Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
CANTREF BUALLT A'R BWRDD YSGOL.
CANTREF BUALLT A'R BWRDD YSGOL. Rhyw ddwy flynedd yn ol cynnygiodd goruchwyliwr yr Educational Department ffurfio yma y peth a elwir United school district," sef cymmeryd i mewn fan blwyfydd a hamlets, gan wneud un dos- barth o honynt, sef nid amgen Tirabad, Gorwydd, Llangamarch, a'r Garth, yr hon ysgol ydoedd i fod yn mhlwyf Llan- fechan. Yn ol y dosbarthiad cynnygiedig hwn, syrthiasai y pen trymaf i'r trawst ar Llangamarch, yn yr hwn blwyf y safai hefyd y Gorwydd, oblegid fod y t-ateable value yn fwy yma. Ar yr 2ofed o Awst diweddaf, cynnaliwyd festri yn Ysgoldy Llangamarch, gan wahodd y cyrau uchod oil i ddyfod yn nghyd, i'r perwyl, fel y mynegai yr hysbyseb, o gydymgynghori a bwrw ein penau yn nghyd parth y ffordd oreu i gyfarfod a gofynion yr Edu- cational^Department, a hyny yn y modd ysgafnaf i'r gwahanol drethdalwyr. Gwedi cyflafaru ac ymgomio yn gariadus aphwyllog, daethpwyd i'r penderfyniad unol, unllais, sef oedd hyny, fod i bob plwyf a hamlet, gwedi rhanu y trethdalwyr yn ol y cyfartaledd, i godi neu i adne- wyddu pob un ei ysgoldy ei hun, a hyny wrth roddion, neu dy- weder wrth dreth wirfoddol, gan oohelyd, fel gochelyd angeu, y peth gwancus, cegrwth, diwala hwnw a elvvir y school board; a chan fod genym yn barod dri ysgoldy o'r pedwar, ni buasai y draul o'u helaethu ond bychan iawn, sef rhyw wyth ceiniog neu swllt yn y bunt, yn y man pellaf. Gwedi cynnaliad y vestry, a phan yn mabwysiadu mesurau er dwyn allan ei phenderfyniadau, synwyd ni yn ddirfawr wrth glywed yn ddamweiniol fod rhyw ddeiseb neu petition yn cael ei arwyddo mewn Ilea elwir Capel Mvnydd yr Olewydd, yn Llanfechan rhagddywed- cr edig, ac y cludid ef yn lladradaidd ac ar y sly, o dy i dy gan feibion tangnefedd, ac y llawnpdid ef yn fflwch gan fanion cym- lo()r deithas, sef gan y man drethdalwyr ceiniog a dimeu, a'r geiniog a dimeu hyny, 0 ran nyny, yn cael eu dydhwelyd iddynt, druain, gan eu tirfeddianwyr, gan ddwyn i gof y ddiareb-Hael Sion ar bwrs dyn arall. Gwedi clywed y sibrwd. a ddaeth pwy ydoedd y wire-pullers yn y busnes, gan fyned, nyni a aethom, sef myfi a'm cymmydog, mor belled a swyddfa gor- uchwyliwr yr Educational Department yn Llanfair-y-Mi|aIlt lie yr oedd erbyn hyn y gyfryw ddeiseb gwedi ei chyfarwyddo, ac wele y ddeiseb ydoedd dim mwy na llai na gofyn i'r Department rocldl- to,issip their final order, f gwneud yr united district rhagddywededig yn ddeddf neu yn fact; a chyda hyny alw cyfarfod nid, dealler, er cyflafareddu parth a oedd school board i fod 0 gwbl, canys yr ydoedd My Lords Deacons 0 fynydd yr Olewydd, yn cael eu cynnorthwyo gan rhyw lipryn, gwedi settlo hyn yn barod drosoch, ond fod cyfarfod i gael ei alw er ffurfio,—" for the purpose of forming a School bpard, ac fe wae4 hyn oil Y.4 nannedd y vestry (canys ebe my Lord Brougham, nid yw y festri ddim), ac heb ymgyngbori ag un 0 swydflogipn awdrclqdedig