Llais Y Wlad

NODION 0 GAEBGYBI. LLYTHYR III. Terfynasom ein hysgrif ddiweddaf gyda hanes diwedd alaethus yr haelionus Cad- ben Skinner, am yr hwn y bydd genym air i'w ddyweud etto cyn terfynu ein sylw- adau. Cyn gorphen a'r Ynys Lawd (South Stack), goddefer i ni wneud rhai nodiadau pellach. Saif yr ynys hon oddeutu pedair milldir o'r dref, y ffordd i ba un a arweinia gyda godreu Mynydd Twr, a cher pa un hefyd y ceir "Ffynon y Wrach," fel y'i gelwir. Ffynon fechan yw, a'r oreu o bossibl yn Mon, yn gym- maint felly fel y gwna, gyda chynnorthwy un neu ddwy ereill gerllaw, ddiwallu syched holl drigolion y dref; etto, rhaid addef ddarfod iddi hithau, fel Ysten Duw i estyn dwr," brofi'n beth diffygiol yn ystod yr haf sych diweddaf, ond go- beithiwn y darpara goruchwylwyr y gwaith dwfr am wneud y diffyg yma i fyny trwy rhyw foddion neu gilydd gogyfer a thymmorau cyffelyb yn y dyfodol. Arweinir i'r ynys gyda 365 o risiau aml- droellog hyd oriwaered o 400 o droed- feddi. Pan edrychir'i fyny oddiar ganol y grisiau hyn, ceir creigiau danneddawg ac aruthrol mewn maintioli uwchlaw, ac yn ymgrogi oddiar ei gwadnau oddeutu 100 troedfedd uwch gwyneb y dyfnder, yn ddigon i greu braw yn y galon fwyaf gallestraidd, tro ar y Haw arall yn dangos gogoniant a mawredd Duw mewn natur. Yn ngwaelod y grisiau a nodwyd ceir pont a wnaed o haiarn a choed, rhywbeth tebyg i Bont Menai, yr hon a wnaed yn y flwyddyn 1826, yn lie y bont raff a'r cryd a dynid ar hyd rhaffau o flaen hyny. Hyd y bont yw 106 troed- fedd, a chroga wrth gadwynau mawrion a chryfion. Ffurf yr ynys yw hirgrwn (ob- long), a mesura hanner milldir o am- gylchedd. Amgylchynir hi o bobtu gan greigiau danneddawg a ddaliant i ddarnio y tonau gwylltion, er yr amser y cym- merasant eu sedd i ornestu a Neifion. Oddiyma, gyda phellddrychau a banerau amryliw, y delir trafodaeth bob blwyddyn ag yn agos i dair mil o longau, a rhifir tuag ugain mil yn yclnvanegol, cenadwri am y rhai a anfonir gyda'r fellten i Lyn- lleifiad. Nifer preswylwyr y lie yn awr yw 15, ac un asyn o'r enw Jack, yr hwn sydd wedi dysgu disgyn ac esgyn y grisiau a nodwyd, a hyny gyda chant o lo ar ei gefn. Ceisiodd un tro lusgo trol i lawr, ond gwasgwyd ef yn erwin tua'r gwaelod gan y gwaliau, am yr hyn yr ymddangosai yn dra ffyrnig oherwydd iddynt ymyryd ag ef. Ceir yma hefyd gannoedd lawer o adar morawl—gweilch y penwaig (razorbils), morieir (quillemots), gwylanod, &c., y rhai a elwir yn Stack-birds." Deuant i mewn oddeutu Chwefror, ac ant allan tuag Awst. Pan ddeuant i mewn, ymwibiant am eu cartrefleoedd creigiog, gyda'u milfil ysgrechiadau yn gymhleth- edig a dadwrdd y tonau brochus gerllaw, nes "Synu, pensyfyrdanu dyn." Yn mhen gogleddol yr ynys, fel y disgynir ar hyd grisiau a naddwyd o'r creigiau, ceir ogof aruthrol