Y Tyst

CYFARFOD CHWARTEROL MAL- DNYN YN Y FOEL. Dymunwn fel eglwys yn y Foel wneyd yn hysbys ein bod wedi penderfynu newid y Cwrdd Chwarter o ddydd Mawrth a Mercher, y 25ain a'r 26ain, i ddydd Iau a dydd Gwener, y 27<iin r 28aiu o r mis liwii, yn horwydd fod etholiad y sir yr un adeg. Bydd y Gynadledd am haner awr wedi deg boreu Gwener, a cherbyd yn cyfarfod pawb fwriada ddyfod yn ngorsaf Llanfair am bump prydnawn ddydd lati i'w cario i fyny yma. Bydd gair oddiwrth bawb fwriada ddyfod, ac hyderwn y byddant yn llu mawr, yn ddet byniol genym cyn y Sul blaenorol, er mwyn in gael parotoi llety cysurus i bawb. 1 JENKIN WILLIA IVIS, Gweinidog.

Y GOLOFN WLEIDYDDOL. n- GAN GWLEIDYDDWR. Sefyllfa Mr Balfour. BERNIR yn bur gyffredinol mai y Cyn-brifweinidog sydd yn y sefyllfa fwyaf an- nymunol os nad daros- tyngol hefyd—o'r holl ddynion mawr ar byn o bryd. Yn wir, y mae Mr Balfour oddiar dechreuad helynt y diffyndoll mewn cyflwr tra anobeithiol, a gwaothygu, ae nid gwella a wna yr amgylchiadau ar hyn 0 bryd. Fel y mae yn wybyddus i bawb, Mr Joseph Chamberlain yw tad y drwg ar ol taflu ein gwlad i ryfel De Affrica, He y gwariwyd dau cant a haner o filiynau o bunau, a mil- oedd o'n dynion a laddwyd yn ddigon diystyr a difraw. Cyfrifoldeb ofnadwy, yn pwyso yn drwm, ydoedd y rhyfel gwaradwyddus hwnw. Ar Chamberlain y gorphwys bron y cwbl, gan mai drwy ei ddyfeisiau ef y dad- weiniwyd y cledd, ac yr anelwyd y cyflegrau. Er mwyn cuddio y cyfrifoldeb a'r gwarad- wydd cysylltiedig a'r cwbl ymgymerodd yr anturiaethwr rbyfygus a, newid trefn cyllid ein gwlad. Hyny yw, tuedd ei gynllun yn syml oedd dwyn y deyrnas o dan iau caeth- iwed drachefn. Ymdaflodd o ddifrif i'r gorchwyl o argyhoeddi ei gydwladwyr mai yn ei feddiant ef, ac ef yn unig, yr oedd yr ymwared mawr ac effeithiol ar gyfer pob drwg. Yn anffodus iddo ef, cyn hir torodd ei iechyd i lawr, ac aeth ei holl gynlluniau i tawr yr un pryd. Trist oedd ei weled yn gafaelyd mor dyn yn ei gynllun newydd. Diau fod a fyno yr holl deitbio a siarad mewn cyfarfodydd a'i ysigdod yn ei iechyd. Ond yr oedd gwr arall yn ei wylied-yr oedd llawer yn ei wylied o ran hyny-ond yr oedd un yn arbenig, a hwnw oedd Mr Balfour, Prifweinidog y deyrnas. Gweddus, a dy weyd y lleiaf, fuasai hysbysu ei gyfaill, tuag at yr hwn y proffesai y fath sercb, fod yn ei fryd i gyflwyno i sylw ei wiad gynllun new- ydd o'r enw Diffyn-doll. Nid felly y gwnaeth. Aeth gartref i Birmingham, a gollyngodd ei ergyd nes crynodd y ddaear, a mawr oedd y syndod. Er na fynegodd Balfour yr hyn a deimlai, eto gwyddai pawb fod Chamberlain yn ei ddisodli, a bod nifer mawr o'i ganlyn- wyr yn encilwyr. Cyn hir fe newidiwyd Diffyn-doll am Tariff Reform, gan beth a olyga hwnw. Dadblygiad ei Sefyllfa, AR doriad allan yr ymgais i'n hysbeilio o'n hymborth, a pbethau ereill, yr oedd efe yn Rhydd-fasnachwr cydwy- bodol, mor gydwybodol ag y gellir dysgwyl ei gael bron ar unrhyw fater a ddygir ger ei fron. Yn bur sydyn fe agorodd ei lygaid, a chanfu fod ei ganlynwyr yn ei adael wrth yr ugeiniau, os nad y canoedd, ac y byddai yn fuan heb neb yn ei gefnogi. Er hyny, ym- gilio a wnaeth, heb gymeryd arno wybod fod dim neillduol ar droed. Ffromodd llawer yn aruthr wrtho, a bygythiwyd yn gynil i ddwyn gorthrech Tariff Reform i'w wasgu dipyn. Hyny a fu. Addawodd areithio yn rhywle ar Tariff Reform. Hyny a wnaeth. Ond pa beth a