Y Drych

..» — WIIKESBAEKE, PA Wiikesbarre, Meh. 27.—Bu yr efengyl- es Brynferch Rhys yn treulio pum wyth- nos yn y cylchoedd hyn, gan bregethu a darlithio yn Gymraeg a Saesneg yn hynod ddylanwadol. Mae erbyn hyn wedi troi ei gwyneb i'r Gorllewin, lie yr erys tua phedwar mis. Un noson bu yn traddodi ei darlith boblogaidd, "Merehed! Cyniru," yn yr eglwys Fed- yddiedig ar Heol Meade, yr hen sydd o dan ofal y Parch. J. T .Lloyd. Llan- wyd y gada,ir yn ddeheuig gan Thomas R. Thomas, Blackman. Mae gan Bryn- ferch ddarlithiau eraill, megys "Beirdd a Barddoniaeth," "Hynodrwydd Mor- ganwg," "Flint Hen a'i Phlant Anwyl, "Blodau a Wywasant yn Foreu," "The Golden Millstone"-yr olaf yn rldarlith Seisnig. Mae Mrs. Rhys yn chwaer dalentog, llednais ac efemgylaidd, ac hynod ddirodres. Dymunwn lwyddiant mawr a,r ei llafur yn y wlad eang hon. Deallwn fod y Parch. J. T. Lloyd wedi dechreu ar ei seithfed flwydidyn weinid- ogaethol gyda ei ddeadell. Blynyddoedd o~liapusrwydd, llafur a llwyddiant ydyw y rhai hyn wedi bod o du y bugail a'r rjraidd. Ffyned hedidwch, cariad a thangnefedid"yn eu plith eto, a bydded iv undeb a fodola rhyngddynt fod yn un hir, dedwydd a llwyddianus.—Og- wenydd.

lit —Syrthiodd maen o'r nefoedd yn Port Alfred, De Affriea, yr hwn a dreiddiodd i'r dclaear am 50 troedfedd.

PURDEB YR EGLWYSI. 1 GAS Y PARCH. T. A. HUMPHREYS. BLOOM- lNG-TON, ILL Er pan yr agorodd y Parch. R. R. Davies, Meadville, Pa., y pwne o Bur- deb y Weinidogaeth mor briodol a gall- uog, y mae yr ysgrifau sydd wedi ym- ddangos yn y "Drych" i gyd yn dda ac amserol, ac yn trin un o'r materion rnwaf pwysig sydd yn nglyn ag achos mawr y Gwaredwr. Gobeithiwn y cyn- vrfir y mater dan sylw hyd nes y gwelir mwy o burdeb a llewyreh yn yr eglwysi. Mae y ffeithiau, fel y dywedwyd gan un arall, yn sefyll yn eglur i bawb eu gwel- ed ac amlwg yw y dylid gwneyd rhyw. beth, ac nid bod yn llonydd. Dynodir rhywbeth allan o le pain y mae eglwys a Chymanfa yn gadael naili du bron yn hollol bregethwyr sydd wedi cael a haeddu eu parchu er pan yr oeddem ni yn blant bychain, ac yn rhoddi y lie- oedd mwyaf cyfrifol a chyhoeddus yn y cynulliadau lluosog, y boreu a'r hwyr, i ddyn ar wyneb yr hwn y darllenid fel argraff, balchder, medidwdod ac anllad, rwydd. Dyv/edir am foneddwr yn Lloegr fod y Deg Gorchymyn yn gerf- iedig ar ei wyneb. Ond am y pregethwr hwn a fawrygid yn fwy na'r hwn a groeshoeliwyd drosom, toriad y Deg Gorchymyn a welid yn ysgrifenedig ar bob llinell o'i wyn-eb ac ysgogiad o'i gorff; a chyn hir wedi hyny hyrddiwyd ef allan o'r dref fel cymeriad rhy an- foesol ac aflan a gwarthus i drigianu gyda dynion gwareiddiedig. Beth wel- wn wedi hyny?. Mae yr adyn hwn yn chwytbu yr udgorn o flaen dyn oedd yn dianc o un wlad i'r llall, ac yn eyhoed,di yn y papyrau ei fod yn ddyn o'r cymer- iad puraf a'r talentau dysgleiriaf, ac yn bregethwr o'r radd flaenaf, ac yn fugail mwyaf gofalus a ffyddlon. Dyna y ffeith- iau. Afreidiol lluosogi engreifftiau. Y mae'r byd yn gwybod am danynt ac yn syllu. Yn awr, pa le y mae y feddyginiaeth? Pwy sydd yn gyfrifol? Y pregethwyr eu hunain ar un tu ar eglwysi o'r tu arall. Rhyfeddwn yn fawr na fyddai ar y dyn- ion gwybodus hyn ormod o arswyd i wneyd pethau fel hyn, wrth feddwl am fellt fforchog y ddeddf foesol a tharan- au barn Duw fel eu hamlygid o dan yr hen oruchwyliaeth, yn mhelydrau tan- baid yr hon yr ydym ni yn byw, yn symud ac yn bod, ac wrth edrych am eil- iad ar gysegredigrwydd dwyfol y swydd weinidogaethol. weinidogaethol. I.-Dylem wneyd ein goreu i'r cymer- iadau hyn i ystyried fod llygad yr Holl, wybodol yn eu canfod, a bod yr hwn sydd' yn anfeidroi Ian yn apelio atynt i edifarhau. "Ymlailhewch, y rhai a ddygwch lestri yr Arglwydd." Esaiah 5 11). Y mae Duw yn codi dyn yn y main y syrthia, ac nid wrth ddianc i wlad arall. Os edifarha y dynion hyn fe gymer Duw drugareid,d arnynt, a dyK ai yr eglwysi ddangos yr un ysbryd maddeugar. Anmhosibl yw i'r eglwysi fod yn bur heb weinidogaeth bur, II-Dylid rhwystro pleidiau drwg ddin- ystrio defnyddioldeb eglwys os nad ei dileu yn llwyr. Llawer gweinidog a ddewisir, nid am ei fod y cymwysaf neu o