Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
BEIRNIADAETHAU. EISTEDDFOD…
BEIRNIADAETHAU. EISTEDDFOD GOMER, OHIO. Hir a Thoddaid.—BeddttrgrafF i'r Diwedd- ar Josiah Jones (Josiah Brynmair), a Mary, ei Briod. BEERNIAD: Y PARCH. DR. CYNONFARDD ED WARDS. 1. "Brodor "-Mae cyfansoddiad hwn yn rhy gyffredinol ei nodwedd. Gwnelai y tro i ryw wr a gwraig arall, lawn cys tal ag i'r ddau hyn: Daeth awr i hunG o daith yr anial I'r ddau o nodwedd gwir ddianwadal. Dyn mawr hefyd, a doniau amryfal; A'i briod ddifyr, barod, ddihafal; Eu grasau fel grisial; a gwersi ter Sy' yn eu hirder yn swyn i ardal." 2. "Barn y Byd."—Mae hwn yn fwy arbenigol; ac yn cynwys enwau y ddau. Dynodir eu "medr," a "chywirdeb eu bywyd." Mae y diweddglo yn dlws lawn ei gynganedd: "Yn ethol dlysau o noethwlad loesion;" ond arweinia cynganedd ni weithiau i eithafoedd desgrifiad. 3. "CofiaDydd." Toddaid llithrig a pherseiniol; er hyny nid yw nodan ar benig Josiah Brynmair ynddo. Mae yr oil yn wirionedd; ond nid y gwirionedd a roddodd arbenigrwydd personol arno ef. Gwir ei fod "Ðros Dduw a'i achos drwy oes hedd ychol;" a gwelodd adegau heb heddwch hefyd, ond bu ef a'i Fary yn ffyddlon hyd y di- wedd; a gellir dywedyd byny am In mawr o'i gydoeswyr ef yn Llanbrynmair ac yn Gomer. 4. "Dim ond y Gwir. "-Mae penill wyth llinell gan y bardd hwn, yr hyn nid yw gyfreithlawn. Pan ofynir am un penill Hir a Thoddaid, tri ugain sill a ganiateir; ond gall awdwr osod pedwar ugain, neu bedwar cant, os ewyllysia, i ragflaenu ei doddaid, mewn awdl. Neu, gallai pwyllgor ofyn am Hir a Thoddaid wyth llinell, pe mynai; ond pan na nodir unrhyw delerau yn nglyn a'r pec ill, tri ugain sill ofynir, mewn chwech o linell- audegsillyrun. Mae y penill hwn yn un cynwysfawr a desgrifiadol iawn. Dyma linell dda iawn: "A'i draed yn addurni'wdrydan-weddi," gan gyfeirio at ei gymeriad cyson, a thanbeidrwydd ei ysbryd. 5. "Dolef."—Dyma benill rhagorach na llawer yn ei ddarluniad o'r gwrth rychau a gofnoda. Trueni fod angen y gair "Dofydd" mewn beddargraff i hen emynwr Cymreig-lln a ddefnyddiai eh- iau adnabyddus a chymeradwy bob am ser. Ystyr flaenaf "Dofydd" yw, "un yn dofi aDifeiliaid gwylltion, ac felly yn f-) i ill awdurdod a dylanwad arnynt, ac yea, yn dyfod yn arglwydd arnynt. Mae y diweddglo yn dlws: "A'i briod bur ei hawydd-mae'l haddas, Nefol urddas yn wyn fel y wawrddydd," er nad yw yn fwy nodweddol o honynt hwy nag o'u cymydogion. 6. "Escol."—Yr unig nodwedd a wel y bardd hwn ynddynt yw duwioldeb: "Hen Gymry duwiol gymeradwywyd, t Yn meddau hiraeth yma ddaearwyd. Pruddaf wahanu, mewn pridd fe'n hun wyd, Ar fedd i wylo, crefydd a alwyd." Da iawn; ond paham na ddynodai awdwr mor alluog, rai o brif nodau yrhen Gym- ry cymeradwyol? 7. "Glan y Bedd."—Er fod hwn yn benill da, y mae genym ddau neu dri o fwynion yn ei erbyn. Nid yw "a'i Fari denol" yn ddigon o deyrnged i'r gyd mares ffyddlon. 'A'i hyfwyn nodwedd oedd fyw eneidiol,' sydd well cynganedd na synwyr. "Eu cryfwych einioes grefyddol," sydd wallus mown cynganedd. "Eu cryf addien oes grefyddol," fyddai gywir. 8. "Gobaith."