y plwyf hwn, ac yn pgrym y manion ceiniog a diirieu uchod, y rhai pe anaJluQgid hwy am tis o ddilyn eu gwaith a fyddent ar y plwyf y ceisent hwy fel hyn ei feichio., A chyda golwg ar yr ychydig dreth-dalwvr ereill a lawnoda-sant y rhagddywededig ddeiseb gwnaethant hyny yn eu gwirion- deb a'u dylni, a thrwy gamarweiniad gwirfoddol rhyw bump neu chwech yd- oedd yn y cydfradwriaeth, y rhai sydd ny ro gwedi bod yu arweinwyr pob cadgyffro, ai plwyfol ai gwladol, gan beri terfysg ymryson, a chynen. Nid oedd blwyf, pe cawsid gan yr ymyrwyr haerllug hyn fod yn llonydd, gwedi eu ffafru yn well, canys yr ydoedd yr Educational Department gwedi caniattau i ni adnewydcju ein hen ysgoldai; a chyda gohvg ar y religious difficulty, nid oedd y m'a gwedi bod nac i fod gysgod rhith o wrthdarawiad, canys yn un peth mae telerau yr endowment ar y ffordd hyny yma, yn gystal a Llanwr- tyd. Qnd hunllef y bwtdd ysgol a ddyd ar 'ein' hysgWyddau yn ddiiael yn He swllt, wyth neu ddeg swllt, y bunt, a hyny ar fatter yr adeiladau yn unig, gan daflu cynnaliaeth y ped- air ysgol hyn hefyd arnoch eich hun- ain, ejch plant, a'ch wyrion. Gallesid disgwyl mai digon arnom oedd treth new- ydd, fceth tylodion, ac ami drethoedd y capelheb fod y man bregethwyr ymyrgar a'r nan drethdalwyr y rhain yn dodi arnoij hefyd dreth ysgol. A chwi, wyr y BulaM a ydych chwi yn meddwl y diang- well oblegid fod ganddoch ysgol yn barod. Ddynion ffolion, ni ddiangwch chwi ddim, ond gan drethu, trethir pob Jack o honoch, ar y pedair ysgol hyn, sef tra parhao eich ysgol bresennol heb fod dan yr ellyll bwrdd, yr hyn a fydd, mae yn debyg, tra parhao Llwyn Madog. Er fod yr ag- ant" chwilboeth synwyr wan gwedi llaw- nodi y petisiwn hwn, wele rhag ddywedais i chwi. Ond os yw dynion yn chwenych sefyll ar eu penau, boed felly y bo; os yd- ynt yn dewis gwneud asynod 0 honynt eu hunain, marchoger hwynt i hewl. Er fod y llwch hwn yn rhestr y prif drethdalwyr, ae nag ydyw yn bleseras fo3 y brogaod dwyflwydd yn cael eu marchogaetti gan y brogaod unflwydd dwyfodfeddog hyn, nid yw rhyw fan bunoedd iddo ef, nag yma nag acw. Beth bynag mae yn beth smaia dros fol clywed man ddynionach swagrog, gwrychog, swchsyber, yn codi eu cloch ar fater addysg y plwyf, pan y gellir gosod eu tipyn dysg a'u dylanwad a'ucyfoeth yn nghyd mewn blwch ffwgws, neu yn nghorn pibell gan ei chwiffio allan, ac ni bydd mwy mo hono. A boed felly y bo. CADAIR EPPYNT.—Dimgofod heddyw i gofnodi helyntion yr orsedd rhagor na dywedyd y sibrydir fod Attorney-General yr Iwerddon, nid amgen Lord McHagan, ar ymddiswyddo, a bod yn mryd yr or- sedd nodi canlyniedydd iddo, nid amgen Shon ar ei Wrych, Barrister-at-law, Super Irvon, canys Dafydd y Crydd a gododd ei lef ac a ddywedodd, 0 ddyddiau Ar- glwydd Brougham, o goffadwriaeth ben- digedig, hyd yn bresennol ni chododd yn mysg y Brytaniaid neb i'w cystadlu mewn deddfwriaeth, ai gwladol ai eglwysig, a Shon ar ei Wrych. Duw gadwo y Fren- hines. DAFYDD EPPYNT.