anfoniad dwyfol i'r eglwys neillduol hono, ond am ei fod yn gyfaill neu ffafr-ddyn i ryw blaid. Gweithia rhai hefyd am flynyddoedd am swydd yn yr eglwys, tra nad ydynt yn meddu yr un cymwysder o gwbl. Ymddangosent fel pe ymddibynai diogelwch dynolryw ar y ffaith eu bod hwy mewn awdurdod Gwelir dysgyblaeth eglwysig ar lawr yn lan o achos hyn. Os cyflawnir y pech- odau mwyaf gwarthus rhaid gadael idd- ynt fyned heibio yn ddisylw am fod y troseddwyr yn berthynasau neu gyfeill- ion i'r swyddogion neu i blaid yn yr eglwys. Yr oedd dysgyblaeth yn cael ei gweinyddu yn fwy cydwybodol o lawer yn oes ein tadau a'n mamau, er fod gan y byd yn awr fwy o oleuni ar yr arfer- ion sydd yn niweidio eneidiau a chym- deithas. Anmhosibl braidid ydyw cynal cyfarfodydd na chyflawni dyledswyddau cyhoeddus am fod plaid fel hyn weith- iau yn gwneyd dim ond cymwyso eu dlrychau i weled a mwynhau beiau a rhwystro y gwaith da. Bchrydus ydyw meddwl am un dyn yn andwyo eglwys. Pain y mae un gweinidog parchus yn cynal rhy fach o'r gwasanaeth mewn un ffurf y mae y gelyn hwn yn gwneyd ei oreu yn ddirgelaidd a llechwraidd, ac welthiau yn gyhoeddus i'w ddibrisio a'i fychanu, ac i sefyll ar ffordd llwyddiant yr achos, a'i blant ei hun yn gadael yr eglwys o herwydd y dull hwnw, a phan y mae gweinidog newydd yn rhoddi mwy o'r gwasanaeth yn y dull a hoffid yn fiaenorol, a hyn yn ol pemderfyniad rheoiaidd yr eglwys, dywed yn awr fod un dosbarth yn cael eu camdrin a'u troi allan, er, mewn gwirionedd, y -maent yn cael llawer mwy o sylw a manteision na'r dosbarth arall. A phan y mae y gweinidog yn gwneyd1 ei oreu i addysgu y plant mewn egwyddorion a dyledswyddau crefyddlol y mae yntau a'i holl egni yn tynu y gwaith i lawr, a'r eglwys yn caniatau iddo ymddwyn fel hyn nes y mae ei gymeriad anmhur yn dyfod i'r amlwg, ac yn warth i'r eg- lwys a'r ddinas a'r byd. Cymered Duw dirugaredd ar yr eglwysi hyny a gania- tant i gymeriadau o'r fath i reoli y weinidogaeth a'r achos mawr yn gyff- redinol. Pan y mae dynion o "'gymer, iadau drwg yn yr eglwys yn dyrchafu i'r pwlpud weinidog o'r un cymeriad dangosant eu bod oil o'r un lliw, ac am- bell i waith yn v byd hwn y mae eu gwir gymeriad yn diyfod i'r gohvg. Gor- phwysa lawer iawn ar law yr eglwysi i gadw y weinidogaeth yn bur. Ond an- niohonadwy yw cadw y weinidogaeth i na'r eglwys yn bur pan y mae plaid o ddynion drwg yn cael uwch parch gan y swyddogion a'r aelodau na'r sanctaidd lesu o hoeliwyd yn ein lie. III.-Dylai yr eglwysi sefyll yn gad- arn yn erbyn gweithrediadau cyfeiliorn- us a pheryglus ychydig o aelodau an- wybodus, rhagfarnllyd, a phenboeth. Nodwn rai engreifftiau a ddlangosant yn eglur yr ysbryd cul hwn. Os bydd rhywun a'r Beibl yn ei law heblaw yr arweinydd yn y cyfarfod gweddi, y mae y diafol wedi dyfod; i'r eglwys, yn ol tystiolaeth y rha.i hyn. "Ni welwyd y ffolineb o adrodd adnodau yn y eyfarfod gweddi yn yr hen amser," dywed y rhai hyn; ac felly y mae yn rhaid troi Gair Duw naill du er mwyn heddwch, fe ddy- wedir. Os awgrymir modd mwy ys- grythyrol nag sydd mewn arferiad o gyfranu at achos y Gwaredwr mwg y frwydr a welir yn uniongyrchol, er nad ydynt hwy'yn cyfranu yr un geiniog byth eu hunain. Nid ydynt yn hoffi clywed cyfeiriad at yr achos dirv/estol; ac os ceisir hyfforddi y plant a'r bobl ieuaine yn y gwaith mawr cenadol ym, Grechant wenwyno eu meddyliau a'u calonau tyner yn erbyn eangiad teyrnas yr Immanuel. Dyna rai o'r ffeithiau. Dywenydd genym allu dweyd mai rhyw eithriad o nifer yr eglwysi a gawsom y fraint o'u gwasanaethu a boenir gan gymeriadau o'r natur a enwasom. Hyn a ddywedwn, a dylai yr holl aelodau parchus a ffyddlon sefyll yn gryf gyd- a'u gilydd, fel na byddo i'r terfvsgwyr rwystro gwaith afeidrol bwysig yr Iesu mawr. Pe byddai yr eglwysi yn gyffredinol yn gwneyd hyn ni chlywid gymaint o son am anmhurdeb y weinidogaeth. 0, am ddychwelyd at egwyddorion Crist- ionogaeth fel eu gwelir yn yr oes gynt- efig ac i'r eglwysi fod yn llawn o ys- bryd i ymwrthad yn llwyr a phechod, yn llawn o ysbryd hunan-groeshoeliad, yn llawn o ysbryd ffydd a chariad a a gweddi a gweithgarwch, a chael eu bedyddio a'r Ysbryd Glan.

