Y Drych

YNTION CYMRU. jvj yN w- w. JONES (CYRUS). aiQaetifIjIjYFNI' Tach" —Mae adran ^#Ia y wlad mewn oyflwr lied ^lath Cyfan- Mae y prisiau da ar bob i, ° anifeiliad- Nis gellir prynu dd!a dan o 14p. i 16p., ac y mae anif °yu costio o 30p. i 40p. Mae "'4ife'1' yg aM! eraij yn dal cydmariaeth deb- • Mae yr airuaethwyr wedi cael man- J arbenig gan y llywodraeth bres- y ^'Wn enw, sef talu haner treth y n frostynt; ond yr oedd y gardod mewn ymddlangosiad nag ydyw yr ^wirione(M- Bu raid ail brisic ada Plwyfl er mwyn rhoddi yr adeil- ar eu penau eu hunain, yr hyn a yn gost fawr. Nid oedd dim, i'w trT c'1Waith ar gyfer treth y dwfr. fel addySs a ck°stau y cyngorau, &c., yix y diwedd mai rhyw lygoden yn lie ^n,t YW. Y personau a dderbynias- tj y rhan heiaethaf o'r gardod oedd y oedd yn amaethu eu tir- «u. hunain, a byny am na chymerai Yr ull tenantef gaindldynt am y pris a nt am dano. Mae y trethi yn ^ychxynllyd o uehel mewn rhaiplwyfl s*r hon; er engraifft, maent o fewn y 1 fOd ym saith swllt y bunt yn Pltyf hwn (Llanllyfni), ond mae y J/11 ^ymaf o lawer yn disgyn ar y "ddalwyr a'r chwarelau. Mae yr ar<idaiigosfeydd anifeillaid a gypelir yn ^ydklol yn y gwahanol ddtosbar thia d- "Wedi bod ym. foddion i wella rhywog- 4ethau yr anifeiliaid yn gystal a'r cyn- Yrch mewn pethau eraill. Mae y ffeirm- WYr o'r diwedldi wedi dod i gredu mewn addysg amaethyddol, ac mewn magu Anifeiliaid wrth real a threfn. Mae y forwYn gegin a'r llaethferch wedi dod i gael eu parchu yn well, a'u gwaith yn cael ei brisio yn briodol, fel ar y cyfan y Mae Yma lawer iawn o symud yn mlaen i Saulya yr oes. Ond Addysg yw yr adran o fywyd gWneyd y camrau brasaf o'r a dy^edir mai gan Gymru mae y Syiundrefn berffeithiaf o addysg o'r un rhan arail o"r Deyrnas Gyfunol. Mae Yr YsgOlion elfenol wedi cael oodi y saf- onau niiewn pob math o addysg, ac yn y cyichoedd: hyn, lie mae mwyafrif mawr ysgolion y byrddau, mae yr ysgolion ^ecllaethol neu wirfoddol yn methu yw. Er cynorthwyo y rhai gweiniaid yn> sydd yn gwbl da,n lywodraeth y ^rsoniaid, y darfu i'r Llywodraeth bresenol roddi grant o bum swllt y pen aæ, gyrer pob plentyn yn yr ysgolion os Wedi bod yn bresenol am1 amiser penod- o1. Pa un bynag a lwyddant i basio 5r arholiad neu beidio. Pan wnaeth Pleid^yr adVVsg anenwadol gais am Srant er cynorthwyo byrddaiu ysgolion ^odion, so £ mewn plwyfl lie yr oedd tretil o dair ceiniog y bunt yn rhy ^h&n i glirio costau addysg, yr oil a aHodj(i y llywodraeth bresenol roddi OIedw swllt ar gyfer pob plentyn yn yr YsgOlion. Yn awr, mae yn amlwg i bob dyn sydd a'i lygaid yn uniawn fod hyn yn Sywilyddus o annheg, ac mai dyma 0rthrwm grefyddol o'r fath waethaf. :Mae y blaid Ryddfrydig yn ein sicrhau na oddenr yr annhegwch hwn pan ddeu- ant hwy i awdurdod. 4a0 yr ysgolion canolraddol erbyn hyn wedi eu hadeiladu yn mhob sir drwy Gymru, a miloedd o blant dan addysg ynddynt. Mae un o'r cyfryw yn Penygroes fel canolbwynt y dosbarth, sef Plwyfl Llanllyfni, Clynnog a Llan- dwrog. Dywedir fod yr. adeilad wedi costio yn agos i dair mil o bunau, ac mae yn un o'r rhai harddaf yn y sir. Mae eisoes yn agos i gant o blant yn derbyn addysg uwchraddol ynddi. Gwel- ir adeiladau tebyg yn Llanberis, Bethes- da, Portmadog, Pwllheli, Bottwnog. Diau y bydfd yn llawenydd gan Gymry America weled fod yr Hen Wlad yn ym- ^dyrchafu ym brysuc. Dyv^edai Syr William. Harcourt y dydd o'r blaen mai