Y Tyst

CYDNABOD CYDYMDEIMLAD. At Olygydd y Tyst. Syrt,-Dymuna Mis Jooes, Hawen Hall, drosti ei hun, a thros y teulu oIl, ddioicb yn gyn's i bawb a ysgrifenasant iamlygu eu p-treh i'r ymad- awedig, yn ngbyda'u cjdymdeimlad A'r byw yn eu profedigaeth chwerw. Mae y llythyrau ll'ioscg byn yn ffynonell o gysur mawr iddynt, a chtdwir bwy yn barcbus yn mhlith trysorau gwerthfawr- ocaf y teulu. Hawen. DAN EVANS.

COLEG CAERFYRDDIN A'R PARCH J. TOWYN JONES. At Olygycld. y Tyst. Syn,-Dyratinaf a diolchaf am ychydig o ofod prin a gwerthfawr y TYST er diolch yn wresog i'r o Parch Towyn Jones am sefyll mor ddewr au mor deg dros hawliau ac egwyddorion Annibyciaeth mown perthynas ag awdurdodaii Undodaidd Coleg Caerfyrddin. Fe gofia y darllenwyr fod ymrldygiad ac jaith y troffeswr Jones fel Cadeirydd Pwyllgor Addysg Sir Craeifyrddin wedi ca,el sylw PwyUgor Blynyddol yr Annibynwyr mewn perthynas a'r Ooleg. Er fod yr Athraw gwybodus wedi defnyddio iaith angharedig, loegys I it iijust, unchristian, immoral, and cowardly? am wrthwynebwyr dewraf y Ddeddf anonest, eto apeliodd y Pwyllgor Annibynol at yr eglwysi am gyfranu hyd eithaf eu gallu er cynal y myfyrwyr Annibynol yn y Coleg. Credem fod y frwydr yn gorphen ar hyn—y tan j yn diffodd, a'r mwg yn diflanu; ond Oeh ni, Wele yr awdurdodau yn Llundain yn cyfeirio llythyr at Ysgrifenydd Annibynol y Coleg yn ein hysbysu fel Annibynwyr nad oes hawl genym i drafod lnaterion gwleidyddol, &o., o fewn terfynau y Coleg Bin lie ni ydyw trafod materion atianol er cynaliaeth ein myfyrwyr yno. Dyna beth yw rhoddi y gag gydfig awdnrdod, a'r mmzlc gydag arddeliad, ar Annibynwyr Cymru Atebodd Mr Towyn Jones (drwy y South Wales Daily News, macs y frwydr ar hyn o bryd) mor nerthol nes chwalu caerau yr ymosodwyr, ac ysgrifonodd yr Hybaroh Lewis James, Narbertb, lytbyr caredig a di-droi-yn-ol. Ni synem i welecl y Pvoff. Kori Evans yn cyfeirio tanbelenau ei logic (?) at Mr Towyn Jones, er mai Mr Kori Evany fn yu traethu ei farn ar Brotestan- iaeth Ei Rhagolygon a'i Pheryglon,' yn yr Undeb yn Maestcg Ond os yw Proff. Keri Evans yu credu fod ymddygiad Pwyllgor Annibynol Coleg Caerfyrddin yn foddion i gynyddu casgliadau yr eglwysi tuag at y Colog, yn sier, parod ydyw yr eglwysi i dderbyn yr hev, ac ni raid aros yn hir am y canlyniadau Cafodd y Proff. Keri Evans gefnogaeth worth- fawr (?) ei gyd-athraw, y Proff. Weatherall (Undodwr) yn yr ymosodiad ar Mr Towyn Jones, ao awgryma y brawd dysgedig hwn, pe y gelwid cyfarfod o'r tanysgrifwyr y diddvmid y penderfyn- iad o gondemniad ar Proff. Jones ar unwaith! Poor fellow Cychwyniad Coleg Caerfyrddin fu Ysgol (Academy) y Parch Samuel Jones, M.A., un o'r dewrion anfarwol a gofnodd ar yr Eglw ys Wladol, pryd y pasiwyd y Ddeddf Unffutfiaeth fytbgofiadwy, ac y mae ymddygiad Undodiaid awdurdodol Coleg Caerfyrddin yu mhoethder brwydr ein hegwyddor- ion fel Ymneillduwyr a Phrotestaniuid yn erbyn y dreth ofieiriadol-Babyddol drwy y Ddeddf Addysg newydd yn sarhad ar goffadwriaeth Samuel Jones, Brynllywarch, Nid Annibynwyr Cymru a wnant ymuno i botri ar ei fedd Aed y Parch J. Towyn Jones rhagddo yn ddewr ac yn galonog, y mae Euwad cyfan yn curo ei gefn yn gefuogol a diolchgar. Brwydr egwyddur ydyw— ymladd am ein bywyd yr ydym. Os ydyw Undodiaid dysgedig Llundaiu fel awdur- dodau Coleg Caerfyrddin am actio yn Doriaid drwy gefnogi Chamberlain a Balfour, a thalu treth or cynal sectyddiaeth yr Eglwysi Gwladol a Ehab- yddol, pob peth yn dda—nid ydym am eu rhw ystro ond os am roddi gag ar Bwyllgor Anni- bynol y Coleg, a rhoddi y muzzle ar yr Enwad Annibynol mewn perthynas a'r Coleg, y maent yn camgymery'l yn ddirfawr Aberthwn y Coleg cyn byth yr aberthwn ein hegwyddorion, a gwell digio Undodiaid dysgedig na bradychu Ymneillduaeth a Phrotestaniaeth. Os ydyw terfynau y Colegdy yn le rhy sanctaidd i drafod mater mor hanfodol i'n bodolaeth, beth pe byddai y Cyfarfodydd Chwart- erol yn pasio penderfyniad o anghymeradwyaeth ar yr awdurdodau, ac o gymeradwyaeth i'r Parch J. Towyn Jones am ei lythyrau diguro ? TANXSGRIFIWK.