"ODLIG NEWYDD."
"ODLIG NEWYDD." FONEDDIGION,-Gwelais lythyr 0 eiddo L D- yr wythnos ddiweddaf ar y testyn uchod, yn rhoddi eglurhad ei fod wedi ei gwèledyn Llyfr Hymnauy Wesley- aid. Nid wyf yn ameu y dywediad, ond yr wyf am egluro pa fodd y digwyddocld hefo Mr G- F—b. Pan ar ei daith, canfu ar ochr y ffordd ddalen, ac wedi ei chodi canfu arni bedwar pennill, ac o danynt enw yr hen enwog Fardd Du 0 Eryri. Daeth i'r penderfyniad o'u gyru i'r papyr er mwyn iddynt fod ar gof a chadw, ac yn wir yr oeddynt yn wertii eu hargraffu; ond fe ddyliwn eu bod mewn cof a chadw eisoes. Nid yn ei enw ei huii yr oedd yn bwriadu eu hanfon, ond di- ofalwch a harodd iddynt fyned fel yr aeth- ont. Yr oedd yn bwriadl rhoddi enw y bardd enwog wrthynt, ond dyma fel bu yr anffawd iddo esgeuluso. Yr oedd L—.— D—— yn clywed eu bod yn banner cant oed, ond yr wyf fi yn credu pe gwelsai y ddalen, y buasai yn ei rhoi yn gant a hanner oed. Beth bynag, yr wyf yn credu y cymmer Mr W. E. R. G. F. w. ll gofal o hyn all an, ond y mae vn sicr q fyit yn fardd gobeithiol iawn. f-N. t_-
[No title]
Disgwylir ail-argraffiad 0 Ctjiiii-it, F14 allan 0 wasg Gwrecsam cyn pen nemawr amser. Yn ddamweiniol saethodd bach gen o'r enw Thomas ei chwaer fach yn fitrwol yn Ioath, ger Caerdydd. Nos Fawrth, aeth pont bran a groea;ai afon Ogwen gyda'r lii;f, yr ilod, cedd 0, .1 fawr wasanaeth fel tmi^wyfa i hobl Be^hest|;i; Y DIWEDDAR BARCH. DAVID WILLIAMS,, TKOEDBHIWDALAR.—Gaiiwyd y dyn rhy- fedd hwnw, y diweddar. Barcii. David Williams, Ionawr. 27ain, 1779, a'r newydd diwecld^f tq dsnq ydaodd He ofe a fu I hyuy 20fed, 1874, o fewn. tua hanner blwyddya i td yn 96 mlwydd oed, a'i le nid edwyn mo hono mwy," ond diau fod dydd mar .vjlaetii yn well iddo na dydd genedigaeth." De- chreuodd grefydda yn y fiwyddyn 1781, pan oedd tua deuddeng mlwydd oed. De- chreuodd bregethu yn mis Rhagfyr, 1791), pan oedd ef tuag 20 mlwydd oed, sef 75 0 flynyddau yn 01. Ordeiniwyd ef i gyflawn waith y weinidogaeth yn y fiwyddyn 1803, pan oedd efe tua 23 mlwydd oed felly fe fu yn y weinidogaeth tua 71 o tiynyddau. Cynnaliwyd Jubili ei weinidogaeth, Awst 17eg, 1853. Cawa ei fod Y11 weinidog cyn i'r Hetbo^istiaid'Calfinaidd'anturia ordeinio yr ungweinidog. (ja-wri hefyd ei fod wedi bod yn pregethu yn Llanbryn- mair ychydig fisoedd cyn geni S. R., yr hwn weithian sydd yn 74 mlwydd oed. Ac hefyd yr oedd ef yn llangc