gan Gymru. yr oedd y gyfundrefn o add- ysg fwyaf perffalth y gwyddai ef am dlani, ac nad oedd angen iddynt ddiolch i neb am eu cynllun godidog, mai plan- igym: Cymreig hollpl ydyw, a bod yn rhaid iddynt hwy yn Lloegr ddylyn eu hesiampl. Pa beth fydd effaith yr ymdrech fawr hon o blaid addysg ydyw y cwestiwn a ofynir gan lawer. Ofna rhai id/do esgor ar fwy o segurwyr dysgedig; eraill a ofnant iddo esgor ar do o anffyddwyi afresymol; ond cytuna pob dosbarth fod dau beth yn bwysig yn nglyn a'r ysgol- ion canolraddol, sef gofalu fod yr ath- rawon a'r athrawesau yn didynion a merchcd teilwng a chrefyddol, ac hefyd fod: adranau ceHydidydol yn perthyn i bob ysgal. Gair yn ein nesaf am wleid- yddiaeth.

BLYNYDDOEDI) CANADA. GAN Y PARCH. J. G STEPHENS. Yn hanes pob gwliad mae yna fiyn- yddoedd sydd yn sefyll allan yn nghan- ol y blynyddoed fel mynyddau yn nghanol gwlad o fryniau; ac fel y mae yr olygfa o bens y mynydd yn fwy ar- uchel na'r un o ben y bryn cyfagos, felly mae ambell i flwyddyn yn dwyn i lygad mieddwl yr hanesydd olygfeydd mwy tarawiadol na'r cyffredin. Blwydd- yn felly oedd 1588 yn Lloegr a Chymru, canys y pryd hyny y dinystriwyd Ar- mada; ardderchog yr Ysbaenwyr gan lyngeswyr dewr Prydain gyda chym- orth y gwynt a'r dymestl, ysbrydion gwasanaethgar yr Hollalluog. Yn yr un flwyddyn rhoddodd Esgoo Morgan, Llanelwy, o fendigedig goffa, y Beibl yn eu hiaith eu hunain i'r Cymry syml. Carai John Penry, seren fore Ymneill- duaeth, ei senedl cyst&l a'r Esgob da, ond tra clodforwy 1 yr Eglwyswr erlid- iwyd yr Ymneillduwr, a bu farw far- wolaeth drwgweithreidWT yn 1588. Nitd yw Canada wedi myned trwy y fath b rofedigaethau a ben wledydd Ewrop, na ch^ith wedi gorfod gwyn- ebu y fath orchwyl a ddlaeth i ran y Talaethau ynj amser y Rhyfel Cartref- ol; eto i gyd mae iddi hanes, a blynydd- oedd yn ei hajnes, sydidi yn nodedig. Tua'r flwyddyn 1498, chwe' blynedd, ar ol i Columbus groesi y Werydd, anfon- odd Harri yr VII. o Loegr John Cabot ai fab Sebastian ar daith ymchwiliadol. a'r canlyniad fu diafgianfyddiad New- fouindland a Prince Edward Island. DatMwydJ 400 mlwydd yr amgylchiad yn Halifax yn ddiweddar, nid, gyda'r fath rwysg ag a weilwyd yn Chicago, er hyny gydag arddangosiacl o delmlad cynes a diolchgar. Eithr nid y Cabots sydd yn cael eu cyfrif fel darganfydd- wyr Canada, ond un Jacques Cartier o St. Malo, Ffrainc, yr hwn a hwyliodd i fyny yr afon St. Lawrence mor bell a Quebec yn y flwyddyn 1534. Trwy sefydliad Quebec yn 1608 gan Champlain, a Montreal yn 1642 gan Maissonneure, daeth y wladi yn drefed- igaeth Ffrengig o gryn bwys. Mae cof- golofn brydferth i Maissonneure yn Miontreal, a'r mis diweddaf dador- chuddiwydi cerflun, o Champlain yn Quebec gan Arglwydd Aberdeen. Nid hir y bu y wlad yn nwylaw y Ffrancod, canys yn y flwyddyn 1759 daeth y Sans- on o dan Wolfe yma, a gorchfygwyd y Ffrancod o dan Montcalm, ar y Plains of Abraham yn agos i Quebec. Rhwng 1759 ac 1867 cafodd y Saeson lawer o dirafferth i gadw pethau yn wastad, ar gyfrif y gwahaniaeth mewn crefydd, iaith a moes rhyngddynt a'r sefydlwyr Ffrengig^ ond yn y flwyddyn olaf pas- iwyd y "British Nortn America Act" gan Seniedd Prydain Fawr, trwy yr horn ddeddf y daeth "The Dominion of Can- ada" 1 fodolaieth, ac y mae heddwch a chynydd y wlad oddiar hyny hyd yn awr yn pron doethineb noddwyr y ddeddf. Dyna rai o flynyddoedd noded- ig hanes Canada.