ag sydd yn ymestyn hyd y cwr dwyreiniol. Mesura y diphwys oddeu- tu 90 troedfedd o ddyfnder, a'i safn, yr hon sy'n fwaog, 50 troedfedd. Oddifewn iddi y croga darnau o greigiau anferthol, amryw dunelli o bwysau, yn erbyn pa rai y rhuthra y gwyntoedd celyd a'r tonau cynddeiriog nes' creu rhyw syniad yn nghalon yr ymwelydd fod y gongl hon o'r greadigaeth yn chwilfriwio, gan faint y twrf yn y fangre. Yn ngwaelod y grisiau a nodasom ceir drws cloedig rhag digwydd i epil Robin Hood, neu Bob Roy alw heibio. Ymwelir a'r ynys hynod hon yn flynyddol gan bob dosbarth o bobl agos. Bu ein Grasusaf Frenhines Victoria ac "Albert Dda yn nghydar hai o'u plant yma unwaith. Am hynodion yr ynys, gwnaed sylwadau arnynt yn Hythyr II. Llawer llestr ardderchog aeth yn ddiyll- iau, a lliaws yw y morwyr a brofasant ddyfrllyd fedd yn, ac oddeutu, y lie hwn. Nodwn rai oddeutu hanner y ffordd rhwng yr ynys hon a North Stack. Yn ystod ystorm arswydus o eirwlaw, ac ar noson dywell, l'longddrylliodd llestr fechan un hwylbren, yn cynnwys y meistr a thri morwr. Cafodd y trueiniaid o honi ryw- fodd, y rhai a ddringasant ychydig lath- eni hyd lethrau y clogwyni erch, lie y'u cafwyd oil dranoeth wedi trengu. Caf- wyd y cyntaf oddeutu wyth troedfedd o ben, y mynydcl fel yn llechu yn nghysgod craig ysgythrog a'i ddwylaw oddeutu ei ben yn nghwsg marwolaeth yr ail 50 troedfedd islaw, ag archoll dwfn yn ei ben gyda'i hosanau yn gylch am dano; y trydydd ar y traeth, a'r olaf, sef y meistr, mewn ogof, fel pe buasai wedi cymmeryd noddfa er disgwyl gwaredigaeth. Cym- .1 merodd 22 o longddryliiadau le yn y fangre enbydus hon mewn un noswaith, ,t,; 10 F yn mhlith y rhai yr oedd y West India- man, yr hon a redodd i'r fan lie y saif y bont y crybwyllasom am dani, banes pa rai yn nghydag ereill blaenorol a anfon- odd Cadben Evans i awdurdodau y Bwrdd Masnach, yr hyn a fu'n foddion i gael y goleudy campus yn y lie, yr hwn a fydd yn gofgolofn anrhydeddus am dano; a thrr gwelir ei oleuni ysblenydd, bydd enw y cadben dyngarol yn anwyl yn nghalonau meib y moroedd. TREBOR MON.

BWBDD YSGOL CAERNARFON A'R DRETH. FONEDDIGION, Y mae pleidwyr y dreth ar y Bwrdd yma yn gweithredu yn gyf- rwys dros ben. Y maent wedi gofyn am dreth o dair ceiniog yn y bunt, ond bydd eisieu un o bum' ceiniog erbyn Mai nesaf. Felly bydd y trethdalwyr mewn dyled i'r bane am y gweddill, sef dwy geiniog yn y bunt erbyn yr amser hwnw. Son wrth y trethdalwyr am dreth o dair. ceiniog sydd gyfrwystra Radicalaidd, pan mewn gwirionedd y dylai fod yn bum' ceiniog. Everything should be above board. Yr wyf yn gobeithio y bydd i'r Mri. Humphreys, Newton, a Thomas edrych am i'r holl dreuliadau gael eu gosod allan yn gywir o flaen y trethdalwyr, er mwyn cael gwy- bod yn sicr pa faint o dreth fydd eisieu. TltETHDAL WR.

