Y Drych

Y NOS. GAN BEES LLEWELLYN, TAIBAOH. Dawel Nos I dy ea.ng wybr loew Gan fyrdd o emau ter sy'n cael el llanw; Aur-lampau 'ynt enynwyd gan aDgellon I ganfod yn y nos y mil ddlrgellon Mae'r Dydd yn gadw dan el fan tell ddysglaer, Neu fel yn mhlyg yn rhol 'r hen Fam, y Ddaear. 01 dawelNoa I y mae dy ddwfn dawelwch Yn ymltd ymalth fllnder, aflonyddwch; Yn magu bywyd, yn ymnerthu'r egwan, A'th wllth lieiddlol ddlsycheda anlan; Mae'r byd yn gorphwya ar dy fynwes dawel A'i suo'l gysgu mae yr hwyrol awel; Ac, 01 mor dawel y mae'n bwrw'l fllno, Heb syflyd, braldd, nea yw yn bryd i ddeffro. Y lloer goruwch y dyfnder sy'n llawenu, Gan ymddarostwng fel pe l'w gusann; Ac yntau yn el talchder yn ymchwyddo, Tra'l donau man ar hyd y lanyn dawnslo; Mor twyn symuda yn el gryd tywodlyd, Yn chwareu er adlonl'l fam netoltryd; Ac hlthau fry oli gorsedd arno'n syllu, Fel mam yn holl o'l wel'd yn ymddlfyru. Gornwch y gwely lie mae'r dydd yn huco, Mae'r Fer carladus telyn gwyllo drosto, A'l gwenau myg fel llu o engyl nefol Yn toddl'r galon I wres addolladol. Yr holl brydferthwch a1'n ein calonogt I ddarllen cyfrol fawr y nos oddeutu, Nes plyga'r dyn 1'r IIweb yn ymostyngol, 0 flaen amrywlad Anfeldroldeb Dwyfol I

YR AWEN A THLODI. GAN B B BROOKLYN, N Y. Fljnyddftu yji ol, fel y gwyr darllenwyr oedranus y DRYCR, yr oedd gan bron bob ar- dal yn Nghymru ei phrydydd. Un diog, di- les, tlawd ao anwybodus ydoedd yn gyffred- il4 o ymddang:, siad afler, a'i wisg yn dys- gleirio gan henaint a siim; ond gall ei fod yn gallu adrodd rhyw bethan ar lun englynion neu rigymau, edrychid arno fel math o orpel gan lawer, a cnioasawid ef yn y dafarn er difyrwch i gwmni o'r un dosbarth ag ef ei hun, Oeisiai edryoh yn ddoeth a myfyrgar, Be yr oedd ei edmygwyr yn cael eu darbwyllo ttLai "dyn rhyfedd" iawn ydoedd, Dichon fod y tylwyth hwn wedi diilanu, elthr y Inge y syniad yn aros fod rhyw gya- » !tiad natnriol rhwng yr awen ag nfradion- cl eb a thlodi. Nid oes nu sail i gredu fod y SJTieddf farddonol, mwy na'r un haneeydd I » draethodol neu gelfyddydoJ, yn aofihym- *yso dyn i drefuu gorchwylion cyffrediti "^yd. y mae digon o engreifftiau i brofi ^hanol, Yr oedd y ddau bri £ fardd triQ01^' 8 Milton, yn ruedru 611 S°*obwyli°Q osaanaohol oystal ag un 8ellid^Min^C^WT caledben 8C anfarddonol, a hanni ^awdd enwi ugeiniaa a fcirdd gwa- harol fU°nt fyw a marwyngym aeWa ,og' a obanoedd eraill oeddynt Gwir fod n ada° cystuas- iaeth fel '^d rhagori mewn barddon- °yfaedd y peth aral'> °yn ? <?ellir lwyddiantariat,oi S?f<i yn »ngeorheidi°l i \°t'm I°n Og vdvnt doraeta o brydydd- arfer ea cafnT^ ° awe"' a'n b°d Wnevd «r»r,i 1 wastraffa en hamaer i nrab«ill..M dubwyllo fod dalent mswVrhV*11 J dt0h°° ,<"5 eanrt/i a > Kyftiriad arall, er nad oes ynt (tdlm fel behdd. Gall mai OCcam. fod ■ ?U galwedi8aeth" ydyw nn aohoa V1 Craohfeirdd y* dlawd ao yn af- •thwri-rt. th bynag' y mae y? haeriad fod fnfl « 7D aD8bymwyso ei pherohenog I a yn ddynol ao i lywodraethu ei hnn, ac yd yn nod yn ei eagaaodi am ei traeleddau ^oeaol, yn wrthun a pheryglM. Nid yr aWen druan, ond diffyg aefydlogrwydd yn ei Bymeiiad, fel yn nghymeriad eraill, yw yr achos o "fynyoh wendid" y bardd. "Yn dlawd y oefaiat ao y cedwaist fi," meddai (iolclomith wrth aneroh yr awen; ond digon kbyg pa buasai heb wreichionen o'r "fllam ddvyfol, gwaatraffaa fnaaai ef fel eraill o'r Un natur sigledig ao anmhenderfyno!. Nid oes eiaieu orybwyll nad oea angenrhaid i ddal peithynaa a'r frawdoliaeth farddol i fod yn dlawd. Gellir haeru yn gadarn fod barddoniaeth yn hytraoh nag yn rhwystr, wedi bod y prif oa i ddyrohafu enwogion Oymreig. Oyn. y*ohion barddonol fnont yn foddion i godH iV Wla<^ y fiWyi ganlyn: Qwall- vdfl Blaokwell, Ieuan Glan Geiiion- Gwfti u°an?6r' Emrys, Hiraethog, Dioho mSi' Tegi<3, Islwyn> a llawer eraill. „ 11 na oWywsid son am rai o honynt pe ddvlli8611* yn feirdd» ao y* oeddynt oil yn 7 odus i'r awen Gymreig am yohwanegiad eiaeth at eu oyhoeddoarwydd fel prif ddyn. Ion Uenyddol eu oenedl, ao hefyd am en eye. tiron tymorol. Llais ein gwlad yn breaenol Yw: Parhaed y gwir feitdd i ysgrifenu, a gor- phwyaed y craohfeirdd.

