Y Tyst

GEORGE MULLER. GWEDDIWR HYNOTAF Y GANRIF DIWEDDAF. GAN Y PARCH G. PARRY, LLANBADARN. PENOD XLII. mhea ychydig ar ol tair blynedd ar ol ail "fiodas Mr Muller, yn Mawrth, 1874, cymer- Jyd Mrs Muller yn glaf iawn, ac yn mhen dau ddiwrnod yn ddiweddaracli, ya wael iawn. Ar bod am tua pythefnos torodd gwaed yn ci "^est, yr hyn barodd iddi gael ei dwyn i byrth tnarwolaeth. Ond bywiogodd, eto yr ydoedd y clefyd,a rhyw anesmwythder a diffysgcwsg, yn 8'ynu wrthi, hyd nes yr ydoedd yn ymddangos "edi cael ei dwyn yr ail waith i ymyl pyrth Illarwolacth. Yn wir, yr ydoedd ei nerth wedi cymaint, fel yr oedd mor isel, fel erbyn r^brill 17eg, y dy wedodd y meddyg mwyaf prof- ^dol yn LlundaiD, nad oedd erioed wedigweled Deb wedi gwella wedi bod mor isel ag ydoedd A.c fel hyn, y drydedd waith, ar ol i bob gobaith dynol golli ei afael. Ac eto, mewn atebiad i weddi, fe adferwyd M rs Muller. Ac erbyn diwedd mis Mai, fe'i cymerwyd hi ymaith daith i lan y mor, i newid awyr, ac felly daeth yn gryfach bob dydd, hyd nes yr ydoedd ^edi cael adferiad hollol i'w chynefia iechyd. fel hyn yr arbedodd yr Arglwydd ei bywyd j f°d yn gwmni i'w phriod yn ystod y blyn- ^doedd hyny y bu ar ei deithiau cenadol, trwy ra\ y galluogwyd ef i ddwyn y fath dystiol- JetU i'r byd. Ac fel h}rn fe ganfyddodd y g\vr i Dduw fod cysgod yn mhob ystorm yn ■^uw. «Fel cysgod craig fawr mewn tir tychedig.' 0 Y CYFNOD I DDWYN TYSTIOLAETII I FYD EANG. Mae atebiad gwirioueddol Duw i wcddiau yn .Joych yn ymddangos yn wrthodi'ad. Clyvv *e y llais sydd tufewn i'r dymuniad allanol. c Y iuae Efe yn ateb yn ol meddwl yr ysbryd ya hytrach na geiriau anmherffaith, trwy ba rai Y raae y dyhead ya cael ei fynegi. Pa fodd by,Qa, y mae Ei ddoethinob anfeidrol Ef ya 4'?veled y gall y fendith fwyaf dd'od yn e'ddo i 11" trwy atal oddiwrtliym y daioni Ileiaf fylddom ?ll ei felly y mae pob gweddi wir- gelsio Re ddot yn ymddiried ynddo Ef, am iddo ?oddi Ei atebiad Ei Hunaii. Nid yn ein ffordd III, Leu ein hamser, nae hyd yn nod ya ol y dy-- r4u'aiad a,, a fyddom wedi ei roddi, ond yn 9 hytrach yn ol yr ocheneidiau auhraethadwy fiddo ynora ni, pa rai y gall Ef eu deall yn well Ila Y gallwn ni. ?lediodd.illonica, mam Augustine, gyda Duw ap i'w mab afradloii beidio myned i Rufaiii. Y garthfa anwiredd hono; ond caniatawyd iddo fy,ed ae fel hyn daeth i gysylitiad Ag Ambrose, esgob lNlilaD, trwy offerynoliael?lh yr hwu yr ar- gyhoeddwyd ef. Gwrandawodd Duw ar ddy. 7?1113iad y fam, tra ar yr un pryd y gwrthododd 61 chais. ei l?an cldarfti George Aluller-, bum' waith ar ol ca argyhoeddiad, gynyg ei hunan yn genadwr, liodd Daw ei ffordd ef; ond yn awr, pan yr "Lldd Yri driugain a phump oed, yr ydoodd ar 9OL'Iiatau