I It ODDIWRXHSHEXCraSHADRACH. Wilkesbarre, Pa., Gorph. 1.—Mae llawer dydd er pan gefais y cyfleusdra o ysgrifenu llith i'r "Drych." Gyda iechyd gwael nid oes gan un awydd at lenyddiaeth na dim arall, Yr wythnos o'r blaen cefais wahoddiad caredig gan George T. Matthews, Brenin y Te, i dalu ymweliad ag ef. Derbyniais y gwahoddiad gyda, mawr bleser, a bum yn Brooklyn am bedwar diwrnod, gan wario fy holl amser, gydag ychydig eith- riad, ar lan y mor, a hwylio yn ol ac yn mlaen ar hafan dymunol y ddinas fawr. Cefais les mawr yn yr ychydig amser y bum yno. Anadlais yn helaeth o wynt y mor; ac ni chefais .amser i weled neb o fy hen gyfeillion. Mae y "Brenin" yn brysur iawn y dyddiau hyn. Fel mae yn wybyddus i ddarllen. wyr y "Drych," mae wedi myned yn ddwfn yn ddiweddar i'r fasnach de. Mae yr enterprise diweddar y bu ynddi wedi ei godi i'r dosbarth blaenaf o fasnach- wyr te Efrog Newydd; ac felly mae yn "Frenin y Te" heddyw mewn ystyr uwch nag y bu erioed o'r blaen. Mae, yn glod i ni fel cenedl weled Cymro yn ymgodi i'r fath safle uchel yn y byd masnachol trwy lafur caled. Mae ei masnachol trwy lafur caled. Mae ei gymeriad yn uchel yn mhob ystyr. Ad- nabyddir ef fel dyn gonest, cyfaill cywir a boneddwr haelionus. Mae ei luaws cyfeillion yn teimlo yn falch am ei lwyddiant anghyffredin diweddaf. Aed yn mlaen eto yn llwyddianus. Mae yr amser yma yn ein dyffryn yn wael iawn, ac nid oes gobaith idido wella am ychydig eto. Gwneir ymdrech gan y Board of Trade i wella sefyllfa y lie hwn trwy ddenu gweithfeydd er- aill yma. Maent wedi llwyddo i gael ribbon factory, yr hon, wedi gorphen ei hadeiladu, a gyfloga ganoedid o ferched. Ymddengys mai oes y merched yw hon. Gall deg merch gael lie yn ngliynt nag un bachgen. Bu yr Anrh. Morgan B. Williams gar- tref am wythnos o Washington. Mae ein Congressman yn edrych yn dda. Dyma Gymro eto y dylem fod yn ialch o hono. Un yw hefyd sydd wedi codli ei hun i sefylifa uchel ac anrhydeddus gyda ond ychydig o fanteision boreu oes. Dysgwylir y bydd Mr. Williams yn ail redeg am y swydd y mae ynddi yn bresenol. Os penderfyna i redeg, ni fydd un ameuaeth am, ei lwyddiant, can- ys ma,e wedi profi ei hun yn was tra iryddon. ac wedi rhoddii Ilwyr foddlon. rwydd i bawb. Pob llwyddiant iddo. Da fydd gan luaws cyfeillion William L. Myles, Kingston, ddeall ei fod wedi llwyr wella ar ol yr operation ddiwedd- ar aeth o tani. Boed iddo hir oes ac iechyd1 gwell nag a gafodd erioed o'r blaen. Bachgen doniol i'w "Will bach ni." Dysgwylir cyn hir gweled ffrwyth ei awen mewn ffurf o englyn neu ga.n.