PURDEB CYMDEITHASOL. Briwsion Oddiar Fwrdd Merched Ffair y Byd- Cynlluniau Diwygiadol. GAN MBS M. E BOBEBTS, SCBANTON, PA. Oymerwyd dan ddiwrnod yn Ffair y Byd i ymdrin ar y mater pwysig Pnrdeb Oymdeith- aaol, a gwnaed hyny yn wrol a deheuig gan wragedd a benywod; gan ddeiliaid eglwys Bhufain yn gyatal a oban ganlynwyr Luther. "Mewn undeb mae nerth." Oynryohiolid y gymdeithaa a elwir "Cyngrair Cenedlaethol er diddymu rheoleiddiad y pechod o odineb gan lywodraethan y byd" gan Aaron M. Powell. Gallem feddwl fod pob cymdeithas sydd ganddi rywbeth i'w wneyd a phuro oymdeithaa, wedi danfon ei dyn, neu ei dyn- es i'r oyfarfod dan aylw. Oynryohiolid y grefydd Griationogol o'r Alpha i'r Omega- gan yr Esgob Ireland a Mra. Ballington Booth o'r Saltation Army. Yr oedd yno hef- yd lawer o gymdeithasau aydd a'u hunig amoan yn nyrchafiad y teulu dynol yn yr ys- tyr hwn, megya "The National Association of England," "The White Orosa Society," "The National Christian League," "The Am erican Literary Union and Pure Literature Bureau," "The Society for the Prevention of Cruelty to Children," The Florence Miaaion," "The Anthropological Society," "TheSoaiety for the Suppreaaion of Vica," "The Little Mother's Aid Sooiety," &o. Hefyd yr oedd oynryoholiad wedi ei danfon o golegau medd- ygol y wlad, yn gyatal a chan y waag fedd. ygol. Oymerodd y Woman's Ghriatian Tempsranoe Union ran helaeth yn y oyfar- fodydd hyn, a dywedir nad oeddent yn ol i neb yn en brwdfrydedd a'u gallu dros y pwno. Mae yu syndod meddwl i'r oymdeithasau hyn ddyfod yn unol i'r penderfyniadau a ganlyn: (1) Fod yn rhaid barnu ymddygiad- au y ddau ryw with yr un safon foesol oyn y gellir diwyllio yr hil ddynol. (2) Fod yn rhaid breinio (enfranchise) dynes cyn y gell- ir oael deddfau fydd yn delio yr un fath a'r ddaa ryw. (3) Tra y parheir i gadw y fam mewn oadwynau annbeg bydd yn anmhosibl oael gradd uwoh o ddynoliaeth. Proffwyd. odd y "Oongress" hon y gwel y byd yn faan uwoh gwareiddiad, ao y bydd Athronwyr Naturiol yn cymeryd mwy o ddyddordeb yn y deddfau hyny sydd yn dadblyga a dyr. ohafu dyn, na'r rhai a ddyrchafa'r anifail. Gwawried y dydd, meddai pob Duw a dyn- garwr. Nid yw llawer o'r werin bobl yn gwybod am y oyfreithiau annheg a gorth. rymus sydd ar ddeddflyfrau y wlad bon a gwledydd eraill y byd, mewn oysylltiad a phlant a benywod. Mae y oymdeithasau a enwyd, rhyw 50 mewn rhif, wedi ao yn gwneyd llawer o ymdreoh dros buro oym- deithaa yn yr ystyr hwn. Nid yn unig ym- dreohant buro y ffrydiau, ond ymdreobant syohu y ffynonell darddol, sef y faanach foddwot. Mrs. Helen Gardner ddarllenodd bapyr ar "Ddylanwad Etifeddol" (Hereditary Influ. ences). Dechreuodd y foneddigea hon trwy goffa yr hen ddiareb Saisnig, "The hand that rocks the cradle rulea the world"—Y llaw a sigla'r cryd reoleiddia'r byd. Dywedai fod hyn yn wirionedd mewn ystyr bwyaioach nag mae y politioian a'r publican erioed wedi brenddwydio. Yn daledigaeth am eu daros- tyngiad ihodda mamau y byd feibion is- radeol a gwesiidd, am fod caethiwed bob amser yn dadblygu y galluoedd sydd yn am- ddiffyn y person ei hun, a thrwy hyny yn gwneyd fod oanolbwynt ei fodolaeth ynddo ei hun. Mae aafle mam ynofnadwy bwtsig. Tarawa yn ot at anghyfiawnder gyda nerth sydd yn dinystrio annibyniaeth a gonest- rwydd yr hil ddynol. Dylem gofio fod cyf- ansoddiad corfforol a meddyliot y plant yn cael ei gynyrchu gan y rhieni. Nid oes dim yn arddangos sefyllfa beraonol a ohymdeith. allol y rhieni yn debyg fel y mae y plant yn gwneyd, yn neillduol