ireiddlawn, tuag lleg nihvydd o £ ,d, pan airv/yd yr hyn- afieithydd, y bardd, a'r lie nor dihafal Owen Williams (Owain Gwyrfai), W aen- fawr, yr hwn, poo)" fellow, sydd wedi cyf- arfod a damwain annymunoi vn ddiwedd- ar, trwy dori asgwrn un o'i goesau. Gobeifchio y caiff adferiad buan etto. Tyb- iwyf na chyfeiliornwn ryw lawer iawn, os dim, pe dywedwn mai David Williams, ;o gweinidog yr Annibynwyr yn Troedrhiw- dalar, sir Frycheiniog, oedd y pregethwr efengyl hynaf, a rhyfeddaf yn yr holl fyd. —U. M. Bevin, Milffordd,
I: YR HELYNT YN CHWAREL Y…
I: YR HELYNT YN CHWAREL Y PENRHYN. Ychydig, os dim, newydd sydd i'w gof- nodi mewn perthynas a'r annghydfod vn Chwarel y Penrhyn. Pel y crybwyllwyd eisoes dvmunai Arglwydd Penrhyn ar fod i'r dynion anfon i mewn eu holl gwynion i Mr Arthur Wyatt, fel cyflafareddwr yn abseno deb Mr Pennant Lloyd, a bod i'r ymchwihad gymmeryd lie d Lad Mer- cher. Cyn ydydd penodedignid oedd namyn chwecu o engreifftiau o'r hyn y cwynai y gw.sitSiwyr o'i herwydl wedi eu dwyn yn mlaen; ond ar fin yr ymchwiliad raynid dwyn yn mlaen tua dwsm yn yeliwtaegol. Ddydd Mercher, cyfarfu pwyllgor y chwarel- wyr Mr Wyatt a Major Mathews, ac wedi ymdr .liodaeth dros amryw oriau, methwyd a myried i'r ymchwiliad o'r cwynion o gwbl. At or bell ag yr ydym ni yn deal], mynai y dynion ddwyn i mewn en cwyn- ion newyddion, a.r ol yr adeg ben- nodedig, a gosod i lawr y seiliau ar ba iai y cydsynient i Mr "Wy<itt a'i gyn- northwywr fyne i yn mlaen Uyda yr Yill- chwiliad; ond gwrthodai y boneddwr hwnw y chwanegiad at nifjf y cwynion ■ heb rybudd priodol i'r goruchwylwyr, modd y gallent amddiffyn en 1111 m?11 n tra yr ystyriai na ddylesid ei gyfai-wyddo fel cyflafareddwr gyda golwg ar y owrs a ddyla-ai gymmeryd yn yr ymchwiliad. Nid ydym yn ysgrifenn oddiar unrhyw awdurdod swyddogol, ond deallwn oddi- wrth yr hyn a hysbysir na wnaethpwyd dim amgen na thrafod matterion yn yr arddull hwn, a'r canlyniad ydyw fod yr ymchwiliad wedi ei ohirio hyd ddydd Llun. Os ydym wedi ein hysbysu yniawn, nid oedd gan Mr Wyatt wrthwynebiad i gym- meryd i mewn yr oil o'r cwynion, end yr ystyriai yn deg i'r goructiwylwvr gael rbybudd prydlon, ac y dylid ystyried v cwynion gwreiddiol yn gyntaf, yr byn mae yn debygol a wnelai ohiiiad yn angenrheidiol. Gobeithiwn y deuir i ryw benderfyniad ddydd Llun, gan fod gormod a ymohebu a thrafod wedi digwydd eisoes.
