Y Drych

Y Defgryn. Odldog, Iwythog wllthyn—dry i lawr « aryloew o'r cony a, v ^wn a estyn n u ^dltrad deimlad y dyn. Ilea, THOMAS 0. DAVIES.

Adgof am Gyfeillion. Pan oedd Fail oeddwri yn elstedd yn dawel fy hun, I'm m gysurus ar nawn teg ddydd Llun; 8vrirt k j wl yn sydyn cyfelUlon a ddaetta, aeddyw dan gadd yn eu beddau yn gaeth. 7 gauat a'r noson gllr oer A'r/irt J yn rhodfo wrth oleu y lloer; ■y frwd hono ar gerddl ein gwlad, nai a golla9ant dros Gymry ea gwa'd. ^au o'm cylellllon yn mynwont y pant. S^rWar3u y byddetii pan oeddem yn blant; sydd aian Oynon a thlr 'Sguborwen, yn oiegys brenln oedd arnynt yn ben. |ytaili ho £ t iml oedd Dafydl brawd Dyfed. A nS,1(lr°d ml gaiwn cyn marw ol weled, 5 P"lanu a'm dwylaw flodaujn neu ddau v "arch l'r gweddllllon sy'n awr yn pruddhau. Mor unlg wyf welthlau nad allaf fwynhau pymdeltbas cyrelillon fu n cyd-lawenhau; «ewn heddwch a'n gllydd heb gynen na gwg, •Jytunem bob aimer yn erbyn pob drwg. ^yfl aydd ya aros mor lach ag erloed, ngwallt sydd ya gwynu, pum deg yw fy oed; hyny nld wyt 111 aros o hyd, Qald marw tel hwythau a byw mewu all fyd. SP'-mg Brnok, I'a. H. DUBFBYN PEREGRINE. rp

Odlig Briodasol Ar-^Qlad Miss Annto Davies, merch Mr. a Mrs. William V. Davies, LoDg Oreefc, a Mr. David Johns, Old Man's Creek, Iowa. Da yw hanea bywyd unlg-Annle, gelnvych nodedlg. El pnur foes, a'i phur flwslg, Roddal don heb arwydd dig I Byw toddlneb fydd hanes-y twynat Enwog ber gantores, Yn el bro. llawn brl a lies, Fu'n dda hygar ton'ddtges. Pfol o'r auedl?—hoff rleDL-purlan, I wen nyth el hunan a wnaeth Annte? Gtiwlth 1 chwl oil o'l cholll IIl'r ddolen hardd ddyilwo 1. Yn y bywyd gwell mae beHa.h.-l'w gwr Mae'n goron cyfelllach: GWrldo bu'r ddau garlad bach Yn y ddolon yn dddach. Gbwaeth amlwg serch a thelmlad—a'u denodd Yn dyner l'r uulad; 1.,c aros mwy WD&'U gwres mad 'N hardd goron l'r ddau garlad. Dyma unlad am einloes-l rodlo Yn garladus ddiloes; A mollant yn dant meloes, Pura' tiedd tra pary'u hoes! FTIEIM, JVi",<. IDWAL MAI.

Pen Blwydd Florence, Qeneth fach Robert ac Ellen Morris, West Paw- let, Vt. Pa le mae ein Florence, Eln Florence tach ni. A'l grudd fel y wawrddydd A'l gwallt mnlyn hi? 0 eneth tacb anwyl, Ni welals un 'rloed Mor ddenol, mor hofifus, Yn bedalr blwydd oed. A welsoch chwl Florence Yn gwrthod rhyw dro A gwenu fel beulwen Ar bawb yn y fro? Ha I gwenu y gwelals HI gynta erloed, A gwenu mae heddyw Yn bedatr blwydd oed. Anwylach yw Florenco, Kin Florence ddlall, Na cherddl holl natur Yn nliymor y dall; Bu yma am ysbald Yn nghwmnl y bardd, Mor hofTus, mwy anwyl I Na rhoeyn mewn gardd. Wel bydded 1 Florence Gael blwyddl dlrl. A chyraedd yr oadran Yn gant, meddwn 1; Ar ol tddl dreulto El dyddlau heh boen, Boed tddi biiadwys Yn nghwmnl yr Oen. West Pawlet, Vt. MELYNFAIID I>.