—Wele eto benill wyth llinell. Dim ond un linell wan o gyng anedd sydd yn hwn. "A blaenor ffyddlon fu ef i'w ddiwedd." Bu y gynganedd bron llusgo allan yn hollol. Llinell dda iawn yw- "Gwariai ei yni o blaid gwirionedd." Nid yw y terfyniad yn hapus gyda'r "ocha ddeufwy." "A'n halaeth fyn wlitho'i fedd—Seion mwy Hir ocha ddeufwy goruwch ei ddafedd." Mae gan yr awdwr hwn un linell sydd yn gynganedd gywir i'r llygad, ond yn annghynghaneddol i'r glust, sef "Ceid ynddo'r bardd a'r lienor dillyn wedd. 9. "Gomerwr."—Anhapus yw y gair "myredd" yn "Am Brynmair a'i nawdd, mab eirian myredd, Llu a wylant, am golli ei haeledd." Maeyllinell, "Cu rin ei Fary, coronet fawredd," yn ymylu ar ormodiaeth hVd yn nod am y wraig rinweddol hon; ac yn llinell ddigysylltiad a'r Hall; yn grynho- ad o eiriau heb un ferf. 10. "Gomerydd.Mae y bardd hwn yn adnabyddus a phrif deithi yr ymad- awedigion; ac yn eu gosod allan yn gan moladwy iawn. Gwell fuasai cryfach cynganedd yn y llinell olaf; buasai hyny yn ychwanegu at ei ogoniant. Mae y tebygrwydd sydd yn seiniau "fu yn ddi- wyd i fyw yn dduwiol," yn gwanhau ychydig ar felodedd y terfyniad. 11. "Gwlith Enaid."—Yn y llinell fyntaf cysylltir "Josiah Brynmair a'i 'air," ond yn y tair llinell ddylynol, "Y gwron cyfiawn yn unig a nodweddir;" ond cysylltir hwynt eilwaith drwy y rhagenw "eu" cyn y diwedd. "Eu dir barch uwch blodau'r bedd- trwy'u henwau A'u hygar enwau a ddeil Gwirionedd." 12. "Llais Adgof.Mae yr awdwr hwn allan o'r gystadleuaeth o herwydd anfon dau Hir a Thoddaid pan na ofynid ond am un. Mae y cyntaf i'r gwr a'r ail i'r wraig. Camddeallodd Llais Adgof, a barnodd y dylai Josiah gael un a Mary yllall. 13. "Mara."—Aneglur yw meddwl Karayn "Ac yma'n oer gwyrodd cwmni'r gwron Ei briod Mari-bri i dy meirwon." Nid oes fawr o Josiah Brynmair yn y beddargraff hwn. 14. "Un o'r Bryn. "-Anhawdd credu y medrai neb wneuthur peth mor debyg i Hir a Thoddaid, ac eto mor amddifad o anhebgorion y fath gyfansoddiad. Nid oee yma gysgod cynganedd. Mae rhif- edi y sillaa yn gywir, ac y mae yr odl yn rheolaidd. Gosodaf y cywreinbeth ger eich bron fel sampl o Hir a Thoddaid di- gynganedd: "Gorwedd mae yma mhlith graian oer: edd, Josiah'r Bryn, a'i briod mewn hunedd, Rhan farwol o'r ddau dduwiol yr uji- wedd, Orphwys o ddadwrddybyda'iddrygedd; Tra'n y bedd-trefn ryfedd-eu cyrff dry'n llwch, Collant eu harddwch, codant yn hardd wedd." Trugarhaed Dafydd ap Edmwnd wrth ym. Tra yn darllen y cyfansoddiadau hyn cadwen olwg ar brif deithi bywyd Josiah Brynmair a Mary ei briod; ac er y gwyddom nas gellir manylu ar unrhyw arbenigrwydd o fewn cylch o dri ugain sill, eto hawliem feddargraff a fyddai yn fwy cyfaddas iddynt hwy nag i unrhyw bobl eraill. Wrth gydmarn yr oil a ddaeth i law cawn y fantol yn troi yn ffafr Gomerydd. Nid yw mor gryf a chywrain ei gynganeddion ag ambell un arall; ond y mae yn gyflawnach, a chy- wirach, a phriodolach beddargraff i Jo siah Brynmair a'i briod nag un o'r lleill. Gwobrwyer Gomerydd. Wele y gwaith: "Yn huno isod mae dau fynwesol, Josiah Brynmair, a'i Fair glodforol; Y bardd a'r llenydd, emynydd manol, A'r prif ydoedd fel blaenor profiadol; Eglwys Crist sy'n drist ar ol-dau o hyd, A fu yn ddiwyd i fyw yn dduwiol." [Yr awdwr yw T. Cilcenin Evans, Nanticoke, Pa ]
BWYTA. AC YFED PECHOD.