Family Notices
GBNEDIGA.LTHAU. "• Hydref I, yn Orchard House, Caamarfan, priod Dr, Kirk, ar fab. >le- t «0, priod Mr Griiffth Owsn, i, Garoon- sti et,,Caernarfon, ar full. ii oref 2, prioi Mr William James, vleiladydd, St. mo-.a-street, Birmingham, ar fab. jiy.ref 5, priod Mr Thomas Morgan, Uatwn-mastc Li •nffitrfecaau, ar fab. Hid d 1, priod y Parch. Morris WdJi l 0' Dlobych ar M.)J 27, priod Mr H. H. Parry, ai B.mt- a, fai). t,dl., priod Mr \Villiam Joueo, Blaeullain, Llao- 1\;(;6' ar ferch. PRIODASAU. MeJi 30, trwy drwydded, yn swy.ldfa cofrestrydd, r<> c )i:idnc, Mr I)avid Jones, P.4iit Llwyd, & Miss K11\d,tll Williams, Gefnperfedd, Ff^sriuiog. -den 30, trwy drwyuded yn B^'iUt/Mr Th )'na8 M, Jones, Chester Hquse, Maesgias, Treffyuoo, & Miry A iijercU y diweddar Mr fiobtfrv iidw»rds. Baeillt or Pdut Oohaf), Yage.tiog. 8 Medt yn pHd(iiUi<r.on, gau y Parch. John Roberts- Q>vyl)b William Thomss iVilha,as |irvu ijiandegfan, ag Annie iiu^hes, 75 Vorfullr terras, Westbourn, Grove, Llundai^. Hydref, '2, yn Capel Sion, Cwrtnewydd, can Mr John Jouqs, Mr I nomas Da vies, Maesyg.rc, a Mis* Mary James, Liety rweaol, y ddau o blwyf LiaowHuotf. Hydret 6, yu SL. H ugh hughes, ): sw., Meadow Hou, Llaugoheu, & Mim Christiana Curphy, Yuys Mssna^ Hydref 2, yn Kglwy* Uanllecnid, Mr John Williams Cwtaior Mill, g6r Pethesda, Ellen Thoa,«4 Btitinuia Bjjthesda. chwar-t ^ydd yr haimonium yn ugtiapei y Wesleyaid. MABWO.IAETH.AU. Hydref 6, yn 'Vrosyfifordd, ger Heihesda, Mr Thomas Lewis, liiio ,vlr JE'ihu Lewis, o!r lie uohod. Cydym- deimUr yu ddwys a'r teulu trallodus. Yr oedd yn taQII!n tawei, a gair da iddo gan bawb. HyUref 4, yn- Gun y BaU, 8lr Gaemarfon, Mary, priod R. li. Oiiff, Yaw. J' y Me a 2.8 yn 32 mlwydd oe,J, yn 53, Park-hill, Bang.. lUlen, priod David a merca Mrs Morg -ivwe idar o Fy'utwr, Ue^iioh,ta. M -u yu nhy ei hewytur, Mr Roberts, ya y B iu, Oiirwtt, y Jatnes, T i.j sivvut o i&Avliii.eli, ya 1^9* niiwy'.iili Wili)e,.«uv»yl bljsu^n Mi HU¿b PuocUn? i doiise, Ljaufairfecha, >11 d«ir uuiwvdt?- m i wycii iu « t»ed. n Mt;'S y° 2A oed, Mr Ed-v^ai WiUiarn,^ Ui'uii L, <1, ger JJiiihycli. Hy u. 3, yn 85 mlwydd oel, vn >(>hies-vyif >4 ei terc. Gfw^ii i vvaenfavvr. ki r:S t'. yii d(iwy t "e.l. Arthur Davi ■:>l Wia'Mor View. L «1ge L u,<- Lg! ,>*L Hy. ft 3, yn 4 mlwydd .). iityn ieu- on git M. \V. Riberts, 101, street, lerpwl. ilj, let (i, yu 67 mlwy.id t<weddw y diwe .su Mr William Evans, 5, Wilsc street Toxteth Park, he: jjwl. t d. yn 73 mlwydd oed, Ci tbon Parry, Adeliu i mlts, Ami web. ime,ii mewn ^wt« o oe Iran, Mr ,I,.hn Jones, Dolwen, (^ynt o Pe u liydoia.t, LUm.i,.dS,) pre- gethwr cynnorttiwyul gyda'r Weslevai t vn Nrfhyich- daith LSauidiotrs. iVit'tJi 30, yn 68 ml wydd oed, IU; "I iWrgystufid, Margai«i, priod Mr John L I Llaui.iloes. v 1 1, yn 28 v&rl, »,V Ann, prioi A-ii* Jutift L.t. -ia, mwiut; Paotijoix, • terraco. Lltuidloes., er iiwwr alar a choile 8, yn mlwy.id oed, Ann Ellen, merch Mra ■i"ea P<ya Ambrose Street, Hirael, Bangor.
