Y Tyst

NYSGRIFIADAU A 4ASGLIADAU AT 'GAPEL 3FFA HIRAETHOG,' LLAN- k N N A N. £ s c Porthdinorwig. 1 2 2J h, etc 0 15 0 I iCross, LIundain 2 2 0 j Llanfairfechan 0 12 7 Arfon Davies. 0 10 0 ilem, Llanbeirs. 0 7 7 ry law Mr Evan Jones, Rhydeidiou-bach— hn Jones, Rhydeidion-bach, Llansannan 1 0 0 fane Jones, eto 1 0 0 jbert Williams, Mount, eto 1 0 0 weddar Mr Bertie Williams, School ise, Llansannan. 1 0 0 j Mrs Roberts, Pencraigfawr, eto 2 0 0 iran Koberts, Plasisaf, eto 0 10 0 Illiam Vaughan, eto 0 10 0 lary Jones, eto 0 10 0 Sarah Parry, Cae'rfawnog, eto 0 10 0 Elizabeth Roberts, Pedw, eto 0 10 0 ichard Poberts, Tycoch, eto 0 10 0 ivid Davies, Gilfach, eto 0 10 0 Kate Roberts, eto 0 10 0 Lloyd, Llechryd, Henllau 0 10 0 »u o dan 10s 6 17 6 j l, Coedpoeth 1 13 0 Mrs Jones, Post Oiffce 0 10 6 Kvans, Naut Mill 0 10 0 au llai 0 17 0 j oliu Griffiths, Brymbo 0 10 0 salem, Pontyberem. 2 15 j G. Griffiths, manager 0 10 6 iau o dan 10s 3 5 6 ahvy 0 10 0 I khouse, Dinbych. Oil 6 ill i'r achos o Liverpool 2 0 0 Jones, 20, Merton-road, Bootle 1 1 0 lamuel Evans, Fforest, Llansannan 0 10 0 symiau 0 11 0 In Swau, Dinbyeh- ircli J. Charles 1 0 6 rohn Lloyd, Post Office-lane 1 0 0, J. Fox, Townsend 0 10 0 1. Hookes-Kennard, chemist 0 10 6 f. Morris Davies, builder 0 10 0 U. Williams, tailor, Chapel place 0 10 0 T. J. Williams, draper 0 10 0 i;iu o dan 10s 4 5 6 antglyn Elenadur Bennett Jones, Ilafod 1 0 0 Henry Jones, Cefn 0 10 0 Owen Roberts, Penybryn 0 10 0 Joseph Davies, Ilhiwiau 0 10 0 Rice Jones, watchmaker 0 10 0 John Roberts. Hafodwen 0 10 0 till 0 10 0 aiau o dan 10s 4 0 0

AT EIN GOHEBWYR. on Lliiv.-Iihosllitierebrtigog -Morris Mvrgan- ynghor Eglwysi Gogledd Gwyr—Cyfarfod Ordeinio n Nhrawsfynydd—Cyfarfod Anrhegu yn Aberafon.

