Llais Y Wlad

Y SRWGNACUWU EISTEDDFODOL. Cwynwr o hil cacynen,—rhyw wagnod Yw'n grwgnach o elfen Dwr a baw yw ei awen, Mawr rigyinydd, p'ydydd pren. Dyn pen bys megys migwrn Onite! banner liou'd dwrn. I'r genedl procer y gynhen Yn moni byth dim yn ei ben. Dwg, os gwdl fwg, ei fegin— Enaid blwng, hen gornwyd blin. Crach-lenor, neu linoryn Ar awen dlr enw dyn. Bathor,* na gwaeth,-ken bothell Yw'r aflau wr flina 'i well. Dyma drigfan griddfanati,-bon begor, Bwgan eisteddfodau Arwydd och !—dyn (!) i'n pruddhau A wnaed o ocheneidiatt I)yu wnaed oil <> sillgollau, Wele baun brol a'i ben brau: nyn n weddill gweddillion; Oni ff. pa le mae'r ffon ? GURNOS JONES. *Llygoden gwsg.

"BLWYDDYN NEWYDD DDA." Englyn a gyfansoddwyd ychydig eiliadau cyn awr trangc yr hen flwyddyn. Rhyw funud— a therfYlla r hen flwyddyo, Rhown floedd i'r un nesa' I bob gradd o hil Adda- Blwyddyn newydd ddedwydJ dda." Llanrwst. HENRY GWYNEDD HUGHES.

LLON-ANNERCH 1 Mr Robert Conwy, Esgobdy Ffarm, a Miss Ellen Evans, Bryn Aseph, Llanelwy, Rhagfyr 23ai>.i, 1875. Alaw-" Hen wind fy nhadau." Yr Elwy wyryfol, ddeciadol a gâÐ, A Chonwy glodadwy fu'u hir ar wahan Ond Cupid wnaeth gynllun o'i ddyfais ei hun I asio'r ddwy afon yn un. Swyn, SWyD, eos a llinos y llwyn, Fu'n gyrfa i gyd dan wenau'r byd, Anwylion Llanelwy f-ich fwyn. Bu swyn eu prydferthwch seroh-hudol a gltlti Yn hoffder cenbe lioedd ti-A gynt ar wafcft i, Ond beth fydd eu hirddwch a'u swynion i'r oyd, 'Rol asio dwy brydferth yn nghyd ? Swyn, swyn, eoct a llinos y llwyn, &e. Rhagllaw fe fydd Conwy ac Elwy fach dlon, Yn ngwefcn yn ngwefus rhwng briall a rhds Cyd-deithiant, heb wybod, trwy ardal y byd, I werydd dyfodiant yn nghyd. Swyn, swyn, eos a llinoa y lhvyu, &c. Wrth deithio trwy fywyd i'r gwynfyd sy'n ol, MAo bflTlAU t>aon tiyiswn-fjijW luttiluiQ o'u hot A gall bydd rhyw berlyn gynnyrchir o'u gl&n Yn nghoron y teyrn yn y mka Swyo, swyn, eos a llinos y llwyo, Fa'n gyrfa i gyd,-dan wenau'r byd, anwylion Llanelwy fach fwyn. CYFFDY.