Cydymdeimlad A.'1ll nlth alarus (60'1 phlant) ar farwolaoth el han- Wyl brlod, John D. A wards. Everett Avenue, scranton, Pa., yr hWLl lu farw, Ion 12,1893. Mae llawer lawn o drolon Tra chwerwon yu y byd, Yn dod 1 ran plant dynion 8y'n chwerwl u hoes 1 gyd; Yn Dghanol ein cynllunlau Daw angeu yn y man, A John yn nghryfder dyddlau A ddug oddtwrth el Ann. Tros ugatn o flynyddoedd 8ydd er pan leuwyd chwi, Ac oto bychan ydoedd 'Nol eln cylrlflad nl: Nld yw eln hoes ond chwedl Yn llawn o'r cryf a'r gwan, A buan lawn daw'n hoedl I derfyn yn y man. Yr oedd yn Grlstton gwalthgar, Yn caru llwybrau'r net, A gweltnlal'n ewyllysgar Dros Grist a'l dayrnas ef; Yn mhltth leuenctyd Slon Yr ymhyfrydal fod, Edmygal'r pur el galon. Oaseal'r balch el nod. Nla gallaf a dygymod A throion angeu erch. 'Rwy'n methu'n deg a chanted Fod yndd.< barch 1 serch; Ac eto rhatd yw plygu 0 dan y ddyraod nOD, Uaw Duw sydd yn amlygu El hun wrth wraldd y Con. Kingston, Pa. W. L. MYLES.

Margaret \Villiams, 8wralg GeorgS Williams, Oaerdydd, D. C., yr hon a fu farw Ohwefror 1, 1892, yn 24 mlwydd oed. Ganwyd hi yn Hlrwaln, D. a. "Byr o ddyddlau, llawn o helbul," Yw ein hanes yn y byd, Colli perthynasau anwyl, Ie, jnal yn myn'd o hjd; Mam yn rayn'd gan adael plentyn, Ie, prlud, mam a thad; Myn'd o'r byd sy'n tiawn trafferthlon At yr Arglwydd Dduw eln Tad. Mar'gret Williams a gymerwyd, Ie, 'n sydyn lawn i flwrdd. Gwr a baban bach adawyd, Gan obelthlo eto'l gwrdd; Ltawen ydoedd hi a'l ptrlod Wrth anwylo'r baban bach, Ond mae heddyw yn y beddrod rra mae'r mab yn fyw ac lacb. J fltlanc ydoedd Marg'ret Williams Pan symudwyd hi l'r bedd, "Dysgwyl 'rceid am fcetbau gwychlon, Ond daeth angeu gyda'l gledd; Meddwl 'roedd am ga 5l ymweled. Gyda phlintyn tlws, dinam, A chytellllon 81 hen ardai. A chaei el thad a'i mam. Oystudd byr, ond caled, gafodd Marg ret cyn 1 angeu ddod, Marw waaeth pan oedd el baban Ddlm end naw dlwrnod oed; Er fod George yn awr heb brlod, A'I anwylfab heb un fam, Ymddlriedwch yn y Celdwad, 'R hwn a'ch cadwo rhag pob cam. Ymdaweled el rhlenl Ar ol colillu hanwyl ferch, 0 na throant at yr lesu, Hwn ar bawb sy'n rhol ei Berch; Er fod Mar'gret wedl blaenu Tua thragwyddoldeb fyd, Goflwoh chwlthau bawb o'r teulu Mal marw yw eln rhan 1 gyd. Boed i'w phriod ymgysuro Yn y gobalth o gaol cwrdd Gyda'l gydmar anwyl eto 'N Salem bur oddeutu'r bwrdd." Bydded lddo godl'r plentyn Wrth reolau llyfr Duw, Fel pan ddelo angeu 'w 'mofyn Parod fydd l'r ddlnas wlw SII/wwkin, Pa.. gynt o Hirwain. WH. E. JONES. .Yr oedd yr ymadawedlg yn ferch I John a Mar- satet Lewis, Hlrwaln, D. 0. -0. unig Double Extract Sariaparilla yw •Winners. Treiwch ef. 50c.

