd i bryd bigion o farddoniaeth a llythyrau anngyhoeddedig prif-feirdd ac enwogion ymadawedig Cymru, y rhai a daflant gryn lawer o oleuni ar helynt- ion beunyddiol eu bywyd, yn ogystal ag ar sefyllfa llonyddiaeth yn y Dywysog- aeth yn ystod hanner cyntaf y giturif hon. Yr ydym yn galln gwneud hyn trwy garedigrwydd y bardd a'r gwydd- onwr enwog Aled o F6n, yr hwn, ae efe yn gyfaill mynwesol i'r rhan fwyaf 6 fdirad Cymrn ngain mlynedd yn ol, a fn yn ddigon meddylgar i gadw ysgrifau gwerthfawr o'r eiddynt, y rhai y mae yr Aled, gyda gwladgarwch teilwng o efelyebiad pob bardd a lienor Cymreig, wedi en dodi yn nwylaw awdurdodiiu Prifysgol Cymru i'w trefnu gogyfer a/u cyflead "tra rhed dwr ar asteil an- rhydeddusaf llyfrgell y Coleg yn Aberys- twyth. Yn y gyfres ddyddorol hon ym- ddengys llythyrau a daroau barddonol o waith Eben Fardd, Talhaiarn, R. ap Gwilym Ddu, Elis Owen o Gefny- meusydd, Gwrgant, Parry Caer, awdwr y Royal Visits," loan Meirion, loan Tegm, Ieuan ab Grati- ydd. &e. Yr ydym yn gobeithio y dilyn- ir esiampl glodfawr Aled o Yon gan lengarwyr ereill, y rhai a feddant dryBorau llenyddol y byddai yn ddy- munol eu gosod ar g6f a ohadw. Trwy en hynawsedd yn y eyfeiriad hwn, hwy a gyfoethogant nid yn unig golofnan y Lima, ond hefyd lenyddiaeth en gwlad, M a'n galluogant ninnau i wneud yr un gymmwynas A'n eenedl ag a wuaed gan y Brython flynyddoedd yn ol.—Got. GUTTN PERIS. FONEDDIGION,-Dyma finau, ar ol gweled eyfeiriad attaf gan y bardd ieuangc talentog Ogwenydd, yn y Llais yr wythnos ddiweddaf, yn eyflwyno fy nghyfran i'r Amgueddfa, ac y mae yn bleser genyf gael anion y eyfryw. Nis gwn pa fodd y daeth y eyfansoddiad i fy meddiant, ond eredwyf i mi ei gael yn an o ysgrifau loan Tegid. Gwelais gywydd i ofyn dillad o eiddo Gutyn Peris gan Ogwenydd dro yn ol; ond wele'r cywydd i ddiolch am y dillad:— Y gwr a g&r y gweric, Er na gwerth ei aur na gwiu, Dafis ein hathraw dwyfol Un na ii y tlawd,yn ol; Llygaid ac enaid y gwan nf) Trwy Fangor oror eirian, m,_ Rhof wyl 0 m hir ofalon r. I gyrhaedd hyd y gerdd hon. T Wyf lawen mdwn ferueni c AJ., 0 t-orch esel eich hannereh chwi Uchel y'oh caf, Meistr Dafis, Draehefn pwy edrych yn is, Y gwr trugarog eirian Beuoydd a genfydd y gwan Rhoddi hagan rbag anwyd I Dwm oedd yn Uwm a llwyd; Qwaagod, eIÔ! diddos i'r dyn, Rhoi ogyfuweh A'r golYD. Rhwydd gofyn nawdd drahawdd dro, Rhwyddaeh Tia chael a'i rhoddo; A. gwa y ceir gan y call YrhynnMceirgaaanbU. ftOi!T)t'Yv) Pob eybydd, a fydd yn fwy 4 Bi fyfyr am dda fwyfwy 'E dyn wan dan ei annedd Wr da a'i feiddia. hyd fedd Gweini mewn rhy' ae anwyd A'i gael fydd rhywfaiot o fwy.l. Os gwae'r gwr a wasga'r gwan, Gwae lawer cyn Gwyl Ieuan. Aeth llu Pharo gwyrdro gatt O'r byd yn ei eerbydau Ni ddaw trysawr na mawrecld Na da byd ond hyd y bedd. r t, Oeb, awydd eybydd eobaur, Duw yr hwn ydyw yr aur, A'i adael o'i ol wed'yn O'i ol rydd er hael o ddyn. Mynyeb, mynych am anhael Grinwas, yw rliwyddwaa i'r bite! Er hyn Did gwiw rhoi anair Cybydd yn gyfydd ft gair. Gwelwyd mai ehwi o galon Yw Ifor Hael y fro hon Yn ddi-ragor Ifor y'ch NeJ. frawd i Ifor ydych. 0 noddair bèr winwydden, 'E geir prawf yn mrigau'r pren Awydd sydd beunydd o'ok bd > Cyffelyb fel eyff haelion, A'ch ffrwyth fel prif-lwyth y pren A welwyd yn wialen. Nid gwell namyn gwelt gallu Hoel haelion i feirddion fu Mae Tomos fel eos 14a A'i beroriaeth bnr eirian l'ehcoio tra byddo byw, Ca frawd, eieh eofiwr ydyw A'ch mawr-lles i'r fynweu fau Gan Naf erfyniaf fioau Llwydd i'r gall a &railioch Mawn byd yn y man y bo'eb. G. W, neu GPTTU PERIS. rr Parch. Richard Daviea.