ADOLYGIAD. COFTANT Rru1 GWESYN JONES, D.D., LL.D., Utica, New York, gyda 5 o ddarlunialt. Dan oli/giaeth y Parch 14). R. Edwards (Glanllafar), Granville, N. Y. Meivn Llian, 3s 6c. Diau nad oes un gangen o lenyddiaeth yn fwy dyddorol no. addysgiadol na'r fywgraffyddol, ac nis gall dim feddu tueddiad cryfach i ysbrydoli a gwroli dynion ieuainc awyddus am ragori na dar- llen banes dynion galluog a da fuont fuddugol- iaethus yn ymdrech fawr bywyd a waith. Bydd i hyn yn fynych br. fi yn foddim effeitbi(I i ddwyn allan yr hyn oedd o'r biaen yn guddiedig ynddynt, ac i'w galluogi i edrych av fywyd o safbwynt ac mewn goleuni newydd. A graddau llwyddiant bywgraffiidau i wneyd hyn ydyw mesureu gweith a'u teilyngdod. Ar y cyfrif bWIl edrychwn er y bywgrafStd ger ein bron o'r diweddar Ddr Rhys Gwesyn Jones yn ychwanegiad gwerthfawr et leuyddiaeth fywgrnffyddol Gymreig. Mae y ffaith i amryw o'r penod:>u gael eu hve- grifenu gan wahanol awdwyr yn ei gwneyd yn anmhosibl i'r llyfr fod yn gyfanwaitb, ac yn peri fod ynddo ail-adroddiadau. Anffawd ydyw byn. Ddfnyddiau i'r Cofiantydd ydyw llythyrau ac eithyglau oddiwrtb gyfeillion i'w defnyddio yn y gwaith, yn gyffelyb fel y defnyddir meini mewn adeilad gan yr adeiladydd. Mewn rhai manau buasai yn ddymunol pe buasai y G.lygydd weli cymeryd ei ryddid i adael rhai brawddegau allan a gwella yr iiith mewn manau ereill, Ond ar y cyfan coir yn y Cofiant ddarluniid gwych o gymeriad, bywyd, a gwaith y gweinidog rhagorol hwn i Grist. Rhenir y gwaith i ddwy ran y gyntaf yn cynwys banes ei fywyd yn Nghymru a'r ail ei fywyd yn America o 18(;7 hyd ei farwol- aeth yn 1901. Ya yr ail beno.1 rhydd y Parch D. Williams, D,D., Llauybyther, bortreiad byw ohono yn y dyfyni:id byr a 1!í1nlyn: Y l' oedd yn gymeriad gwreiddiol yn lliwn iawn o codwedci >n unigolrwydd personol, a byny yu hollo! naturiol, nid tnvy ymestyn at fod yn wahanol i ereill. ond tnvy ddadbly^i.id naturiol esmwyth ac anymwy- bodol iddo ei bur, ac yr oedd yn gwneyd hyny yn y fath fodd ag oedd yn fantais iddo ei bun fcl meddyliwr a pbregethwr, ac nid oedd chwaith yn Cre;i rhagfarn na gwrthdystiad mewn cymdeithss yn ei erbyn. Yr oedd yn byw, symud, a bod yn mbob man. yn mhob cylch, a cbyda phob gwaith fel y gwuaeth Duw (f. Yr oedl hefyd yu gryf iuvn yu ei h dl nodweddion as benig—jryf ofeddwl ewyllys, pendeifyniad, ac argyhoeddiadau. Nis gallasai neb ddyfod i gyffyi,(Id;nd cymdeithasol a meddyliol â ef heb deimlo dj lan wad ei gryfder, a cbnel ei feddianu gaa swyn .oi ei nodweddion. With adolygu ei fywyd a chasglu adgofbn o'u cysylitiadau a'u gilydd, yr wyf yn rhwym o gyd- nabod fod ei gymdeithae, ei feddylian, ei ym- ddyddanior, a'i boll ddylanwad, wedi bod i mi yu eHeddiaeth foddylio', foes J, ac ysbrydol yn symbyl ad i fywyd a gwaitb cyhuddus. Yr oedd ei rinweddau a'i rag.,riajthau yn gweithredu fel gWI