tefyllfa y fam. Mae priodal yn mhlith y teulu dynol yn is nsg yn mblith llawer o'r anifeiliaid. Siaradwyd yn y Cyngrea gan Mrs. Mary H. Hunt, y ddynea, dichon, ag sydd wedi gwneyd mwy dros ddyrohafiad dynoliaeth no neb byw heddyw. Mae wedi bod yn tramwy y wlad hoa o for i for, ao o'r Dokct is i Ttx- as, er darbwyllo deddflanwyr v gwahanol Dalaethan i wneyd darpariaeth ar ^yfer add- ysgu y plant yn yr ysgolion dyddiol, a'r ddy. Ian wad niweidiol oysorion (narcotics), set tobaao, aloohol ao opi.n ar y oyfanaoddiad dynol; ao DlSlEI wedi ISwyddo trwy gymoith y W. 0. T, U., a ffryndian dynoliaeth o'r rhyw arall, i gael deddfau newyddion a ffatriul mewn 40 o'r 45 o Dilaethau. Liwyddiait I go lew am 15 mlyaedd o lafur onide. Bydd ymdreoh y ddynes hon yn ddolea bwy sig yn Bghadwyn clyrohafi id j 15ala dynol. Mae y ff", th fod douddeg miliwrj o blant y Tnlaeth auUuedig yn deall fod tobtoo. alcohol ac opiwm yn wenwyn i'w ovfansoddiadaT yu myned i newid pethau yn fuan. Pan ddaw y byd i ddaall y natur ddynol a'i pherthynas a phethaa ao a bodan o'¡ ohwfupM, bydd vn nes i ddyfod yn "eiddo ein H-trglwydd Di a't Griat Ef." Pan ddaw pabl y eredoau a wen- wyd o lin oer,a di ildio yr uofed a'r ddwyfod ganrif Sr bywtlldg i flino aroynt; pan ddeu- ant i edryoh yn mlaea ar obtitaion y ddyn- oliaeth ao nid ar ei chydawniad^u gorphenol, gallant felly fod yn llawer m yy 0 gyfarwydd- yd a nerth iddi. Paham na fyddai yr eglwys yn cymerjd i fyny bynclau y dydd yn yr j styr o addj s^a y werin am y psthau sydd yn blwm wrth ei godrau yn ei suddo gorfE, enaid ao ysbryd ? Oni ddywedodd y Meistr, "Ewoh a dyag- weh ?" A "Chwi yw golenni'r byd," Mae yn rhaid goleuo y deall oyn puro y galot. Mae yn wir i'r Apostol Paul ddywe 1yd, "Ni fernais i mi wybod dim yn eioh plith ond Iesu Grist, a hwnw wedi ei groeshoelio." Mae gwybod Iesu Grist fel laohawdwr y byd yn eynwy. yr oil ag sydd yn angen er iaen. awdwriaeth gyflawn yr unrhyw. Yr osdd yr Iesu yn iaohau yn gwbl oil, gorff, enaid ac ysbryd. Ai tybed nad yw ei ganlynwyr i wneyd yr un peth ? Meddylier am faddyg yn proffesn bod mewn meddiant o gyffyr an. Saeledig er gwella y gwahanglwy, ao yntau ei hun yn llawn olwyfau, oni ddyweiid wrtho "Y meddyg iaoha dy nun ?" Ai tybed nad yw y plant sydd wedi derbyn gweis; ar y niwed a wna y tobaeo a'r psthau meddwol i'r oyfansoddiad yn yr yagoliott dyddiol yn gwneyd yr un path pan welant weioidog yr efengyl yn llenwi eu tai a nwy i wenwyno y teulu, ao nid ag efengyl i'w paro, fal y dylai wneyd ? Mae yn rhaid i un o ddau bath gymeryd lIe yn meddwl y plant, sef naill ai fod y gwersi yn yr ysgol yn anwireddus, neu fod y pwlpud yn annbeilwng a llygredig. Meddai yr yamygwyr, nid yw yamooio yn baohod. Wel, ON gall yamoowyr brofi nad yw narcotics yn niweidiol i'r oyfanaoddiad mae yn bryd iddynt wneyd hyny; ond oa na allant mae y ffaith yn aroa. O. yw y gwahanglwyf. yn aros mae y feddyginiaeth hefyd yn aros, so nid yw ond yr hyn a ofyna synwyr cyffredin i'r meddyg iaohau ei hun. "Na weriwoh eich arian am yr hyn nad yw fara," meddai y llyfr; ai tybed y medr gweinidog sydd yn fygwr bregethu ar yr adnod yna pan y gwar- ir yn y Talaethau Unedig bum can mtliwn yn flynyddol ar y tobaoo ? Ni fedr pregtttl. wr sydd yn mygu yohwaith fod yn gyson ag ef ei hun wrth ddyweyd yn erbyn yfed y pethaa meddwol o herwydd blys wedi ei ddadblygu trwy gamarferiad yw y naill a'r llall. "Oni wyddooh ohwi mai teall Ddn Vi ydyoh ?" Oa llygra neb deml Dduw, Dnw a lygra hwnw. Oanlyniad toriad pob deddf yw llygriad.

