Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
YNYS MON.
YNYS MON. 1. Suetonius estynai—eierchyll.. «. ,v Gadgyrcbiad, a threiddiai Hyd finion ffrwd y Feuai Am dir Mon yn eon ai. Anneddu 'r oedd hen Dderwyadon 0 fewn i sicr fjnwes hun. Ymhyfrvdent mewn myfyrdodau, Dy gj y'nghanol derw ganghecau Ger eu harni uchel heirddiun gronilechau, Difeiua unenc mewn defosiyuau Ami oedd eu syml wddiau,-a. dyfal, Yn nydd y dial am nawdd y duwiau. I'w cygsegr-lwydi'r etts egr elynioti Aneirif llament si'u harfau liymion, Gan hawdd roddi yr egwau Dderwyddon -i t* I greulawn augeu o u hurddau heirddioa A chwalu eu huchelion-,tllorati Yn brudd feddau i'w beirdd a'u hofyddiou.— Elis Wyr o Wyrfai. Gobeithiai Suetonius, trwy ddaros- iwng ysbryd gwrthryfelgar y Brytaniaid, y gallai godidogrwydd ei lwyddiant fod yn gyfartal i lwyddiant Corbulo yn Armenia. Am hyny, penderfynodd ddarostwng Ynys Mon, lie a breswylid gan bobl ryfelgar, a noddfa gyffredin yr holl Frytaniaid an- foddog. Er mwyn rhwyddhau ei ddynes- iiid at oror anhawdd a pheryglus, arch- odd i nifer o ysgraffau gwastad-waelod gael eu gwneuthur. Trosglwyddodd ei wyr traed drosodd yn y rhai hyn, tra yr aeth y gwyr moirch trosodd mewn rhan trwy y beisleoedd, ac mewn rhan trwy nofio eu meirch nes glanio ar yr ynys. Yno, ar lan y Fenai, safai tyrfa fawr o wyr arfog, yn un corph yn gyfagos i'w gilydd ar y traeth, yn barod i ryfel, tra y rhuthrai y benywod yn orwyllt trwy y rhengau mewn galarwisgoedd, a'u gwallt yn chwyfio yn y gwynt, gan gludo ffaglau tan yn eu dwylaw, a'u holl ymddangosiad yn debyg i ellyllon gorphwyllog gan gyn- ddaredd. Y Derwyddon hefyd a safent oddiamgylch, a'u dwylaw yn ddyrcbafedig tua'r nef, yn erfyn ar y duwiau, ac yn arllwys melldithion erchyll aJ arswydus. Y milwyr Rhufeinig a darawyd a braw a dychryn gan newydd-deb yr olygfa ofn- adwy. Safent mewn syndod syfrdanol, fel pe buasai eu haelodau wedi fferu, heb fedru syflyd o'r fan, ond sefyll yn nod i saethau y gelyn. Ond yn mhen ychydig amser, taenodd annogaethau y cadfridog egni trwy y rhengoedd, a'r milwyr hefyd yn cynnyrfu eu gilydd i wneud gwrhydri. Teimlent fod yn warth iddynt .gymmeryd eu dychryn felly gan haid o fenywod a thorf o offeiriaid penboeth a chan gyrchu eu Ilumanau yn mlaen, limthras- ant i'r ymgyrch gyda ffyrnigrv.-ydd an- wrthwynebol. Hwy a ddymchwelasant y Brytaniaid oil o'u blaen, gan eu bwrw bendramwnwgl i'r fflamau a gynneuasant eu hunain. Cwympodd yr ynys o flaen y goresgynwyr, a gosodwyd gwarchodlu i gadw y gorcbfygedig mewn ufudd-dod. Gwnaed y llwyni cyssegredig a gyflwyn- asid at ddefodau ofergoelus a barbaraidd yn gydwastad a'r llawr. Yr oedd y brodor- ion yn mwydo eu hallorau a gwaed eu caethion, ac yn ymgynghori a'u duwiau trwy gyssegr-chwilio ymysgaroedd dyn- ion."