181* PENILLION gyfansoddwyd gan Lew- is Watcyn, hen daid y ddiweddar Mrs. Richard E. Roberts, Utica: Paid a cherdded llwybrau anwir, Ac na saf ar ffordd troseddwyr, Gochel hwynt, dos heibio iddynt, Rhag it gael dy faglu gandiynt. 'Mofyn am y rheol union, Sydd yn arwain tua Seion: Yno cei di wir dangnefedd, A gogoniant yn y diwedd. Dere'n foreu i geisio'r Arglwydd, Dyma'r ffocrdd it' fod yn ddedwydd; Ti gel da,ngnef yn dy fywyd Ac i dragwyddoldeb hefyd. Oofla'r Arglwydid nos a borau, Cwymp o'i flale,n Ef ar dy liniau; Deisyf arno am dy gadw Rhag pob dirwg wrth fyw a marw. Meddwl am y dydd sy'n dyfod, Ac y byddi di'n eyfarfod Ger bron brawdle Crist i roddi O'th oruchwyliaeth fanwl gyfri.'

R. O.-Bydd ein gohebydd a'n goruch- wyliwr hwn o San Francisco yn ymwel- ed yn fisol ag Oakland, Vallejo, Antioch Black Diamond, Martinez, Central, Clay- ton, Concord, Brentwood:, Livermore, ac yn derbyn tanysgrifiadau am y "Drych" ar 'Cambrian." Da fydd gan- ddo weled pob C'ymro a Chymraes.

J.. -Yln Brooklyn, N. Y., y mae y pobdy mwyaf yn y byd. Gwneir 70.000 o dorthau yno yn ddyddiol. Defnyddir 300 o farilau o beilliad yno bob dydd.

YN GADAEL Y COLEG. Ar Grvvydr yn Pemisylvania—Priodas a Mar- wolaeth-Hanes Hynod-Ein Canu Cynulleidfaol-I Gyiaru. GAN Y PARCH ROWLAND HUGHES. Nid heb raddau o brudd-dler yr aeth- ym allan am y tro diweddaf trwy ddor- au eang Athrofa Dduwinyddol Coleg Yale. Wedi ffarwelio ag aelodau y dos- barth, a chwblhau trafferthion y pasio cychwynwyd tua dinas New York, a threuliwyd wythnos hapus cyn myned i fyny i Pennsylvania. Cefais y pleser o wrando ar y Parch. William Mason o Talybont, Sir Gaernarfon, yn pregethu yn rhagorol yn nghapel 11th St., nos Sul, Mai 22ain, a da iawn oedd genyf adnewyddu hen adn,abydidliaeth. Dydd Gwener, y 27ain, cychwynwyd am SIatington, lie y pregethais yn yr hwyr. Hapus iawn i mi oedd y cyfar- fydidiad wedi'r cwrdd yn nhy y Parch. John W. Morris, (M. C.,) lie hefyd yr oedd y Parch. D. E. Richards, M. D., yr hwn ar hyn o bryd, yn mysg pethau er- aill sydd. yn cymysgu "pils a phowdwrs" i ddarllenwyr y "Drych." Arbedwyd y cWIlmi y noswaith hono rhag llawer o'r cyfferi hyny, er iddo fygwth mwy nag unwaith roddi dogn i'r "Hen Gilgwyn" at ryw anhwyldeb rhyfedd a elwid "methu smocio." Pregethwyd y Sul yn Catasauqua, ac oddiyno aethpwyd i fyny i Plymouth. Dydd Iau cefais y pleser o gymeryd rhan yn mhriodas fy nghyfaill y Parch. W. LI. Evans, (A.,) a Gertrude Jones, y rhai aethant i dreulio eu mel-ddyddiau vin Nghymru. Priodas boblogaidd iawn ydoedd hon; ac nid rhyfedd hyny, pan gofir mor barchus ydyw y ddeuddyn yn y gymydogaeth. Dymunwn iddynt hap- usrwydd a bendith. Pregethais y Sul yn lie Mr. Evans yn y boreu, ac yn Ed- wardsville yn Saesneg y nos. Tua'r dydd Mercher dylynol daeth amgylchiadau tra gwahanol i'r uchod i'm cwrdd. Lledaenwyd y newydd fod Mrs. Lewis, priod< hoff fy hen gyfaill Tom Lewis y gof, wedi ei chymieryd ymaith gan angau, ar ol bod yn dyoddef am gryn amser. Gorchwyl pruddaidd ydoedd galw yn y ty heb groesawiad Mrs. Lewis. Bu ei chairtref cysurus yn llety i weinidogion a, phregethwyr am flynyddau, ac yrnddangosai fel pe yn mwynhau ei hun oreu pan yn croesawu ei chyfeillion. Chwith fydd ei cholli, a thrist iawn ydoedd y gorchwyl o roddi y foneddiges a'r Cristion Mrs. Lewis o dan y dywarchen. Tra yn myned tua'r gladdfa daeth newydd pruddaidd arall, sef fori hen wr o'r enw John Morgan wedi owrdd a'i ddiwedd yn sydyn yn y pwll glo. Mae I hanes yr hen frawd yn rhyfedd ac an- nghyffredin. Efe ydoedd yr unig un o gant o bobl a achubwyd flynyddau yn 01 o danchwa erchyll Penygraig, Cwm Rhoindda. Cof