Y Tyst

Aberhonddu yn 1898. Ordeiniwyd ef i weith y weinidogaeth yn 1902. Daeth y diwedd yn sydyn a hollol annypgwyliadwy. Anwylid ef gan bawb yr oedd yn frawd ienanc boneddi^nidd ac o ddifrif. Y Parch Jonah Roberts, Maesyrhaf, Castellnedd, a fu farw Mawrth 3lfiin, yn 78 mlwydd oed. Gan- wyd ef yn Melincwm, ger Ebbw Vile, yn 1827. Dechreuodd bregethu yn Cendl o dan weinidog- aeth y diweddar Barch T. Rees, D. D. Derbyr- iodd ei addysg yn N gholeg Aberhonddu. Yn 1860, urddwyd ef yn weinidog yn Maesyrhaf, un olr ben eglwyei hynaf yn NkChymru. Yr oedd yn feddyliwr cryf, yn bregethwr grymoe, a gwnaeth waith mawr fel gweinidog da i lesu Grist. Bu yn Ysgrifenydd ffyddlon i Gyfundeb Debeuol Mor- ganwg am flynyddan lawer. Y Parch Evan Evans, AberteiB, a fu farw Mai 4ydd, yn 31 mlwydd oed. Mab ydoedd ef i'r Parcb Dan Evans, Hawen. Ganwyd ef Mawrth hr, 1875, yn Nby'r Ysgol, yn Cwmbacb. Bu yn Athrofeydd Cierfyrddin se Edinburgh yn parutoi ar gyfer gwaith mawr y weinidogaetb. Ordein- Iwydef yn weinidog ar eglwys Saesoneg Aberteifi yh 193. Yr oedd yn fyfyriwr cyson ac yn wein- idog anwyl a gweithgar. Proffwydid iddo ddy- fcdol dysglaer a Uwyddianns, ond 'ei haul a fach- lododd a hi eto yn ddydd.' Y Parch William Giiffitbs, Rhoslan, Arfon, a fo farw Mai 16eg, yn 60 mlwydd oed. Ganwyd ef yn Llanbrynmair yn 1845. Dechreuodd breg- ethu yn Dinasmawddwy, o dan weiDiiogaeth y ■diweddar Barch E. Williams. Yn 1870, derbyn- iwyd ef i Goleg y Bala. Yn 1874. ordeiniwyd ef yn weioiiog ar eglwysi Arthog a Llwyngwril. Yn 1878, rhoddodd y weinidogaeth se'ydlog i fyny oherwydd gwaeledd iecbyd. Symudodd i fyw i Criccieth. Yn mhen rbyw bedair blynedd aeth i fyw i Rboslan. Yr oedd yn frawd cywir a diabsen ac yn bregethwr melus ac effeitbiol. Mewn ffydd y bu farw y rhai hyn 011.' Rhodded yr Arjlwydd yn helaeth o'i ddyddanwch i'r teiilu- oedd ydynt mewn trallod a hiraeth ar ot rhai mor anwyl ganddyot, ac i'r eglwysi ydynt wedi eu hamddifadu o'u gwasanaeth a'u harweiniad. T. E. THOMAS. PWYLLGOR LLENYDDIAETH. Yn ei Adroddiad am y flwyddyn o'r blaen, dy- wedodd eich Pwjllgor y byddai y 4 Blwyddiidur Cynulleidfaol' am eleni yn cynwys amryw well- nntau, megys gwell papyr, rhagorach rhwymiad i'r argraffiad gcreu, ac eglurach a glanach argcaff- waitb, ac y mae'r tystiolaethau ydym wedi dderbyn yn dang03 eia bod wedi ymdrechu cyflawni ein haddewid. Er nad yw byn yn prcfi ein bed wedi cynyrcbu 'Blwyddiadur' perffaith, eto dengys ein bod yn cynyg at y lIôj hwnw byd eitbaf ein gallu a'n defnyddiau, a'n bod yn awyddus iawn i gyhoedi llyfr fydd yn deilwng o'n safle fel Enwad- Yr oedd rhwymiad gwell yn golygu t&l mwy, ac ycbwaneg o dudalenau yn golygu mwy o bris am ei gluda, fel mae y goat o gyboeddi eleni ychydig yn fwy na'r blynyddoedd o'r blaeD, ac i sicrbau yr un elw, dylai y cylcbrediad fod yn fwy eang. Blin genym hysbysu nad yw y cylchrediad wedi bod yn llawn cymaint ag arfer, er fod nifer fawr wedi eu gwertbu. Cyfrifai