Y NADOLI6 YN NEW YORK. New York, Tach. 23.—Mae taflen tes- I; tynau cyfarfod1 llenyddol eglwys 13th St. allan o'r wasg er's wythniosau. Dy- mumem atodi a chyfnewid ychydig ar rai testynau. Mae un o garedigion ein cenedl yn cynyg gwobr fel y canlyn: "For the best Violin Solo, "The Lost Chord" (Sullivan), music arranged by Meyrelles, and procured from, Carl Fis- cher, 6 4th Ave., New York; prize $5.00. Newidir Rhif 20 i ddaiilen, I blant dar; 12 oed yn lie 10 oed. Mae swn cymaint a swn mor mewn cragen y bydd cystad- leuaeth ar y prif ddarn cerddorol, "Y Blodeuyn Olaf." Bu llawer o rygnu ar y dernyn y blynyddoedd diweddaf, ond fe ddeil un prawf neu ddau eto hwyr- ach. Er symbylu yr arweinyddion, mae y pwyllgor yn tynu rhif y corau i lawr —"heb fod dan 16 na thros 25." Diolch i bawb sydd wedi cynyg gwobrwyon. Y beirniaid fyddant: Y Parchn. John E. Lloyd, yv. Tudwel Williams, Cilgwynog, Clegir, Ap Daniel, y ddau Jones (yr UTiig ddau), Shon Chware Teg, &c., &c. GisTiaed pob un ea. ran, yna cawn gyfar- fod gwerth 25 cents o feiaf.—Y byrnwr

NODWEDDION Y PARCH. D, S. D. I GAN Y PARCH. H. O. ROWLANDS. D. D. Daeth y "Drych" am Tach. 17 i law yn brydlon. Darllenais gyda theimlad dwys ami farwolaeth y Parch. D. S. Da.. vies, Caerfyrddin. Cyfarfum ag ef gyn- I taf pan. oedd ar ei ym- ?liad cyntaf a Wisconsin. Rywffordid, daethom at ein gilydld yn ddamweiniol ar y train rhwng Miltoin Junction a Fon du Lac, a gwnaethom gyfeillion cynes o'n gilydd; a pharasom felly bob amser pan yn cwrdd, er na fu gohebu cyson rhyng- nIDi un amser. Yr oedd Mr. Davies vn ddyn nodedig; nidi oedd yn allu medd- yliol cryf, ond ychydig a gyfarfum er- ioed yn medru dod a'i holl alluoedd "i ryfel" fel ag y medrai. Yr oedd pob cynedidlf o'i enaid, ei holl addysg, ei wefr personol, ei allu siaradol, yr oil wrth ei orchymyn yn barod i waith. Yn hyn yr oedd fel y d-ywed haneswyr am Napoleon, yn "feistr ei fyddinoedd," ac yn gallu eu hyrddio yn mlaen ac yn ol fel y mynai. Ni chlywais Mr. Davies yn pregethu wedi iddo gyraeddl "nerth gwr," ond pan yn weinidog yn Ixonia, Wis., deuai aid yn anfynych i gymydoga,eth fy mebyd yn Waukesha. Yr oedd yn draddodwr llithrig ac angerddbl. Yr oedd yn fwy o geryddwr nag o anogaethwr; cur.o'r pechadur yn fwy na'i ddenu oedd ei ddull; ar yr un pryd, wedi iddo saethu bolltau poethion, a thywallt hylifon tanllyd ar elynion ei Feistr torai allan weithiau yn y nodau mwyaf lleddf a thyner nes y syrthiai cawod o ddagrau trwy y gynulleidlfa, ac agos clywid cur- iadau calonau oeddynt wedi eu cyifwrdd gan apeliadau dwys, cynes-galon a threiddtiol y pregethwr. Yr oedd yn hynod o hunan-brisiol~yn naturiol hunan-garol. Nid wyf wrth hyn yn awgrymu ei fod yn hunanol. Ni chlywais ef erioed yn dibrisio, nac yn ceisio iselu ei frodyr. Yr oedd yn barek us o