Y Tyst

YR YSGOL SUL." [GA. y PARCH JAMES EVANS, B.A., ABERAFON.] Ov ——i— Phrwi tbeimladau cymysg o lawenydd a he<K yr wyf yn sefyn ger eich bron rhvw a buasai y11 dda genyf pe buasai 1 mWy c7farwydd a gwaith yr y1^ e* wahanol agweddau, a I i addfed ei brofiad, wedi cael ei ddewis I Ondarlle? y papyr ar yr achlysur hwn. ) daaf Caniatewcli i mi, yn y lie cyntaf, Haw iU fy llawenydd fod y cyfarfod pryd- Svfo heddyw wedi ei roddi i fyny yn raijn§wbl i'r Ysgol Sul. Nid rhaid i Hid Wrtb feddyg/ meddai y Gwaredwr, rai iacll> ond wrth y rhai nad I yn teimlo eu hafiechyd; a j gyfl yd ag y byddwn ni yn foddlon ar °es eit.1 Hysgolion Sul fel y maent, nid teijJWelliant yn bosibl. Ond creda mai rwyij 0 anesmwythder ac anfoddlon- cyfrif ar ^ethau y rnaent sydd yn i gvd am y Gynadledd hon ac yr ydym chyl yi1. llawen o gael cwrdd fel yma a i°n tychiolwyr uniongyrchol ein Hysgol- ( obe{S • batho1 yn y Cyfundeb a mawr j fod Wn a gweddiwn am i'r cyfarfod haue ddechreuad cyfnod newydd yn ein yr s a bydd y ffaith eu bod wedi cael PynUHi d ° ddwyn traul eithriadol y iad l.dd roddodd gychwyniad i'r mud- eii|i0 aionus hwn yn ddigon o dal i'n cyf- I W!ijare(lig yn y Dyffryn am eu cared- gaiWo2 drwy iddynt> wrth gofio llety- > letya angylion yn ddiarwybod yjj ystyriaeth hon sydd yn fy ngwneyd 'g ryderus, rhag ofn i mi fethu dyweyd leusI yn e* amser,' a thrwy hyny i'r cyf- Cyfura gwerthfawr hwn gael ei golli i'n f er drwy f°d rhywrai anhywaeth, hutiaJWyn dang°s eu medrusrwydd eu y ^J?, yn fwy nag er mwyn hyrwyddo ac v ad> yn dal ar wendidau y papyr, gtyjji difetha ei amcan, ac felly taflu Myn^i yr YsSo1 Sul yn ol am 5 neu io Cvf„ j ycbwanegol, fel y gwnaed mewn ,eb ara^ yn ddiweddar. anllawsder gyda'r papyr hwn I ^late yn fawr' ?ble§id nad oes yr un ol Pendant wedi ei osod i lawr. Yn cofnodion o'r cyfarfod diweddaf, f°d yr oedfa brydnawnol o'r yilfa °d nesaf i'w threulio i drafod sef- i §a.el yr Sul, ac fod y papyr hwn i cyfarfl dar^en ac yn yr hysbysiad o'r y^dr; >wn' dywedir mai ei amcan yw §Welw\^ materion yr Ysgol Sul. Fel y biniae hyn yn agor maes diderfyn yn f Jaen ac, yn ddiamheu, ni fyddai edd na nianteisiol i adael y Gynadl- f i Unr?n ben-agored felly. Gwaith hawdd edd ^yw un fyddai treulio amser y Gynadl- VSg 1 ^0n am wendidau a diffygion yr Sul; eithr ni fyddai son am yr oil j> ^s8ol a d(iarllenwyd yn Nghynadledd yr t»eheu^, Nghyfarfod Chwarterol Cyfundeb l ^^ste„ wJ°r^.anJ8 gynaliwyd yn Nyffryu, L &> iuenefin 6ed, 1906. yn rhoddi cyfteusdra, i ni gael ymdrin- iaethlwyrar un ohonynt fel ag i'w wella. Ond os soniwn am rai o'i diffygion a'i gwendidau, cofier mai