thryebau amlwg a dysglaer o bvd o llien fy meddwl i ymestyn toag atynt. Nis gelbd ei adnaloJ heb ei edmygu a'i garu fel 'gwr Duw, a gwir gyfaill dyn.' Mor belled ag yr ydym yn cofio, yr unig dro i ui ci we!ed a'i glywed ydoedd pan yn tiaddodi ei ddailith ddyddorol ar G-iru, Priodi, a Byw,' yn y Bila, ttia'r flwyddyn 186G. Mj.e Lhai o'r petbau ddywedodd yn aros yn fyw yn ein meddwl hyd y dydd hwr, no un o'r argrjffi-idau dyfnaf wnaeth arnom oedd ei fod yn ddyn o ddifrif. Yrojdd efe wedi dysgu i ruld uchel y gelf Ddwyfol o daflu ei le sonoliaeth i'w waith, yr hyn sydd wedi gwneyd ei ddyIanwad yn anfarwol a'i goffadwriaeth yn ber r.<glaidd. Yn ychwanegol at y bywgruffiad mae y gyfrol yn cyn wys ddailith y gwrthrych o'r 4 Byd cyn A Ida.' yn nghyda dog o'i biegetbau— chwech yn Gymraeg, a phedair yn Sacsoneg. Rhoddwn un dyfyniad ar Giist yn chwilio am le yn y Byd Nis gall dyn fiteb dyben ei fodol- aeth nes catfo Crist ei dderbyo. Rhoddodd Duw fodolaoth i ddyn fel y byddai iddo fyw i Dduw. Ond yn ei sefyllfa brcsrmcl y mae dyn yn byw yu hollol iddo ei bun. Medlyliweh aai ff( rdd wedi ei gwccyd. Mae, yo dechreu yn mhell oddiwith unrhyw dy nen dref, ac y mae yn dybanu edwaith cyn cyrhasdd unrhyw dy neu dref. Mae yn rhedeg dewy dditrn o dir nad oes neb yn ei breswyli Pn, ddyben mae yn ateb? Dim ya y mesur ileiaf. Mao yr boll lafur a'r draul aeth i'w gwneyd yu gwbl ofer, heb ateb un dyben. Tebyg iawn yw gyda dyn sydd yn gwrthod C ist. Nid yw yn gwasanaethu neb—y c)fan iddo ei bUD. illie y greadigaeth yn ei wasinaethu ef, ond with wceu- tbur hyny mae wedi ei darostwng i oferedd. Mao yr haul ya goleno i ldo, gan ddyweyd, Yr wyf am wasiraethu fy Ngbreawdwr a phob pelydryn ol m goleuni, ond mae y cyfan a loidaf i'r dyn annu iol yn myned i golli. Dywed y ddaear, Yr wyf yn rhoddi fy nghynyrch fel aberth diolch i'm Cre- awdwr, ac yr wyf am roddi y cyfan iddo Ef. Ond mae y cyfan o ddaioni a roddaf i'r dyn yna yn cael ei atal oddiwrth Dduw. Dywed y creaduriaij, Yr ydym yn ddylelwyr o wasanaeth i'n Cieawdwr and tra fyddom yn gwasanaethu y dyn yna, yr ydym yn gwasanaethu gelyn Duw. Fel hyn y mae boll natur yn erbyn dyn tra mae yn eadw Crist allan. Er hyny, y mae e'e yn darostwng hell natut i'r dyn, mown gobaith y gwna ryw dro ai!-uno ei bun ac agor y drws (i Grist ddyfod i mewn. Gwybydd dithau fod daicni Duw yn dy dywys i edifeirweb.' Yr ydym yn cymeradwyo y gyfrol yn galonog i ddarllenwyr y TY&T, yn ceillduol i'n gweinidogion ieuainc a'r myfyrwyr yn eia Colegau. Nis gall un dyn io'ianc ei darllen yn bwyllog ac ystyii.d, heb bendeif,nn ymgysjgru yn llwyr i wasanaethu ei Feistr Dwyfol. Mae gweitbiad y gyfrol yn y wlad hon wedi ei ymdditied i'r Parch W. Glandwr Morgan, Rbaiadr, awdwr y benod ddyddorol ac hanes yr ec;l;vys yn y lie bwnw. Z. M. ♦

'j Most .Nutritious. M G I o,. n fo r t i n g. If. BreaLfast—Supper.