genyf ei weled un nos, waith ar yr heol yn Dolwyddelen yn. rhoddi hanes ei ddiangfa. gyfyng ac yn gwerthu can a gyfansoddasid i'r am, gylchiad. Anesboniadwy yw ffyrdd Rhagluniaeth a arbedodd yr hen frawd John Morgan o le mor gyfyng, a'i gym- eryd ymaith wrtho ei hun mewn dull mor druenus. Pregethais y Sul yn eglwys Gymreig Plymouth, yn lie gweinidiog y lie, y Parch. William Jones, yr hwn ar hyn o bryd sydd hefyd ar ymweliad a'r Hen Wlad. Dydd Llun bum yn Nghymanfa Ganu Edwardsville, 181 yr arweinid gan yr hen wron Lewis Amthony. Canwyd nifer o donau dla" ac miewn roodd der- byniol. Dysgwylid cynulliad lluosocach, yn yr hwyr na'r prydnawn ond nid oedd mor lluosog ag y dysgwylid yn herwydd ystorm sydyn o fellt a tharanau a ddis- gynodd ychydig cyn amser y cwrdd. Ei hyny cafwyd cyfarfodydd da, a theim. laf fod gan y pwyllgor resymau i gym- eryd calon, yn ngwyneb cylchwyl gyntaf yr undeb. Dywedai Cynonfardd iddo ef I fod mewn Cymanfaoedd C-anu yn yr Hen Wlad, mewn ardaloedd poblog, a chael canu cyffiredin iawn, yn nghyd a chynulliadau teneu. Gwn inau am eng- reifftiau felly mewn ardaloedd amaeth- yddlol, ar amser pan nad oedd prysurdeb y cynauaf na dim o'r fath yn effeithio ar y cynulliad, eto cynulliadau gwael a chanu truenus. Hyderaf na adewir i'r I symudiad orphwys nes dodi yn sefydliad cadarn. Gan fod llyfr tonau newydd wedi ei fabwysiadu dylid ar bob cyfrif ddysgu ei donau a'i emynaiu. Mae diffyg amryw- i,aeth mewn tonau cysegredlig cynulleid- faol yn sicr yn un o'r pethau mwyaf par- lysol i ysbryd pregethwr. Nid ydyw dadl ambell i ddechreuwr canu, yr hwn a ddywed! nad ydyw ton neillduol yn adnabydldus, yn un rheswm dros beidio ei chanu, neu o leiaf geisio ei chanu. Pa fudd sydd o frol y Cymro mai efe sydd yin arwain mewn can, pan mae ar- no ofn oanu ton gynulleidfaiol? Peth arall, mae yn llawn bryd i'r pwlpud gael ei ryddhau o gaethiwed y dechreuwr canu, yr hwn sydd yn dod a'i bapyr yn ei law ac arno nifer o donau, adnabydd- us, bid siwr; ie, rhy adnabyddus iddo ef gynyg gweithio gronyn o enaid nac o deimlad idldynt, a'r rhai hyny wedi eu cyplysu i benillion hollol anaddas i ys- bryd pregeth y pregethwr. Os gall y Gymanfa Ganu-ac yn ddiiddiolch fe ddylai, ddwyn y rhydldid hwn i'r pwl- pud a pheri i gynulleidfaoedd deimlo mwy o hyder priodol ynddynt eu hunain, bydd y ffrwyth yn fendith. Gwelais amryw o weinidlogion v cylch yn bresenol yn y Gyniianfa, ac yn eu plith y Parch. 0. LI. Morris, West Bromwich, Lloegr. yr hwn sydd yn bri- od a merch Dr. Edwards, (Cynonfardd), yr hon hefyd sydd gyda'i phriod ar ym- weliad a'r hen aelwyd. Cefais lawer o bleser trwy alw i'w gweled o d'ro i dro yn ystod fy arosiad yn y dyffryn. Rhaid oedd oanu yn iach i'r dyffryn a'r llu cyfeillion yno, a hwylio yn ol i New York trwy ddinas Mahanoy, lie preg- ethais y Sul cyn parotoi i gychwyn tua'r Hen Wlad, Meh. 29a,in, gan ganu ffarwel am ychydig i wlad y "Drych," ond nid mewn un modd ei hanghofio, fel yr hyd- enaf y caf dangos eto armbell dro trwy ei golofnau. Er mai byr yr amser y bum yn absenol o'r Hen Wlad digon tebyg y gwelir yno le pur ryfedd. "Y bryniau a'r creigiau heb symud, Wynebau yn newid y sy'

BANGOR, WIS., Gorph. 1—Mae gol- »wg ardderchog a,r y wlad yma; pob peth .wg ardderchog a,r y wlad yma; pob peth wedi ei fendithio i'r fath lawnder o gaiwd) nes y miae y dda ear dan ei llwyth o bob cynyrch. Mae1 genymi briodol achos i ddiolch. Dydd, Mercher, Mehefin 22, yn nghartref Mr. a Mrs. John Hol- land, priodwyd eu merch Phoebe gyda Mr. Howell Roberts o Racine, Wis., y Parch. H. M. Pugh, D. D., Lime Spring, II' Iowa, yn gweinyddu. Cartrefant yn Racine.