CODOHS, ASTHMA, BRONCHITIS, DIFFICULTY OF BBBATHIKS, are speedily cared by KBATlNG's COUGH LosmNUSS (reeognised and recommended by the Medical Faculty). No other remedy is half ao effective One Loeenge alone gives relief. They contain no Opium, Morphia, nor any violent drug, and may be taken by the most delicate. One or two at bedtime ensures rest Whon troubled by the throat. The proprietor receives, constantly, the meet gratifying letters from those who Have obtained great benefit from their use. KEATING'S Cotrftii LonNon, prepared by Thomas Keating, St. Paul's Churchyard, are sold by all Chemists, it Boxes, Is lid and 2s 9d each. THE HAM-For 40 years Mrs S. A. ALLEN'S WORLD HAIR RESTORKR has received the commendation and favour of the publie. It has acquired the highest place tkat can be obtained for any moderate enterprise, and tIOtltriboted to the adornment of tenri of thousands of Persons, who have the proof of its serviceable character. It will positively renew and restore the original aDd Natural colour of grey, white, and faded Hair. It will strengthen and invigorate the Hair, stop its falling, and taduee a healthy and luzurant growth. No other pre- paration ean produce the same beneficial result. Sold all Chemists and Ptrfumers, in large bottles, gri. 14POt 114 and 116, Southampton Row, London.

EISTEDDFOD LLANDDEWI-BREFI. BEIRNIADAETH Y FARDDONIAETH. Jparkad.) MARWNAD I'R DIWEDDAR MR D. EVANS." Gan mai hwn yw v prif destyn bardd- onol, goddefer i ni ddyweud gair ar bwngc y lllarwnlulau. Yr hyn a ofynwn mewn marwnad, neu alargerdd, yw darluniad ejrwir o'r ymadawedig mewn iaith fardd- onol. ac mewn teimlad eyfattebol i alar y galon ar ol y gwrthddrych. Iaith Rahel yn wyio at- ol ei phlant am nad ydynt. Nid banner darlun fel y gwnai y Ilhufein- iitid-L)e martins nil nisi bOTwm-sef peidio dyweud dim ond yr hyn sydd dda am y marw, ond darlun eyfi iwn o bono. Nid ebyciiiadnu purhaus, fel 0 Ah Ow a'r cyffelyb ivtgnth, ond iaith teimlad prudd —iaith do icledig- serch wedi ei gwneud yn weddw. Ni (idylid gwadu ffaeledd, na mwyhau rhinwedd, ond bod yn onrst i natur. Gwirionedd, ac nid ffug, ddylai fod prif nodwedd marwnad. Ffieiddiwn hob rhitli ae amviredd mown beddargraff a,marw nad. Ni dichon neb ond gwir gyfaill i'r Mnadawedig gyfansoddi gwir farwnad. Ebagrith a phechod yw eiddo pob un crall. Derbyniwyd pump o farw- nadau. Pechadur Mawr."—Ie, pechadur mawr iawn mewn ystyr lenyddol. Mae ganddo ddau gint o linellau, a chynnifer a hyny o bob math wallau. Y mae hon yn doreithiog o bob math o O! 0! Ow! Ah Ha Ah! 0 Olil Ow Nid yw y peclphhtr niawr hwn wedi myfyrio cys- t,rawen, heb son am bethau ereill llai eu pwys mewn cyfansoddiad. Ceir yn y try- blith hyn rai syniadau da, ond edrychant yn oer ac amddifaid iawn wrthynt eu hunain. Mab Galar."