[No title]
Y mae cymdeith,a.s lenydd.ol wowydd ei sefy< i i 11 gan ieuengctyd; Bangor. Khyngodd bodd i'r Arglwydd Granghell- ydd gadarnhau pennodiad Mr Thomaa" Bate, Mr John Henry, ldrP. A. Muwds- ley, a Mr J. L. Muspratt, Tol yuadon vn mwrdeisdref Fflint. Nid anifaii i'w ddiystyru; yd-vvj. Ho oherwydd; ddydd Mercher, y 7fed cyf-iscill gerllaw Moat-lane Junction, ar linell y Cambrian, llwyddodd un o'r cyiry-v fodau i daflu y gerbydres oddiar y rheiliau, drwy fyned o dan yr olwynion.
Y SEFYLL ALLAN YN CHWAREL…
wedi ei ddirprwyo i ymchwilio i mewn ac i adrodd ar yr amgylchiadau yn nglyn a'r sefyll allan yn Chwarel y Penrhyn, anfon cenadwri iddo, yn ei wahodd i wneud yr ymchwiliad cyflawnaf i gyflog lyfrau y chwarel, papurau, ac hysbysrwydd arall a fyddai yn wasanaethgar i egluro y matter, ac i'w gynnorthwyo yn ei ffurfiad o opin- iwn cywir a diduedd ar y pwyntiau mewn dadl. Yr hyn sydd arnaf ei eisieu," ychwanegai ei arglwyddiaeth, ydyw gweled chwareu teg i'r dynion; ac ni bydd i mi arbed nac amser, trafferth, .nac arian yn yr ymdrech i gyrhaedd yr amcan hwnw. Yr wyf eisoes wedi gwario cryn lawer o'r rhai hyn oil wrth ymgeisio cy- farfod a golygiadau y dynion, ond llesteirir figan eu gwrthodiad presennol igario allan y telerau pa rai, yn gynnygiedig ganddynt hwy eu hunain, y cyttunwyd arnynt, ac a ydynt yn dra thebygol o settlo yr anhaws- der. Cyttunwyd ar fod i Mr Pennant Lloyd fod yn gyflafareddwr mewn amgylchiad o annghydwelediadau yn cyfodi oddiar osodiad y bargeinion yn y chwarel, ac yn ei absennoldeb fod i Mr Wyatt weithredu, gyda rhyddid i alw i mewn i'w gynnorthwyo, os yn angenrheidiol,fonedd- wr cydnabyddus a gweithiad ymarferol chwarel. Bu i'r cyfryw annghydwelediad- au gyfodi: ond yn lie glynu wrth delerau y cyttundeb a chyflwyno yr achosion i'r Gyflafareddwr, sifodd y dynion allan yn sydyn, ac am yr ail dro gadawsant y chwarel. Yr oedd hyn yn boenus, a phrin yn deg; ond er hyny, y mae Mr Wyatt etto yn barod, gyda chynnorthwy Major Mathew, yr hwn sydd ei hun yn berchen- nog chwarel ac yn lywodraethwr ymarfer- 01, i wrandaw yr achosion tybiedig o gwynion, ac os ymddengys unrhyw seiliau i'r gwyn, bydd i mi weled eyfiawnder yn cael ei wneud yn ebrwydd. Yr wyf yn awyddus i gael ymchwiliad trwyadl i'r achosion hyn mor bell ag y talaf yr oil o dreulion y dynion a ddygant y cyhuddiad- au yn mlaen. Yr wyf yn clywed fod un o honynt yn awr yn Lerpwl, a bydd i mi ganiattau jddynt gyflog diwrnod am bob dydd y byddont yn bresennol, fel na fydd iddynt golli amser drwy yr ymchwiliad." Am ddydd Iau, yr oedd gan -y Daily News brif erthygl ar y pwngc yn nghwrs yr hon y sylwir :-Owyna y dynion nad oedd y goruchwyliwr wedi nlyned yn mhell gyda'r gosodiadau, pan y daeth yn eglur nad oedd bwriad i yoddi prawf teg ar y trefniant." Y mae y pyni911 wedi gwneud yr adroddiad hwn ?