honynt; ond yr oedd ganddo yr hyder hyfaf yn ei alluoedd ei human fel pregethwr, llemor, dadleuydd a duwin- ydd. Nid oedd yn ymwybodol o un gwendid yndldo ei hunan. Nid oedd gwrthwynebiaeth na dibrisiaeth na di- friaeth yn digaloni dim arno. Os bydd- ai rywun heb brisio ei bregeth, nid y pregethwr oedd i'w feio, ond enaid bacb. ac ysbryd cul y critic oedd yn analluog i amgyffredi talent a dawn a synwyr. Meddyliais lawer gwaith mai un gwa- haniaeth rhyngddo ef ac ambell i breg- ethwr gor-hynod o wylaidd yn ei ym" ddaingosiad oedd fod Davies druan yn dangos a.'r Hall yn celu ei wir deimlad, Yn wfr, nid yw llais mwyn-felus, gog- wyddiadau penliniol a geiriau hunan- ddibrisiol yn arwyddion cywir bob am" ser o wyleidd-dra ysbryd. Gallant fod yn gochl i fantellu yr hunanoldeb mwy- af diiras. Cofiwyf yn Bark River wedi yfed te yn nhy Richard Davies i D. S. D. fy ngwahodd i roi tro gydag ef yn yr ardd cyn cwrdd pregethu y nos. Wedi dod i fan dipyn yn ddirgel trodd arnaf a gof-. ynodd, "Huw, sut byddwch yn teimlo pan yn codi yn y pwlpud i bregethu?" Atebais ef mai dipyn yn ofnus a chryn- edig y byddwn., "Yr oeddwn yn ameu," ebe fe. "Sut byddwch chwi yn teimlo, Davies?" meddwn. "Teimlo fel fy mod yn myin'd i ladd llygoden wrth y fence yna," meddai. Nid oefddwn yn sicr fy mod yn gallu dirnadu y teimlad hwnw, ond edrychai fel gwae ar y pechadur di 'I ediferiol. Dro arall ar ol y bregeth, ebe efe wrthyf: "Huw, sylwasoch chwi ar y gyn- ulleidfa heddyw pan oeddwn yn preg- ethu? Wel, yr oeddynt wedi eu gwef- reid/dio nes oeddymt yn methu cymeryd anadl. Felly hefyd bydd cynulleidfa Beecher pan yn gwrando arno." Yn hyn oil yr oedd yn ddiniwed, cywir-galon, syml ac anymwybodol. Tebyg iawn idido yn hyn y cefa-is Joseph Cook—yn orlawD o hunan-haerad. Yr oedd! D. S. Davies yn ddyn hynod c gywir. Nid oedd dim yn gasach yn ei olwg na thwyll a ffug o un math. Tra bob amser yn prisio ei alluoedd ei hun. ni yrai drwch y blewyn i ddyrehafu ei hun ar diraul giriomedd—maint ei gyflog, rhif ei eglwys, ei gynulloidfa, ei lwydd, iant ym;a neu acw, ei alwadan. yr oedd bob amser above board ac ymddiriedcl. Isfi ddea-llais fod bas o falais yn ei ys. bryd er ei fod yn wrthwynebwr cryf a didrugaredd tra parhai y frwydr. Yr oedd yr hyn a elwir yn y papyrau yn dipyn; o faddist, h. y., yn fithafol mewn ryw un cyfeiriad pan y cychwyn- ai feliy. Wastiotid gyfoeth >o s:6l, .amser. gwasanaeth a nerth meddwl ac ysbryd dros y Wladfa Batagonaidd. Gadawodd ei deulu, ei eglwys, ei bwlpud a'i wlad i ddyrehafu ac adverteisio anturiaethau masnachol cwmniau ymfudol. Nid oes ameuaeth am amcanion gwladgarol Mr. Davies, ond yr oedid y gwastraff a, ? nafeth yn resynol, o leiaf, felly yr ym., ddengys i lawer. lihqddodd flynyddau o'i fywyd yn Nghymru i geisio profi mai bedydd y Testament Newydd oedd