—-Cynuwysa hon amryw darawiadn u tlws, a barddonol, a rhai o neil\duolion yr ymadawedig mewn iaith semi a dirodref-, ond defnyddiodd yr awd- wr fesur Jlipa a diafael. Ceir amryw ddiffygion yn y farwnad bon. Y mae cor- fan eloff yn hon—" Fel y bu bydd heb waith." Nid oes eisieu ansoddair i osod allan hyd tragwyddoideb, fel y gwneir yms-" Am dragwyddoldeb hirfaeth." (i.) Tra-mynycha y syniad am lywodraeth angeu yn nhudalen I Rhwng breich- iau mcun dyneraf" Dyiesid defnyddio bannod o flaen yr e 4w wrth cirtefnydio yr ansoddair nchod yn yr nchelradd. Mam dyner, ond y fam dyneraf. Cymmysga y rhif wrth ddyweud, o'u hoi yn chwythu henaid." Dechreua linell gydag n fach. Gwastreffir berf ynhon-" O'i fewn cynnvddu wnaeth." Nis gallwn am- gyffred hon—"Trwy fywyd yn weitliredol." Y mae Ei weddiau i'r Goruchaf yn rhy hir. Dinystria amryw o'i ffigyrau. Ail-adrodd ambeil dro Wnai droi yr uu pennillion," sydd ddiystyr. Ysgrifena sugnaw yn lie sugnai. A'r tafod fi mor ffraeth." Y ferf id fuL a olygid, ac nid H fl." Defn- yddia fynu yn lie fyny. Nid oes synwyr yn y llinellau hyn- ft weddi tua'r nef Yn euro Arglwydd gwrando." Edmygydd."—0 ran barddoniaeth, hon yw yr oreu yn y gystadleuaetii, ond nidyw yn ddigon nodweddiadol. Ceir yma luaws o ddiffygion pwysig, ac ar- wyddion o esgeulusdra. Mae pennillion y nawfed a'r unfed-ar-ddeg yn rhagorol, ond fod ynddynt un diffyg, a hwnw y diffyg penaf mewn cyfansoddiad—nid oes berf ynddynt. Corpa heb enaid yw pen- nill heb ferf-y mae'r'bywyd wedi ymad- ael. Ond i Edmygydd ddyfalbarhau, a bod yn fwy gwyliadwrus, y mae yn sicr o ddyfod yn fardd enwog. Galarfab.Mebrwnad faith, yn eyn- nwys tua 350 o linellau. Cymmysga ei ragenwau meddiannol a lluosog yn ami, ac y mae yn rhy hoff o ferfau cynnorth- w/ol He nad oes eu heisieu, megys gwywo wnaeth," cymmeryd w iaeth," 'roedd yn meddiannu." Rhydd y ter- fyniad au" i'r ferf cyfeir;ai. N. ( amal, llwybyr, a ddisgyblion yw ffurf briodol y geiriau uchod. Gwalius yw ho;?—"Ei eirchion ymddyrchafai." Baasai yn iawn fel hyn- Ei eirchion a ddyrcliai .i," neu "Ei eirchionymddyrchafeut." Y mae gair wedi ei adael allan o hon— "Oddiwrth draffeithion." Y mae yn wallus iawn yn ei odlau. Gesyd y geiriau canlynol i gyd-odli: "byd—lid; gwir— bur Dduw—glyw fy w—gwiw; Ly—bu; llu-ni; prudd-sydd; huu-dyii," &c. Defnyddir hwy gau ein beirdd goi eu, ond y mae bai yn fai yn mhob man. Gelwir y bai hwn yn y pedwar-mesur-ar-hugnin yn dwyll-odl— a Twyll awdl-onid hyll ydyw, Cawr o'i hwyl yn curo Huw."—Pedr Pwrdd. Os na oddefir ef yn nghaethiwed Dafydd ab Edmwnd, yn sicr ddiamheu, ni ddylid ei oddef yn y mesurau rhyddion, lIe mae cymmaint o ryddid i'r bardd. Yn nechreu y cyfansoddiad, tuedda y bardd i ddifne angeu, a phriodoli Ilid iddo, ond daw i'w le eyn y diwedd. Y mae hon yn farwnad dlos a barddonol, ond y mae yn rhy gy- ffredinol yn ei delweddau—gwna y gyfran helaethaf a greu o honi y tro i unrbyw hen frawd duwiol ac ymdrechgar. Pradd ei fron."