iddo, mewn ystyr nad ydoedd efe erioed wedi breuddwydio. Cael bod yn gen- 4dwr i'r byd. Yr ydoedd o ddechreuad ei W'i'lidogaeth wedi bo(I yn fwy neu lai o breg- 't4wr t(.ithiol. Nid yehydig amser a dreuliodd Y'l i4lirydain, ae ar y Cyfaiidir, ond yn awr yr Y40edd of i fyned i leoedd tuallan, a threulio y ?4 'll fwyaf o ddwy flynedd ar bymtlieg i dd,,?yll tvstiolactli i Dduw gydd yn gwrando giveddi C'irn,.?rodd y teitliiau conadol cang hyn bryd- "al'I'l bywid defryddiol Alr i'vluller, o 1875 byd 1892.. Cyrhaeddasant y rhan fwyaf o Ewrop, Aliae?ica, Asia, Affrica, ae Awstralia, a buasent Y'ddynt eu hunan yn Ilawn digon o waith yn y 8L)d Oes. iAIeddent awgryiuiadau hynod. '4 ?ira yn 1874, yr ydoedd oherwydd lies 'echyd uller yn cael ei orfodi i fyned ilnewid Yr ydoodd yn pregethu yn yr Isle of ?wiy?r?t? DywedQdd brawd aawyl 0 Cxri5tiott wrtho, yr hwn ydoedd ei hunan yn un o brofiad helaeth, pa fodd yr ydoedd efe wedi treulio y dydd hapusaf yn ystod ei holl oes, a gwnaeth y sylw hwn, yn nghyda sylwadau eyftelyb blaenorol, y fath argraff arno ef, fod yr Arglwydd ar fyned i'w ddefnyddio ef yn offeryn i gynorthwyo credinwyr tuallan i Bryste fel y pen- derfynodd o hyn allan na wnai gyfyngu ei lafur tufewn i Bryste mewn gair ac athrawiaeth, nac i unrhyw un lie, ond myned i ba le bynag yr agorai drws iddo i ddwyn ei dystiolaeth, ac wrth bwyso y cwestiwn hwn yr ydoedd yn ar- gyhoeddedig o saith o resymau, neu amcanion, y rhai a'u hnrweiniodd i gymeryd y teithiau hyn. 1. Pregethu yr Efengyl yn ei symlrwydd, ac yn neillduol i ddangos pa fodd y mae iachawd- wriaeth yn sylfaenedig, nid ar deimladau, nag hyd y nod ar flpydd ond ar waith perffeilhiedig Crist. Fod cyfiawnhad yn eiddo i ni y fynyd y credom, a'n bod i hawlio ein lie fel rhai cymer- adwy yn yr Anwylyd, heb dalu dim sylw i'r ystad fewnol o deimladau neu gyffroad. 2. I arwain credinwyr i wybod eu bod mewn ystad gadwedig, ac i sylwedàoli eu bod yn sefyll yn Nghrist. Mae nifer fawr nid yn unig o ddysgyblion, ond hyd y nod bugeiliaid a phreg- ethwyr eu hunain yn amddifaid o heddwch gwirioneddol a llawenydd yn yr Arglwydd, aco ganlyniad yn analluog i arwain ereill i fod yn feddianol ar heddwch a llawenydd. 3. I ddwyn credinwyr yn 01 at yr Ysgryth- yrau, i chwilio y Gair, a chanfod ei drysorau cuddiedig, i brofi pob peth wrth y Graig Ddwy- fol bon, a dat yn ddiysgog wrth yr hyn yn unig a ddeil y prawf hwn ei wneyd yn destyn dydd- iol i'w fyfyrio ac archwiliad gweddigar mewn trefn i'w droi ef i ufudd-dod dyddiol. 