y dosbarthwyr am hyn trwy ddyweyd fod y Diwygiad yn ei ogoniant a'i nerth yn ystod y misoedd yr arferid dosbaithn y Blwyddiadur, ac wedi Uwyrfeddianu dyddordeb yr eglwysi. Wel, llwyrfoddlonwn i blygu yn llawen a diolchgar i'r fath amgylchiadau eithriadol a bendithfawr. Ond tra yn derbyn yr esboniad hwn gyda boddhad, mentra eich pwyllgor ddyweyd y gellid dyblu rbif y dzrbynwyr gydag ycbydig mwy o ffyddlondeb yn ein heglwysi. Tia y mae llawer o eglwysi ac amryw siroedd yn gwneyd yn ganmoladwy, y mae ereill yn hollol ddifater. Cof- ied pob Annibynwr fod y Blwyddiadur yn eiddo yr Enwad, a phob elw odaiwrtho yn cael ei gyflwyno at Achoeion Enwadol, a'i fod yn cynwys ffeitliiau- y byddai yn werth i bob aelod eglwysig yn yr Enwad eu gwybod. Mae gwerthiant llyfrau Lljthyrau Cymes adwy- aeth yn cynyddu yn raddol. Ymddengys fod yr Eglwysi yn dyfod i ganfod ei werth, ac y mae pob un sydd wedi ei brynu yn ei werthfawrogu. Er hyny, mae canoedd o eglwysi hebddo, a rhai oboaynt yn glynu wrth yr hen drefn o ysgrifenu llythyr i'r rhai fydd yn ymadael, heb anfon gair at yr eglwys y bwriedir ymaelodi ynidi, a thrwy byny i beru fod llawer yn gwrthgilio tra y bydd ereill yo amddifad o'r teyrngarwch hwnw i'w Hundeb a'u Henwad a barai iddynt ei gefnogi yn byn o beth. Credwn mai mintais fawr i bob eglwys fyddai mabwysiadu y llyfr hwn y cyfle cyntaf. Hydera eich Pwyllgor y dygir y syniad o gael Hyfrfa mewn man cyfleus i ymarferiad yn fuan, ar4 y credwn y byddai hyny yo fantais i'r llyfrau gyhoeddir yn awr, ac befyd i serbou mabwys'adu y rhan arall o'n rbaglen yn y dyfodol agog. BEN EVANS, Ysgrifenydd. ADEOCMAB PWYLLGOR Y CANIEDYDD CYN- ULLEIDFAOL,' A CIIANIFD-YDD YR YSGOL SUL,' AM Y FLWYDDYN YN DIWEDDtJ MAWRTR 31AIN, 1905. Bu y flwyddyn ddiweddaf yo flwyddyn eithii- adol yn banes y I CAniedydd Cynulleidfaol,' ar gyfiif yr ychwanegiid neilldud yn y galw am dano. Yn mhob cyfuadeb yn N Jhymru, odcigerth un, fe wettbwyd mwy o gopiiu nag a wertbas:d mewn unrhjw flwydiya o'r blaen, I ag eithrio y flwyddyn gyttaf ar ol i'r llyfr ddo'd o'r Wafg. Diau ftd hyn i'w briodoli i'r Diwygiud yn fwy nag i ddim arall. Yr oedd nifer y copiiu a werthwyd yn 19,430; mwy nag yn y flwyddyn o'r blaen o 5,665. Gwna byn gyfanrif y gwertbiiiit mewn deng mlynedd yn 186,000 o gopian. Gwerthwydo 'Ganiedydd yr Ysgd Sul.' 3,921 o goji u, yn gwneyd cyfanrif o b:ou 31,500. Dengys y cylrif bwn ftd caimdaeth y cjsegr yn caelaylw cytyddol yn ein cynulltiifaoedd. Dymunwn adgofij eii cantorion fod niferdda ar law o'r pedair rhlln o Lyfr Tonau Cenedlaethol y diiveddar Dr J jseph Parry, y rhai a brynwjd gan y Pwyllgor. Hefyd, nifer o gopiau o'r an- tbemau, yn y rhanau byny a gyboeddasid ar waban ganddo. Gall y rhai a ddewisant, gael y copiau bya gJda pbarseli o'r I Caniedyddiov,' ac ar yr un telerau. Mae mynegiad y Trysorydd o gyfrif A :aaol y flwyddyn fel y canlyn f CAMIEDYDD CRNULLELDFAOL A GHAN. IEDYDD YR YSGOL SUL. Cyfrif y Trysorydd am y flwyddyn yn diweddu Mawrth 31aiu, 1905. DERUYNIADAU. £ s. c. Gweddill yn y Bane, Mawrth Slain, 1904 658 7 9 Gwertbiant y ddau Ganiedydd £ s c. Cyfuudeb Meiiiou 101 10 9 Arfon 88 3 3 Lleyn so Eifiotiydd 58 9 11 ML n 37 12 8 Maldwyu 49 9 2 „ Dinbych a Fflint 85 12 10 Lerpwl a Manchester.. 