nid oblegid ein bod yn ddall i'w rhagoriaethau; yn hyt- rach, oherwydd ein bod mor fyw iddynt yr ydym mor awydodus i'w gwella a'i heifeithioli. Bin hamcan, felly, yn y papyr hwii fydd cyflwyno ychydig awgrym iadau feddyliwn sydd yn gwbl ymarferol i ni eu mabwysiadu ac i weithredu arnynt yn y cyfarfod hwn ac yna gwneyd y Gynadledd hon yn gychwyn ad cyfres o Gynadleddau cyifelyb yn y Cyfundeb, 3m mha rai y gellir trafod yr Ysgol Sul yn ei holl agweddau, ac effeithio y gwelliantau angenrheidiol. Fe gofia y rhai oedd yn bresenol yn Nglyn-nedd mai yn nglyn a chwestiwn yr Un Maes Llafur y rhoddwyd yr awgrym am y Gynadledd hon. Ychydig iawn, mewn cymhariaeth, o'n Hysgolion yn y Cyfundeb hwn sydd wedi mabwysiadu Maes Ivlafur yr Fnwad ac y mae rhai o'r rhai a'i mabwysiadodd wedi syrthio yn ol,' gan roddi anair i'r wlad dda.' Mae'n 'ofidus gan lawer ohonom weled hyn, a byddai yn dda genym weled pethau yn wahanol. Nid ydym, am wneyd ym- osodiad diarbed ar y Wers Ryngwladwr- iaethol, oblegid ei bod yn cael ei beirniadu yn llym yn y dyddiau hyn, yn enwedig yn Lloegr, a'i gwendidau yn cael eu hamlygu. Gwaith hawdd yw difrïo pan mae yn ffasiynol i wneyd. Ond, yn sicr, nis gellr cyhuddo yr un Annibynwr Cymreig o wneyd hyn, os dygwydd iddo amlygu barn anffafriol heddyw; oblegid yr hyn mae Uoegr yn ei wneyd heddyw gyda'r arwedd yma ar Addysg, fel pob arwedd arall, mae yr Annibynwyr Cymreig, fel Bnwad, wedi ei wneyd er's dros 10 mlyn- edd wrth eu gwaith yn mabwysiadu cynllun yr Un Maes Llafur. Rhwydd gydnabyddwn fod i'r Wers Ryngwladwr- aethol ei rhagoriaethau; ac nid oes neb yn maentumio nad oes iddi ei gwendidau. Ond yn marn llawer ohonom, nis gall ei rhagoriaethau byth wneyd i fyny am ei diffygion ac y mae nifer y rhai sydd yn credu hyn yn cynyddu yn fawr bob blwyddyn. A dyma farn llu o arweinwyr addysg grefyddol y wlad am dani, er ei bod wedi cael cefnogaeth a nawddogaeth y Sunday School Union, ac fod holl ad- noddau y sefydliad tu ol iddi i'w gwneyd yn llwyddiant. Mentrwn ddyweyd, pe buasai gwers yr Un Maes Llafur wed cael haner y fantais a'r sylw yn ystod y deng mlynedd diweddaf, na fuasai angen son am y Hall yma heddyw. Mae Addysg heddyw yn Wyddor (Science), a Dysgu yn Gelfyddyd (Art). Amcan y Gelfyddyd bob amser ydyw rhoddi y mynegiant ymarferol goreu posibl i egwyddorion y Wyddor. Ond os bydd ein tybiaeth ni am y Wyddor yn anghywir, anhawdd, os nad, yn wir, cwbi anmhosibl, i'r Addysg fod yn effeithiol. Barn onest llawer heddyw ydyw fod yr egwyddor iywodraethol yn nhrefniad y Wers Ryngwladwriaethol yn anghysori ac annigonol i gwrdd ag amcan yr Ysgol