—Tacitus, Ann. 14 c. 30; Cymru, t.d. 308. Dyna ddesgrifiad yr hanesydd Tacitus o gyflafan y Derwyddon. Tybir i Sue- tonius Paulinus groesi afon Menai gyfer- byn a'r Meini Gwynion a chydrhwng Pwllyfuwch a Llanidan, tua'r fan a elwir hyd y dydd hwn Pont yr Ysgraffau. Cym- merodd y ddrychineb a ddesgrifiwyd uchod le, mae yn debygol, ar wastadtir bychan o ugain erw, ryw dri chan' Hath o lan y Fenai, yn nghymmydogaeth Llan- idan, a elwir 11 Maes Hirgad;" a ther- fynodd y gyflafan ond odid ar Gaer-oer- waed. Sonia awdwr y Mona Antiqua am olion gwarchgloddiau a cheuffosydd bych- ain, ac ar fin y Fenai dywed fod man a elwid Y Rhiedd "-A:obiliuni Statio safle blaenoriaid y gAd, ar yr hon sefyllfa y darganfyddwyd nifer o arfau Prydeinig, o dan gareg yn nglan y mdr, Crybwylla yr un awdwr dysgedigam domen betryal- tuinulus-o bridd acheryg; ac ycbwanëga ddarfod iddo weled jeloddio swm mawr o ludw ac eegyrn yn gymmysgedig allan o'r .Y 0 0 ddaear, tua llathen o ddyfnder, a hyny heb fod neppell oddiwrth y domen rag- ZD grybwylledig. Hwyrach mai ar y llan- erch hon y cynneuwyd yr oddaiih ofn- adwy hono a fwriadwyd i lwyr ddifa y jgelyn, ond i'r hon y taflwyd y cynneuwyr gwallgofus eu hunain, nes eu ditu, yn an- aagiierdd y tan. Golygfa athrist ydoedd mewn gwirionedd. Byth aa lychwiner glanail ieg y Fenai a cbyfIelyb waedlyd gyflafan; bytli na chlywer adsain y fath druenusaf gri ac oer-lefain drachefli yn mro dawel Liawidai]. Cyn cwblhan M waith yn Mon, gorfu ar y jeadflaencr xihi;ife?7Jig wynebu yn ol i jLoegr, i ddarostwng y gwrthryfel yn mharthaai dwyreiniol y wla4 ;;lal1 Buddug torenhines ddewr yr Iceniaid. J, gweddill anrhaith yn yr "YnyS 'PjW.-eiV' lonyddwch a seibiant i gael eu jbana.<^ attynt. Ond byr iit eu heddwch, canys yn y flwyddyn 78 O.C. gwelwyd yr Eryr Rhufeinig unwaith yn ychwaneg yn clrwitio yn yr awel ar lethrau y Crug yn Llanlair- 0 u is-gaer. Croesodd llu banerog o JLiUufein- wyr ystyfnig afon Menai, clan lywyddiad Juluis Agricola, a glaniasant ychydig isjaw Llanidan, nid neppell oddiwrth Bont yr Ysgraffau. Daeth Agricola ar wartbaf yr Ynyswyr yn ddiarwybod iddynt bron; canys tybiasant y buasai iddo fel ei rag- flaenor Suetonius barot.toi badau i groesi yr afon. Ond yn lie hyny, efe a archodd chwilio allan fasleoedd y Fenai; ac ar bryd trai, nofiodd ei wyr a'i feirch drosodd, nes brawychu yr ynyswyr druain dros fesur. Synnodd y Monwysion yn aruthr, ac nid oedd mwyach nerth nac ysbryd yn- ddynt. Deallasant, fel y sylwa Tacitus, nad ydoedd dim yn ormod i'w gyflawni, ac yn anmhossibl gan wyr ddeuent i'r frwydr yn y fath fodd-" Nihil arcluum et invectum sic ad helium venientiblls"-a deisyfasant ammodau heddwch ar draul colli eu hannibyniaeth. Er mwyn cadarn- hau ei lywodraeth droq yr Ynys, seiliodd ddwy wersyllfa gref, un yn mhob pen iddi, y naill yn nhufiddau Crigyll, a'r llall yn nghymmydogaeth Porthaethwy. Adna- byddir hwynt hyd heddyw wrth yr enw Castellior." Safai y Castellior blaenaf ar dir Gwaunfynydd yn mhlwyf Llech- ylched, a'r Castellior olaf yn mhlwyf Llansadwrn, lie mae olion caerfa i'w gweled ar fferm