BWYTA. AC YFED PECHOD. GAN WATCYN WYN. AMMANFORD, Rhag. 1.-Mewn erthygl ddiweddar yn y Cymro, deuwyd yn lied agos at y fan yr wyf fi yn byw, wrth son am yr hen arferiad o "Fwyta Pechod." Nid bwyta pechod fel bara, ond bwyta pechod fel halen y byddem ni yn Llan- debie yn gwneyd er ys llawer dydd, medd y traddodiad y sonir am dano. Yr wyf fi yn byw yn mhlwyf Llandebie. a chredaf y gallaf ddweyd gyda sicrwydd na fu yma ddim bwyta pechod yn ddiw eddar iawn beth bynag, oblegid y mae pechod mor uchel ei ben yn Llandebie heddyw ag yw yn nemawr i blwyf yn yr holl wlad, fel, os bu yma fwyta pechod, na lwyddodd y bwytawr i glirio y bwrdd beth bynag. Cofiwch, nid wyf yn dweyd fod mwy o bechod yn Llandebie nag yn rhywle arall-ond os yw y traddodiad y dywedwch am dano yn wir, fod dyn yn cael ei dalu am fwyta pechod yr hen blwyfolion, a hyny yn ddiweddar yn hanes y plwyf-os yw hyn oil yn wir, dylasai y pechod yma fod yn llai blod- euog nag mewn lleoedd oedd wedi cael eu hesgeuluso. Y mae yr un hen sto ri yn cael ei had rodd a'i hail adrodd yn ami; y mae hi yn codi fel ysbryd o'r hen oesoedd bob tair neu bedair blynedd, ac yn codi o hyd yn L oegr, yn mysg y Saeson. Tebyg maiy Lhw y pia hi, ond eu bod am ei rhoi i ni, ac am ddweyd mai yn ein gwlad ni y gwurtid hyn. Tybed fod mwy o angen I.wyta pechod yn Nghymru nag yd Lloegr, neu yn mhlwyf Llandebie nag yn un c blwyfi eraill yr hen wlad bechadur- us? Codwyd hi gan Paxton Hood ych- ydig flynyddau yn ol, os wyf yn cofio yn iawn, yn Nghofiant Christmas Evans. Dywedai y pryd hwnw fod y ddefod mewn grym yn ddiweddar iawn yn Nghwmaman, Sir Gaerfyrddin; ond gall- af fi dystio yma nad oes neb yn fyw yn Nghwmaman yn cofio dim am dani, ac nad oes mwy o ol bwyta pechod yn Nghwmaman nag yn Llandebie. Y mae y ddau le yn agos iawn idd eu gilydd, ond nid ydym wedi clywed son yn y naill le na'r llall am fwyta pechod y marw. Dichon fod olion rhyw hen ddefod o'r fath ar hyd y wlad. Bum yn siarad heddyw ag un o Gaerfyrddin, a dywedai wrthyf ei bod hi yn cofio yr arferiad o roi halen ar ddysgl ar y bwrdd lie y byddai corff marw, ac weithie gosodid y plate a'r halen ar y corff. Ond dywedai hi mai i buro yr awyr.a gwneyd i ffwrdd a'r arogl yn yr ystafell, y gwneid hyn. Nid oedd hi yn credu fod neb yn ei fwy ta, ond ei fod yno i buro yr ystafell. Yr wyf yn cofio yr arferiad o ranu cwrw yn yr angladd. Bum mewn angladd yn y Trap yn ymyl Llandilo er ys tuag ngain mlynedd yn ol, ac yr oedd cwrw yn cael ei ranu yno cyn codi yr angladd i fyned i Landilo i gladdu. Safai y dynion yn ddwy res ar yr heol y tu allan, ac elai rhai a llestri a chwrw o gylch i gynyg i bob nn-ac yn wir yfai y rhan fwyaf hef- yd-gallwn feddwl ei bod hi yn arferiad gwlad yno. Celai y menywod gwrw twym, ac yr oedd rhyw lysiau yn y gwpan fawr, o'r hon y rhenid y cwrw. Yr oedd bara a chaws a chwrw yn beth digon cyffredin yn yr ardaloedd hyn er ys dengain mlynedd yn ol, a hyny feall- ai am fod ffordd bell i fyned a phob ang ladd, a'i bed yn arferiad cario y corff yr holl ffordd ar ysgwyddan; felly yr oedd gofyn bwyd a diod cyn cychwyn i'r siwrne faith. Y mae careg fawr ar ben y mynydd rhwng Cwmaman a Chwmtawe, ar fyn- ydd y BettwB-careg a elwir heddyw yn Llech yr Halen. Wn i a oedd rhywbeth a wnelo yr hen gareg hono—Llech yr Halen—a bwyta pechod? Wn i a oedd am bell un, wrth ei gario i Langiwc o Gwmaman, neu o'r ochr arall i Lan debie; wn i a oedd rhai o'r hen frodorion diniwed yn cael bwyta eu pechodau ar Lech yr Halen? Dichon fod gan rywun arall air i'w ddweyd ar hyn. Byddai yn dda genyf glywed os oes.
Hen Bobl.
Hen Bobl. Nis gall hen bobl gael meddyglyn tebyg i'r Electric Bitters at reoleiddio y coludd ion a'r elwlod. Nid yw yn symbylu nac yn cynwys whisci na gwirod meddwol, eithr gweithreda fel cryfor ac arallai. Effeithia yn dyner ar y cylla a'r ymys garoedd, gan gynorthwyo natur yn ei gwaith adferiadol-cynyrchu chwant at ymborth a hyrwyddo y treuliant. Y peth sydd ar hen bobl ei angen. Pris 50c. y botel, gan John H. Sheehan & Co., Utica, a'r holl gyfferwyr.
[No title]
—Y mae dau ddyn yn Vienna, Aws- tria, yn areithio yn erbyn yr Iuddewon, a gwrandewir hwy gan gynulleidfaoedd mawrion o fenywod. —Bwriedir rhoi goleuni trydanol yn nheml Hindwaidd Sivan, ar y ffordd i Mutwai yn Ceylon, a sonir am roi yr un newydd beth mewn temlau eraill. MAE JAYNE'S EXPECTORANT yn ataliol a iachaol at holl Anhwylderau Ysgyf- einol, Bronchitis, &c. Mae yn feddyglyn safonol at Beswch ac Anwyd, ac nid oes eisieu ond un prawf arno i ddangos ei werth. At yr Afu nis gellir cael dim gwell na Jayne's Painless Sanative Pills. HUNANLADDIAD. -Mae nifer yr hunan- laddiadau mewn gwledydd gwareiddied- ig yn cyflym gynyddu. Gwelir llawer yn syrthio i'w beddan 3m anamserol trwy oferedd. Eraill a ymdaflant i antur- iaethau sydd yn troi yn aflwyddianus, ac yn dwyn collection, pryder, gofid, ac yn y diwedd torcalon. Eraill trwy ddylyn pleserau a chyffroadau yn ormodol, trwy lythineb a gwleddoedd ami ydynt yn anmharu y cylla, ac yn hau hadau af- iechyd yn eu cyfansoddiad. I gryfhau y cyfansoddiad pan wedi ei wanhau trwy unrhyw achos, nid oes dim i'w gydmaru a Quinine Bitters Gwilym Evans, yr hwn sydd feddyglyn llvsieuol a ddefnyddir yn helaeth yn y wlad hon a gwledydd tram or, ac y mae ei effeithiolrwydd wedi ei brofi tu hwnt i ameuaeth. Ceir ef gan fferyllwyr mewn poteli75c. a$1.25 yrun.