PETHAU 0 GYMRU YN FFAIR Y BYD. ) Mwnau a Meteloedd-Gwajth Celfyddyd— Darlunlau-Cywreinion. GAN B. 0 SOUTH CHICAGO. Y mae Cymru yn cael ei chynryohioli yn y Ffair yn llawer gwell nRg y tybia llawer, a da iawn gonym allu oyflwyno i'n ceaedl drwy gyfrwng y DBYCH reatr gyflawn o'r arddang- osiadan; a chawsom gryu lafar i'w chael, am ein bod am iddi fod mor gywir a pherffaith ag a ellir. Cawsom bob help gan y traf- noddwr Prydeinig, a chyflwynoid i mi gyfrol fawr, sef rhaglen freninol Prydain Fawr yn Ffair y Byd. Rhag i mi, fel ein hanwyl gyf- aill Bismark, dynu'r chwiorydd yn ein pen- au, dechreuwn gydag adrau y Gwragedd ADEILAD T GWBAGEDD,—Yma mae Mon, Mam Cymrn, ar y blaen. Well done yr hen fam. Gofalir am yr adran hon gan Misa Ad. eane, Llanfawr, Oaergybi: (1) Telynores Oybi mewn gwiag Gymreig Gogledd OymTu; troeU baoh Sir Fon, a silk ac edafedd. (2) Hosan au wedi eu gwau a dwylaw mewn gwahanol batrymau, gan ferched Mon. (3) Sampler of marking as dpne in a Welsh children school, Denbigh. (4) Bed ocverlet, design worked in every color on Venetian red. (5) Curtain, one of set reproduced from XVII. century four post bed, gan O. Lewis. (6) Sampler of stitohea used in old embroidery; sheet and pillow oaaes for child's cot, (7) Mirror from original, Qlrlller Harri VIII. (8) Silver back- ed brush. (9) Hand Glass gan A. M. Ed- wards. (10) Oopper tiay, E. Edwards. (11) Gan Miss E OwaD, Fferam Fawr, Ty Grows, Mon, spinning wheel for wool and flax (12) Gan Catherine Parry, Preaaddfed, Mon, ber- wig Gymreig, fel a wisiad gan hen bobl Oym. ru. (13) Gan Jane Williams, Aberffraw, Mon, basged wedi ei gwneyd o wellt wedi tyfa ar dywod Niwbwroh, Mor. (14) Hand- loom tor flannel weaving as done by women in South Walea, gsn Mri. Parry a Rocke, Absrtawe, lie mae Mias Adama, (15) Sam- ples of Welah flannels made by women with these looms ia cottages. (16) Spinning wheel for wool, gan Lady Llywelyn. (17) Dreaaed figure in coktame of Swansea cockle woman, gan yr UD. (18) Welsh coverlids quilted by women in their own homes. (19) Hand knittei stockioga in different sample atitchea. (21.) Hoaanau wedi eu gwneyd gan enethod yn ffiotri wllm Parry a Rocke, Aber- tfc^e. (21) Gwlanen Gymreig wedi ei gwau yn aefydHad Parry a Rceke. (22) Hygienic egg boiler, intents invention, gan Mrs S E. Jonea, peraondy Llanfairiagaer, Fdlinheli, Bangor. ADEILAT} T MWNAÙ; (23) Big vein coal. con- taining carbon 92 27 y oantj hydrogen 3.58. cxygen a nitrogen 1.8, fi-I phur 0 63, csh 1 67 o weithfa Gwaun Oaa Gt'rwen, Abertawp. (24) 010 Cannel o Flint. (2^ Glo o'r United National Collieries, Caerdydo. (26) Cobalt ore crude, o waith Moel Hixat dng, Gógledd Cymru. (27) Asbolane, o'r un lie (28) Copper ore, Mynydd PdrYI, MOl). (29) Cop- per precipitate, Mynydd Farys Mon. (30) Auriferous quartz, from the Morgan Gold Mine, Gogledd Cymru; a aeritscf 24 speoi- mer s illustrative of the lodes an4 enclosing rooka of the autiferoue district. (31) Iron pyrites, Oae Ouch Mine, Gogledd Cymru. k32) Lead ore-GBTena o fwnglawdd Mil n Co., Treffynon. (33) Engreifftiau o lead ore o waith Halkyn, Fflint. (34) Lead Ore o'r North Walea Lead Work., Limited. (35) Galena o fwnglawdd Miaera, Wrexham. (36) Gi-lena o fwnglawdd y Van, Llanidloes. (37) Manganese ore o weithfa John Roberts, Ben- aUt Mine, Rhiw, Gogledd Cymru. (38) Eto, o fwnglawdd E. Pritshard, Llyndywarchen, Harieoh. (39) MaDganeae ore, gyda 30 y cant o manganese o fwnglawdd Craig Ucha', Llanbedr, Meirion. (40) Eto, o fwcgiawdd H. J. Wright, Dyffryn Mining Co., Meirion- ydd. (41) Eto, o fwnglawdd Moelfra, Aber. maw. (42) Ochre o fwngloddiau Mynydd Parys a Mona. Mon. (43) Lleehi-block wedi ei hollti o chwarel Oakeley, Ffestiniog, un o'r rhai goreu a wnsed erioed. (44) Block mawr o'r fath ragoraf gin C. Warren Roberts o ohwarel leohi Liechwedd, Ffestin- iog. (45) Zinc ore o fwnglawdd Trecaatoll, Oonwy. (46) Blende o fwnglawdd y Milwr ger Treffynon. 