o'r enw. Chwalwyd y Castellior yn Llechylehed, lie yr oedd olion niferi o gytiau crynion ac adeiladau ereill o faintioli mwy, ac yn gyfagos wedd- illion claddfa a ffordd Rufeinig. Gyda golwg ar groesi y Fenai yn y wedd y darfu Agricola a'i fyddin, deallwn nad ydoedd yn orchwyl ammhosibl yn yr hen amserau gynt, ond weithian y mae y cul- for hwn wedi ymledu a dyfnhau gan gymmaint, fel mai prin y credir Rhys Goch Glandyfrdwy yn ei Gywydd i bum mab Llewelyn ab Hwlcyn o Bresaddfed, lie y dywed :— Ni awn draw, myned yr wyf, Nid er oedi cla'r ydwyf I dir Mon er dw'r Menai, Dros y traeth, ond aros trai." Yr ydym yn teimlo yn lied anfoddog i der- fynu ein nodiadau hyn ar Llanidan yn y fan hon, gan niai cam fyddai hyny a hanesiaeth y plwyf hynod hwn, a'i gapel- iaethau henafol. Gan hyny rhoddwn dro drwy ororau y Fenai o'r Barras i Bwll- ffanog, ac o ffordd Lundain i Lon y Curo mawr;" a chymmerwn wibdaith ar edyn dycbymmyg trwy Y meusyda a fwydwyd a gwaed y Derwyddon, Dan ddwyliw libufeiuiam ac Traill wyr brocl.; A'r tir a haiogwyd gari diaed y gdyuiop, 0 iryu (Jadair id„a hyd ddul y illas Cuch." Canys— Pa ond amoihosibl terfynu yr aW: lion, Heb grybwyll am rai o'r helyntion afu, Trwy uodi y brwydrau, y train, a'r trallodion, A wnaed ar ororau y Fenai gain gu ?"
LLITH MR. PUNCH.|
LLITH MR. PUNCH. FONEDDIGION,—Y peth cyntaf sydd i'w wneud yn nechreu y llith bresennol ydyw gwella'r gwall a ddigwyddodd yn ni- wedd ein llith ddiweddaf. D.S.—Dylasai fod fel hyn-" Pe bai Bobin Sponc yn gadael llonydd i Corfanydd ac ereill wisgo dillad odd, pa faint o elw a fyddai hyny i'r teiliwr barddonol o Bont Menai ?" ac nid o Bontnewydd." Mae hyn yn bv.ysig, gan fod yma rai o'r 9fed yn trigianu. Ac fe fyddai yn berygl i bobl am eu brethyn," cs na cha y rhai hyn chwareu teg! Wel, dyma ddigon o apology i foddloni boneddigion a theilwr- iaid. Bellach, ni a awn yn mlaen, Mae yn dda genym weled fod cylehred- iad Llais y Wlad yn ymeangu mor gyflym. Y mae yn y Bontnewydd alwad mwy cyff- redinol am dano yr wythnosau hyn a gresyn na sefydlid'dosbarthwr yma, yn lie ein bod yn gorfod myned ddwy filldir o ffordd i'w gyrchu o Gaernarfon, a diau y buasai llawer mwy yn ei dderbyn pe bu- asai i'w gael wrth law. Clywsom un o wragedd parchus ein pentref yn llefain nerth eu llais ar ol y bachgenyn sydd yn gwerthu yr 11-- C-- yma, Doro i mina Lais y fVlad, y machgian i." Ys- gydwai yr hogyn druan ei ben arni, fel awgrym nad oedd efe yn gwerthu Llais y Wlad, a chynnygiai yr H-- C-- iddi, ond 'doedd hyny ddim yn ei thawelu, a pharhodd i lefain, Doro i mina Lais y Wlad," &c., hyd nes yr attebwyd hi gan rhyw fraw4, yn bur briodol, Ie, ie (meddai), "neu eymmerwch Feibl y Radi- caliaid am dro." Tit for tat." Curo (avjfio) yr airyr.Y mae yr arferiad ffol o guro yr awyr yp. "lien iawn. Boniraw ,dano yn ftwyda n A.D. 59 ac y Y er liyned a ffolej ydvw, y mae yn parhau yn y ffasiwn hyd o fewn y flwyddyn 1874. X mae