35 11 1 „ Llundain 19 4 10 Lleoedd ereill. 29 15 7 —• 505 10 1 Cyfundeb Aberteifi 91 1 10 Brycheiniog. 26 5 2 „ Uaerfyrddin (Dwyr.). 126 19 2 „ Oaerfyrddin (Gor.) 51 17 7 „ Morganwg (Deh.) 130 7 5 Morganwg (Dwyr.) 294 17 9 Morganwg (Gog.) 199 10 6 Morganwg (Gor.) 273 13 10 Myn-vy 40 5 0 Penfro 29 19 11 Rhanau o lyfrau Dr Parry 0 5 0 1265 3 2 O'r America, trwy law y Parch D. Jones 39 0 0 Am gaziiatad i argraffu tonau 3 15 0 Llog y Banc n 1 10 £ 2482 17 10 TALIADAU. X s. c. Novello a'i Gwmni, Llundain, am argraffu a rhwymo, &c. 746 17 8 Sutton a'i Gwmni, cludiad- 6'3 10 8 Oomisiwn a threuliau yr Ysgrifenydd 70 6 8 Am donau y diweddar Dr Joseph Parry 200 0 0 Treuliau Cyfreithiol 5 3 6 Golygwyr Cerdderol 20 0 0 Treuliau Pwyllgorau a'r Golygwyr 11 12 9 Hysbysebu so Argraffu 9 3 6 Tan-Yswiriant <it 6 17 6 Treuliau Archwilio 5 5 0 Uomisiwn y Bane 1 3 0 Gweddill mewn llaw, Mawrth Slain, 1905 .1342 17 7 I have examined the above Account with the Vouchers, and Books, relating thereto, and find the same, correct. (Signed), EDGAR L. PKOBERT ,Auditor. Pentre, Bhondda, 29th June, 1905. X2482 17 10 Gwelir f Id gweddill sylweddol mewn llaw, a barnodd y Pwyllgor mai doeth fydd rhanu y gyf- ran helaethaf ohono cydrhwcg y gwahanol Gyfun- debau yn ol fel y dirptra y Trust Deed. G wd w yd y gellir cymeryd cbwe' swllt ac wyth ceiniog yn y bunt ar gyfamwm y gweithiant or y rbanwyd ddiweddaf ddwy llynedd yn ol yn safon y rhanial hwn. Dvw cyt'ian pob Cyfundeb telly rr BWIH a ganljn: — £ s. c. Cyfundeb Meirion 63 17 8 Arfon 54 17 0 Lleyn ae Eifionydd 32 15 0 Mori 25 13 7 „ Maldwyn 27 19 3 Dinbych a Fflint 53 1 9 Lerpwl a Manchester 21 12 11 „ Llundain 11 14 4 „ Aberteifi 55 18 9 Brycheiniog 11 4 7 Caerfyrddin (Dwyreiniol) 78 0 10 „ Oaerfyrddin (ijorllewiuol) 33 14 6 Morganwg (Deheuol) 73 4 11 „ Morg.nwg (Dwyreiniol) 170 3 >0 Morganwg (Gogleddol) 111 3 5 illorganwg (Gorliewiiiol) 138 12 2 "Mynwy 20 1 4 "Penfro 15 1 0 X998 16 0 Arwyddwyd OWEN EVANS, Cadeirydd. JOHN PARRY, Tryso ydd. J. MACHHETH REES,) r D. A. GRIFFITH, Ysgn, Gorphenhaf lOfed, 1605. ADRODDIAD YR YSGRIFENYDD YSTADEGOL. CYNYDD EITHRIADOL. Gyda chalon Iawen, ac mewn ysbryd gwresog, y dymunaf gyflwyno i'r Gynadledd y pedwerydd Adroddiad hwn fel Ysgrifenydd Ystadegol yr Undeb. Ni chafodd Ysgrifenydd Ystadegol yr Enwad er- ioed o'r blaen yr anrhydedd a'r pleser o gj 11 wyno Ad- roddiad tebyg i'r un y daw i'm rhan i'w gyflwyno i chwi eleni ond gellir dysgwyl y bydd yr Adrodd. iad am y flwyddyn hon yn fwy rhyfedd, yn gyfoeth- ooach o Ifeithiau gogoneddus, ac yn cynwys mwy o banes y cofadeiladan a godwyd gan ras yn mhob rhan o'r Dywysogaeth na'm