SWYDDOG GORFODOL BWRDD YSGOL CAERNARFON. FONEDDIGION,-Yn mha le y mae y swyddog gorfodol, a pha beth y mae yn ei wneud yn Nghaernarf'on? Ymffrostia rhai o aelodau y bwrdd yn nghylch y daioni y mae gorfodaeth yn ei wneud, ond y mae yr heolydd yn Nghaernarfon mor lawn o blant ag oeddynt cyn ffurnad y bwrdd. Ymddengys fod y plant yn chwerthin am ben y bwrdd a'i swyddog. CYMRU. tø

CYNNULLION. Calon lawen a wna wyneb hardd. Ganwyd John Bright yn y flwyddyn 1811. Y mae un o'r Ffrangcod yn darlunio gwaeddi fel swn anhyfryd a gynnyrchir trwy ddirwasgiad peiriannau lleisiol y gwddf, am yr hyn y telir yn dda i gantor- ion mawrion, ac y ceryddir plant bych- ain yn llym o'i herwydd ond waeth heb siarad, gwaeddi a chrygleisio sydd yn cario y dydd. Dywed hen langc triugain mlwydd oed, fod ei wraig ef yn holf iawn o hono. Bydd yn fy ugalw," meddai, "ynbob peth melus ie, y peth nesaf i fel." "Pa fodd hyny," meddai cyfaill. Wel," meddai yntau, Pan wel fy ngwraig fi yn dyfod i'r ty, byddaf yn ei chlywed yn dyweud yn ami, Dyma'r hen gwyr melyn yn dyfod.' Bu hen langc un tro yn ceisio darbwyllo Epictetus, yr athronydd Groegaidd, i bnodi. Dywedodd nad oedd priodas mewn un modd yn annghydweddol ag athron- iaeth ac yn wir, ei bod yn iawn a phri- odol. "O'r goreu," attebai Epictetus, dyro i mi un o'th ferched di yn briod Brolia dyn o Loch Haven, fod ganddo gyllell, yr hon a gariodd gydag ef am wyth mlynedd ar hugain. Dyna dippyn o gamp, oherwydd hawdd iawn yw colli tri pheth, sef cyllell, llyfr, a chyfaill yn am- ser adfyd. OEDRAN Y PRIF GERDDORION PAIJ YN MARW.—Pergplese, 26; Schubert, 31; Bellini, 33; Mozart, 35; Mendelsshon, 38 Chopin, 39 Weber, 40; Herlod, 41; Cimarosa, 47; Donizetti, 50; Lulli, 54; Beethoven, 57; Halevy, 63 Meyerbeer, 70; Peccinni, 72; Guick, 73; Paesiello, 74; Handel, 74 Rossini, 76; Spontini 77 Haydn, 77 Cherubini, 82; Auber, 90' PELLEBYR CERDDOROL. Dywed new- yddiadur Americanaidd :—Y mae un o'r enw Elisha Gray, Chicago, wedi dyfeisio pellebyr cerddorol; ac y mae wedi liwyddo i chwareu Yankee Doodle ar ei offeryn, a danfon y seiniau cerddorol ar hyd y wif- ren drydanol, pa rai oedd yn adseinio ar yr adgynyrcliydd yn hollol eglur yn y pellder o 2?40Q o filldiroedd. Pan ddaw yr offeryn hwn i berffeithrwydd ac ymar- feriad cyffredinol, gwasanaetha un cerdd- or gyngherdd, &c., i wahanol drefydd ar un adeg. Disgwyliwn hefyd y gallwn, cyn hir, trwy gyfrwng y sain-bellebyr, ymddiddan a'n cyfeillion o'r tu arall i'r Cyfandir, fel pe byddent o fewn ychydig Q latheni attom.

CAETHBEA A DARFODEDIGAETll.Nid oes unrhyw anhwylderau wedi ysgubo cyniaifer o filoedd ymaith, oblegid nid oedd y meddygon wedi darganfod moddioa i'w iaciiau hyd nes dargacfyddwyd IVaflreuau Pulmoc- aidd Dr Locock; yn awr, niraid i neb waBgaloni, ac y mae y ileshad yn cael ei ddangos mor gjflyna fel y gellir caniod cwrs y gwellbaci o dydd i dctydd. Mewn hysterics, ac anhwylderau y gewynau a'r galon, nid yd- ynt byth yn metliu, tra mewn crydcymmalau ac an- hwylderau gewynol y maent yn gweithredu fel cyf- aiedd. N id oes dim arall a rydd noson ogwsgnior drwyadl ac adfywiol. I gautorion a llefarwyr ey- hoeudus y maent yn anmhnsiadwy at glirio a'cbryfhau y llais. Y mae iddynt flas peraidd. Is. lie., 2s. 9c., 4s. 6c., ac lIs. y blycliaid. Ar werth gan bob eyffer- iwr. Ar bob blychaid pur o'r feddygiuiaeth y mae y gtiriau NVaffreiiau Dr Locock" mewn 115thyrenau gwycion ar goch yn Stamp y Llywodraetb o'r tuaiian, heb pa eiriauy mae yr oil yn dywyllodrus.