llawer math 0 guro awyr" yn bod, .ond y math y .cyfeiriwn ni attp yn bresennpl y4yw y canlynol. Bwrrwch, er engraiit, eicn bod yn g^vel^d cawr o (d.dyn cryt a lysti wedie.ael ■■ gprniod 9 ddiod," yn teimlo awydd i yrnladd brwjdj a jhywun^, ond yn methu taro m neb yn 4digon ;Call I Q-4 i ymgystadlu ag ef. Dyna to ar yr liRQl wedi ymddiosg o'i ddillad uchaf, ac yn herio y dyn goreu i ddod atto ef i yin- 1!;14. Ac, wrth weled nad oes neb yn dyfod yn .^laen i dderbyn ei gynnygiad, y mae yntaii fcljno'n disgwyl, ac yn dechreu ajic.smwyjfcho av ei sefyllfa; a'r canlyniad fydd iddo Ymr.Q i ymosod ar ddim byd," trwy gui*o ei (ddyjnau a'i draed yn erbyn yr awyr a botto,' draed yn erbyn yr awyr a bono, "wrb gwrs, mor deneu ac ystwyth fel nad yw yn teimlo dim oddiwrth y curiadau. Yn- tau, wrth weled byny, yn ymwylltio, ac yn taro yn drymach arni. Hithau, mewn canlyniad, yn cilio o'i ffordd, hyd nes ydyw y creadur, druan, yn cael "caff gwag," ac yn gorwedd ar ei hyd ar y ddaear fel dyn sobr Dyna ydyw un math o guro'r awyr." Ac, er fod yr ar- feriad yn un ffol, etto i gyd y mae rhyw- beth ynddo ag sydd yn creu dyddordeb cyffredinol yn yr edrychwyr. Ond wedi'r cyfan, rhaid i ni gredu fod rhyw anhwyl- deb eithafol wedi meddianu y sawl sy'n ddarostyngedig i'r arferiad ffol o guro'r awyr neu gwffio gyda dim byd Yn gyifredin iawn ceir clywed y cymmeriadau hyn yn ymesgusodi ar ol dyfod "attynt eu hunain," drwy ddyweud mai y "ddiod" oedd yr, achos iddynt hwy ddangos eu ffolineb. Ni fynaswn i er dim wneud y fath beth oni bai yr hen ddiod yna !"— cystal a dyweud mai arni hi yr oedd y bai. Ond dywedai yr hen "Domos Ed- wards (Twm o'r Nant) gynt, mai "Nid bai sydd ar y ddiod," ond "Dyn sy'n yfed gormod." Ac, yn wir, oni bai ofn tynu gwg y Temlwyr Da yma arnaf,buaswn yn dyweud fy mod o'r un farn a'r natur- iaethwr hynod hwnw. Mae yn wir fod y ddiod feddwol yn beryglus, yn enwedig i rai 0 gynneddfau gweiniaid a blysig, i ymhel a hi; ond nid yw hyny yn profi fod bai arni. Y mae miloedd ag ydynt yn arfer eu defnyddio mewn modd cymmed- rol yn derbyn rhywfaint o leshad oddi- wrthi; ond y mae llawer mwy, ysyw- aeth, yn cael eu niweidio drwyddi, a hyny oblegid eu bod hwy yn gwneuthur camddefnydd o'r ddiod trwy yfed i ormodedd, &c. A'r ffordd ddiogelaf i'r rhai hyny ydyw peidio cy- ffwrdd a hi 0 gwbl. Y mae rhai pobl i'w cael, nad oes dim a wnelont a chymmedroldeb 0 unrhyw fath. Y maent bob amser, a than bob amgylchiad mewn eithafion. Rhaid iddynt gael mwy nag sydd angenrheidiol o bob peth, neu ni fynent ddim. Os bwyta y byddent, rhaid iddynt gael gorlenwi eu cylla, byd nes gwneud eu hunain yn an- nghysurus, ac os yfed, rhaid iddynt gael 1'.1 y yfed ormodedd. Rhyw "large whole- sale business or "no business at all" ydyw hi gyda hwy. Enwait odd.Y mae rhai pobl yn dewis enwau odd iawn arnynt eu hunain yn yr oes hon. Os bydd dyn yn dippyn 0 fardd neu lenor, rhaid iddo gael rhoddi darn newydd yn, neu