47-51, eto o fwngloddiau Halkyn, Minera Newydd, Wrexham; Talaore, Treffynon; Minera; Y Fan, Llanidloes. (52) Oalamine and fluor spar o fwnglawdd Hal. kyn. (53) Specimen o bucciated lode, zinc blende acting as cementing material, o fwn glawdd Talaore, (54) Blende, yn oynwys 52 8 y oant of zinc mixed with a little galena, o'f Moelwyn, Ffestiriog, gan E. Pritchard. (55) Blue atone o fwngloddiau Parya a Mona, Mon. (56) Yn nghaagliad yr "Eoonomie Metallurgy," plwm o weithfeydd Bagillt a Treffynon. (57) Tair engraifft o copper smelting gan gwmniau Red Tin to, Cape Oop- per Briton Ferry a Glandwr. (58) Gan gwm. niau haiarn Darwen a Mostyn arddangoaiud o alloys of iron with metals, and non-metal lie elements. (59) Samplau yn cynwys mag anese, s lioon and ohromium, gan weithfeydd Pyle, Biaena a Blaenau Mynwy. (60) Glo a Coke oddiwrth Oory a'i frodyr, Caerdydd. (61) Glo owmni Crown Preserved, Caerdydd. (62) Glo owmni y North Navigation, Bntte Docks, Caerdydd. (63) Graphite and its productii-graunlar and powdered earth, both blue and yellow. J. R. Lloyd Price, Rhiwlas, Bala, yn y Liberal Arts, yn y Mim- ufactures Building. CELFAU CAIN. (64) Ya nghasgliad y Lib eral Alti yn y Manufactures Building ceir darlun yn mynyddoedd Cymru. Mae gan W. Clement Williams, Halifax, chweoh o ddarluciau yno. Yn yr "Art Gallery" ceir a ganlyn o waith 0. W. Mansel Lewis, Stradey Castle, Llanelli; "Counting the Flock," 802; "A Welsh Hst," 803; "A Vagrant," 804. Y darluniau a ganlyn o Gymrn: "Gjffia Old Mill," 200; "Conway Bay," 270; "A Welah Girl," 295; "Miss Clara Davies," 566; "Yr haul yn codi yn Nghapel Curig," 609; "Twixt Sea and Land; yr "Empty Saddle" wedi ei banthycio gan O. LI. J. Evans, Yaw.; "Sun. risa on the Welah Coast." Y mae nenfwd y Grand Hall yn adeilad Prydain Fawr wedi ei gopio oddiwrth un Plaa Mawr, Conwy, yr hwn a adeiladwyd oddectu 1550, ao a adnabyddir fel palaady y Freninea Elizabeth; arolygwyd a gwnaed y rhan fwyaf o'r designs hyn gan Mr. Owen W. Davies. Oa bydd rhai o'r darjlenwyr yn dy. muno cael eglnrhad ar ranau o houyct, bydd yn bleser genym ei roddi. Ni cheir myned- jai i adeilad Prydain Fawr sydd ar ]an yllyn heb dooyn. oddigerth o 2 hyd 5 y prydnawn- iau, pryd y bydd amryw bethau yno wedi ea gorchuddio. Yr ydym yn cael cyflenwad o docynau i'w rhoddi, drwy drefniant, i'r ym. welwyr ond anfon atom; mae ein oysyHtiad Oymreig mor agoo i siorhan hyn. Y mae lleohi o ohwarel Glanrafon wedi eu gosod ar gynllun rhagorol, deuiidol a gwel. edig iawn; a pha ryfedd, am mai y foneddig. ea ragorol, Mrs. E. Griffith, Wabash Ava., ydyw yr oruohwylwraig yn y wlad hon. Ed. ryoha ei henw yn ardderchog yno, cyatal ag unrhyw enw yn y Ffair. Gan fod ein trwydded yn oaoiatau i ni ymweled a'r holl adeiladau yn y Midway Plaisance, yr ydym wedi deohren ymweled a hwy. Pan yn yr adeilad lie yr arddangotir boneddigesau o wahanol wleiydd, mewn gwiagoedd a ffasiynau y gwledydd hyny, MiM Marsh o Gaerdydd sydd yno yn oyn- rychioli Cymru, ond heb allu aiarad dim Cymraeg. Mae mewn gwisg wir Gymreig; ond tybiem y buasai un yn y dull yna yn ddigon, a ohael un yn ol ffaaiwn yr oes nen'r ganrif olen hon.