SYLWADAU OFANGOR. -11 1. Y neb a ladrattao gynffon no sydd yn gwneuthur pechod ac efe a gospir hyd eithaf cyfraith pastwn, yr hon ni newidir. 2. Gwell i ddyn sefyll ar ei ben nag ym- ddrysu'n ormodol gyda benyw. 3. Mewn coedwig erch yn nghwr aniahvch gwyllt Bach fwthyn dremiaf, lie trig mam a'i merch, Gerllaw mae rbaiadr uthr yn rhuaw'n grocb, Nes diasbedain crombil wag yr wybr, A llenwi clustiau'r Nefoedd a mawr drwst. Wrth gyrn ysgythrawg greig chwibiana'r gwynt, Gail wneud i donau'r cefnfor udo'n brudd, Brenines nos deyrnasa yn mbob man. Ole ofnadwy bro yn llawn o Dduw. Syn dremiai'r eneth brydferth ar ei mham, A gwela 'i gwedd yn glasu mewn llewygfa; Y Ysgrech daranllyd ddaeth o'i genau tru, Edrychai mal pe byddai ingoedd fyrdd Yn cynneu fflamau yn ei hysbryd gwyllt. Mae aDghenfilod angeu gylch y ty, Yn ymgyrcydu gan fytheirio tân Eu ffrom deyrn fry ar drystiawg esgyl! chwardd, A phiol erch o wenwyn yn ei law, Ei saethau marwol fflamiant yn mhob man Trig teigrod dycbrynfeydd o flaen ei sedd, Angeu, a geir ar drothwy 'i balas tan, Yn ngharn ei sarpbaidd gledd afaela'n ddreng, Ac yna naid i'r bwth mewn creulawn wangc. Dirgryna'r fangre oil dan bwys ei droed, Ei anadl gerfia'n ddwfn ar bubpeth fraw. Trywana'r fam, yr hon mewn ilewyg dwfn A syrthia'n farwol gelain ar y Uawr. Ei hysbryd hedodd i'r tragwyddawl fyd Am byth gadawodd boen daaneddog daear, Hi weithian cbwardd yn chwaon melus Gwynfa. Y ferch wallgofai, rhuthrai, gwaeddai'u drist, Ei hysbryd suddai'n ddwfn mewn mor o fellt Ei Uucbio wnai cynddaredd gwyntoedd gwae, Galarai'n dost ar ol ei hanwyl fam. 4.-Bu yr ymherodres unbenaethol Tynged yn dra chreulawn wrthyf yrwyth- nos ddiweddaf. 0 uchelder ei llys hi a archodd i'r cadfridog Syr Cnoi wneu dym- osodiad barbaraidd ar heddwch fy ngorph. ilyn. Ennynodd y Samson hwn derfvsg gwyllt a gwichiadau ysgrechlyd yn awyr- gylch eangfawr fy ngholuddion. Yr oedd ei arteithiau llymdost gwedi hyrddio fy nelfryd o frenhiniaeth arbwyll i aphwys wyllt gorphwylledd. Tybiais fod byddin o anwariaid neu leng o fieiddiaid gwallgof wedi trawsfeddiannudirgelleoedd fy modol- aeth. Dywenydd genyf hysbysu fod cyf- ryngiaeth amserol o feddyginiaeth aneisior wedi adennill i mi hawlfreintiau cyn-' nhwynol. Weithion mae tangnefedd a distawrwydd yn teyrnasu dros gyfandir fy ymyggaroedd. Hyderaf y bydd i rhyw ddyngarwyr haelfrydig gyfodi cofgolofn o fwg i'r fferyllydd a'm gwaredodd rhag syrthio'n aberth i greulonder cynddaredd y cnoi. Ar ei ben y byddo coronau o b apyr llwyd. Amen. 5.