FLOYD, ONEIDA CO., N. Y.
FLOYD, ONEIDA CO., N. Y. Colledion yr Eglwysi Cymreig-Y "Deu- ddeg" yn Arow-Adgoflou am y Parch. H. R. Williams a T. M. Thomas- Marwolaeth Thomas P.Jones. GAN MISS MARY ROBERTS. FLOYD, Rhag. 20.—Dywenydd oedd gweled yn Nghwrdd Dosbarth diweddar yr Annibynwyr, gynifer o wyr ieuainc yn traddodi y genadwri mor effeithiol a "gwresog yn yr ysbryd." Breintiwyd yr ardal yn ystod y flwyddyn a gwahan- ol ddoniau—yn eu plith y Parchn. Pedrog, Rahel o Fon, R. H. Evans, J. Hughes Parry, Alafon, James Jones, ac eraill. Gweiniaid yw yr eglwysi yma mewn canlyniad i farwolaethau mynych hen sefydlwyr fuont yn ofalus am "yr achos;" ond y mae yma eto ychydig en- wau sydd yn anfoddlon gweled fod ei enw Ef yn cael ei golli o'n plith. Agor- ir y drws i weision y Goruchaf, ac y mae ychydig nerth, ychydig ffyddlondeb, yr hyn ydyw gogoniant pob eglwys. "Dal yr hyn sydd genyt," &c. Blwyddyn yn ol yr oedd y Parch. R. E. Williams, Plymouth, Pa., yn llafurio yn galed yn ein plith yn perswadio dyn- ion i ffoi rhag y Ilid a fydd, ac i ddeffroi yr eglwysi at eu gwaith, a sefydlu y Gymdeithas Ymdrechol. Bu yn ach- lysur i ryw ddeuddeg gychwyn y bywyd newydd; a da genym allu dweyd eu bod oil yn dal yn ffyddlon wedi eu derbyn i'r gwahanol eglwysi; a gellir priodoii yr adnewyddiad presenol yn fwyaf neilldu ol i'r ymdrechfa galed gyda Duw yr wythnos hono. "Awn rhagom at ber ffeithrwydd." Yn ddiweddar cynaliwyd cyfarfodydd diwygiadol gan y M. E. yn mhentref Floyd, ac ymunodd rhyw 60 a'r eglwys. Gweinidog o Chicago oedd yr efengylydd. Cawsom dri o gyfarfodydd hynod ddyddorol a phoblogaidd yma Dydd Di- olchgarwch, pryd y coffawyd yn barch- us am bersonau oeddynt yn bresenol ac yn cymeryd rhan yn y cyfarfod y flwyddyn flaenorol. Y parchus dad H. R. Williams ydoedd un o honynt; a byddai ei gyngorion ef bob amser yn ras ol ac i'r pwrpas, a'i weddiau yn wresog a gafaelgar. Credai mai agoshau i'r edd yr ydcedd yn gyflym er's rhai blyn- yddan. "Yr wyt yn credu," meddai. 'mai o fewn y flwyddyn hon y byddaf farw;" a hyn sydd wedi dygwydd. Ein cred yw iddo gael "raynediad helaeth i mewn i lawenydd ei Arglwydd." Hefyd coffawyd am Thomas M. Thom- as a fyddai bob amser mor tywiogeiys bryd ar Ddydd Diolchgarwch yn ei weddiau a'i anerchiadau gwresog. 0 bosibl mai nid anmhriodol fuaeai gwneyd ychydig o sylwaclau ar rai o nodweddion ei fywyd, gan nad ymddangosodd ond yn unig grybwylliad o'i farwolaeth Mai y 13eg o'r flwyddyn hon. Bu yn dos barthu y DRYCH am flynyddau, a byddai bob amser yn ffyddlon iddo. Ceisiwn ysgrifenu gair am dano erbyn y rhifyn nesaf. Drwg genym hysbysu mai gwael yw Griffith Thomas, hen gymydog i T. Thomas, o hyd. Dymunwn iddo adferiad buan. Bu yr hen gymeriad adnabyddus Thomas P. Jones, farw Tachwedd 14, ar ol dyoddef poenau arteithiol, a chael ei gyfyngu i'w wely am agos i naw o fis- oedd. Tarawyd ef yn ddisymwth gan y gangrene yn ei droed chwith. Ymgyng- orodd a nifer'o feddygon medrus, ond yr oil o honynt yn methu ei iachau na rhoddi llawer o esmwythdra iddo, er hyny daliodd yn hynod siriol a chalonog hyd ychydig