BRYNIAU CYMRU. Y bryniau hyn, mal brenhiuoedd,—roddant her I ddwnad hen wyntoedd Yn ngwregys cu Gymru g'oedd, Yfant gymmylau'r nefoedd. DKWI GLAN DULAS. •

Y BWTHYN CLYD. 'Rol treulio'r dydd mewn lluddel l a wij, A dioddef gwres y tesog nawn, Godidog fan o gyrhaedd byd Yw cadair fraich y bwthyn clyd. Bydd Bob, yr hynaf, wedi dod I'm cyfwrdd draw at gamfa'r coed Ac fel cadfridog dewr ei fryd, Fy arwain wna i'r bwthyn clyd. Bydd Mari fwyn yn fyd o hedd, Yn llunio bwyd i loni'ua gwedd A'i gruddiau'n llawn o wdn mwynhad, Wrth wrando'r plant yn gwaeddi "'Nhtt'i. Bydd Ema fa.ch, yr iengaf frrcb, i" Yn dringo'ni glin mewn gloyw serch, A'r lleill o'm cylch, fel engyl uiftii, Mor fwyn a'r gdg yn fyw o gân. Mae aelwyd lâu, a thftn, a the Mor ddedwydd braidd a'r drydedd ne' O fwynaf fan, ni fynaf fi Mor breiniol lys auu danat ti. Yn flin ar derfyn diwrnod gwaitk, Neu'n Ilesg fy nghorph 'r ol siwniai faith, Rhyw deimlad melus leinw 'mryd Wrth gyrhaedd porth y bwtbyu clyd. Mewn hawddfyd, ac mewn adfyd blin, 'Rol bod dan iasau oeraf bin Cael dod mewn hedd i I[-a hwthyn clyd Sydd well na dim a fedd y byd. Heb gyfoith byd, heb fawrtd l chwaitb, Heb ddim ond cynnyrch diwruod gwaith Ar ddiwedd hwn, mor ddedjyydd yw Cael bwthyn clyd, a chwmni Duw NERQUISON. »

F F Y D D. Beth yw ffydd ? Agoriad gweddi Egyr byrth y nefoedd wen I fy inghalon gael ynacldiddan Gyda'r Gwr fu ar y pren Beth yw ffydi ? rhodd Duw trugarog, O'i ewyllys da i ddyn Llygad w6l yr Anweledig Sylla ar yr lawn ei hun. Beth yw fifydd ? y Haw sy'n cydio'n Rhaffau addewidion Duw, Aeva dwyn i lawr fendithion Fei-7 m5r i ddynolryw Beth yw ffydd colomen heddwcb, A'i haaetk.i I fel y wawr Wedi'u trochi ^rjgwaed yr Aberth ■ A foddlonodd "t a llawr. Ar dystiolaeth Nor y Y8a A thrwy gariad gweitl, bi Hon fydd darian i'n hamdu«^n Sail a sicrwydd hedd i ni vn Rhyngu bodd yr Iôn a allwn, Siarad gydag ef yn rhydd Metha Duw a dal heb atteb O'i wir fodd gref weddi'r ffydd. W. 0. THOMAS (Prophwyd y Tywytty

EIN HAMGUEDDFA LENYDDOL. Dan y penawd uchod bwriadwn gyhoeddi o bryd i bryd bigion o farddoniaeth a llythyrau anngyhoeddedig prif-feirdd ac enwogion ymadawedig Cymru, y rhai a daflant gryn lawer o oleuni ar helynt- ion beunyddiol eu bywyd, yn ogystal ag ar sefyllfa llenyddiaeth yn y Dywysog- aeth yn ystod banner cyntaf y ganrif hon. Yr ydym yn gallu gwneud hyn trwy garedigrwydd y bardd a'r gwydd- onwr enwog Aled o Fôn, yr hwn, ac efe yn gyfaill mynwesol i'r rhan fwyaf o feirdd Cymru ugain mlynedd yn oi, a fu yn ddigon meddylgar i gadw ysgrifau gwerthfawr o'r eiddynt, y rhai y mae yr Aled, gyda gwladgarwch teilwng o efelychiad pob bardd a llenor Cymreig, wedi eu dodi yn nwylaw awdurdodau Prifysgol Cymru i'w trefnu gogyfer a' u cyfleacl "tra rhed dwr" ar astell an- rliydeddusaf llyfrgell y Coleg yn Aberys- twyth. Yn y gyfres ddyddorol hon ym- ddengys llythyrau a darnau barddonol o waith Eben Fardd, Talhaiarn, H. ap Gwilym Ddu, Elis Owen o Gefny- meusydd, Gwrgant, Parry Caer, awdwr y "Eoyal Visits," loan Meirion, loan Tegia, louan ab Grtiff- ydcl..&c. Yr ydym yn gobeiohio y dilyn- lr esiampl glodfawr Aled o Von gan iengarwyr ereill, y rhai a feddant drvsorau llenyddol y byddai yn ddy- munol eu gosod ar gof a cliadw. Trwy eu hynawsedd yn y cyfeiriad hwn, hwy a gyloethogant Did yn uiiig golofnau y Liais, ond liefyd lenyddiaeth eu gwlad, ac a'li galluogant ninnau i wneud yr un gymmwynas a'n cenedl ag a wnaed gan y Brytkon hynyddoedd yn ol.—Uol.