taenellu dwfr ar. wyneb neu dalcen y bedyddiedig, ac mai heresi baganaidd yw tansuddiad y crediniwr. Pan oeddwn yn Bangor yn 1893, gelwais arno yn ei diy, lie yr aros- ais dros nos, a'r pwnc o fedydd oedd ei hobbi y pryd hwnw. Yr oedd wedi cael gafael ar lyfryn bychan, gwaith rhyw bregethwr dinod yn Missouri, oodd, Yill profi, ebe fe, tuhwnt i ddadil mai arfer- I iad heresi ol, an-wylaidd, ac an-nghrist- aidd oedd trochi. Dy wed odd ei fod am wneyd yn sylfaen cyfrol Gymreig ar y pwnc o fedydd, a bydfdai yn sier o ddin- ystrio pob ffydd mewn tansuddiaeth, ac f illy difodi-y Bedyddwyr, ac y byddai y gwaith yn ddatguddiad mawr mewn Kanesiaeth eglwysig. Ni welais ei gyf- rol Gymreig, ond nid wyf yn ameu mai ffrwyth llafur ynigar a chydwybod effro Mr. Davies yw ar y pwnc. Dengys yr erthygl yn y "Drych" nad oedd yn ysgolhaig clasurol; nid oedd ychwaith yn fyfyriwr cyson, ond yr oedd ei amgyKredS.ad yn fywiog anarferol, gwelai wend id ei wrthwynebydd yn fuan, yr oedd ei ddeall yn glir, a'i allu i gyfleu ei feddwl gydag eglurder ac yn argyhoeddiad yn mhell tu hwnt i'r cyff- redin. Yr oed!a cywirdeb ei amcanion a gonestrwydd ei galon, yn nghyd ag ang- erddoldeb ei dymer, yn ei wneyd yn ddi-- wygiwrgwladol a moesol selog. Fel y cyfryw gwnaeth les mawr i'r achos dir- westol yn Nghymru, yn enwedig yn nihlith ei en wad. Yr oedd'wn yn Ban- 'tso-i gydag ddaeth yT alwad iddo o Gaerfyrddin, hyny yw, y llythyr di- weddiaf a setlodd ei bendierfyniad i fyn- ed yno. Daeth ei ddwrn i lawr ar y bwrdd yn lied chwyrn, taniai ei lygaid a gwridai ei wyneb tywyll, ac ebe fe, "Fe wnaf i yalotwyr y De deimlo pwys fy nyrnau: pan af i'w plith," a chadwodldi ei air yn annhorediig. Nid oedd yn ddyn cydfesurol a, chyd- bwys yn ei ddeall a'i farn; nid oedd yn ysgolhaig gorphenedig, nid oedd ei diym- er bob amser yn sicr, yr oedd ei fyr- bwylledd ambell dro yn anfantais iddo. Ond; yr oedd yn ddyn o ymenyddl cryf, o dueddiadau pur; o uchelgais deilwng a diduedd, o galon gynes; yr oedd, ei ber- sonoliaeth yn argrafflol a gwefrol; ed- rychai ar bob ffug a ffuantrwyddl gyda; chasineb llosgol, i'w feddwl ef yr oedd cyfrwysder yn dipyn yn ddluach na. phechod—enw arall ar ragrith ydoedd. Yr oedd yn Gristion cywir, yn bregeth- wr rhagorol a phoblogaidd. Mae y byd yn well o'i fywyd a'r nefoedd yn ddy- munolach ar ei fynediad iddi. Tra yn ysgrifenu hyn o eiriau am gvf aill boreu fy oes, mae ei wyneb tywyll-- bryd, ei lygaid claerddu, ei lais awdur- dodol, ond nidi anfwyn, a'i iaith gref, eglur a diamwys—oil yn ymbresenoli i mi, a chyfyd hiraeth mawr deng mlyn- edd ar hugain yn ol Ojeddynt yn cyd • gychwyn gyrfa gyhoeddus bywyd. Ond 0, fel mae angau wedi teneuo'r rheng- au! "Mae'm cyfeillion wedi myned Draw yn lluoedd o fy mlaen, Rhai fu'n teithio dyffryn Baca Gyda mi i Salem lan!"