wrth ei enw. Geilw rhai eu hunain ar enwau hirion—cyhyd ag oddiyma i Lanrwst megis John Llan- ddeiniolen Jones," "Hugh Llanfairmajth- afarneithaf Hughes," a'r cyffelyb Y mae'n ofynol i ddyn a golygon gweiniaid gael cymmorth y telescope i'w alluogi i weled pen pellaf enwau fel yna! Y mae ereill yn dewis enwau byrion, a swta, megis, "Pan," "Penn," "Pin," "Pon," Pwn," Pat," Pett," Pitt," Pot," Pwt," Scrag," Scregg," Scrogg," &c. Nid oes rhyw lawer 0 synwyr mewn galw dynion ar enwau cyffelyb i'r rhai uchod. Ond fe fuasai rhyw reswm dros alw rhai ar enwau fel liyn: William Henffasiwn Williams," John Sychfon- eddig Jones," "Robert Ddigrif Roberts," Jane Ffasiwn newydd Jones," "Thomas Garedig Thomas," a Griffith Good-for- nothing Griffiths," &c., &c. Mary Ni "—i'w chanu ar y mesur a elwir y Pwys Siwgr." Mae Mari ni yn caru Wil, A Wil yn caru Mari, Meddyiiant lawer am wyn-fyd (Mewn pryd) ar ol priodi! Os nad a Wil fel ffyddlon un f I garu'r fun bob wythnos, Daw Mari i waei,ed gyda'r bwyr I'w garu drwy'r ddechreunos Mae Wil, wrth weled hyn, yn falcb, Fel Jlwyth o galch yn tlaeio, [ Ar oi cael cawod dda o wlaw, GweJl cilio draw oddiwrtlio. ) MEDDA NHW. Offeiriad Cynddeii-iog.-Dywedai bon- eddwr unwaith wrth esgob duwiol, fod otleiriad yn ei blwyf ef wedi myned yn gynddeiriog, ac nad oedd yn gwnaethur dim ond pregethu a gweddio. Gwyn fyd," ebai yr esgob da, iia bai ef yn cnoi rhai offejriaid o fy esgobaeth i." Oraddau.—Y mae chwanen, ceiliog y rhedyn, a'r lindys yn rhoddi naid ddau cant o weithiau yn fwy na'u hyd eu hun- ain, neu yn gyfartal i naid o 1 milltir i ddyn. 4 Pan oedd dyn yn dychwelyd adref un di- wrnod, gan ddwyn gydag ef gigfran ieiiangc, gofynwyd iddo pa beth a wnai efe ar gigfiau? Attebodd yntau, ac a ddywed- pdd, yr wyf wedi clywed y gwna cigfran fyw am ddau gant o flynyddoedd, ac yr yf wedi prynu un, ga- ii beiiderfynu mynu gweled a'i gwir yw y dywediad a'i peidio." Englyn j/r Geut ."J r" I;] "Tbe Got. w ahootui. bitter,—tearing i fts ai.ri nM iu.ger, "TWM JONES A) CANT. Bedd argraf hin wrach, a fu yn enwog am ddefnyddio ei thafod ar byd ei; hoes,- Moliant, bu f,»rw Mali—0 diolch Hi dawndd a'i (fwlbri; Hi dawndd a'i (fwlbri; Ueilacb, llwyrach gwna hi, j Aros i'w tbafod oei-i.Anad. Bedd argraff Sion Tyddyn y Gwair Fan yma yr huna Sion Tyddyn y Gwair, Tra bu efe byw fe briododd & thair, Ar ol iddo farw mae'n wael iawn ei lun, Yn gorfod bod yma heb gymmaint ag un." HWNTW." Aeth gwraig drwsiadus i mewn i fas- nachdy yn nhref Caernarfon y dydd o'r blaen, a gofynodd i'r masnachwr, a ydych chwi yn gwerthu mwncies yma ?" Edrychodd y siopwr arni yn syn, am enyd, a dywedodd, Na, nid ydym ni yn arfer cadw y fath greaduriaid yn ein mas- nachdy!" Wel," ebai y wraig, gan gy- feirio ei bys tuag atto, mi welaf fod yma un o leiaf." Ond yr hyn oedd arni ei eisieu ydoedd Mwnci Jackets." Gwobrivyo teilyngdod.—Lladd 110 tew, a dal llygod. GWAS MR PUNCH.
CYFARFOD UYSTADLEUOL.