GUTYN PJSRIS. 1IHIF IV. FONEDDIGION,-Dyma fi yn anfon ych- ydig englyniou sydd agosaf i law o eiddo Gutyn Peris. Y testy 11 a eiriwyd fal hyn I Gapel St. Ann." Dichon mai egiwys St. Ann ydoedd, yrlion sydd erbyu heeldyw wedi myned i ddiflingeoll. Yr ) dym yn sofio yn dda am eglwys St. Ann; ond gan ei bod mor agos i Clfwarel y Penrhyn, y mae erbyn hyn wedi ei chladdu. Melus ydyw fy hen adgofion am St. Am, llawer tro yr aethum yno ar nos Suiiau gyda'm brawd ieuengach, megys dau grwydryn amddifad. Yr oedd rhyw neillduolion yn perthyn i'r eglwys hon yr oedd modd canu y gloch o'r tu allau, ac y mae Mr.W. Parry, y clochydd, yn fyw hyd heddyw. Yr oedd yno oriel i'r cdr, ac iorgan fawreddog. Y mae St. Ann wedi bod yn enwog am ei cherddoriaeth; ac er fod mynwent yn perthyn iddi, ni chladdwyd neb erioed ynddi. Safai yn mhlwyf Llahdegai, oddeutu milldir neu ychydig yn ychwaneg o Bethesda, yn agos at bentref bychan o'r enw Ty hen, ac y mae y pentref erbyn hyn wedi ei orchuddio ers llawer dydd. Gyda hyfrydwch y byddaf yn ediych at y Wern Afr, man fy ngenedigaeth. Bu ychydig o siarad am darddiad yr enw St. Ann, sef pwy oedd Ann Myn rhai mai Arglwyddes y Penrhyn ydoedd, mal yr awgryma yr englynion isod, ond y mae lie cryf i feddwl mai yr Arglwyddes a'i hadgyweiriodd. Pan oeddwn yn lied ieuangc, yr wyf yn meddwl i'm glywed fod yr Ann sanctaidd wedi ei chladdu yno, ond er tramwy trwy y fynwent, ni welais ddim sail i hyny Dyma'r englynion:— Adeiliadodd, ihoddodd ein Rhi-ini denol Yn dy mawl a gwedtii; Ac o'i ol ei gwaddoli Wnaed gan eiu Harglwyddea ni. Llaw'r cywrain ar fain a fn,—ar y coed Ar y cwbl o'i deutu, Saith mlynedd nes diweddu Yn deg hardd deaal ein Daw cu. Hyrodol ami addtirniadati-eirian Ac e.uraidd gerfiadau, LI oft oleuwedd it. seddau 0 fewn bon i'w rhydd fwynhau. Gwnaeo mewn lie bychan dani-dy bynod I dan ei gwresogi; Is pob cell rhoed pibe'li Drwy hon i'w thwyna dwyro hi. y dun o'i wir osod allan—ydyw Blodan pob cyssegrlan A hi wychach teml fechan I'n tir na chapel St. Ann ? I gyd y fawr draul gwed'yn—a ddaliodd Udilwfr deulu'r Penrhyn Llwydd i'w gwaith a llaw Dduw gWYlJ Deled am byth i'w dilyn. I dy Dduw diau ydd äf-i ddilys Addoli'r Goruchaf; Oddiyno eidiJunaf Ei borth, a'i gymhorth a giif. G. W. A oes dim yn bossibl cael gan y bardd ieuangc Ystwythian anfon ychydig o lythyran hen feirdd y Deheu i'r Am- gueddfa Lenyddol ? OGWENYDD. Tregarth, Llandegai.