,NEST,Ill'YTH A Vesuvius, y mynydd taullyd, I th eto. Dywedir fod yr olwg arno ar liyn o bryd arllwys hylif o dau allan yn fawreddog, ond y a'r porygl i In niawr yn ofnadwy,

YMNEILLDUWYR A'R SENEDD. MEWN mwy nag un o'n olofnau yr wythnos ddiweddaf, cyfeiriwyd at y mater uchod, a'r sylw sydd wedi ei alw ato gan Mr SILVESTER HORNE yn y Christian World. Ysgrifenodd Mr HORNE lythyr cryf a galluog yn cefnogi mndiad i ddychwelyd rhwng 150 a 200 o Ymneillduwyr i'r Senedd yn F etholiad agos- haol. Cwynai nad yw buddianau arbenig Ymneillduwyr yn cael fawr o sylw gan Ar- weinwyr y 131aid Ryddfrydig, a chondemniai yn Ilym ymddygiad amryw ohonynt yn nglyn a Deddf Addysg. Gwahoddodd awdurdodau y Christian World farn nifer luosog o Arwein- wyr Ymneillduol Lloegr, yn weinidogion a lleygwyr, ar y lljthyr, a danfonodd lluaws. Maent i gyd yn unfryd am y dymunoldeb o gael ychwaneg o Ymneillduwyr i'r Scnedd, ac agos i gyd yn anog gwneyd cyfnewid Deddf Addysg 1902 yn brif gwestiwn yr etholiad nesaf. Parha y llythyrau i ymddangos, a nodweddir hwynt gan yr un unfrydedd a phenderfyniad. Y mae genym ein hawliau elfenol fel deil- ietid a din((syddion.- Y mae genym hawl i ryddid barn ac ymddygiad mewn pethau crefyddol, heb gael ein cosbi mewn unrhyw ffordd, am ein bod yn Ymneillduwyr. Mae argyhoeddiadau crefyddol y tuallan i gylch Deddfwriaeth Wladol. Rhywbeth rhwng dyn a'i DDUW yw ei grefydd, a dylai gael rhyddid llawn yn nglyn a hyny. Gan ein bod yn dwyn ein rhan o feichiau, a gwneyd ein rhan o waith y deyrnas, ni ddylid ar unrhyw gyfrif wrthod i ni yr hawliau elfenol hyn. Nis gall gwlad fod yn deilwng o'r enw I gwlad rydd hyd nes y bo ynddi berffaith gydradd- oldeb crefyddol. Y hyn yn anmhosibl yn aw)-Tra fyddo Eglwys Sefydledig yn ein mysg, ac 11 Y zD uchatiaeth anheg yn cael ei roi iddi mewn gwahanol ffyrdd, rhaid i'r hawliau elfenol hyn gael eu diystyru. Hona y Senedd hawl i lyw- odraethu yr Eglwys Sefydledig. Eistedda ei Hesgobion yn Nhy yr Arglwyddi, yn rhin- wedd eu swydd. Hawl y Prifweinidog yw penodi ei phrif swyddogion. Ymrwyma y Pen Coronog i ofelu am ei buddianau hi. Dyna ein sefyllfa yn awr, er fod llawer achos cwyn wedi ei symud yn ystod y ddwy ganrif -g ddiweddaf. A thra byddo Eglwys Sefydledig t) 9 yn ein mysg, ni ellir llwyr wastadhau pethau. Drwy ymladd y llwyddasom i gael pob gvoelliant.—Gyrfa o frwydro yw eiddo Ym- neillduaeth y deyrnas yma wedi bod. A'i Haw ei hunan y llwyddodd i dori hyny o'i chad- wynau a dorwyd. Bu amser pan na cheid addoli yn gyhoeddus ond yn y Llan, a phan nad oedd caniatad i godi Addoldy Ymneill- dual. Ie, bu amser pan na chai Ymneilldu- wyr ddal unrhyw swydd yn y Llywodraeth, yn y fyddin a'r llynges, ar y fainc, &c. Yr oedd y pethau yma i gyd yn ymyriad n'n hawliau elfenol, ein rhagorfreintiau fel deil- iaid o'r deyrnas, ond drwy ymdrech hir, a phoeth weithian, y llwyddwyd i'w symud. Mae rhediad givelliantau wedi arafu yn f(twr. Yn ystod y pymtheg mlynedd di- weddaf, nid yw ein I-lawliau fel Ymneillduwyr Wedi cael ond ychydig o sylw, n'n sefyllfa. wedi eu gwella ond ychydig. Y mae cynydd mawr wedi bod yn ein hanes yn y deyrnas. 