BVR-YMWEUAD AG ERIE, COL. GAN Y PARCH. M. A. ELLIS, A. M. EKIE, COL Chwe. 28.-Dyddorol yw ym- weliadau a hen gyfeillion ffyddlon a thwym- galon drwy fl/nyddoedd lawer o bwya a gwres y dydd, a phob amser wedi profl. eu hunain yn llon'd y gair eyfeillion. Gair yn dyuodi agosrwydd, oywirdeb, ac anwyldeb ydyw eyfaill-oyd, oyf-ail. Person a iyn yn well na brawd, yn ami, ydyw oyfaill. Mae yn Erie hen gyfaill a brawd crefyddol i ni, ac wedi bod felly er's o leiaf ddeng mlynedd ar hugain, heb gyfnewidiad nachyggod troedig- aeth, hyd y gwyddom—y Parch. John T. Williams. Mae ei enwi yn ddigon i ddwyn miloedd o bethau dyddorol i feddwl llaawg ei gydnabod o Ooalport, Gallipolis, Sir Gallia a Jackson, IrontoD, Portsmontb, a Cincin- nati, Ohio, ac wedi hyny New Cambria, Mo., hyd Erie. Colorado. Bydd yn dda gan gan- oedd yn y dwyrain a'r gorllewin ddarllea y byr grybwyllion hyn am dano, yr hyn a'n cymelia i'w hysgrifenu. Mae yn agos i bum mlynedd er pan wel. som ef o'r blaen, ac o'r braiddy dysgwyliem, y pryd hwn, y cawaem yr hyfrydwah o ym. gomio a'n gilydd mwyaoh ar y ddaear. Eithr ami yn ein hoes y profaaom wiredd yr hen ddywediad dwyfol, "Nid fy ffyrdd i yw eieh ffyrdd chwi, na'm meddyliau i eioh meddyl- ian chwi, medd yr Arglwydd." Mae Mr. Williams yn awr mewn gwth o oedran-yn 77 mlwydd oed. Medd briod, plant, wyrion a gor wynon, y rhai a'i airiolant a'u oym- deithai ddifyr. Patriaroh ydyw yn ngbanol ei dylwyth a'i gydnabod. Perchir ef gan fyd ac eglwys, Cymry a SaeiOD, hen ac ieuaino, yn gyffredinol. Nid ymfalchia pan ddaillena ,'fod iddo air da gan bawb, a chan y gwirion- edd ei hun." Niagwyddomam gymeiiad a mwy o'r desgrifiad yna ynddo nag eiddo y brawd difiuant hwn. Er nwchrif ei oedran nid yw y Parch. J. T. Williams yn hen. Mae y pathau hyny na fedrant feirw—mawrfrydigrwydd, dyngar. wch, rhyddfrydigrwydd, lletygarwch, arab- edd, cymdeithagoldeb, Ao.—yn fwy byw a ffrwythlawn nag erioad. Cangenan gwyrdd- ion yn plygu dan bwya fErwytbau addfed yd- ynt. Nid oes ball ar en doniau. Bu ein cyd- ymddyddan yn adgyfodiad bywyd i luaws amgylchiadau y chwartei canrif, a mwy, di- weddaf Gyda newydd-deb desgrifiad ac ad- loniant arabedd anarferol yr atebai ein cry. bwyllion parth dygwyddiadau a throion y blynyddoedd a aethant heibio. Nid oedd ball ar ei gof na thrai ar ei ddawn. Er nad yn iaoh, eto oredwn ei fod yn fwy hoenus yn awr nag ydoedd bam mlynedd yn oL Anadla yn rhwyddach, a cherdda yn fywiocaoh. Gawsom ef yn gydymaith i'r deml i addoli ddwy waith y Sabboth-y bore a'r prydnawn. Bernid yn ddoeth iddo arol gartref yn yr hwyr, er mor anfoddlawn i hyny ydoedd. Yr oedd yr ymweliad byr hwn ag Erie yn oasis yn yr anialwoh, i ni. Cawsom yr hyf- rydwoh o weled a chyfeillachu a chynifer o'n hen gydnabod gynt. Dyna Micah y eof- iadur, brawd i'r Parchedig uohod; "Ophi" Edwards, gynt o Coal Creek, Ool.; Charles Davis, y cerddor awynol, gynt o MinersvJle, 0,; y brodyr yn y weinidogaeth, Smith a Jones; William Franois, ddoniol-siriol, brawd i Thomas Franois, Bevier, Mo.; Mrs. Wil- liams, gynt o Lanidloep, G. C., a liuaws er- am- oil yn lion a ohyaurnt. Cynwyaa Erie taa 1,200 o drigolion; a ohredem eu bod o gymeriad cymdeithaxol uwch na'r oyffredin. Glofeydd ydynt brif adnoddau maanachol y lie. Wel, er oaredig- rwydd croesawol Mrs. Williams a phertrwydd ymholgar Tommie a Johnnie-dau flaguryn addawol y oyff Williammaidd-ac er mor ad- Joniadol yr ymweliad hwn, rhaid ffarwelio, unwaith eto, gan obeithio eyfarfod oyn hir ar yr un aelwyd; ond os na cheir hyny cawn "gwrddyd yn y nef, heb byth ymado mwy." qop"