wythnosau i'r divredci, pryd y chwenychai gael ei ollwng o'i ddirtawr boenau. Cafodd bob tynerwch ac ym geledd gan ei blant a'i berthynasau yn ei gystndd maith a blin. Yr oedd wedi cyraedd oedran teg, yn 81 mlwydd oed. Daethai i'r wlad hon yn yn 1849 o Cross Foxes, ger Dolgellau, Meirionydd. Sef- ydlodd ar y cyntaf yn Utica, N. Y., yna yn Marcy, Deerfield a Western. Yn 1883 prynodd ffarm yn yr ardal hon ar y ffordd rhwng Camroden a phentref Floyd, lie y cartrefodd hyd ddiwedd ei oes. Y mae yn chwith meddwl fel y mae yr hen dadau Cymreig yn ein gadael o un i un, wedi brwydro cyhyd ag amgyJchiad an bywyd. Cyfrifid Thomas P. Jones yn ddinesydd parchus, yn gymydog cywir a diragrith, yn onest mewn meddwl, gair a gweithred, a dysgwyliai dderbyn y nodweddion yna oddiar law pawb a ddeuai i gydnabyddiaeth a hwynt. Yr ydoedd yn gofiadur da. Ni byddai pall ar ei gof, a hoffai yn fawr daro ar hen gyfaill bore oes, a son am bobl a helynt- ion "yr Hen Wlad," &c. Yr ydoedd yn hen dderbynydd o'r DRYCH. Darllenai ef yn fanwl bob wythnos, a byddai yn dy hen am ei weled, a thrwy gyfrwng ei dudalenau yr oedd yn gallu cadw i fyny ar amserau, a gwybod am sefydliadau Cymreig drwy y wlad. Hefyd byddai yn ofalus am dalu am dano yn brydlon, a bydd colli Thomas Jones (a phawb o'i gyffelyb) yn golled hefyd i'r DRYCH. Bu farw ei briod hawddgar pan oedd- ynt yn byw yn Marcy. Yr ydoedd hi yn wrfeig grefyddol a deallus, ac yn gantor e8 o fri neillduol. Gadawodd bump o blant ieuanc ar ei hoi, pedair o ferched ac un mab; ac yr oedd delw y fam i'w gweled yn amlwg yn y plant-yr elfen gerddorol yn neillcuol. Erbyn hyn nid oes ond dau o honynt yn fyw, sef John B. yn Floyd, a Mrs. T. J. Griffiths yn New York Mills. Catherine yr hynaf a fu farw yn 1880, a Libbie ac Anna yn ddiweddarach. Y mae pump o. wyrion yn aros yn fyw, ac a gofiant tra yn fyw am eu taid. Cafodd gladdedigaeth barchus o gapel Camroden, y Parch. J. H. Jones. Rome, yn gweinyddu. Gwnaeth sylwadau priodol o'r amgylch iad oddiar Psalm 90:7 -10 yn Gymraeg a Saesneg. Hefyd gweddio yn Saesneg gan ei hen gydnabod y Parch. E. V. Evans (M. E). Lee Centre. Hebryng- wyd y gweddillion i fynwent y teulu- Wright's Settlement.
*• Rhyngyll y Flwyddyn '96.
*• Rhyngyll y Flwyddyn '96. Ymddengys ar ddechreu y flwyddyn newydd ymwelydd dymunol ar ffurf Almanac cynwys- fawr, yn rhoddi hanes dechreuad, natur a defn- yddioldeb y cryfor a'r arallai enwog Hostet- ter's Stomach Bitters. Heblaw y darlleniad desgrifladol hwn,ceir cyfrifladau seryddol hollol ymddiriedol,'ystadegau cywir, darluniau,bardd- oniaeth ddewisol, ac yinborth meddyliol iach us a dyddorol. Rhoddir gwaith ar y pamphlet hwn,cyhoeddedig yn flynyddol gan yr Hostetter Company o Pittsburg, i 60 o ddwylaw yn yr ad- ran beirianol yn unig. Cymer un mis ar ddeg i'w barotoi. Gellir ei gael yn rhad gan bob cy- fferwr a masnachwr yn y wlad; ac argreffir ef yn Saesneg, Ellmynaeg, Ffrancaeg, Cymraeg, Norwegaeg, Swedaeg, Hollandaeg, Bohemaeg a'r Spaenaeg. os oes arnoch eisieu cwpanaid o Cocoa neu Chocolate, dylech ddefnyddio Huyler's. Gan yr holl grocers.