4. I anog yn mhlith holl gredinwyr gariad brawdol, i'w harwain hwy i wneyd yn llai bethau nad ydynt yn bethau anhebgorol angen- rheidiol, yn mha rai y mae dysgyblion yn gwa- haniaethu, ac i wneyd mwy o bethau mawr anhebgorol angenrheidiol pethau sylfaenol y gwirioneddau, yn mha rai y mae yr holl wir gredinwyr yn unol, i gynorthwyo pawb sydd yn caru ac yn ymddiried mewn un Arglwydd i godi uwchlaw rliagfarn sectariaeth gul, a phethau sydd yn rhwystro cydgymdeithasu. 5. I gryfhau ffydd credinwyr, calonogi ym. ddiriedaeth mwy sylwcddol a diysgog yn Nuw, ac mewn modd neillduol mewn sicrwydd y gwna Duw waredu y crediniol a fyddo yn syl- faenedig ar addewidion amlwg. 6. I anog ymneillduaeth oddiwrth y byd, a bod yn farw iddo, ac felly i beru fod cynydd mown meddyliau nefol yn mhlith plant Duw, ac ar yr un pryd rybuddio rhag eithafion pen- boeth a gormodedd, fel y mae rhai yn dywedyd eu bod wedi cyrhacdd perffeithrwydd di-bechod tra yn byw yn y cnawd. 7. Yn ddiweddaf i osod gobaith y dysgyblion ar ddyfodiad gwynfydedig yr Arglwydd Iesu, ac mewn cysylltiad a hyny i'w haddysgu mewn perthynas a chymcriad gwirioneddol yr oruch- wyliaeth hon a pherthynas yr eglwys a'r byd yn ystod cyfnod y casglu i fewn briodasfcrch yr Oen. Gellir talfyru y saith amcan hyn fel hyn :— Amcan Mr Muller oedd arwain pechaduriaid i gredu yn enw Mab Duw, ac felly i fod yn feddianol ar fywyd tragywyddol, a chynorthwyo y rhai oedd wedi credu felly i beru iddynt wybod fod y bywyd hwn ganddynt yn awr, i'w dysgu hwy i adeiladu eu hunain ar eu ffydd mwyaf sanctaidd trwy chwilio yn ddyfal i Air Duw, a gweddio yn yr Ysbryd Glan, fel y delo y bywyd hwn yn fwy a mwy o feddiant gwir- ioneddol, a meddiant ymwybodol, i argymhell yn mhlith yr holl ddysgyblion undeb yr Ysbrycl a'r cariad, yr hwn ydyw rhwymyn perffeitli- rwydd, ac i'w cynorthwyo i ddangos y bywyd hwnw ger bron y byd, i'w cefnogi i ddiwyllio type o gymeriad annacarol ae ysbrydol, y cyfryw ac a fyddo yn eydymffurfio a bywyd Duw ynddynt hwy, i'w harwain hwy at weddi y ffydd yr hwn sydd y naill a'r Hall yn argraffiad ac yn ymeangiad o fywyd ffydd, ac i gyfeirio eu gobaith at ymddangosiad diw- eddaf yr Arglwydd, fel y byddo iddynt buro eu hunain, megys y mae Efe yn bur, a marchnata hyd oni ddelo. Yr ydoedd Mr Muiler fel hyn yn ymroddi ei hunan i ddau beth—efengyl- eiddio ac adeiladu ar raddfa ogyhyd a'i gariad at fyd marwol, fel yr oedd cyfleusdorau yn caniatau i wncutbur da i bob dyn, ac yn noill- duol i'r rhai hyny ydynt o deulu y ffyddt Ac am y teithiau cenadol meithion a phrysur hyn, nid ydyw yn angenrheidiol end rhoddi brasluniad neu ragolwg. Mae Mawrth 2Cain, 1875, yn ddyddiad pwysig iawn, oherwydd y mae yn nodi allan yr adeg y cychwynwyd. Mac efe ei hunan yn ei alw yn ddechreuad ei deith- iau cenadol.' Aeth o Bryste i Brighton, Lewes, a Sunderland. Ar y ffordd i Sunderland, preg- ethodd i gynulleidfa