THROAT AFFECTIONS AND HOABRAZRSAS.—All suffering rom irritation of the throat and hoarseness will be 1gre ably surprised at the almost immediate relief afforded by the use of "Brown's Bronchial Troches." These famous "lozenges" are now sold by most respectable chemists in this country at Is ljd per box. People troubled with » "hacking cough," a "slight cold," or bronchial-affections, cannot try them too soon, as similar troubles, if allowed to progress, result in serious Pulmonary and Asthmatic affections. See that the words" Brown's Bronchial- Troches" are on the Government Stamp around the box, —Manufactured by JOHN T. JJjtospi 4ND SOVSJ. Boston. qw CTnired States. Depot. 493 OxftWcJ-stVeet London,,

HYNAFIAETHAU PLWYFOL MON. IX. TAL Y BONT. Nis gellir cael hysbysrwydd digonol i ddyweud pa un a oedd y lie hwn yn dref- lan, neu faesdref yn ymddibynol ar drefiiam arall, fel y mae yn digwydd gyda llawer ereill. Yr oedd yn feddiannol ar amryw etifeddiaethau teuluol o enwogrwydd. Yn flaenorol yr oedd yn cyfanneddn yma deulu gan y Griffith, hiliogaeth o Edmund, ail fab trwy ail briodas i William Vaughan, mewn modd arall Griffith o'r Penrhyn, a llywodraethwr Caernarfon. Nid yw yn awr ond fferam fechan pur ffrwythlawn mewn gwenith, gwasarn, a phorfa. Nis gallai ein hanesydd ganfod yr un crybwyll- iad lleiaf yn cael ei wnead o'r dreflan hon, naill ai yn llyfr y brenin na'r esgob. Hyn,pa fodd bynag,nid ywbrawf o bwys fod y dreiian yn flaenorol yn eiddo i dreflan arall; er hyny, oherwydd yr amgylchiadau hyn, y freinlen ganlynoksydd brawf i un- rhyw un a amheuo yn ei chylch, fod hon yn dreflan ei hun, yn eiddo i'r brenin — Llewelyn Dew ap Griffith a rhydd- ddeiliad i ein Harglwydd Frenin, o dref- lan Tal y Bont yn nghwmmwd Men li, yn sir Fon, &c., yr wyf yn rhoddi yn fy ewyllys i William ap Griffith ap Gwylym o Gwredog, fy holl dyddynod, tiroedd, a thiroedd ardrethol, &c., pa rai oedd yn fy meddiant, &c., yn nhreflan Tal y Bont, yn nghyda, phob peth perthynol iddynt, i'w cyniiai, &c., gan yr rhagddywededig WiUiam,a'i aerod, a'u penodwyr dros byth. Rhoddwyd yn Penmynydd, ar y dydd a'r flwyddyn rhagddywededig 2-3ain. Harri vr." YlVINEILLDUAilTH YN MHLWYF LLANGEINWEN. Y mae yii y plwyfhwn ddau gapel Ymneill- duol, un gan y Methodistiaid Calfinaidd, a'r llall gan yr Annibynwyr. Dechreuodd y Methodistiaid eu hachos oddeutu y flwyddyn 1.765, trwy gynnal cyfarfodydd gweddio o dy i dy, a'r rhai cymhwysaf o'r brodyr oedd yn blaenori ynddynt; a'r tai y mynychid hwynt ar cyfarfodydd hyn oeddynt y Quirt, Chwarela, Taicochion, &c. Bu yr achos yn y dull hwn yn an- sefycllo.g fel y babell yn yr anialwch gynt, yn cael ei symmud o'r naill drigfan i'r llall am dros ddeugain mlynedd; ac yn nghorph yr yspaid yma o amser, cyfarfu a llawer o drallodion a phrofedigaethlu chwerwon. Etto, wedi'r cwbl, dal i weddio a chadw seiat, &c., yr oedd y ffyddloniaid yn barhaus, a mynych y breintiwyd hwy a gwrando ar rai o'r doniau ardderchocaf a