• 4rglwydd Penrhyn ei hun. Y mae i'w pfidio yn fawr, os oeddynt yn credu fod unrhyw drefniant yn annheg, na fuasent yn datgan eu gwrthwynebiadau i'r cyfryw, ac yn ceisio cyfnewidiad, heb ddwyn aw- grymiad o ddiifyg ymddiried, yr hyn beth y dylid bob amser ei ochel. 0 dan un- rhyw amgylchiadau, modd bynag, yr oedd y leddyginiaeth yn nwylaw y dynion, I oblegid darperid drwy y trefniant newydd, os Qyddai i annghydwelediad gyfodi, fod cyflafareddiad i gymmeryd lie, ac yr oedd y boneddigipn abennodid i gyflafareddu wedi eu henwi yn bersonol. Y mae etto i'w ofidio na chadwyd y rhan hon o'r cyttundeb, oblegid arbedasai lawer Q dra- fferth. Ar y fed o Fedi, yr oedd 83 0 fargeinion, y bedwaredd o'r holl nifer yn y chwarel, wedi eu gosod i'r dynion, a gwrthwynebiad i ddim ond chwech 0 WY honynt. Pe cadwesid i fyny delerau y cyttundeb, cyfyngasid yr annghydwelediad f achosion y dynion a anfoddlonid, a gall- ,esid ei wastattau heb aflonyddiad y lies cyffredinol. Yn anffodus rheolodd am- beu^eth y dynion nad oedd mewn bwriad Wiieud yn I h^nt; anijgtiolwyd pob- Peth arall, a bu i'r "dynion bfeddynf fodd- lawn gan wneuu achos cyffredin gyda'r rhai nad oeddynt, a chan annghono eu cyttundeb ag Arglwydd Penrhyn, heb un- rhyw appeliad na grwgnach, roddi eu harf- au i lawr a sefyll allan. Y mae y byr- bwylldra hwn wedi gwneud yr achos yn afreidiol ddyrys. vVedi sylwi ei bod "yn yoaddangos ar ochr y dynion fod gormod o ryddid wedi ei ganiattau i'r dychymyg" -eu bod yn ofni gormod-aiff yr Erthygl yn mlaen i ddyweud:—Y mae y ddwy blaid yn ymranedig ar rai pwyntiau o fan- ylion, pob un, yn wir, yn alluadwy ei Wneud yn faen rhwystr ar ffordd cyttundeb boddhaol os ydyw y dynion mor bender- fynol, ond pob un hefyd yn alluadwy ei symud drwy drafodaeth. Yr hyn y mae yn angenrheiyiol1 netillduol i'r dynion fod ar eu gwyliadwriaeth yhagddo ydyw yr ysbryd sydd yn chwyddo anhawsderau ,ar- yn mwynhau gwrthwynebiadau. Fel ymddengys yr achos i sylwedyddion o'r y mac y dynion Wedi cael eu trin Sydag yst^fiaetH" s^dd yn yn ddim mwy nag sydd yn ddyledus' i'w cymrneriad da, ond sydd hefyd yn 'gosod arnynt rwyrnedigaethau cyfattebol. Y rna Arglwydd Penrhyn wedi ymddwyn Xu "amyncddgar a charedig drwy yr holl achos anffodus hwn, ac yn ymddwyn felly etto. Y mae ei farn ar doriad y trefniad- ftu drwy ba rai y mae efe wedi ymdrechu sicrhau cyfiawnder i'w weithwyr yn 6 teilyngu peth parch. Gelwir sylw at y ffaith fod y Daily News wedi gwneud camgymeriad gyda l: golwg ar y chwe bargen a ddengys fel wedi eu gwrthwynebu. Ymddengys nad oedd gwrthwynebiad mewn un achos o gwbl yn ngosodiad y bargeinion. Gosod- wyd 830 honynt i foddlonrwydd y dynion, ac ni chynnygiwyd un fargen a wrthod- wyd, neu a dorwyd ymaith oherwydd telerau. Y chwe achos ydynt yn awr o dan ymchwiliad ydynt achosion o drosedd- iad tybiedig gan y goruchwylwyr o gyt- tundeb Mr Pennant Lloyd ar seiliau hollol wahanol.