—Y mae yr awenyddes wallt-fodrwy- og Urania Eryri" yn cyfansoddi arwr- gerdd alluog ar elfenau cyfansoddiadol carwriaeth. Mae'r gan yn llawn meddyl- ddrychau mawreddus a phelydrawg. 6.- Y chydig amser yn ol canfyddais fy hun yn rhuthro fel melldith yn ngherbyd tanllyd Ned Puw i orsaf y rheilffordd. Gwedi cyrhaedd mangre oferedd, a chael trwydded i Amlwch, gwelwn fy nghoesau yn fy nghludo i'r gerbydres. Yna dechreu- odd yr agerbeiriant wichian a chwyrnu, a bytheirio, ac yn ebrwydd gwelwn fy hun yn ngorsaf Llanfair, Mon. Gallesid meddwl oddiwrth ystrangciau penchwi- ban yr agerbeiriant yn Mangor y buasai, a dyweud y lleiaf, yri amgylchu y cread mewn un anadliad. Ond druan o hono yr ydoedd bron tagu i farwolaeth cyn cyr- haedd yr orsaf grybwylledig. Ac oni buasai iddo gael llymaid o ddiod Adda Jones, gallesid cyhoeddi ei dynged yo. y geiriau arswydol, "Efe a drengodd. Weith- ion y mae yr argerbeiriant yn cyflym a^os- au at ddinas anfarwol y Crispiniaid Mae Llanerchymedd yn uchel ar raddfa enivoo,- rwydcl, nid yn unig oherwydd yiii°a gwreiddiolder ei haweii, ond hefyd ar «yf- rif ei medrusrwydd meistrolgar yn y celf- au cain. Ni ystyrir neb yn grydd per- ffeithiedig, os na bydd gwedi bod dan ddysgeidiaeth wlithog cryddion y Llan." Wrth fyned heibio Athen Mon," llifeir- iodd y llinellau canlynol dros fanteuraidd fy awen Hawddamor addien ddinas, tegweh byd, Pa feidrawr fardd all dy ddarlanio'nuawn ? Gogoniant arddercbogrwydd daear wyt, A champ athrylith uwchaf marwol ddyu. Arianawg gwmmwl ysbrydoliaeth sydd Yu hidlo perlau, meddylddrychau pur, Yn dy ororau heirdd, fawreddawg le. €olofnaii bJi,a eurdorehawg o £ g#yr crydd'' O'th ganol adyrch'aDt fry hyd'eatrych'wybr, Jjy dai a'th blasau wnaed o'jaspia' gloaw; Esgidiau i^ongiant wrth e» perlawg bys| • Dy ho^L heolydd sydd ya farmqr glain llhinweddau goreu dyn mal gerqau claer Addurnant gymeriadau'th fpibionall. Us daw rhyw aflan ddyn i'r sanctaidd fro, 0'1 gylch ymgasglant mal gwroniaid dewr Ac yua'n ffyrnig ii mynawyd dur, Yu wrychog luqedd y trywanant ef, Gan ei bedoli gydag boelion ais, Pan gyrhaeddais Amlwch, cyfarchwyd fi gan fy hen gyfeillion, Llwynog Llwyfo, Llwydwyn, Hugh Hughes, y Craswr, a Chemicus, pa rai oeddynt yn cychwyn ar gefn yr ysbryd aflan i'r cyssawd heulog i areithio ar y "berthynae rhwng tatwa llaeth a chorfanau Homer." 7. Mae presennoldeb y Pendragon yu y brif ddinas eisoes yn fendithiol. Mae llawer o'r canibalyddion diailenedio- a arferant ddirmygu cocosiaeth a'i hegwydd- orion, yn edifarhau mewn llwch a lludw oblegid eu rbyfyg beiddgar. Dilyned llwyddiant ei lwybrau, X MARCH.