gafoddCymruerioed,megysRowlands,Llan- geitho; D. Morris; Jones, Llangan; Lloyd, Henllan, ac ereill. Yn y flwyddyn 1784,. ymadawodd un o'r ffyddloniaid hyn, sef, John Owens, Quirt, i fyw i Bias Llaii- gwyfan, Aberffraw; ond cyn pen y flwyddyn yr oedd Rhagluniaeth wedi trefnu i lanw ei le un Owen Jones, o Bodhelen yn Lleyn. Yr oedd y gwr da hwn yn swyddog eglwysig ac o feddwl ymroddgar, a theimlid colled dirfawr ar ei ol yn y lie hwnw. Etto, yr hyn fu yn golled i Leyn, a fu yn ennill i Ddwyran Mon. Wedi i Owen Jones ymsefydlu yn y Quirt, ym- y roddodd i wasanaethu yr efengyl, ac nid ymfoddlonodd hyd nes y cafodd gapel yn yr ardal; a thrwy ei ymroddiad a'i 881 ef yr adeiladwyd y capel cyntaf yn Dwyran, yn y flwyddyn 1813. Am hanes pellach, gwel Hanes Methodistiaid Cymru," gan y Parch. J. Hughes, Liverpool. Yn agos i'r capel hwn, y mae palasdy bychan a adeiladwyd gan ein cydwladwr enwog Hugh Owen, Ysw., Llundain, i'w fam,Mrs Owen, Voel, yn lie i orphwys yn ei hen- ftint; a Gorphwysfa y gelwir y lie hyd y dydd heddyw. Dechreuodd yr Annibynwyr eu hachos oddeutu pum' mlynedd ar hugain yn 01, trwy gynnal cyfarfodydd gweddio ac Ysgol Sabbothol, &c., mewn ty yn y Folgraig; ac yn mhen ychydig flynyddoedd adeilad- wyd capel Salem yn Dwyran. SEFYLLFA ADDYSG YN Y PLYWYF. Dywed y "Reports of the Commission- ers of Inquriy into the state of Education in Wales, 1847," fel hyn The parish of Uangeimwen is on the south cost of Anglesea. It contains, with four neighbouring parishes, a population of 2,569. The employment of this neighbour- hood is entirely agricultural. None of the inhabitants are above the rank of small farmers. Of the five parishes, Llan- geinwen alone contains a school of any description. It is the following Liangeinwen Church School.—A school for boys and girls, taught by a. master in a small schoolroom, built for the purpose. Number of girls, 33; of boys, 63. Number employed as monitors, 5. Subjects taught—reading, writing, arithmetic, and geography. Fees, Id a week from all but 6 children, who are taught free. I examined this school November 2nd. Sixty-seven oliildren were presei t. None of these were able to read with ease* Of 9 who were learningthe Church Cutechism, none could repeat it perfectly, and none could answer questions from the Old Testament, &c." Braidd y mae yn angenrheidiol dywead fod y gosodiad diweddaf o eiddo dirprwy- wyr ei Mawrhydi yn anghywir, sef, nad oedd yr un o'r plant yn gallu atteb gofyn- iadau o'r Hen Destament, a hyny mor ddiweddar a 29 o flynyddoedd yn ol. Barned y plwyfolion. Ond aid dyma yr unig engraifft a ellir ei nodi i ddangos yr archollion a dderbyniodd ein cenedl ni oddiwrth Frad y llyfrau gleision." Sefydlwyd yr ysgol rag-grybwylledig gan y Parch. W. Wynn Williams, ein parchus rector, yn y flwyddyn 1836. Mesura 30 llath wrth 15 troedfedd. Yr Ysgol Frytanaidd a sefydlwyd oddeutu y flwyddyn 1847. Mesura 50 llath wrth 25 troedfedd. Y mae y ddwy ysgol yn awr yn eiddo Y Bwrdd." (I'w barhau.)