—Marwnad fer, tma 150 o linellau. Nid yw hon yn ddifai mwy na'r lleill: Cawn ynddi y gw&llau canlynol:—"roedd" yn lie roed,a"fynu" yn He fyny. Terfyna y pummed pennill yn swta iawn. Wrth gyleirio at farwol- aeth tad yr ymadawedig, dywed— Ei dad roed i orwedd mewn gweryd, A'i ysbryd ehedodd i'r nefoedd." Dyna osod y ceffyl ar ol y cerbyd. Gwas- traffa yntau' rai berfau, a defnyddia y bastarddair hapus-nid oes ei eisieu yn y Gymraeg. Dyma gorfan eloff-" Sef Marg'ret, Mary Anne, a William." Bu- asai deifwynt ynwell nA chorwynt jD difa cysuron. A'i babell bob dydd a wau- ychodd." Dadfeilio fnasai oreu i atteb pabell, a gwanychu fuasai orea i atteb corph. Llofruddia y bardd hwn eiodlau yr un fath a Galarfab. Y mae yma ddar- lun da, ond rhy ryddieithol ydyw mewn rhai manau. Saif y gystadleuaeth rhwng Galarfab a Phrudd ei fron. Y mae'r Peehadur Mawr yn ormod o bechadur. Cyfaddefodd ei hunan yn bechadur, ond dyla-sai adael ei bechodau, yn lie ceisio eu eyfiawohau trwy eu danfon i'r gystadleuaeth. Mae tarawiadau da gan Mab Galar ond mae y diffygion yn rhy luosog. Mae Edmygydd yn wir farddonol, ond nid yn ddigon nod- weddiadol. Mae Galarfab yn dda, ond yn rhy wasgarog. Ceir amryw feiau ac anafusion gan Prudd ei fron; ond, a chymmeryd y darluniad, y farddoniaeth, a'r diffygion i ystyriaeth, nis gallwn roddi y flaenoriaeth i'r naill ne'r llall o'r ddau olaf a enwyd ac oherwydd hyny, rhaner y wobr rhwng Galarfab a Prudd ei fron. THALAMUS.

HETEROPHEMY." Ysgrifena un o ohebwyr y l)i ych Gwelais y term trwsgl, anystwyth, fidldr, acannealladwy uchod, yn benawd i erthygl led ddyddorol mewn newyddiadur Seisnic yn ddiweddar. Ac er nad wyf yn bwriadu ei chyfieithu yn llawn a llythyrenol, etto, bamwyf y byddai yn dda ac yn llesol i'r darllenydd Cymreig gael rhai o'r awgrym- iadau a gynnwysa. Dichen y dylid egluro hefyd fod y term uchod wedi ei fatha gan wr dysgedig iawn (yn ei dyb ei hun o leiaf), ac ysgrifenwr o gryn enwogrwydd ar ieith- yddiaoth-Mr Grant White a defnyddia ef yn IT ystyr o goll neu gam-ddywediad uii yn dyweud yr hyn na fwriadai ddy- weud. Y mae liawer o hyn yn cymmeryd lie yn ami wrth siarad ac ysgrifenu, naill ai yn fwriadol neu yn anfwriadol, a dylid bod yn ddiolchgar fod rbyw dermau fel hyn i'w cael er ymgnddio odditanynt. Y mae yn gofus gan yr ysgrifenydd am dro digrif a ddigwyddodd yn yr hen wlad flynyddau yn ol. Mewn eglwys yn sir Fynwy yr oedd hen frawd duwiol o ddiacon oedd yn hynod anffortunus ar y pen o gam- ddyweud. Arno ef, am flynyddau, y disgynodd y gwaith o gyhoeddi yn yr odfeuon. Yr oedd gan yr eglwys dri chwrdd wythnosol unwaith bob mis, sef owidd gweddi eenhadol, neu gwrdd nos Lun cynta'r mis," y cwrdd gweddi rheolaidd nos Fercher, a'r gyfeillach eglwysig nos Wener. Un Sabboth, eyfododd yr ben frawd ar ei draed gyda chryn bomposity swyddogol, a chyhoeddodd gyfarfodydd yr wythnos fel hyn Bydd eyfeillach yma nos yforu, cwrdd gweddi nos Fercher, a chwrdd nos Lun cynta'r