MRS. WATKIN GITTINS, NEENAH, WIS, GAN Y PARCH. D. DAVIES. Enw morwynol y chwaer ri.nweddol hon ydo,eidid Eleanor Breese. Ganwyd hi yn 1831, mewn lie o'r enw Cwm Calch, ger Llanbrynmair, Sir Drefal- dwyn, G. C. Symudodd ei rhieni i Bwlchyffridd, ger y Drefnewydd; ac o'r lie hwn daethant i America yn 1847, gain ymsefydlu yn y Grove, ger Wau. I kesha, Wis. Collodd ei thad; yn 1856; ond bu ei mam fyw hyd 1888, yn fawr ei pharch gan bawb. Priododd gyda Watkin. Gittins, Ion- awr 3, 1857; ae, ar ol ychydig fisoedd, sefydiasant yn Berlin, lie y treuliasant ddieunaw mlynedd o fywyd diwyd a thra defnyddiol gydag achos Iesu Grist. Symudasant i Neeinah yn 1875, lie yr ad- eiladasant dy cysurus, ac yr aethant ar gynydd mewn defnyddiioldeb a gweith- garwch gyda phob achos da. Lied eiddil oedd ei chorff a bregus ei hiechyd bob amser; ond gwneid i fyny am hyny gan enaid llawn o athrylith ac ysbryd llawn o yni. Blinid hi gan gaethiwed, yr hyn o'r- diwedd a barodd anhwyldeb ar y galon; ond ni fynai ei chyfeillion gredu fod un perygl neilldu, 01 yn agos. Yr oedd yn y capel tua pythefnos cyn ei marwolaeth, yr hyn a gymerodd le wyth o'r gloch nos Lun, Mai 30, 1898, pan wedi gadael ei 66 mlwydd oed. Heblaw ei phriod, gadawodd un ferch, Miss Minnie Gittins, un mab, John S. Gittins, sydd yn briod, yn De Pere, Wis.; dwy wyres. Florence Eleanor ae Helen Elizabeth Gittins; un chwaer, Mrs. Rowland Edwards, Emporia, Kan., ac un brawd, Samuel Breese, Waukesha,, mewn colled a hiraeth ar ei hoi. Ymunodd y chwaer hon a'r eglwys yn lodes ieuanc a pharhaodd hyd y diwedd. Cynyddai mewn duwioldeb a defnydd- ioldeb yn barhaus. Yr oedd wedi myn- ed yn graff i ganfod cyfleusderau i wneyd daioni ac yn frwdfrydig i'w gyf- lawni. Mae ei marwolaeth yn golled i dlodion Neenah, ac yn enwedig felly i'r eglwys Gymreig, lie mae ei phriod yn didiaeon. Claddwyd hi prydnawn dydd Iau, pryd y cludid ei harch gan Mri. John Berg- strom, William Hughes, James a John Kimberly, John Shiells a Watson Yule. Gweinyddwyd gan y Parchn. John R- Jones, Dr. Chapin, Richard F. Jones ao ysgrifenydd ei chofiant—yr hwn hefyd a roddes bregeth goffadwriaethol am dani y Sabboth. Pasiodd y Gymanfai ddatganiad o'u galar ar ei hoi, ac o'U cydymdeimlad a'r teulu. Ni chaniata gofod i ni olrhain e1 rhinweddau bob yn un ae un, ac ni byddai hyny yn gydnaws a'i meddwl hi nac a theimladau ei theulu tawel. Yr oedd hi mor ddystaw ag ydoedd ddiwyd1 yn mhob daioni a gyflawnai. Gwyn ei byd o hyn allan, medd yr Ysbryd, fel T gorphwyso oddiwrth ei llafur a'i gweith- redoedd sydidl yn ei chanly-n hi.

RHWNG DIFRIF A CHWARE. Gofyna Dafydd Jones a yw ynfbosihl i ddyn nad yw yn yfed te, smocio baco nac yfed ewrw fod yn wladgaroi. —Diolcha papyr Cymreig i Tom Ellis yn gynes anghyffredtin am iddo briodi Cymraes! Oni ddylid eynyg ac eilio fod pleidilais 0 ddioleh yn cael ei anfon iddo am fod yn Gymro! Papyr arall ddywed fod "nifer fawr o Gymry yn y briodas." Gallesid dysgwyl hyny yn Aberystwyth. -—Byddai llai o ragrithwyr crefyddol pe pesid deddf yn gwahardd blingo defaid. -Ebe Mari Jones y dydd o'r blaen: "Mor fentrus yw y merched yma hefyd -Wift i'w calonau nhw! Dyna Miss Annie Davies, Cwrtmawr, yr Hen Wlad, yn priodi Chwip!" —Lladdwyd un o gipers Margain, D. C., yn ddiweddai-, ond 'does dim perygl y lleddir yr un o Gipers mawr gam V glowyr yno. —"Syn gen i," ebe Mari Jones, "ua buasai lot wedi'u clwyfo'n ddrwg yn mhriodas Tom Ellis. "Ffordd hyny? ebe Dafydd, "Wel," ebe Mari, "wyddost ti, dywed y papure fod yno danio canons a mab y Parch. T. Levi yn chwareu "March" a phob peth yno mewn steil filwrol -Ca "Dafydd Morgan" groesaw lie mi chafodd "Y Frawdoliaeth." Ychydig o da,i sydd yn mhlith y Cymry fedr ac- comodatio teulu mor