Sul; hyny yw, nid ydyw yr hyn mae'n broffesu wneyd, y peth y bwriadwyd i'r Ysgol Sul i'w wneuthur ac yn mhellach, mae y cynllun fabwysiedir i gyrhaedd yr amcan mewn golwg yn gwbl aneffeithiol. Edrych r yn. j (a) Ar amcan yr Ysgol Sul. Nodir fel un o brif ragoriaethau y Wers Ryngwlad- wriaethol (mae'r gair yma bob tro y deuwn ato yn ein hadgofio o Salm neill- duol; ac er mwyn arbed amser, ni a'i galwn yn Wers Fawr o hyn i'r diwedd)—■ nodir fel un o'i phrif ragoriaethau ei bod yn hyrwyddo gwybodaeth gyffredinol o'r Beibl. A chaniatau am foment ei bod yn gwneyd hyn—a chaniatawn yn rhwydd ei fod yn amcan dymunol—ond ai hyn yw amcan yr Ysgol Sul ? Os felly, onid oes rheswm digonol dros yr esgusawd roddir yn ami gan rai sydd wed dysgu darllen, eu bod yn aros gartref o'r Ysgol am y gall- ent ddarllen mwy ohono gartref nag yn y dosbarth ? Nid felly ydysgasomni amcan yr Ysgol Sul. Amcan cyntaf yr Ysgol Sul ydyw ein dysgu i ddarlleny Beibl. Ond camsyniad yw meddwl fod y sawl sydd wedi dysgu sillebu yn gywir a phwys- leisio yn iawn wedi dysgu darllen y Beibl. Nid yw y fantais o hyny i ddeall y Beibl fel Ivlyfr Duw namyn dysgu yr abiec i ddeall pob llyfr arall. Gwelwyd ffrwyth ein Hysgolion Sabbathol yn amlwg- yn y Diwygiad presenol; ond i ni, un o'r ffeithiau mwyaf prudd ydoedd cyfaddef- iad cynifer o ddeiliaid yr Ysgol Sul, ac hefyd, yn wir, gynifer o weinidogion yr Efengylo bob enwad-os ydym i dderbyn eu cyffesiad eu hunain-mai yn awr y daethant i ddarllen y Beibl fel Llyfr Duw. Onid yw hyn yn adlewyrchiad poenus ar gyflwr ein Hysgolion Sabbathol ? Gwn fod perygl mawr i wahanol arholiadau gwers yrUnMaesLlafur i osod mwy o bwys ar wybodaeth y pen nag ar ysbrydolrwydd y meddwl; ond y mae'r Wers Fawr, wrth osod y naill yn amcan llywdraethol, yn rhwym o arwain yn uniongyrchol at hyn. Mae i'r Ysgol Sul golli golwg ar yr amcan hwn yn fgolled anfesuradwy. Ac, yn sicr, neges fawr y Diwygiad atom yn yr Ysgol Sul ydyw, ein galw yn ol at ein hamcan sylfaenol. Cri mawr y blynydd- oedd aethant heibio ydoedd y dylasai y Beibl gael ei ddarllen lel pob llyfr arall; erbyn hyn, yr ydym wedi canfod, i raddau helaeth, y mesur o wirionedd, sydd yn y cri, ac nid ydym am golli golwg arno. Ond os ydymfwedi dysgu rhywbeth yn yr ymchwil, yr ydym wedi dysgu nas gellir ei ddarllen fel pob llyfr arall. Llyfr ysbrydol ydyw ac mae'n rhaid i'r rhai a'i darllen- ant ef ddarllen mewn ysbryd a gwirion- edd. Nid meddwl clir sydd yn eisieu yn gymaint a chalon bur. Mi a roddai's i chwi laeth i'w yfed ac nid bwyd canys hyd yn hyn nis gallech, ac nis gellwch chwaith eto yr awrhon ei dderbyn, canys