BANGOR. SEFYDLU G W-ETIVIDOL A GWYL TALIAD DYLED. —Dydd Sul a dydd Llun diweddaf, cyn. naliwyd cyfarfodydd ar yr achos uchod yn nghapel Ebenezer (A). Cymmerwyd rhan yn y gwahanol gyfarfodydd gan y brodyr canlynol: Parch. W. Griffiths, Caergybi; Parch. M. D. Jones, Bala; Parch. J. Thomas, Liverpool; Parch. Thomas Rees, Abertawe. Cafwyd yn ystod yr a'rser annerchiadau byrion ond pwrpasol gan amryw weinidogion a blaenor- iaid gwahanol eawadau y ddimas a'r cylch- oedd cyfagos. Cafwyd cyfarfodydd lluosog-, a phregethau grymus, a phob rhagolwg y bydd i'r bugail newydd, sef y Parch. D. S. Davies, Iwyddo yn ei gylch newydd,i ennill llawer yn aelodau o Eglwys Dduw. Felly dymuawn rwyddineb iddo. YR WYTHNOS WBDDIO.—Yr oedd yr wyth- nos ddiweddaf, fel arferol ar ddechreu y flwyddyn, wedi ei noilldue gan eglwysi y ddinas hon i weddio ar yr Arglwydd am lwyddiamt ar ei deyrnas. Deallwn fod hyn wedi creu awydd i amryw ymuno YI1 aelodau mewn eglwysi. ErN DARLLENVA.-Mae yn debyg nad oes un tref o'r bron yn Nghymru wedi ei breintio a. darllenfa fwy cyfleus a harddach na'r un sydd yn ein dinas. Cedwir ynddi newydd- iaduron y wlad yn lied gyson; mae ynddi dros bum' cant o gyfrolau o weithiau prif ddynion yr amser a fu. Un peth ydwyf yn ei weled ya ddiffygiol ar y ddarllenfa hon ydyw, na buasai ynddi ychwameg o lyfrau Cymreig; nid oes oddigerth pedwar neu bump o lyfrau Cymreig ynddi o gwbl allan o'r pum' cant. Ai tybed y byddai yn ormod i ni efyn i dri- golion haelionus y ddinas hon gymmeryd hyn i sylw.Pen y Bongc.

M-- CAERNARFON. Dyddian Llun a Mawrth cynnaliodd y Methodistiaid Calfinaidd eu cyfarfad misol yn nghapel Moriah. Treijliwyd dydd Llun, y rhan fwyaf o hono, i ymdrin a gwahanol achosion amgylchiadol y corph. Cafwyd seiat hefyd am naw o'r gloch boreu Mawrth. Pregethwyd yn y gwahanol oed- faon gan y Parchn. J. Williams, Bangor; T. Roberts, Jerusalem; P. Jones, Llan- llechid R. Ellis, Ysgoldy; J. P. Davies, M.A., Talysarn; ac Owen Thomas, Liver- pool. Cafwyd gweinidogaeth rymus, ac amlygiadau helaeth fod y genadwri a dra- ddodid yn cael effaith briodol ar lawer. Nis gwelsom fwy cynnulleidfa, nac yn wir gymmaint,mewn addoldy erioed ag ydoedd yn nghapel Moriah nos Fawrth. Nos Lun, y 4ydd cynsol, rhoddodd Mr Edward Hughes, ironmonger, swpper dan- teitbiol i'w holl wasanaethwyr, yn rhifo oddeutu ugain. Wedi bwytta o honynt hyd ddigonedd, cliriwyd y byrddau, a chafwyd math o gyfarfod adloniadol, pryd y cymmerwyd y gadair gan Mr Hughes, a'r arweinyddiaeth gan Mr R. M. Pryce, yr hwn a aeth trwy ei waith yn ganmol- adwy. Cymmerwyd rhan yn y c yfarfod gan yr oil o ddynion ieuangc y sefydliad, trwy ganu amryw o ganeuon Mri. Sankey, &c. Chwareuwyd ar yr offerynau gan y Mri. Hughes, ieu., a Miss Haigh. Wedi rhoddi tair banllef o ddiolcbgarwch i Mr a Mrs Hughes, ymwahanodd pawb wedi cael mwynhad cyffredinol. Diamheu y bydd yn ddrwg gan