fawr a Brawdol- iaeth Indlex. —Y "TeiliwrBach" a ddywed y galles- id dysgwyl na fuasai trowsus "swell" yn ffltio y bachgen main o Slatington. -Y mae yr holl newycldiaduron yn- Llundain yn canmol Syrioldeb W. T. Lewis yn nygiad yn mlaen streic y glo- wyr. -Yr oedd Miss Davies, Cwrtmawr, yn anghyson a hi ei hun hefyd ddydd ei phriodas. Siarad Gymraeg mewn gwisg o boplin Gwyddelig. -Y mae seiri meini Abertawe ar Y streic, ac ofnir y daw y "coesau meini- on" i mewn i gymeryd eu lie. —Tro cythrymus o eiddo y Syr W. T. Lewis yw gwrthod cyfarfod a'r glowyr oddigerth ar y Sgailen Lithrig! Gwrth- oda hefyd ganiatau cadeirydd o ochr y gweithwyr ar gyd-bwyllgor y Sgalen. Dyna hen Sgalenwag, onide? -Pe chwilfriwiai y Llyngesydd Cam- ara un o lyngesoedd America, byddai papyrau Cymru yn ddlioed, yn sicr o haeru mai Cymro yw. -Yn mhriodas Torn Ellis cyflawnwyd y siaerimioniaeth o Ulno eu dwylaw gan y Trefnydd Celfydd y Parch. T. Levi- Dechreuwyd y gwasanaeth drwy ganu "0 sancteiddiia fenaid Arglwydd," a di- weddwyd drwy i gos Dar ganu "pen- illion gyda'r Delyn." "Syn o beth;" ebe Dafydd Jones oedd darllen y chweched benod o'r Ephesiaid yn lie penod o Ganiadau Solomon ar yr achlysur. —Dywedai .aelod o Gyngor Trefol yn Ngogledd Cymru ei fod ef yn hoff o N "hogla" moch! Pa ran o'r mochyn yw hwnw, tybed? -Yr oedd yr Ysbaenwyr wedii rhoi ar- gaeau o wifrau pigog o amgylch tref Santiago i gadw pigion America (yr American pigs) allan. —Anfonodd y llywodraeth "gotiau cochion" i amddiffyn "Llewis" y Meistri. Dyna arf-heriad llywodraethau' GWLEDD Y DYN TYLAWD. Yn y dafarn ddu angenog, Meddwyn siolfas gwyd ei ben, Fel i dderbyn yn galonog Or prif fwyniant is y nen; Hwn arfera gael yn siriol Yno lymaid ar ei rawd; Heddyw cwyna'n anystyriol- Trethu cwrw'r Dyn Tylawd! Yn nghyngorfa'r cynrychiolwyr, Yn y Senedd ddoeth eu gwedd, Er cael modd i dalu'r milwyr Sydid am roi i Cywba hedd, Er ymfrwydro a'r Ysbaeniaid, Hyn yn gynllun treisiol gawd- Tro annheiiwng diangenrhaid— Trethu cwrw'r Dyn Tylawd! Mae'r tobaco bach a'r ddiod Yn gysuron dawnus da- Nid yw bywyd heb eu 'nabod Ond rhyw ddyfnder blinder bla; Gwir, nis gallaf byth anghoflo— Yn lle'i rhoi ar ben y blawd, Rhowd y dreth gas ar uobaco ) Ac ar gwrw'r Dyn Tylawd! Ond am hyn ni thai i'r awen Wag alaru uwch y peth, Ond gobeithio daw y chwiblen Eto'n rhydd 0 dan y dreth; Ha, ar ol gwaredu Cywba 0 dan drais y 'Spaenaidd fawd, Daw yr adeg a wareda Eto gwrw'r Dyn Tylawd! [Un Ffond o'r Ddau.

At Ie-uan Fardd, M. D: Anwyl Feddyg —Byddlwoh mor garedig ag a.nfon blych- aid o'ch "Tin Pills," y soniweh am dan- ynt yn y "Drych." Gwell i ni fod yn gynil efo'r "Powdwr." a'i anfon i Sampson.—Invalid. —Cyfeirir 20,000 o lythyrau i'w Mawr- hydi, Victoria, bob blwyddyn. —Cynwysa y fyddin Italaidd 234,000, o'r rhai y mae 141,000 yn wyr traed, 24,200 yn wyr meiroh, 20.000 yn fagnel-. wyr, &c. —Dywed ieithwr enwog "na fydd yn mhen can mlynedd ond tair iaith, y Rwsiaeg, Chineaeg a'r Saesnaeg." Bydd y Gymraeg wedi ei ohladdu, a,'r Cymry wedi anghofio gosod careg goffa a,r ei bedld. —Yr oeddi mwyafrif y Gwerinwyr yn Nbalaeth Orelgon yn 10,371, ac y mae ar gynydd. V

Y TRANS-MISSISSIPPI EXPOSITION. GAN LIZABETH A. JONES (OWINETT GWALIA) Omaha, Neb., Gorph. 1.