0 ran nifer a nerth ni buom erioed yr hyn ydym yn awr. Yr ydym yn llawer lluos- ocach a chryfach nag yr oeddym ugaiu mlyn- edd yn ol. Ac eto, mae cwrs y gwelliantau Y mneillduol yn y Senedd wedi peidio. Nid yn unig hyny, ond mae ein gwrthwynebwyr wedi ymyflmu yn fawr. Cydnabyddodd y diweddar Archesgob CAERGAIKT, na fedd- yliodd y ceid Gweinyddiaeth i gynyg gosod ar Ddeddflyfr y deyrnas hon mwy, ddeddf yn cynwys rhai o ddarpariaethau y Ddeddf Addypg ddiweddar. Nid oes eisien gwell tystiolaeth i feiddgarwch Eglwysiaeth ddeeh- reu yr ugeinfed ganrif. Mae rhesymau clir am hyn oil.—Achwynir ar Arweinwyr y blaid Ryddfrydig, ac ar Ryddfrydwyr glasdwraidd sydd yn y Blaid. Credwn yn gryf fod seiliau i'n cwynion. Dylasai y BIaid Ryddfrydol fel plaid fod wedi gwrthwynebu y Ddeddf ddiweddaf yma yn llawer mwy penderfynol nag y gwnaeth. Ag eithrio ychydig ohonynt, bychan iawn oedd yr ymdrech a wnaeth y Rhyddfrydwyr oedd yn y Ty. Dengys ffugyrau y rhaniadau yn y Ty, fod Ilawer ohonynt wedi bod yn waradwyddus 0 esgeulus. Nis gellir defa- yddio iaith rhy gref wrth eu condemnio, a dylid dwyn eu hymddygiad i'w gwynebau yn yr etholiad nesaf. ZD Ond mae rhesymau y tu ol i hyn oil, ae nid gwiw dysgwyl i arweinwyr y BIaid Ryddfrydig wneyd yr anmhosibl. Lleihaodd cwestiwn Ymreolaeth i'r Iwerddon rif y BIaid Ryddfrydig yn y Senedd bymtheg mlynedd yn ol nes ei gwneyd yn rhy wan i ddim. Oddiar hyny hyd yn awr, ychydig sydd wedi bod o fewn gallu y blaid i'w wneyd o'r pethau a chwenychir genym ni. Gwanychodd cwestiwn rhyfel Deheudir Affrica y blaid yn fwy drachefn, nes cyr- haeddodd ein gwrthwynebwyr dir y gallasent wneyd a ni fel y mynent, mor bell agyr oedd y Sanedd yn y cwestiwn. Felly, tra yr ydym yn condemnio rhai pethau yn ymddygiad yr arweinwyr, yr ydym yn rhwym o gydnabod ein bod wedi pasio drwy dymhor pan yr oedd yn anhawdd iawn iddynt wneyd nemor ddim yn efFeithiol. Mae yn awr adweithiad amlwg, oncl man Iwfyd rai pethau a all-ant beryglu ein budd- ianau arbenig ni.-Mae'r wlad yn deffro. Mae'r Ddeddf Addysg wedi cynyrchu cyffroad yn mysg Ymneillduwyr na welwydei gyffclyb er's blynyddau lawer. Mae yr etholiadau sydd wedi cymeryd lie oddiar pan ddechren- wyd cyfnewid trefniantau addysg wedi myned mor llwyr yn erbyn y Weinyddiaeth fel y mae Rhyddfrydwyr yn gyfFredinol wedi cymeryd calon. Mae'r mudiad adwaenir fel Passive Resistance yn lledu gyda'r fath gyflymder drwy Loegr fel ag i roi symbyliad i Ym- neillduwyr Rhyddfrydol na chawsant yn fynych ei fath. Mae gwaith Mr CHAMBER- LAIN yn cynyg cyfnewid trefniantau mas- nachol y deyrnas wedi rhoi nerth ychwanegol yn y llanw oedd eisoes yn codi. Rhwng pob peth, ymddengys pethau yn ffafriol hollol. Ond ofer fyddai i ni guddio oddiwrthym ein hunain fod elfenau ar waith allant brofi yn beryglus i'n buddianau arbenig ni. Perthyna ein buddianau arbenig ni i gylch egwyddorion moesol ac argyhoeddiadau crefyddol. A dyna'r cylch pwysicaf, wrth gwrs. Mae gwreiddiau rhyddid gwladol mewn rhyddid crefyddol. Nis gall unrhyw deyrnas lwyddo yn barhaol ac anwybvddu yr egwyddorion hyn. Prawf hanes cenedloedd hyny yn eitbaf clir. Ond ni chyfyd pawb a feddant bleidleisiau i'r tir hwn. Y tir uchaf y cyfyd llawer iddo yw tir eu bnddianau tymhorol. Ac ofnwn y lluosoga y blaid hono yn fawr yn y blynyddal1 hyn. Dyma y llwyfan a gymer tyrfa fawr o'r gweitliwyr yn awr. Trelnant i anfon dynion i'r Seuedd i ofalu am fuddianau bydol yn benaf.