fawr yn Nhabcrnacl Mr Spurgeon ar ei gais, ac oddiyno i Newcastle-on- Tyne, ac yn ol i Lundain, pryd y siaradodd yn Mildmay Park Conference, Talbot-road, Tabcr- nad, ac Edinburgh Castle. Dibenodd y daith hon Mehefia 5ed, ar ol traddodi deg-a-thriugain o anerchiadan cyhoeddus yn ystod tua deg wythnos. Pan aeth llai na chwech wythnos heibio, ar Awst 14eg, dechreuwyd yr ail daith. Ar yr achlysur hwn, y peth a'i tueddodd i fyned oedd awydd dilyn Mri Moody a Sankey yn y lleoedd hyny y buont yn cario yn mlaen eu diwygiadau grymus. Yr ydoedd yr amser byr oeddent yn aros yn y gwahanol leoedd yn peri nad oeddent yn gailu arwain y dychweledigion i afael gwyb- odaeth uchel ac eang am waith gras, ac yr oedd yn ymddangos fod galwad am ryw addysg gymhwys i gadarnhau yr ychydig gredinwyr hyn mewn bywyd o ufudd-dod ac o ganlyniad fe ddilynodd Mr Muller yr efengylwyr hyn yn Lloegr, Iwerddon, ac Ysgotland, gan aros yn mhob lie o wythnos i chwech wythnos, gau geisio dysgu ac adeiladu y rhai oedd wedi cael eu dwyn at Grist. Yn mhlith y lleoedd yr ym- welodd efe ar y neges hon yn 1875 ydoedd Llundain yna Kilmarnock, Salwaten, Dundee, Perth, Glasgow, a Kirkcntilloek yn Ysgotland a Dublin yn yr Iwerddon. Yna dychwelodd i Loegr. Aeth i Leamington, Warwick, Kelin- worth, Coventry, Rugby, &c ac mewn rhai amgylchiadau, yn nodedig yn Mildmay Park, Dundee, Glasgow, Liverpool, a Dublin, yr oedd y cynulleidfaoedd yn rhifo o ddwy 61 i chwe' mil. Yn mhob lie fe ddaeth bendith gyfoetbog oddiuchod. Cyrhaeddodd yr ail daith hyd ddechreu y flwyddyn 1876. Bu yn Lerpwl, York, Kendal, Carlisle, Edinburgh, Arbroth, Montrose, Aberdeen, a lleoedd ereill a phan y terfynodd yn Ngorphenhaf, ar ol parhau am yn agos i un mis ar ddeg, yr ydoedd Mr Muller wedi pregethu o'r hyn lleiaf dri chant a thri- ugain o weithiau, ac ar gyfartaledd un bregeth j bob dydd, a hyny yn cynwys y dyddiau oedd yn eu treulio i deithio. Yr ydoedd y llafur hwn mor dderbyniol a buddiol, fel yr oedd dros gant o wahoddiadau ya cael eu cy mhell arno ef, fel y gorfu iddo eu gwrthod. Y drydedd daith oedd i'r Cyfandir. Cynwysai yn agos yr oil o'r flwyddyn 1876-1877. Diweddai Mai 26ain, 1877. Bu yn Paris, amryw leoedd yn Switzerland, Prussia, Holland, Alsace, Wurtenburg, Baden, Hesse, Darm- stardt, &o. Traddododd dros gant o anerch- iadau, a hyny mewn tua deg-a-thriugain o ddinasoedd a phentrefydd, ac yr ydoedd wedi cael ei withocid i bob un o'r lleoedd trwy lytbyr. Pan derfynodd y daith hon, yr oedd mwy na thriugain o wahoddiadau yn aros heb igael eu derbyn, a chanfyddodd Mr Muller ei fod trwy ei waith a'i ysgrifeniadau yn hollol mor adnabyddus ar y Cyfandir yn y gwledydd lie yr ymwelodd a hwy ag yr ydoedd yn Lloegr.