mis nos Wener, fel arferol." A dyna wenu a wincio oedd trwy'r gynnulleidfa Ond nid oedd hyn ond slips of the tongue, digon difeddwl, a digon diniwed hefyd, o ran hyny. Etto, y mae yn esboniad ar y term Hetero- phemy." Dichon mai ychydig o honom sydd yn ddieuog o'r amryfusedd. Clywir yn awr ac eilwaith bregethwr yn gwasgu rhyw adnod, neu ddarn neillduol o'r Beibl (meddynt hwy), ar feddyliau a chof eu gwrandawyr, pan nad ydyw y brawddegau dyfynedig yn yr Hen Lyfr o gwbl; dim ond darn o waith neu ddywediad rbyw ddyn enwog, wedi ei gario i lawr o oes i oes nes dyfod mor gyffredin a cbyfarwydd ag adnod o'r Ysgrythyr. Er y dylai dysg- awdwyr y bobl mewn pethau ysbrydol wybod yn well, etto, dichon mai dyweud yr hyn na feddylid a wnaed—" Hetero- phemy." Ymddengys i mi fod wmhreth o bethau yn cael eu dyweud a'u gwneud hefyd yn y cylch politicaidd, nas gellir eu hesbonio ar un egwyddor ond yr un Heterophem- aidd yma. Mawr y swn fu yn ddiweddar, oynyr etholiad, am Ddiwygiad. Dyna oedd ar dafod pawb, nes y gellid meddwl fod y mil-flwyddiant o gyfiawnder a gonr estrwydd arwawrio. Ond, ai Viiwyjia^ oed j Cnnklft i fUrWr; Edrycher ar John Merrisey, yr *rek-kit-t.. chwareuwr, ya cael ei ethol ya genedd- wr Talaethol yn enw y gair beadikhial" hwn—"diwygiad!" Ond nid hyny -r,,6itl- yliai idaeaori;Hd y Trwy ryw gfdi-ddywedittd rbyfedd, bloeddW' "diwygiad," '•diwygiad," ar b-ea p-ak- heoi, a ehyhoeddid yr wn peth yn holl newyddiaduron y wlad, pan m'i atnsam ■ tra gwahanol oedd mewn golwg. Yr ydym hefyd o dan yr anghomtheid- rwydd i esbonio y Civil Servwe Reform, ay yr un egwyddor, ae edryeh arno yn yr un golen. Y mae'r eiereod, y PoaV-sWTyd £ -v, feydd, a'r Iwy(li"togloFl ya Nykitstem-tiemes j wlad yn gwybod, er eu galar a'a eolled trwy eu trethiadau trymioa a pharkaaa » iaen etholiadau, &e., er lies y blai, NmaÍ Mid gwir ddiwygiad 1. r eirUaervite oedd mewn golwg, fel y profai ymddygiad- au liawer o'r blaenoiiaid rnewa Ilawer am- gylchiad gwarthus end. belUeh, dynja derm manteisiol i guddie s,weifcbred«K>dd bryntion ae amcanioa isel-wael. Y mae lie mitwr i ofni fOlly ffnrf-yoa*&~ rodd yma yn eael ei ddofnyddio ya rky fynych mWR "eymmeradwyaethi** pep. sonoi. I mae eisieu íI aewJdd ar Bridget, y l'orwyn, a pliam gA bancs nil, iiiff yse gyda ehlanap o lythyr idtlí. fel dynes weithgar, diwJd. getttgi, a sebr-, ond ychydig wythnosau sydd ya ddigoa i brofi nad ydyw y naill na'f Hail, .itbr hen sopen ddioalyd, feddw, « aacliest, pay& yn ysgrifena ei "ehyrameradwyaefch, mid oedd ei mtietre8 flaenorel eRJ ya y.n- bleseru mewa tippy a « Hetermp-kemy- dyna i gyd. Pany deuwn i lawr at bethaa pvynieaeh eawn y gair hynod hwn TB raria ei ddy- lanwad arfsrol. Daew gynnalleidfa gref- yddol wedi myned i ffraee 4'u gilydd, ae &'r gweinidog, wrth gwrs, eyia y diwedd. Felly y mae'11 bryd iddo edryeh allati am faes newydd, a pheHderfynm gwnend A phobl ei ofal "yr hyn na