a Y RHYW FENYWAIDD. —Merohed brodorol oedd y mwyafrif o weithwyr yn melinau MisjBohtsetls flyn- yddau yn ol. Oymerwyd y gwaitn oddiar- nynt gan ymfudwyr Gwyddehtf, ao y rnaent hwythau yn cael eu gwthio allan gan Gan- adiaid Ffrengig. —EniUwsd y Davis Medal yn Mhrif Atbro- fa Cointnbta, Washington, D. C., eleni gan Misa Mary 0, Dean. Testyn ei chyfanaodd- iad a'i haraith oedd "Francis Bacon," Hwn oedd y tro cyntaf i fetch er.il! y tlws mewn deng mlynedd ar hegain, a hwn hefyd oedd y tro oyntaf i ferch gael cyctadlu. Yn Michigan, yn aWl, caniateir i f any wed bleidie s o mewn etboliadauifyrddauaddysg, a swyddogiou trefol a dinaaol, Olil hvddant yn dyfod i fyny a gofynion y gyfr&ith mewn p^tbau eraili. Un o'r cyrlwyolarau yw galin da3llcn oyfansoddiad y dalaeth yn yr iaith S ?i»nig. —Oynwycodd urdd yagol Johns-Hopkins y radd o Ph. D i Misa Fiorenoe Bascom, yr unig ferch a ganiatawyd i gystadlu am yr urdd. Teatyn ei thraethawd oedd Creigiau lloig-falcs South MouDttia, Ystyria y awyddogion y traethawd y peth goreu yn adran ddaearegol y ooleg.

CYMDEITHASAU CENADOL Meusydd Cymreig Glanau y Tawelfor yn cael eu Hesgeuluso. GAN FRED L, JONES, SPOKANE FALLS, WASH. Ni fynwn er dim ddweyd gair yn erbyn y Gymdeithas Genadol Dramoi; eto nid wyf yn meddwl y dylai y Gymdeithas Gartrefol gael ei hesgeuluso er ffafiio y Dramor. Gan mai y Gymdeithas Genadol Gymreig ydyw yr unig gyfrwng i wceyd daioni i'r gened!, mae o bwyg fod pob peth diohonadwy yn caet ei wneyd er ei llwyddi&nt Yr ydym yn oredn y dylaeai y maes pwysig ar laoau y Tawelfor sydd yn wyn i'r oynauaf, fod wedi cael y sylw dyladwy, a'r gweithwyr angen' rheidiol fod wedi cael eu hanfon iddo, oyn son am waith tramor. Dywed llawer y gall y Oymry sydd ar wssgar fyned i eglwyai yr Ameiicaniaid, a pheidio ymwneyd a'r iaith Gymraeg yn eu haddoldai; end y gwir yw, fod dull ao arferion, a defosiynau yr Americ- aniaid o addoli yn ihy sychlyd ao oeraidd i'r Cymry sydd wedi eu magu yn yr Hen Wlad a'r Talaethau Dwyreiniol; ao o herwydd hyny mae miloedd o Gymry yn y Gorllewin yn ea- geuluao pob moddion o res. Yr ydym yn argyhoeddedig nad oes dim ond gweinidog- aeth Gymreig, dan ddylanwad yr Yabryd Glan, a dry wyneb af radios iaid yn 01 tua thy eu tad, so a dywys y crwydriaid Oymreig yn ol i baradwys. Mawr ganmolir cenadon Oymreig os llwyddant i ffuifio eglwys, ae i gasglu ychydig yn nghyd ar frYIJian Cassia i neu India, yr hyn ynddo ei hun sydd yn hollol briodol; ond anghofir fod oanoedd.o Gymry sydd wedi eu magu ar frynian yr Y8. gol Sul a'r efengyl yrr. cael en hollol esgeul- uso yn America. Y mae lIe i lawer o genad- on yn y Talaethau Gorllewinol-yn Butte, Anaconda, Helena, a Great Falls, Montana; mwngloddiau Coar de Alene, Idaho; Spokane, Roslyn, Carbonado, New Castle, Black Dia- mond, a Franklin yn Washington; Victoria a Nanaimo, British Columbia; Portland, Ore. gon City a Beaver Creek, Oregon; heblaw dau neu dri o feusydd yn California. Dyma feusydd He mae miloedd o Gymry, a lie gall- ai deg neu ddeuddeg o ddynion ienainc wneyd daioni annhraethol—dim ond Ilyfrau y fatn all ddweyd pa faint. A gall y cenad- on ddeohreu ar eu gwaith ar unwaith, mor fuan ag yr ordeinir hwy, heb orfod treulio miacedd a blynyddoedd i hogi cryman trwy ddysgu iaith ac arferion y brodorion. Beth 01 bydd gwaed y miloedd Cymry hyn yn oael ei ofyn oddiar law eglwysi America a'r Hen Wlad! Anfonodd Cymanfa y T. 0., Wisconsin, y Parch. John Hammond allan i Washington, a sefydlodd dair o eglwysi Oymreig, ond wedi i Mr. Hammond droi ei gefn ni wnaed un sylw o'r maes; nid oedd yn wertb digon o sylw i anfon un allan i edryoh am dano; a'r canlyniad fn i ddwy o'r tair eglwyø fyned i lawr, a buasai y drydedd wedi cyfarfod a'r un dynged ond fel y daeth y brawd anwyl, y Parch. Mr. Powell atynt; ac mae maes y Big Bend wedi ei wthio i