hadroddiad hwn o'r hyn a wnaed yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, Gwyr pawb ei fod yn golygu Ilawer o lafur i gasglu cyfrifon eglwysi yr Enwad at eu gilydd, a'tt cael yn weddol gywir ond goddefer i mi i ddyweyd na theimlais erioed gymaint o fwynhad sanctaidd wrth geisio gwneyd math o reeorcl o waith gras a tbrugaredd ag a deimlais y flwyddyn hon. Dywedir yn ami mai sychion ydyw fifugyrau, ond teimlwn fod ffugyrau yr Ystadegaeth eleni mor gytes ac mor llawn o fiwsig byd arall, fel y methwn gael papyr digon da a digon glan i'w gosod i lawr, a theimlwn y dyiwn gael rhywbeth heblaw inc du i groniclo ffeithiau mor wynion. inc du i groniclo ffeithiau mor wynion. Pleser ydyw darllen y nodia.dan a ddaeth yn ol o'r rhan fwyaf o'r Cyfundebau. Y maent yndebyg i ddarnaa o rai penodau yn Llyfr Actau yr Apos- tolion, Amser a gofoi a balla i mi i'w hadrodd yma; ond gan ein bod yn cyfarfod yn sir Fynwy, a chan mai Mynwy fu yn siglo cryd Annibyniaeth Cymru, goddefer i mi i pyfeirio at y gair a ddaeth ataf am eglwysi Cyfundeb Cymreig Mynwy. Y mae fel hyn:- Da genym weled arwyddion fod y Diwygiad yn help mawr i eglwysi eia Cyfundeb i benderfynu cwestiwn yr ieithoedd mor heddychol. Oherwydd brwydran y ddwy iaith, gwyddis fod llawer o'r hen eglwysi fu gvnt yn nifevus wedi niyiaed yn gy- mharol is el. eithr erbyn hyn y maent unwaith eto wedi cael gafael ar y werin trwy gymhorth y Di- wygiad a'r iaith Saesoneg. Bydd y rhai hyn yn fuan mor lluosog ag y btiont yn nyddiau eu gogon- iant Oymreig. Pwysicach crefydd nag iaith.' Cyfundeb Lleyn ac Eifionydd oedd y Cyfundeb cyntaf i gael yr Ystadegau at eu gilydd eleni. Ond ar ei sawdl, daeth adroddiad sir Aberteifi Gogledd Morganwg yn drydydd. a Dinbych yn ei ddilyn yn agos. Daeth y diweddaf i law un diwrnod cyn yr Undeb, dan waeddi, Pecbais! Ac er ei bod yn unfed awr ar ddeg, ni chauwyd y drws yn ei erbyn. Dengys y cyfrifon fod yr eglwysi wedi cynyddu yn fawr meVln gwahanol gyfeiriadau, ond nid yn mhob cyfeiriad. Llundain. -Deil yr eglwysi Cymreig yn y Brif- ddinas eu tir yn dda. Nid oedd dylanwad y Di- wygiad wedi eu cyrhaedd cyn dechreu y flwyddyn i hon. I Lerpwl, Manceinion, Sfc.—IVm hysbysir fod yr eglwys Gymreig yn Consett wedi peidio a bod er's peth amser, ac fod ambeuaeth am fodolaeth un neu ddwy o'r eglwysi Cymreig ereill sydd ar wasgar yn Lloegr. Ceir cynydd o 307 yn rhif yr aelodau, 537 yn rhif deiliaid yr Ysgol Sabbathol, a 330p yn nghyfanswm y casgliadau. Gogledd.—Ceir cynydd yn rhif yr aelodau yn holl Gyfundebau y Gogledd ond eglwysi 8eisonig Din- bych a Memonydd, He y ceir ychydig o leihad a ctaeir cynydd yn rhif deiliaid yr Ysgol Sabbathol yn mbob Cyfundeb ond Moil a Chyfundeb Cymreig Fflint. Nid yw y lleihad yn y ddau le hyn ond ychydig. Y nifer dderbyniwyd fel jffrwyth y Diwygiad yn ystod 1904 oedd 583 ond y mae cyn- hanaf toreithiog wedi cael, ac yn cael ei gasgln yn ystod y flwyddyn hon. Cyfanrif y cynydd yn rhif