(TYISYDD AC AMRYWIAD NATUR. GAN G. D. GRIFFITH, JANEWAY, COL I. Nid oes a wnelo y naturiaethwr ag un math o gredo grefyddol; gadawa y mae, hwnw yn hollol yn Haw y dhwinydd. Ac nid oes a wnelo a myned y tu allan i natur i chwilio am achosion o'i fiym- ddiangosiadau a'i ehyfnewidiadau, yn fywydol na niaterol. Mae y rhai hyn oil y tu allan i faes ei ymichwiliad ef. Natur y.n unig ydyw ei faes ef; felly nid oes a wnelo ef a dadblygia:d, ond fel y mae yn ymddangos yn a thrwy natur. Nid ydyw yn ce,isio esbonio dechreuad hollol mater na bywyd; dim ond ceisic olrhain eu hanes a'u cyfnewidiadau yn. 01 gan belled ac mor fanwl ag y maent wedi eu cofnodi yn y greadiigaeth. Y peth cyntaf sydd yn tynu sylw dyn wrth astudio natur ydyw ei himoliaeth, ac ail ydyw ei hamrywiaeth a'r duedd sydd ynddi yn barhaus i amrywio. Nid oes dfim byd mewn dadblygiad fel y gosodir y gyfundrefn gam. Mr. DarwiQ ac 'I. eraill, yn groes i brofiad unrhyw ddyn nac uillrhyw d'dosbarth o ddynion. Dewisiad Naturiol (Natural Selection), pa beth ydyw? Mae yr oil o honom, mae yn debyg, wedi darllen hanes y rhyfel sydd newydd basic rhwng y ial- aethau Unedig a Spaen. Yr oedd rhif- edi byddin Spaen yn Cuba yn fwy na rhifedi byddin y Talaethau Unedig. Yr oedd gandidynt yr un math o arfau, ac yr oeddynt braidd oil mewn amddiffyn-r feydd; ond, er nyny, ,ni chymerodd ond amser byr i fyddsin y Talaethau Unedig orchfygu byddin Spaen a chymeryd e: hamddiffynfeydd. Dewey yr un fath, hefyd, yn Manila, gyda llynges Spaen. Ceir llawer math o feirniadaethau ar hyn, ond cytunant oil fod y fyddin a'r llynges Americanaid d yn JIawer uwch mewn diwylliant, medr ac yni na'r fydd- in a'r llynges Ysbaenaidd. Dyna mae Darwin yn ei alw yn "natural selection." Neu cymerer engraifft arall: Meddyl- ier fod gan y garlddwr chwe math c datws i'w planu; wedi planu pob un o'r tatws hyny ar ei phen ei hun, ac o fewn dwy droedfedd i'w gilydd, tyf pob un o honynt. Ond bwrier ei fod yn < planu y chwech mewn un "hill," fel y dywedir, gyda lie ond i ddwy daton dyfu i'w maintioli, beth fydd y canlyniad? Mae yn, wybyddus i bob garddwr prof- iadol na thyf dim ond dwy. Yn awr, pa beth ddaeth o'r pedair eraill? Tagwyd hwy gan y ddwy a dyfodd, a buont farw. Felly rhaid fod rhyw rym, yn per- thyn i'r ddwy a dyfodd nad oedd yn y lleill; a thyna pahani yr enillasant y frwydr. Ni waeth pa mor fynych y gwneir arbrofion o'r fath-nid oes dadl nad ydyw y fuddugoliaeth yn sicr o droi o ochr yr un sydd yn meddu rhyw fan- tais feddyliol neu gorfforol ar ei wrth- wynebydd. Dyna "natural selection." Yn nesaf, sylwm fod tuedd mewn pob creadur, yn anifeilaidd a llysieuol, i de" bygu i'w rhieni. Ceir y plant bob am- ser yn tebygu i'w tad neu eu mam, ac weithiau yn tebygu i'r ddau; a'r un modd y mae yn mysg creaduriaid er- aill, i lawr i'r llysieuyn mwyaf distadl. Hefyd, mae pob dyn yn tebygu i ddyn aiall, fel nad ydym byth yn ameu nad dyn ydyw pan welwn ef; ac nid ydym byth yn ameu y ceffyl, y fuwch: y wen- ithen na'r ddlerwen. Nid oes neb a ameua y naturiaethwr pan yn dweyd fod hon yn ddeddf natur. Awn yn mJaen at ddeddf arall o eiddo natur, sydd yn gweithio yn erbyn y ddeddf uchod. Wed sylwi