CYFARFOD UYSTADLEUOL. FONEDDIGION, -Beth amser yn ol, cyn- naliodd ysgol Sabbothol Bedyddwyr Llan- idloes fath o gyfarfod llenyddol, neu yn hytrach cystadleuol, mewn traethodi, barddoni, a chanu. Ymddangosodd- cof- nodion o'r cyfarfod hwnw yn y gwahanol newyddiaduron ar y pryd; ac yn hyny o hanes a ymddangosodd yn y Faner, dy- wedais i Mr T. B. Williams (Hafrenydd), prif feirniad cerddorol y cyfarfod hwnw, wneud ei "waith yn ardderchog a chan- moladwy," ond ymddengys erbyn hyn fod y frawddeg yna o'm heiddo yn ormod o ganmoliaeth iddo yn ngolwg rhyw San- balat o gyhuddwr, ac yn fwy nag a allasai oddef; a'r canlyniad o hyny fu i'r" cerddor galluog a soniarus," dderbyn llythyr gwawdlyd a sarhaol oddiwrth rbyw Puff me Lp, yn ei ddiraddio, ac yn edliw hunanganmoliaeth" iddo, ar y dyb- iaeth mai Hafrenydd oedd awdwr cofnod- iad y cyfarfod yn y Faner, oherwydd hyn bydded hysbys i'r cybuddwi maleisddrwg, a phawb sydd a rhyw ddyddordeb yn y matter, fod Mr Williams yn hollol rydd a dieuog oddiwrth y cyhuddiad ffieiddgas hwnw o bunanganmoliaeth," oherwydd ni fu ganddo na rhan na chyfran yn nghyfansoddiad yr hanes, ac ni wyddai fwy am dano na'i gyhuddwr, ac ni wyddai hwnw fwy am dano na'r dyn yn y Ileuad, cyn ei ymddangosiad yn y Faner. 0 gan- lyniad, y mae yr hyn a briodolir iddo yn gyfeiliornus ac ensenol. Gan hyny, yn gymmaint a bod y matter yn beth cy- hoeddus erbyn hyn, ystyriwyf mai fy nyledswydd yw dwyn tystiolaeth o'i ddi- euogrwydd, gan mai myfi, ac nid efe sydd yn gyfrifol am awduriaeth'cofnodiad y cyf- arfod crybwylledig yn y Faner, ac nid yw y pethau a dadogir iddo amgen na gogan a bychanu arno. Ystyriwyf Hafrenydd bob amser yn un o'r dynion mwyaf hyn- aws, hunanymwadol, a gostyngedig yn ein gwlad. Nid ydyw un amser yn ddyn amlwg yn chwennych y blaen ac eistedd yn nghadair Moses," ac ni chredwyf ychwaith am foment, y darostyngai ei hun gymmaint a bod yn "hunanganmolydd mewn modd yn y byd. Nid trwy ganmol ei hun y daeth efe i'r fath enwogrwydd ag y daeth trwy Gymru benbaladr. Y mae ei weithoedd dihafal yn profi hyny, a phe amgen, ni fuasai cerddorion blaenaf a mwyaf diwylliedig y genedl yn ei barchu a'i ddyrchafu mor uciiel trwy ddangos ei deilyngdod i'r byd.—Ydwyf, &c., Llanidloes. CILMACHALLT.
YR HYN A GLYWAIS.-"
YR HYN A GLYWAIS. Clywed mai yr eilfed o Dachwedd ydyw dydd pennodedig etholiad bwrdd ysgol yn Llanerfyl, a bod yna ymgeiswyr eisoes ar y maes. Clywed fod y tociau hyny yn ngwisgbais y Temlwr Da hwnw o gymmydogaeth Meifod wedi ymestyn wedi iddo syrthio yn ffrind a Syr John. Clywed fod ansawdd yr hin mor oer yn nghymmydogaeth Penybont, nes y mae rhai pobl yn gorfod defnyddio uwch-gochlau yn misoedd yr haf. Tybed nad foreigners ydynt ? Er fy mawr alar, clywed fod cywion yr Einion Lodge of Good Templars a'r Erfyl Lodge wedi ymadael a'u hen famau. Druan o'r institutions. Clywed fod mor gas gan S- mab Mr Sponc, ychydig faw nes y mae yn peri iddo sponcio o'r naill lech i'r Hall er mawr ddifyrwch i'r bobl yn ngbymmydogaeth Pentref bach. 0 Er fy mawr alar, clywecl nas gall "Wyddyn" wadu anfoesoldeb Llanwydd- yn. Felly, nid anwiredd noeth a ddy- wedodd yr hen deman. ERFYL.
[No title]
Cafodd Eos Morlais dderbyniad gwresog mewn cyngherdd mawr a gynnaliwyd yn Hanley y dydd o'r blaen, a bu orfod iddo ganu amryw ddarnau Cymreig. Hysbysir fod Ceiriog yn cyfarfod a chryn lwyddiant yn yr ymdrech i sefydlu cym- deitlias '-j Forel' Gron. Dywedir fo,d gwerth tua #eng mil ojbun- nau o gyfranau wedi eu c.yb¡inei.Y,: ?yh nghwmni y rodfa fawreddog a fwriedir "e| gwneud oddiamgylch Pen Gogarth; LJaii- dudno.