ddywedodd P Ni wyddai neb—hyd yn nod y siaradwr ei hun. Digiodd ei ganlynwyr fwy nag erioed, a galwyd ar gefnogwyr y Tariff yn Nhy yr Arglwyddi i ddilyn Arglwydd Curzon ac Arglwydd Milner, yn hyfcrach nag Ardalydd Lansdowne a'r TarifEaid i ddilyn Mr Walter Long ac ereill, yn hytrach na Mr Balfour, yn Nhy y Cyffredin. Dyma rwyg go fawr yn y blaid, a gweithiant yn galed iawn i geisio cael buddugoliaeth i'r Caetbfasnachwyr. Mawr yw yr holi beth ydyw Tariff Reformers ? Pwy a ddichon ateb ? Nid Balfour, oblegid y mae efe wedi dyweyd eisoes fwy nag unwaith nad oedd efe yn ei ddeall. Tebyg ydyw o ran effaith a chanlyniadau i dry rot mewn adeilad. Difawr dychrynllyd ydyw drif rot, a gwna ei ddifrod mor lleehwraidd a dystaw fel na wybyddir am ei fodolaeth cyn gweled ei waith. Felly y mae Tariff Reform. Tolla yma a tholla acw, gan ofalu fod y doll yn disgyn ar y werin, er mwyn arbed y pendefigion goludog. Nid peth newydd ydyw. Hen gynllun Toriaid dienwaededig ydyw, ond hyderir fod ei ddydd ar ben, a cheir gweled ein gwlad yn fwy llyfn a gwastad nag y bu erioed o'r blaen. Hyder yr Arweinwyr. YN ol a glywir ac a ddar- llenir, fe ymddengys fod yr arweinwyr yn bur hyderus a gobeithiol am lwyddiant yn mhob dosbarth o'n gwlad. Am Lundain y pryderir fwyaf, wrth gwrs, ond y mae hyd yn nod y Brifddinas ar y ffordd i ryddid. Aeth tuhwnt i'r dysgwyliad yn yr etboliad blaenorol, ac er efallai na ddylem ddysgwyl cymaint eleni, eto fe geir cyfartaledd pur dda o seddau yn y mis hwn. Dichon y siomir llawer i'r ochr oreu. Diod gadarn ydyw ein prif elyn; ond dylid cofio fod y rhan fwyaf o'r meddwon cyson yn ddynion heb pleidlais. Pan ddaw y Gyllideb a gic- iodd Ty yr Arglwyddi allan yn ddeddf—ac fe ddaw hyny cyn hir iawn-fe geir gweled Llundain newydd. Y mae yr arweinwyr wedi gosod pawb ohonom o dan ddyled drom drwy eu hymdrech i dd wyn y genedl i'r iawn allan o fagl y diafol. Y mae yn amheus a fu etboJiad o fath hwn yn ein gwlad o'r blaen. Nid oes neb yn gallu Ai gdio, beth bynag. Gwnant waith ardderchog yn y Brifddinas y dyddiau hyn. Yr oedd Mr Lloyd George yn Peckham nos Fercher, a chafodd y derbyniad mwyaf croesawgar a brwdfrydig. Yr oedd yn un o'i fanau de lwyddaf. Yr oedd ei dymher hyfryd a ffraethineb ei ymadrodd yn cadw y dyrfa enfawr wrth ei bodd, gan chwerthin yn iachus wrth ei leferydd. Ond nid difyru y cyfarfod yn unig a wnaeth efe, eithr goleu- old feddyliau ei wrandawyr, gan egluro iddynt ddarbodion y Gyllideb. Dyna y cynllun effeithiolaf, ac hebddo ofer yw doij ioldeb i adrodd chwedlau. Ton hyderus iawn oedd i holl araeth Mr Lloyd George, ac eglur oedd ei fod ef yn dysgwyl mwyafrif mawr pan ddaw pleidleisiau holl adranau y deyrnas i law y cyfrifwyr. Ac os na bydd mwyafrif mawr i'r Rhyddfrydwyr i fyned a'ii gwaith yn mlaen, fe olyga hyny na bydd gan y Toriaid fwyafrif digonol i wneyd dim ond bod yn wrthrych gwawd a dirmyg i'r rhai a eisteddant ar eu cyfer. Y mae yn ddigon posibl, os nad yn debygol, y bydd yn rhaid cael dau neu dri o ethoiiadau y naill ar ol y llal1 cyn gorphenir y gwaith. Yr ymgais yn awr a ddylai fod ydyw, mwyafrif mwy na'r hwn gafwyd yn 1906.

mewn cylchoedd pwysig, a chyflawnodd yn Glandwr waith a erys yn glod iddo am lawer iawn o flynyddau i ddyfod. Dysgwyliwn glywed ei lais yn fynych eto, fel ereill sydd yn ddiweddar wedi ymneillduo fel yntau. Prydnawnddydd tawel, heulog, iddynt i gyd.