o'r blaen fod y plant yn tebygu i'w rhieni, yn awr yr ydym am sylwi fod plant yn gwahaniaethu oddiwrth eu rhieni, ac oddiwrth eu gilydd. Ni waeth pa mor fanwl yr edrychir ar y plant a'u rhi- eni, ceir gweled yn amlwg fod yna wa- haniaieth rhwng rhai-fel nad ydym byth yn camgymeryd y naill am y Hall. Hefydi, ceir y gwahaniaeth hwn yr un modd rhwng y plant a'u gilydd. Gall dyn hefyd, ar heolydd un o drefydd mawrion ein gwlad gyfarfod a miloedd o bobl mewn diwrnodl ac heb gyfarfod a dau ddyn yn hollol yr un .fath-bydd yr oU yn gwahaniaethu oddiwrth eu gilydd. A'r un modd y mae gyda chreaduriaid eraill, i lawr hyd y llysieuyn distadlaf, Geilw y naturiaethwr hon yn ddeddf amrywiaethol (Variation Law); ac yn ngoleuni hon mae ef yn esbonio yr holl wahaniaeth sydd rhwng gwahanol gen- edloedd—o'r Bushman hyd yr European

YN CWYMPO I LAWK YN FARW. GAN YPARCH. CHARLES JONES Nanticoke, Pa., Tach. 21.—Dydd Iau, y 27ain cynfisol, syrthiodd Edwin F. Rees yn farw wrth ddyfod o'r gwaith. Efe oedd goruchwyliwr tandidaearol y Bliss Mines, eiddo y D., L. & W., Nan- ticoke, Pa. Ganwyd Mr. Rees yn y Brithdir, Morganwg. Daeth .i'r wlad hon yn 1881. Bu yn byw yn Edwards- ville, Hyde Park, Duryea a Nanticoke. Priododd Miss Mary Jane Reynolds, Hyde Park, yr hon sydd yn awr, a dau fachgen bach, yn eu galar. Terfynodd ei yrfa ddaearol pan yn 40 oed. Cafodd ei gladdu yai anrhydeddus yn mynwent y Cymry, Hyde Park.' Yr oedd Mr. Rees yn ddyn crefyddol, yn aelod o eglwys y Bedyddiwyr Cymreig, Nanticoke, Pa. Yr oedd yn aelod dia, parchus, haelionus. Gofalai am, y canu yn ein plith, a gwnaeth les mawr trwy berffeithio gryn dipyn ar ganu y cysegr. Teimlir colled ar ei ol. Yr oedd yn dyfod i sylw a pharch yn yr ardal. Meddai ddynoliaeth dida., Cymerai dipyn o amser i'w ddeall, ond ar ol gweled ei ragoriaethau nis gellid lai na'i garu. Cafodd llawer o Gymry waith ganddo, a gwelir ei eisiau yn y cylch gweithfaol. Y mae yma gyd- ymdeimlad a'r weddw ar plant. Duw yn rhwyddi idkiynt. ;■

—Pwnc dadl eglwysig yn India yw a yw 111 fctwa I or, tfiawfliiiio. '■

Y SER A'R PLANEDAU. GAN ELEAZER RCBERTS, LERPWL. YSGRIF IV. I PELLDER Y SER—Dyma fater ag y byddai yn ddymunol ei gael allan. Oes modd taflu ein llinyn mesur dros y gwagle anferth sydd rhyngom a'r ser? Gadewch i ni roddi trem ar yr ym- drechion a wnaed o bryd i bryd i bont- io y gagendor ofnadwy hwn. Mae ser- yddwyr wedi gallu mesur pellder y lleu- ad oddiwrth y ddaear, yn unig trwy 611 bod, gydag offerynau priodol, yn cym- eryd golwg ami oddiar wahanol safle- oedd ar y ddaear. Yr oedd mesur pell- der yr haul yn fwy o orchest, gan nad oedd trwch y ddaear yn ddigon mawr i beri i'r haul ymddangos fel yn newid el Ie, wrth edrych arno o'r safleoedd pell- af oddiwrth eu gilydd y gellid eu cael ar y ddaear. Yr oedd yn rhaid def- nyddio moddion eraill i welthio allan y dyrysbwnc hwn. Pa fodd bynag, gyda help y blaned Gwener pan yn myned ar draws gwyneb yr haul, a moddion eraill, cafwyd allan bellder yr haul i sicrwydd lied foddhaol. Ar gywirdeb mesuriad y pellder hwn y mae holl fee- uriadiau mawr eraill seryddiaeth yn d:1- bynu, a dyna'r pabam yr ydys yn awyddus i fesur y pellder hwn