ofal Talaeth arall— paham, nis gwyddom, Oil nad er gwneyd mwy dros y Genadaeth Dramor. Yr ydym wedi clywed lawer gwaith fod rhai yn cymell Cymry eglwysi Wisconsin i roddi eu holl gyfraniadau at gynai oenadon tremor; onid priodol fuasai i Gymanfa Wincor sin wneyd ei goren i faes cenadol Big Bend, gan ei fod wedi ei sefydln dan ei nawdd, ao anfon oen- adwr iddo, yn lie gadael iddo drengn ? Flynyddoedd yn ol, pan oedd y Parch. i Howell Powell, Cinoinnati, ar ymweliad a'r Hen Wlad, daeth a mats cenadol Cymreig America i syiw y Gymanfa, ae wrth ddarges mor eang a phwysig oedd y maes hwn, a dim digon o nerth arianol ar ei gyfer, llwyddodd i gael gan y Gymdeithas gyfranu can punt. Nid ydym yn gwybod a ydyw y Gymdeithas yn parhau i anfon o'r Hen Wlad ai peidio; os ydynt, pa beth fsddyliant tybed wrth wel- ed fod Cymdeithos Genadol Gymreig y T. C. yn oynal cenadwr yn y gwledydd tramor ? Onid y caagliad naturiol yw, fod ganddynt ddigon o arian i gynal yr un Gattrefol a dig- on yn ngweddill i gynal y Dramor ? Ond y gwirionedd yw, va fu y meusydd carttefol etioed mor eang a chymaint o eisieu oymortb arianol. Nid yn uuig mae lie i Gymdeithas Genadol y T. O. yn America a'r Hen Wlad i weithio, end mae y meusydd yn ddigon eang i enwadau eraill Cymru so America i roddi en boll alluoedd ar waith. Pa le mae Inde- pendia Fawr sydd wedi anfon oynifer o gen- adon i wledydd tramor; oni fyddai yn fen. digedig iddynt gofio am eu cenedl eu hunain? A'r bredyr y Wesley aid, sydd mor enwog am sel a gweitbgarweh gyda'r genadaeth dramor a chaitrefol yn yr Hen Wlad, oni fyddai yn dda iddynt gofio am eu cydgenedl sydd ar wessar ? a'r un modd y Bedyddwyr rhydd- gymunol, mae yr un oyfleustra iddynt hwy- thau. Hola llawer beth yw y oymwy sderau neu yr elfenau sydd yn fwyaf angentheidiol Er bod yn iiwyddianus yn y meusydd cenadol hyn. Yo gyctaf, ao yn benaf, cariad mawr at Griat a'i achra-digonmawr nes bod yn barod i abeitbu pob peth angenrheidiol tros Griat a'i aohes, Ychydig cyn ei farwolaeth anfonodd y diweddar anfarwol y Parch. Jcs. M. Price atom, na fuasai dim yn well ganddo ar y ddaear, na chael y frsint o ddyfod allan i'r Big Bend neu i fwngloddiau Idaho i breg- eth Crist i'w gydgenedl. "Teimlwyf y gall- wn wneyd mwy drcs Iesu Grist a'i schol," meddai, "nag wrth aros yn nicaaoedd ac M- daloedd poblog y Dwyrain." Dyna i li, i ddarllenydd, deimlad un o ddynion mwyaf y Genedl Gymreig yn America a'r Hen WIad -yn barod i adael eglwysi lluoaog, addoldai hardd, cyfiogau uchel, cartrefi clyd, a phob moethau, i ddyfod allan i'r Gorllewin pell i lafurio yn mysg ei gydgenedl; ond cafodd ei alw adref cyn rhoddi ei ddymuniad mevn gweithrediad. Clywais, pan oedd y mae. hwn dan sylw un tro gan Gymanfa Gyffred- inol y T. 0. yn Nghymru, fod rhyw frawd wedi codi a gofyn, pa fath ddynion oedd yn eisieu i lafurio yn mysg Cymry America, ac yr atebodd y Parch. J. Cynddylan Jones ef, mai pregethwyr mwyaf a goraf y genedl. Cymwysder angenrheidiol mewn oenadwr Cymreig ar y Glanau yma ydyw ei fod yn alinog i bregethu yn y ddwy iaith, Saesneg ar gyfer y plant sydd yn codi, yn gyatal a'r Gymraeg i'r rhai mewn oed. Oymwysder arall hollol angenrheidiol yw en bod yn wir gymdeithasgar. Camgymeriad mawr ydyw meddwl mai y pwlpud yw yr unig fan i breg- ethu Crist i'r bobL Mae llawer yn meddwl mai yr oil sydd yn angenrheidiol yw cael dwy bregeth goetb, ddiwylliedig, yn barod erbyn y Sabboth, gwrandaw adnodau y plant a dweyd gair o gyngor yn y gyfeillach. Pe treulid Uai o amser gyda'r pregethan mawr ar gyfer y Sabboth, a mwy i dalu ymweliadau byrion a theuluaidd, yn enwedig ag ieuenc- tyd yr eglwysi, yr ydym yn oredu yr atebid gwell dyben. Llawer o flynyddau yn ol, cawsom y fraint o fod yn aelod o eglwys 1'11. osog a gweithgar College St., Cincinnati, pan oedd yr anfarwol Baroh. Howell Powell yn