—Ar agoriad pyrth Ffair fawr Omaha y diwrnod cyn- taf dylifodd tyrfaoedd i mewn i weled y dref wen yn ei holl ogoniant a'i harddwch—tref wedi ei gosod am ych- ydig fisoedd ar lanau mydlyd yr afon Missouri. Mae yn syn meddwl nad oedd y lie, flwyddyn yn ol, ond cae anhygyrch o gorn; erbyn hyn mae celfyddydi a di- wydrwydd wedi ei drawsnewid yn ddin- a, udidog, a llawer o ganmoliaeth iddi sydd i'w glywed o bob tu. Am 12:30 chwareuwyd y "Jubilee Overture," gan y Marine Band o Wash- ington; ae yn sicr dyma'r beroriaeth fwyaf bendigedig a glywsom erioed gan gerdid-danau. Drwg genym eu bod yn chwareu y tro olaf nos Iau nesaf. Can- odd yr Exposition Chorus Song of Wel- come yn feistrolgar, o da.n wres tanbaid yr haul am nad oedd! yn agos ddigon o le i'r lluaws o wrandawyr ond oddiam- gylch y morlyn. Cafwyd anerchiadau da gan Mr. Halcomb, Llywodraethwr y Dalaeth, W. J. Bryan, J. L. Webster a'r Anrh. John M .Baldwin o Iowa. Der- byniwyd cenadwri yr Arlywydd McKin- ley gyda bri a gorfoledd gan y miioedd. Terfynwyd trwy ganu "America" gan gor Omaha, yn cael ei gynorthwyo gan y Marine Band. Mae orchestra Theodore Thomas yn rhoddi boddlonrwydd cyff.redinol-ei seiniau cerdd i'w clywed bron bob hwyr yn yr Auditorium. Hydrant yn cyn- orthwyo Cor Omaha. yn "Fair Ellen," "Rose Maiden," "Daughter of Jairus," "Hallelujah Chorus" a llawer eraill o'r Exposition Chorus Book. Cawsom y fraint o glywed 16,000 o blant yr ysgol- ion yn canu yr wythnos ddiweddaf o dan arweiniad Miss Fa>nnie Arnold. 'Roedd gweled y plant wed'i eu hadd- urno mewn coch, glas a gwyn ar y llwyfan i arddangos ein baner, yn un o'r golygfeydd mwyaf prydferth a wel- som erioed. Cawsant dderbyniad croes- awgar eithafol gan y gynulleidfa fawr. Mae rhyfeddodau y Ffair Fawr yn sicr o sicrhau presenoldeb miloedd na fuont erioed yn y parthau yma o'r blaen; ac ni bydd y rheilffyrdd ar am- ryw achlysuron yn gofyn ond cent y filldir. Heblaw y Ffair mae amryw o leoedd yn ac o gwmpas y dref yn werth sylw, set y diref odidog Council Bluffs, wedi ei sefydlu yn nghanol mynyda- cedd gwyrddleision Iowa; Fairmount Park, 160 o erwau i'r deheu o'r dref yn lawn prydferthion natur, a llawer o draul a thrafferth sydd wedi bod i'w gwneyd yn Barod erbyn y Ffair fawr. I'r deheu o Omaha ceir Hanscom, Riv- erview Syndicate ac Elmswood Parks, y rhai sydd yn 1 leoedd prydferth a rham- antus.

rhyfel yn mlaen yn ein meddiant. Fel yr ydym yn hawlio i'r dinaswyr lanw galwad y llywod raeth am filwyr felly y dylid dysgwyl i feddiianau y wlad gael eu galw i gynal y draul; ac os na ellir galw digon o eiddo drwy drethu i'r per- wyl, dylid gosod y gweddill o'r ddyled mewn ffurf o arian deddfol. Tocyn o hawl cyfreithlon ar bob eidido yn y wlad yw pob arian sydd, yn arian deddf- ol am bob dyled; a dyma yr unig ffurf ar ddyled wladol sydd mewn cydgordiad a gwir ryddid. Gall dyled mewn arian papyr aros yn erbyn eiddo y wlad heb log am ugain neu ddeng mlynedd ar hugain, ond y mae arian papyr y llyw- odraeth dan lywodraeth y bobl, felly yn dwyn yr arian i fodoli trwy ganiatad y bobl, am y gall y bobl, os ewyllysiant, ei dileu trwy ei galw i mewn yn drethi, yr hyn ystyrid yn wighyfreithlon i'w wneyd a rhwymebau yn rhedeg am nifer fawr o flynyddau. Yr ydym gan hyny am wneyd y gosod- iad, Fod tain dyled rhyfel trwy rwym- ebau y gofyn Hog, yn faich caethiwus ar y dyfodol, tra y byddai dyled gwlad yn y ffurf o arian, yn dystebau o ddyled yn erbyn ineddianau, ac yn lleibau hawliau meadianau am log, drwy fod pris nwyddau yn cynyddu i gyfateb y cynydd yn swm yr arian, ac felly yn gorfodi meddianau i gynal y rhyfel ar yr un amodau a'r dinasydidion j lanw rhengau y milwyr. Chwe blynedd yw oes bywyd cynryehiolaeth hwyaf y bobl, set tymor Seneddwr; ac anhawdd i mi yw gweled' y priodoldeb o rwymo y bobl a dyledi i redeg yn hwy na amser hwyaf y gynrychiolaeth. Tybiwyf ei fod yn groes i egwyddor fawr rhyddid a hawl. iau cyfartal dynion rhydd mewn gwer- iniaeth. Caethiwed diachos ydyw rhwymebau yn yr adeg bresenol, pan y mae mwyafrif mawr o'r bobl yn credu mai yr arian papyr goreu yw arian papyr y llywodraeth; a phan y mae drudan- iaeth arian, set Hog, yn rhy uchel, fel y gorfodir segurdod a tblcdi ar lawer iawn o ddynion.