mewn gwahanol ffyrdd, fel yr ydys wedi gwneyd. Pan goflom ein bod yn troi o gwmpas yr haul bob blwyddyn mewn cylch anferth o fawr, ac felly yn gallu edrych ar y ser o safleoedd mor bell oddiwrth eu gilydd, gallesid meddwl ein bod ar dir tra manteisiol i allu mesur pellder y ser sefydlog. Oni ellir cymer- yd safle ymddangosiadol y seren y dy- munir mesur ei pheHder o un ochr i'r cylchlwybr, ac yna o'r ochr arall yn mhen chwe' mis? Y mae pellder o 186 o filiynaxt o filldiroedd-sef dwy waith. pellder yr haul oddiwrth y ddaear—yn I ddigon o linell sylfonol (base line) 1 weithio arni, 'does bosibl? Gadewch 1 ni edrych ar hyn am ychydig. Pan gyhoeddodd Copernicus yr ath- rawiaeth mal yr hairi oedd canolbwynt y ddaear a'r planedau., a bod y ddaear yn ymwibio trwy y gwagle gyda. chyf- lymdra annesgrifladwy. fe wawdid y syniad fel peth hollol afresymol; obleg- id pe felly, meddid, fe. ymddangosal y ser fel yn chwymdroi heibio i ni, M y bydd y coed a'r tai yn gwneyd i'r teitbiwr yn ei gierbyd cyflym. Yr oedd hyd yn nod y darsyllwr enwog Tycho Brahe yn dwyn y ddadl hon yn erbyn athrawiaeth Copernicus. Nid oedd y ser yn ymddangos fel yn symud dim. Yn lie troi megys o gwmpas eu gilydd, yn ol eu pellder gwahanol, fel y mae y coedydd yn gwneyd wrth I ni edrych arnynt o'r gerbydres ar y rheilffordd, y mae pob un o'r ser yn cadw ei lie yn dawel yn mysg eu gilydd, heb ym- ddangos ei bod yn ysgogi dim. Heblaw hyny, yr oedd pegwn y ddaear yn pwyntio bob amser at y Seren Ogledd- ol, yr hyn oedd yn anmhosibl iddi os oedd y ddaear yn troi mewn cylch eang o fllijoiau o fllldiroedd o amgylchedd bob blwyddyn. Nid oedd gan Coper- nirus a'i bleidwyr ddim i'w ddweyd yn erbyn hyn ond un peth, sef fod pellder y ser mor anferth o fawr. fel nad oedd hyd yn nod cylchlwybr y ddaear, o'r pellder hwnw, yn ymddangos ond fel pwynt; a chydnabyddai Copernicus-a defnyddio ei eirtau-tod hyn yn "bil- sen anhaWdld ei Ilyneu." Pa fodd bynag, y mae bod y ddaear yn troi o gwmpas yr haul yn ffaith bell- ach nad oes modd ei gwadu; ac y mas yr un mor wir fod trawsfesur ei chylch- lwybr yn 186 o flliyaau o fllldiroedd o hyd; ac er fod! dfiysgogrwydd, ym- didangosiadol y ser yn gwneyd fod yn rhaid eu bod yn annhraethol bell, eto yr oedd y ffaith ein bod, ni yn troi yn y fath Iwybr anferth o fawr yn ei wneyd yn beth posibl y gellid cael allan fod y ser yn symud ychydig mewn ymddang- osiad, ac felly y gellid mesur eu peU- der, pet gallem gael offerynau digon cywrain at y gorchwyl. Y gair a ddef- nyddir am y symudiad ymddangosiadol hw.n gan seryddwyr ydyw parallax, yr un gair ag y mae yr Apostol Iago yn el ddefnyddio, pan yn dweyd, "Gyda'r hwn .nid oes gyfnewidiad na chysgod troed- igaeth." Nid ydym yn gwybod am well gair na'r gair Cymraeg "amgeniad" am parallax, a chymerwn ein rhyddid i ar- fer y gair- hwnw. Mae amgeniad yn beth o bwys mawr mewn seryddiaeth, a dylai. y darllenydd feddu syniacl clir am ei ystyr. Yn ffodus, y nuaeyn beth hawdd iawn ei ddeall, ond sylwi y mymryn lleiaf. Nid ydyw mewn gwir- ioneddi ond y symudiad ymddangosiadol hwnw mewn gwrthrych ag sydd yn codi oddiwrth fod yr edrychydd ei hun yn symud ei eafle, lei y msue goleuada*