vice versa, ond fedr dyn ddim rhanu ei bun i was- acaethu dan argiwydd, nRC ysgarei bun oddiw th ei swydd a'i ddylanwad. Os aelod Ssneddol yu y Ty, aclod Ssneddol allan ohono hefyd. Frfiut bynag o anrhydedd a dylanwad sydd yn y swydd, y mae hyny yc myned g-yda'r dyn i bob man nc i bob cylch. Fedr y dynion hyn felly ddim liai na thynu i lawr yn y Llys yr hyn a wnant broff, sti godi i fyny yn y Secedd, Be y mae yn llawn bryd i roi ct)p ar beth o'r fath. Nid beio yr ydym ar y dynion hyn am gymeryd ocbr y tafnrn wr y mae ganddynt terffaith hawl i wneyd felly, ond i.id ar draul rnathru dau draed syniadau a tbeimladau yrhai aroddodd iddynt yr nnrhydedd Sene!d d. Hydeiwn fod digon o arweinwyr golcuedig a selog dros Ddirwest yn mhob etholaeth i ni ar ddeall i'r ymgeiswyr Seneddol yn yc ethdiad agoehaol nad yw petb fel hyn i gael pi odclef yn hwy. Os nad ydynt yn Larod i ymwrthol a'r ycbydig geiniocaeb a gant am amddiffiyn y f ni1, 11 1:1 P-1 eu lie yw gwneyd byny yn hysbys i'w ccfnogwy, fel nad ellir beio arnynt. Os nad ydynt yn ddigtn dwfn o argyhceddiad i wneyd byn, a dignn iin- rhydeddus i sefyli ato, yn awr yw yr adeg iddynt sefyll o'r naill du, a rhoi eu lie a'u safls i ereill ag sydd yn barod i wDeya. AmI wg yw oddiwith drafodaeth De Morganwg a Gower, nad oes pdn- der ymgeiswyr teilwng. Gyda Haw, teimlwn awydd i ddyweyd, Iccbyd i galon Brace am yr hyn a ddywedold mewn cyfarfod yn Nahaerdydd i ystyried ei ymgeisiaeth ar berthynas Plaid L'afur a Rhyddfrydwyr. Yn sicr, dylai gwell deilldv. r- beth fod rhyngddynt, ae nid chwareu i ddwylaw y gelyn. 'D"es neb yn gwarafun i'r gweithwyr. gael cynrychiolaeth deg-y mae hanes Mabon a Burns yn cyfiawnhau byn. Ond paham y rhaid diystyru eu cynorthwywyr ? Beth y mae Phid Hafur yn geisio nad yw y Rhyddfrydwyr yn barod i'w cefnogi? Beth yw y gwahaniaeth hanfodol cydrhyngddynt? Efallai y medr Mr Keir H;irdie -y tad bedyddol-ddangos y gwahanaeth. Gellid meddwl y byddai Cymry etholaeth Mertbyr yn dd'gon cenedlgH.)1 a gwladgarol i fynu Cymvo o waed ccoh cyfdn i'w cynrychioli yn Senedd ein gwlad. Pa fodd y gall estron ddeall dyheadau Cymru ? Nid firebrands ceti-onol sydd yn myned i 'godi yr ben wlad yn ei hel,'ond cenedlgarwjr aiddgar fel Lloyd George ac ereill. Dygwyd enw Tom Richards (yr hwn sydd yn fachgen campus) Her bron mwy nag un etholaeth fel ymgeisydd. Ond paham na ddygir ef allan fel ymge'sydd Llafur dtos Fertbyr ? Tylel fod gweithwyr Cynru tnor dlawd o ddynion cymhwys nad allant gap! un o'u gwaed a'u cenedl eu hunain i'w cynrychioli. Myner i bob etholaeth ddynion yn deall an genion y wl-.td-iyui)n sy'n fuddion aberthu er mwyn gwella y wlad yn fasnaebol, addyagol, moeso), a chrefyddol, a tbaler iddynt yn anrhydeddus am eu gwasanaetb. Dyna farn onest CYMRO.