amryw o'ch darllenwyr glywed am farwolaeth ddisymwth Mr Ricbard Jones, iionmonger, ail fab ein cyd-drefwr parchus, Mr Ellis Jones, yr hyn a gymmerodd le ddydd Mercher. Ychydig amser yn ol, yr oedd enw y firm wedi newid, ac adnabyddid hi yn awr wrth yr enw Ellis Jones a'i Fab, ond buan y torodd angeu y cyssylitiad, fel nad oes ond yr enw cyntaf yn aros. Bu farw yn yr oed- ran cynnar o 29ain mlwydd oed. Cym- merodd yr angladd, yr hwn oedd yn un hollol breifat, le ddydd Gwener, ac yn y drefn a ganlyn :-Cerbycllaf yn cynnwys Dr. John Williams, Parch. Mr Joes, Twthill; Mr T. L. Owen, London-house (yr undertaker); a Mr T. Morris. Yna yr elorgerbyd a'r pall-becirers; cerbyd yn cynnwys tad yr ymadawedig (Mr Ellis Jones), Mr John Rae, a Mr R. D. Wil- liams. Claddwyd ef yn mynwent Llan- beblig. Claddedigaeth Mrs Edwards y Ficerdy a gymmerodd le ddydd Merchor yn y drefn a ganlyn Cerbyd yn cynnwys Dr. Rees, Mri. T. L. Owen, R. R. Williams, &c., undertakers. Yna yr elorgerbyd. Cerbyd laf yn cynnwys y Parch. H. T. Edwards, Parch. R. Edwards, Waenfawr, a'r Parch. Mr Edwards, Penmachno. 2il etto, preifat, yn cynnwys J. Owen, Ysw., Ty. coch. 8ydd etto, Mr W. H. Owen, Plas Penrliya, a Mi T. Owen, P-thyddgaeri 4ydd etto, Mr D. Morgan,Bryngwyn Hall, a Mr T. Griffith, Clynnog. Claddwyd hi yn mynwent øglwys Llangaffo, MOD. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parch. R. Edwards, Waenfawr, ac yn yr egiwys gan y Parch. Canon Wynne Williams a'r Parch. Mr Jones, curad. Ni welwyd tref Oaernarfon yn arddangos mwy o barch ar ddydd angladd neb yn ein tref nag ar ddydd angladd y ddiweddar Mrr Edwards. Addawa Mr W. S. Hayden gyngherdd yn y Guild Hall, nos Lun nesaf, yn eael ei gynnorthwyo gan ei ddisgyblion, a'r elw i fyned er budd y tfawd. Well done, Mr Hayden. Pwy fydd y nesaf i'w ddilyn? Gwyn ei fyd a ystyrio wrth y tylawd. BRAWDLYS CHWARTEROL.—Cynnaliwyd y brawdlys cnwarterol ddyddiau Iau a Gwener, y 6ed a'r 7fed cyfisol, Arglwydd Newborough yn y gadair. Yr oedd yn bresennol ddydd Iau y rhan fwyaf o ynadon y sir elai yn rhy faith i'w henwi. Ym- driniwyd a gwahanol achosion amgylch- iadol y sir y diwrnod cyntaf, a'r ail ddi- I wrnod profwyd carcharorion, pryd yr oedd yr ynadon canlynol ar y faingc: Ar- glwydd Newborough (yn y gadair), Dr. Miliar, yr Anrhydeddus T. J. Wynn, Mr J. P. de Winton, Mr B. T. Ellis, Mr Owen Evans, Mr Jones-Parry. Wrth annerch y rheithwyr, dywedodd ei ar- glwyddiaeth fod yno bedwar o achosion i'w gosod ger eu bron, ond nad oedd gan- ddo ddim byd neillduol i'w ddyweud. Un ydoedd y cyhuddiad o ladratta 2p yn erbyn meddyg cynnorthwyol yn Llanberis, o'r enw Walter W. Winston, yr hwn, ar ol ymdrafodaeth faith a manwl, a daeth yn rhydd o dan y cyhuddiad. Erlynwyd gan Mr J. H. Roberts, ac amddiffynwyd yn wir alluog gan Mr J. B. Allanson, Caernarfon. Profwyd yr hwn a gyhuddid o dy-doriad yn y Llewelyn