Advertising
Ffitiau Er's Ugain Mlynedd Dr. Miles' Nervine yn eu Gwella. Ychydig flynyddau yn ol yr oedd Mr. L. W. Gallaher yn llwyddianus iawn fel gwneuthurwr nwyddau coed. Trwy ei fod yn cael ffitiau bu raid iddo roddi ei fusnesi fyny. Ymosodid arno yn hynod sydyn. Unwaith cwympodd o ger- byd, bryd arall i lawr grisiau, ac yn ami ar yr heol. Un tro syrtbiodd i lawr siafft yn y felin a bu agos iddo gael ei ladd. Mr. Gallaher a ys- grifenai o Milwaukee, Ohwefror 16,1895: e- "Nid oes neb yn fwy truenus na'r rhai yn dy- oddef oddiwrth y Ilesmeirglwyf. Bum yn cael ffitiau am 20 mlynedd, weithiau yn cael pump mewn un noson. Ymgyngorais ag amryw fedd- ygon, a thelais i un $500, a bum am flynyddau heb wneyd bron ddim heblaw chwilio am ryw ymwared. Blwyddyn yn ol rhoddodd fy mab, Chas. S. Gallaher, cyfferwr, 191 Reed St, Milwaukee, i mi Dr. Miles's Restorative Ner- vine, a derbyniais les oddiwrtho. Nid wyf wedi cael ond dwy wasgfa er pan ddechreuais ei gymeryd. Yr wyf yn awr yn well nag er'&20 mlynedd. Gwerthir Dr. Miles' Remedies gan gyfferwyr gyda gwaranteb y derbynir lies oddiwrth y botel gyntaf neu y dychwelir yr arian. Llyfr ar y Galon a'r Giau yn rhad. Cyfeirier, Dr. Miles Medical Co., Elkhart, Ind. Cyfferi Dr. Miles yn Iachau. Store Gerddorol Ymddiriedol H, KLEBER £ RRp., -506- WOOD ST. PITTSBURG, GORUCHWYLWYR l'R OFFERYNAU'PENIGAMP CROVVN I Orchestra Pianos Yn efelychu y Delyn, Harpsichord, Mandolin, Banjo a'r Zither. Chwe Offervn Mewn Un! Gwerth $1,000 am$450 Gweler hefyd y IIABE, CO lOVER ARD OPERA PIANOS, VOCATION CHURCH ORNARS, CROWl PARLOR ORGANS, AND LEHR'S 7 OCTAVE DRBAIS. Washburn's Mandolins, Guitars, Banjos and Zithers. SHEET MUSIC NEWYDD AM HANER PRIS. ^Anfonwch am Catalog. YMUNUWCH A'R CLWB I GAEL TE'R HEN WLAD —A— Set o Lestri Te Addurnedig (56 0 DDARNAU) Yn y far gen. Anfon er archeb am 35 pwys o De 50c. gyda$12.20, a chewch y Llestri a'r Te. Ysgrifener yn Gymraeg neu Saesneg. THE GREAT PACIFIC TEA CO., 1633 Penn Ave., Pittsburg, Pa. T[ y Ddraig Goch! I L y Werin!! Y peth sydd ar bob Teulu Cymreig ei Eisieu. AR WERTH YN UNIG GAN J. T. & G. T. WILLIAMS, DEALERS IN Teas, Coffees, Syrups, MOLASSES, Ac., 127 Water St, New York, 702 a 704 West Lackawanna Ave., Scranton Pa. POPLAR HOUSE, 704i MISSION STREET, SAN FRANCISCO, CALIF. Vstafelloedd rhad, wedi eu dodrefnu yn gys- ui us, yn y parth mwyaf cyfleus o'r ddinas—dim ond block oddiwrth y Palace Hotel. Cymerer y Mission Street Cars i srongl Third. R. JONES, Perchenog. YN AWR YN BAROD n AIL ARGRAFFIAD O'R COR-DRYSOR AMERICANAIDD. Emynau Cymreig a Saes-maee—y gerddor- iaeth yn y Tonic Solfa a r Hen Nodiant-oll yn yr un llyfr. Pris y llyfr canu cynulleidfaol pobl Dgaidd hwn yw Un Dolar ($1), yn ddidraul drwy y post. Pob archeb ac arian mewn Registered Letter, Express Money Order or Bank Check, taladwyi REV. D. S. THOMAta. Penbro, Webster Co., W. Va. niHPir enftC aryddflnaryrEllynmwy- IgUlvIV CIIISC af pwl mewn dau fynyd, gan wneyd iddi dori yn hollol esmwyth a glan. Os defnjddir Quick Kdge bydd eich BUyn bob amser yn flniog ac ni bydd eisieu i chwi ei hogi ar gareg. GwareDtir ef i beidio niweifiio yr eD- yn mewn un gradd, Peidiwch talu 25 cents am finio eich ellyn pan y gellwch ei chadw mewn trefn am flynyddau gyda theiaen o Qu ick Edge. Trwy ddefnyddio Quick Edge gellir minio un- rhyw erfyn yn y ddegfed ran o'r am.ser a gym- er i wneyd hyny mewn un ffordd arall. Ceidw arfau eu min deirgwaith cyhyd, a thorant yn yn llawer gwell. Paham? Oblegid f<od Quick Edge yn gymysgedd gwyadonol sydd yn gwneyd min esmwyth, cryf, effeithiol a phar- naol. Mae pob un sydd yn eillio ei hun mewn angen am Quick Edge; pob teulu, ffarmwr neu weithdy lie defnyddir arfan min eisieu Quick Edge. Gall unrnyw un ei cldefnyddio Sn llwyddianus; a rhoadir. cyfarwyddiadau awn gyda phob teisen. Gall goruchwylwyr ei werthu i bron bob dyn, a bron yn mbob ty