weinidog yno. Ni welais neb erioed yn llen- wi y Iwydd o fugail fel efe; byddai y bregeth yn syml, toddedig, a gafaelgar; ac mor fuan ag y byddai wedi gollwng y dorf, byddai ar darawiad with y drws yn siriol ysgwyd Haw a pbawb; ac os byddai dyeitbrddyn yn y dorf, byddai ef wedi ei weled, ao elai ato ar ei union i ymweled ag ef, nes y teimlai y person dyeithr yn y fan yn gartrefol, a'i fod yn Haw oyfaill oywir a chenad dros Grist. Oymellai ddyeithriaid i ddyfod i'w dy i ed. ryeh am dano, a holai b'le yr oeddynt yn atos yn y ddinas fel y gallai ymweled a hwy. Y tro cyntaf 3 r ymwelais a'i dy teimlaia yn gaitrefel cyn pen ycbydig fynydau; yr oedd Mr. a MlI. Powell a'r bechgyn baoh am y mwyaf siriol. Yr oedd ei ofal yn fawr am ieuenctyd yr 6glwya, ao yjr oedd y plant yn ei haner addoli; ymwelai ag aelodan a gwian- dawyr, talai ymweliadau mynych a chyson a'r cleifion a'r tlodion, a gwnai ei oreu i gael gwaith i'r Cymry. Yr oedd ei holl galon a'i enaid yn y gwaith; a mwyaf i gyd y gwaith, mwyaf i gyd y pleser a'r byfrydwch fyddai ef yn fwynhau. "Coffadwriaeth y ojfiawn sydd fendigedig." Et fod Mr. Powell er's llawer o flynyddoedd yn huno yn mhiiddellau y dyffryn, erya ei goffadwriaeth yn anwyl iawn yn mynwesau canoedd o Gymry y Talaethau Unedig hyd heddyw. Ao un arall tebyg iddo, sydd eto yn aros, yw Dr. Harries, Chicago, yr hwn sydd vedi enwogi ei bun dros byth fel cenadwr da a ffyddlon drcs Grist yn mysg ei gydgenedl. Dynion fel y rhai hyn sydd eisieu yn bres- enol i lafurio yn y meusydd cenadol yn mhlith y genedl yn America; ie, yn wir, yn holl eglwysi y Cymry yn mhob man. Dyw- edai dyn ieuanc wrthyf y dydd o'r blaen, ei fod am fisoedd wedi bod yn myned i eglwys Gymreig Inosog yn y Dwyrain, heb gael ad- nabyddiaeth a'r gweinidog, ao wedi iddo gael na wnaeth hwnw un sylw o hono ar ol hyny, er iddo fod fwy nag unwaith yn cyd-dekhio ag ef yn y street car; ymddangosai y gwr parchedig fel yn synfyfyrio ar ryw draeth- awd i'w anfon i'r Ciifaill, ntu bregeth goeth- edig at y Sabboth. Clywais Gymro arall yn dweyd iddo fyned am lawer o amser i eglwys Gymreig ar lanau y Tawelfor heb i neb wneyd un sylw o hono, ond pawb yn ym- ddwyn yn hynod oer a difater. Nid rhyfedd fod cynifer o bobl ieuainc, a hen hefyd, yn oadw draw o foddion gras. Nid yn unig mae lie mawr i ddiwygio gan y pregethwyr a'r gweinidogion Cymreig, ond Hawn oym- aint, cs nad mwy, gan flaenoriaid ac aelodau yr eglwysi. Mae eif-ieu meithtin ysbryd cyf. eiilgarwch a chymdeithasgarwoh, a pheidio, beth bynag, anghefio lletygarwcfc. Mae eg. lWYli yr Americaniaid yn deffro ati o ddifrif yn y eyfeiriad hwn, aChymdeithas y "Christ- ian Endeavor" yn penodi pwyllgorau i weith- to mewn gwabanol gjfeiriadau—pwyllgor i fyned o amgvlch i gael pobl i ddyfod ir cwrdd; pwyllgor cymdeithasol, i ymddyddan a dyeithriaid a'u cael i'r capel, yn gystal a'n cynorthwyo i gael gwaith, &o. Fel hyn maent o gynorthwy mawr i'r gweinidog, ao mae bendith ar lafur o'r fath yn mhob man. Hen arferiad genym ni, Gymry, ydyw holi y naill y llall, pwy oedd hwn a hwn neu hon a hon oedd yn y owrdd; yn lie mynu gwybod pwy oeddynt, myned atynt i ysgwyd llaw yn gynes a hwynt, a'n oymell i wneyd eu hun- ain yn gartrefol. Pe meithrinid ysbryd cen. adol fel hyn yn yr aelodan yn gystal ag yn y gweinidog, llwyddid yn fuan i gael yr holl Gymry i foddion gras, ac ychydig iawn fydd- ai yn aros ar faes y gwrando. Dymunem yn fawr wrth derfynu alw sylw neillduol y Cymry yn America ao yn Nghym- ru at y meusydd oenadol sydd yn wynion i'r oynauaf yn y lleoedd a nodasom. Dyma i bob eglwys yn mhlith pab enwad gyfleustra i ddangos gweithgarweh a ohariad brawdoJ, trwy ffurfio trysorfa i anfon brodyr i'r met sydd oenadol hyn-waeth o ba enwad. Hefyd, gobeithio y gwna pob eglwyo Gym. reig ddeffro ati o ddifrif i weithgarweh oen. idol gartref.