Arms, Dol- yddelen, yn euog, a dedfrydwyd ef i ddeunaw mis o garchariad gyda Ilafur caled; a'r un a gyhuddid o ladratta es- -gidiau, &c., i saith mlynedd o benyd- wasanaeth. Y mae yn ymddangos i'r carcharor hwn fod mewn pedwar neu bump o wahanol garcharau, ac yr oedd yn garcharor yn Dolgellau pan ddygwyd y cyhuddiad preseunol yn ei erbyn. Prof- wyd Ann Hughes, Llandudno, yn euog ar y cyhuddiad o ladratta llwyau, &a., gwerth oddeutu pum' swllt, eiddo Mr Hamilton R. Price, Arvon Villa, a dedfrydwyd hi i dri mis o o garchariad gyda llafur oaled. Erlynwyd gan Mr Llewelyn Jones, Conwy a Llandudno. Y BLAID RADICALAIDD.-Prawf amlwg o ddirywiaeth yn mysg y Radicaliaid yw yr hyn a ymddangosodd mewn un newydd- iadur yn nglyn a chyfarfod o'r blaid a gynnaliwyd yniv Market Hall, Penygroes, nos Sadwrn, y laf cyfisol. Yn rhestr y donioledigion ar y llwyfan, gwelsom enw- au rhyw lafnau o glercod disylw, a rhyw las hogiau o siopwyr. Dyn a'u helpo, os y rhai yna yw y colofnau sydd yn dal Radicaliaeth i fyny, ni fuasai waeth iddi fod ar lawr mor llawer. Dyna engraifft arall o wywdra y blaid galw am gyn- nrychiolydd o sir arall i'w hannerch. Pa le yr oedd eu cyn-aelod, tybed ? Ond rhaid ymattal y tro hwn rhag myned a gormod o'ch gofod. BUDD-GYNGHERDDAU MISS M. J. JONES.— Da genym ddeall fod y gantores addawol hon (sef Miss Jones, Rhuthyn, fel yr adna- byddir hi fwyaf hwylus), yn myned i gyn- nal cyfres o fudd-gyngherddau, cyn ei hymadawiad i'r Royal Academy of Music, Llundain. Cynnelir y cyatafyn Ninbych, dan nawdd prif ddynion y wlad, pryd y bydd yn cael ei chynnorthwyo gan Mr D. Gordon Thomas, Bangor; Mr W. W. Thomas, Caernarfon; a'r crythor addawol, Mr Howel Williams, Castle Square. Yr offerynwr fydd Mr J. H. Roberts, A.R.A.M. (Pencerdd Gwynedd), athraw presennol Miss Jones. Rhwydd hynt iddi i ennill clod trwy'r byd ben-bwy-gilydd.- Llyg- adoq. GWLEDD.—Nos Fawrth, yrwythnos cyny ddiweddaf, o'i haelfrydedd anrhegodd Mr Chenery, postfeistr, Caernarfon, holl weis- ion y llythyrdy a'r swyddfa wefrebol & swper ardderchog. Wedi i bawb ddiwallu eu heisiau a'r danteithion rhagorol oedd- ynt wedi eu parottoi ar eu cyfer, treul- iwyd y gweddill o'r hwyr mewn canu, ad- roddiadau, darlleniadau, &c. Traddododd Mr Chenery araeth ragorol ar ddechreu v cwrdd, a'r un mocld y daifu iddo adrodd dernyn clasurol. Cafwyd darlleniad gan Mr Fergus, a chaneuon difyrns gan Mri T. Jones, G. Williams, H. Owen, R. Mor- gan, W. Roberts, ac R. Jones. Canwyd geiriau a gyfansoddwyd gan Meigant go- gyfer a'r wledd, gan Meistri J. D. Jones, Meigant, R. Jones a W. Roberts. Wedi araeth effeithiol ganMrChenery, ynyrhon y gobeithiai eu cyfarfod, un ac oIl, ynywlad sydd well, ar ol gorphen yr yrfa ddaearol, cynnygiwyd ac eiliwyd diolchgarwch i Mr a Mrs Chenery am eu caredigrwydd gwas. tadol tuag atynt oil; ac ar banner nos ym- wahanodd pawb wedi eu mawr foddhau. —Oair o'r Tivr.