am 15 cents y deisen. Os gwerthweh 10C teisen y dydd, bydd eich elw yn $11.00. Mae llawer o agents yn gwneyd hyn. Os oes arnoch eiseu gwaith,, anfonweh archeb am ddwsin neu ddeuddeg dwnin a rhodd wch brawf ar y fasnach. Os nad oes arnoch eisieu gwaith sylwch sutøy gellwch gael 3 teis- en yn rhad, a sylweddoli beth yw y pleser o fedru cadw ellyn neu unrhyw arr ar all yn fln- iog ar ychydig drafferth. Cn Deisen 10c. DDIC I 1PCIITO 1 Dws. 70c. gyda'r Post rnlu I nULIl I U 12 S6.00 g-yda'r Exp Address, W. B. WILLIAMS, Montclair, N. J. ACHUBWYD O'R TAN! Ifin n n n 0 o Anthemau, Glees, Cho- I UU UUU ruses. Quartettes, Trios, Duetts a Chaneuon o bob math, yn y ddau nodiant, ar werth am .y prisiau iselaf yn banes y wlad. Copies. 49(1 "Cantata Protheroe"$1.00-25c 200 "Temple Gems," Anthemau Gwent. 1.25-35c 900 "Wayside Songs," a collection of Sunday School Songs. 25c-10c Anthemau:— A. 1f)(J "Ar Lan Iorddonen Ddu," Parry 10c-5c 900 "Yr Udgorn a Gan," Parry 10c-5c 800 "Mor Hawddgar yw Dy Beby 11,"Parry. 15c-7c 300 "0 Mor Lluosog," Gwent 15c-7c 500 "Can's Crist a Gyfodadd," Gwent 15c-7c 800 "Dedwydd yw y Gwr," Gwent 15c-7c 650 "Duw iVlawr y Rhyfeddodau," Gwent.10c-5c 340 "Sing Unto the Lord," Gwent ..15c-7c 400 "Doed Gogledd, De," Nicholds )5c-7c 450 "Seren Bethlehem." Nicholds 15c-7c 3' "The Lord's Prayer." Protheroe.15c-7c 300 "Go, Ttll His Disciples," Jones I5c-7c 600 "Cyfoded Duw," Jenkins 15c-7c Anfoner am catalogue at D. O. EYANS, Youngstown, O. RAO Co/o£ t ^<?/ir Stoc Fawr at y Wauaf o Hetiau, Capiau, Men- yg, Hosanau, Coleri, Cuffs a Neisiedi Gwddf Gall Cymry o'r wlad anfon am yr hyn sydd arnynt eisieu, a'u cael yn ddioed oddiwrth d( i ARTHUR, Hatter & Furnisher, 48 GENESEE STREET, UTICA, N. Y. Gyferbyn a'r Mann Building. Llyfrau a =:= Cherddoriaeth HOLL GYHOEDDWYR CYMRU I rffli is OP AR WERTH GAN RICHARD B. ROBERTS. [58 Howard Ave.] Box 256, Utica, 5. OFFERYNAU TEULUAIDD. Gvda'r rhai hyn gellwch wneyd adgyweiriadau eich hunain am y drydedd ran o'r gost arferol: @>8^ A W f S OLDER a NEEDLES I 21 a AAILS MAILS %'AILS At drwsio esgidiau, botasau, dodrefn, harneis a phethau eraill. No. 1 yn cynwys 32 o offerynau, pris$2.irt.; gwerth o'u prynu yn nnigol$5. No. 2yncynwvs 4<> o offerynau, pris$2.50; gwerth yn unigol$6.80. No. 3 yn cynwys 57 o offeryn- au, pris$3.i 0; gwerth yn unigol$7.65. Mae yr offerynau hyn oil o'r fath oraf. fel y rhai ddefn- yddir gan Gryddion a Harneiswyr. Goruch- wylwyr yn eisiau. JOHN H. GRANT, 218 Clark St., Chicago, 111. Mwynhau Bywyd Mae yr yni sydd yn gwneyd Bywyd yn ddedwydd yn dibynu ar waed Pur a Giau Cryflon. Rhoddwch brawf ar ein BLOOD AND NERVE FOOD, fi-yda'r post am 50c. C. W. WILLIAMSON, Druggist, 116 Columbia St., Utica, N. Y. MELLOR & HOENE, Pianos =:= AC- =:= Organs Y Prif Fasnachdy Cerddorol yn Ngorlle-win Pennsylvania Mae ein hofferynau rhagorol a'n prisiau isel wedi sicrhau i ni gefnogaeth llawer o Gymry Oerddgarol ein dinas Gwertbir Pianos enwog _y Chickering, Hardman, Krakauer Bros., Ludwig Co., Ac Organau MASON & HAMLIN, CHICAGO COTTAGE a'r UNITED STATES. Yr ydym yn eich cyfeirio at ein dinasyddion John Jarrett. Joseph Jones, Albert Edwards a'u cyffelyb parth ein cyfrifoldeb. Bydd o fantais i chwi ddyfod i archwilio ein hofferynau. Yn ddios cewch eich boddhau. Gelwch neu ysgrif- enwch. MELLOR & HOENE, 77 5th Avenue, Pittsburg, Pa. Hotel Richelieu JOHN l. MILLS, PERCHENOe, 1107 a 1109 Liberty Avenue, [Gyferbyn a'r Union Station] PITTSBURC, PA. Y stafelloedd o 50cts i Fyny. Ca Cymry tra ar ymweliad a Pittsburg bob cypur yn Ngwesty Mr. Mills, yr hwn yw un o'r gwestywvr$roreu yn y byd. Bu am nynyddau yn ^cweitbio vn v felin rolio. AT DDYBENION MEDDYGOL. L Whisci Enwog Finch. SEFYDLWYD 1819. FINCH'S PURE RYE 81.00 y Chwart, Neu 6 am 85.00. Anghydmarol i Gleifion I. X. L. Rye Pur 75c y Chwart, neu 0 am$3.fD Grand Pa's Choice 50c Diwellir teuluoedd. Anfonir