wnaeth y diafel erioed," a rhai o honynt, "r a dichon na wna byth" (chwedl hen weinidog iritty, a pboblogaidd yn ei ddydd), set eu gndael Pan fydd eisien en gwared o huno, gwneir rhes o benderfyniadau" yn llawn e'i ganmoliaeth uwcbaf iddo fel dyn, Cristion, gweinidog, pan nad oedd dim yn rhy ddrwg i'w ddyweud am dano ychydig eyn hyny. Pwy a'u cred yn y naill na'r lla111 O. ydyw yn drysor mor werthfawr as y myn y "penderfyniadau" i ni gredn ei fod, paham mae'r eglwys mor ffol a gadael iddo fyned i ffwrdd ? Ie, hyrtvydde ei fynediad ? Yn sicr, y mae hyn yn rhy denen." —meddwl y gwris ereill dderbyn gyda ilawenydd, breichiau &gored, a ehalon gynhes, yr hyn a ystyriweh ya anweddtis i ehwi eich hunain Y m&e'n llawn bryd i gael diwygiad eyffredin a thrwyadl yi hyn. Dymohweler goriedd, a rhodder terfyn ar deyrnasiad y term hwn ar %it- waith. Y mae'r effeithiau eynddrwg a swn y gair. Dywedwn ein meddwl yn onest, goleu, a didderbynwyneb. Os ydym yn benderfynol i beidio gwneud yr hyn sydd iawn, a dyweud yr hyn sydd wir, byddai yn llesol i'r byd wybod hyny, nc nid twyllo ein gilydd & Heterophemy. Diwygier gyda dechren blwyddyn newydd*. Dim rhagor o'r sugar coatedpilla hyn, yn gymdeifcbasol, gwladol, nae eglwysig.

CREULONDEB BELIENL Yn heddlys Birmingham ddydd LInn, cyhuddwyd John Standley a'i wraig, Ann Standley, o achlysuro raar,wolmeth Mary Standley, naw oed, mereh i'r eareharer. Ir oedd y pleutyn yn glaf, ae esgealasodd y rhieni gyrohn cymhorth meddygol hyd y diwrnod blaenorol i'w marwolaelh. Yr oedd un tyst wedi gwelcd y plentyn gyda wyth llygad du yn nghorph deuddeng mis. Arterai y tad gnro y plentyn gyda strap. Cysgai oddiailan i'r ystafell wely yn noeth, ac yr oedd yn fynyeh mewn eyf- lwr truenus o fudr. Gwelwyd y fam-ya- nghyfraith yn eieio y pientyn. Traddod- wyd y eareharorion i sefyll eu prawf ar y cyhnddiad o ddynladdiad.

AMLWCH. prif nodwedd Cristiooogioa didwyll ydyw gwneud ilawer o waith yn ddidrwat. Y mae yegoHHitr yr Ysgol Genedlaechol, Ami web, st'f Mr W- Bvnna, C ill., yn UR O P eyfryw— dyn ietiarige gweit'.gar, airodnw, a ehywi. ydyw. Nid eaffaeliad bychan i'r sefydlind M i'r eglwys ydyw ef. Arholryd yr iti4ol nehod mewn gwybodaeth Ysgrythyrol el^ni gan y Parch. Henry Lloyd, eurad y B rth, Atniweb, yn absenoldeb y Parch. H. &dwards, offeiriod Llanfechell (yr hwn a In ,I..nd i fod yn brc- seuuol gan afiechyd;. >dj Mr Lloyd fud oddeutu dau ddwsiii o blant yik et*ilwng o wobrau am eu gwybodaeth ja y gangen htoiio yr ystyrir hi gan ysgolioa y bwrdd yn dd. unghenrhaid ihoddi sylw iddi yn yr ysgol ddyddiol. Ar y 60.1 cjfisol, rhanwyd gwobraa o lyfreu rhwug y orpuon gan y Parch. J\ Roberts (yr hwn sydd bob auitfor a'i h' li euaid o blaid lnb gwaith da). II, vrodo-'d y licer fod y ji au lwyaf o'r 11} Ir u we.:i eu rhoddi gau yr Education J'j'artment, a'r gweddill ganddo ef ei hun: Yr oedd Mrs Kobt>it$hefyd yn bret;ennol. -J. L. X.