y Gwirod ar dderbyniad P. O. Order, Registered Letter neu Express Order. C. M. FINCH, 12 SMITHFIELD ST., PITTSBURG. TYRFA B08 DIU yn ymweled Bwyddfa-y clo1:4 gwan, llesg, eiddil- pob dosbarth 0 ddy- ^ob dosbatrh^o ^dd^ bb m. h 0 at; iechyd-pawb yJI tTYRFA^ BOB^DYM cael ymwareè ac iaebad. Deuant yJI afiach a digalon- dychwelant adref yn galonog a Gan Dad beth fyddo eich ^warantat ^iachai- ianus gyda ''ano«r, Kanwynau, An- ol, Crydcymalau, Aflechydon y7CJroen, '&c.j i*" TAPEWORM TN cael ei symud, pen a chwbl. Ymgyngorwch a DR. BURGOON, 001 Penn Ave., Pittsburg, Fa lachad i'r Piles YN CAEL EI WARANTU GYRWCH am Lyfr (yr hwn anfonir yn ddi- draul) ar arwyadion Piles, Fissure, Fistula, Casgliad y Rectum. Gwarentir GwellhaC Hefyd Catarrh, Anhwylderau yr Ysgyfaint, y Cylla, yr Afu a'r Coluddion. D"R. DODGE, « Penn Ave. (P. O. Box 1389), Pittsburg, Pa. The s^scripti0. R £ from$8 to$6 a year. LITTELL'S LIVING AGE, 1844 A Weekly Magazine of FOREIGN PERIODICAL LITERATURE. ■4 on/) Giving 3,300 Double Column Octavo Pages of lOt/O Matter Unequalled in Quality and Quantity. The thoughtful reader will find in THE LIVING AGE Food to Nourish, Stimulate and Inspire Thought. THE WOLRD'S CREATEST INTELLECTS Contribute to make this periodical Indispensable. TO EVERY READER OF INTELLIGENCE AND LITERARY TASTE. It has received the commendations of the highest literary authorities, the most distinguished statesmen, the brightest men and women of the country. ''Exhaustive Reviews of recent publica- tions, the latest results of Scientific Research, Biographical Sketches of eminent charac- ters, Travel, Exploration, Literary Criti- cism, and every phase of Culture and Pro- gress in Europe, Fiction and Choice Poetry -all these make up The Living Age.Eve'g Bulletin. Phila. "One may find here all that it is worth his While to know of foreign literature in all its departments. "—Advance, Chicago. "It is of more value in a bright home to have Littell's Living Age in weekly visits than to have any two of the brightest and best magazines published in this country."—Boston Herald. Heretofore the price has been EIGHT DOLLARS a year. With the iirst is- sue of 1896, the price will be SIX DOLLARS a year. "A vast amount of good reading at a merely nominal price.Boston Advertiser. To New Subscribers for the year 1896, remitting before January 1st, the numbers of 1895 issued after the receipt of their subscription will be sent gratis. Club Rates. For $9.00 THE LIVING AGE and any one of the American $4 00 monthlies; or for $8.00 THE LIVING AGE and any one of the$3.IHI monthlies will be sent for a year, postpaid. Rates for clubbing THE LIVING AGE with other periodical i will be sent on application. Single copies 15o. each. For sale by all booksellers and newsdealers. Address, LITTELL & CO., P. O. Box 5206, Boston. MORGAN S UNIVERSAL HOTEL, 4 A Ll 40 rrir w esty cymreig Dinas New York. YN CAEL EI GEFNOGI GAN BREGETHWYR A PHRIF GYMRY Y WLAD. Ar ol bod yn y fasnach am ddeng mlynedd dymuna J. W. MORGAN ddiolch i'w gwsmer- iaid am eu cefnogaeth galonog yn ystod vr amser, a hydera allu teilyngu yr un gem- ogaeth vn y dyfodol. Yr "Universal" yw y gwesty mwyaf cyf- leus i deithwyr yn myned i ac yn dyfod o Ewrop. Ymddirieda y gwahanol gwmniau i mi lawnodi eu tocynau i bob parth o'r byd, a" gwerthu am y prisiau iselaf. PryBir gwerthir arian. drafts, a'r cyrarwyddiadau angenrheidiol i deithwyr. Ysgrlfenweh aa Rhybudd Pwysig!gyfarwyddiadau.— Deuirilcheyfarfodos clywir oddiwrthych. Gochelwch "Runners" a "Hackmen." Y West Street Cars o'r holl Ferries am 5c., a'«h clndant o fewn 100 troedfedd i Ddrws y €hoei- ty. Sylwch ar y LAMP FAWR o flaen y ty, neu ar Cunard Dock, Pier 40, gyferbyn. Prynwch eich Tocynau genyf fl, bydd yn fantais i chwi yn mnob ffordd. TELEBAU-81.50 y Dydd, neu 87.00 yr Wythnos. J. W. MORGAN, 75 Clarkson St., New York