NEWBURG, CLEVELAND, o. NEWBUBG, 0., Mawith 2.-Y mae rhagol- ygon teithiol i drigolion dinas Cleveland yn dra addawol. Oydnabyddir eisoes fod eyf- undrefn rheilffyrdd heolydd y ddinas gyda'r goreu yn y wlad, ao y mae arwyddion na ad- ewir i unrhyw linell yn unrhyw fan eu ouro. Y mae llinell yr East Cleveland, yr hon sydd yn cyraedd hyd at fynwent Lake View, lie gorwedd llwch yr anfarwol Gaifield, a thn draw i'r lie hwnw rai milldiroedd, yn meddu eisoes ar amryw o'r cerbydau harddaf a mwy. af ysblenydd, a bydd ganddynt yn fuan 01 gorddlu o gerbydau fel palasau mewn maint- ioli a phrydfeithwch. Heblaw hyny, y mae y cwmni wedi cyboeddi eu bod yn gostwng y fare i bedair cent y trip, neu dau ddeg a phump o docynau am ddolar, ac o angen. rheidrwydd bydd yn rhaid i'r cwmniau ersill wceyd yr un modd. Yn yatod yr baf dyfod- ol dysgwylir y gosodir i lawr ddwy iicell newydd, sc v bydd eu terfyniad yn y rhan yrca o'r dref, sef Newburg, ac wrth gwrs yn cael eu gweitbia gan y gallu trydanol. Yn ysfcod yr haf cynelir Sangerfeat Cenedl- aethpl yr Ellmyniaid, ac y mae yr adeilad i fod yn ddigon eang i ddal ugain mil o bobJ, a thyna lie bydd taranaa o swn fyddai yn gryn orchest ei athronyddu gan awduron cerdd. Hefyd cynelir oymanfa fawr yr Epworth League yn y ddinas yn mhen ych- yaj« fisoedd. yaig fisoedd. Bn tywysog y te o Yonrgstown, lief is. swyddog y brenin o Efrog Newydd yma yn ddiweddar. a bu agos a llynon y fasnach de yn grynswth drwy yr ardal, a call again a gaffai ya mhob lie. Parha onwd yr eira a'r rhew yn ei Rjflawn nerth y ffordd yma, a ohyda. Rwg ddiflaa yr edrychir er broffwyd y tywydd yn Waahing- ton. oblegid y camayniadan dybryd y mae wedi en mvnegu am y cyloh hwn yn ddiw- eddar. 0 bosibl y cawn broffwyd Democrat- aidd yn fnan, yr hyn fydd yn gyfystyr a a chwyldroad yn neddfau anian, yn ogyatal ag yn neddfau gwleidyddol a maanachol. Y mae anymddiriedaeth yn y weinyddiaeth ddyfodol wedi dechreu eieoes mewn amrywo gylchoedd masnach, drwy dynn yn ol wa- hanol archebion pwysig fwjiadwyd eu gosod mewn oytundeb i'w cyflenwi, end y mae tywyllwch dyfodol y wladweioiaeth wedi goaod mwgwd a ffrwyn atalfa or allnoedd an- turiaeth. Y mae dydd prawf y galln newydd i fod mewn grym yn fuan.— I). F. Lewis,

— "Achosodd anhwylder blinderus yr afn i mi bruddhau a gofidio yn fawr. Trwv ddefnyddio Dr. August Koenigfs Hamhnrv Drops llwyr ia-hawyd ft." Fredm k Knrz. oongl Austin & Wood Sts., Dallas, T xas. —Y mae y gelfyddyd i wneuthur papvr wedi ei pherffeithio i'r fath raddau fel y gellir tori pren yn tyfu a'i droi yn bapyr cymwys i argreffa arno yn mhen pedair awr ar hugain. OYMERWOH S*RSAPARILLA DANA "DYMA Y GOREU." I

Doctor Morien Mon Hughes. MPVI GoL Er ys blynyddau yr ydwyf yn meddu dyddordeb mawr yn y Parch. Morien Mon Hughes; yr wyf wedi gwylio ei aymud- iadau a ohraffa ar ei lwyddiant. Da gan fy nghalon ei weled yn myned rhagddo. Ond y mae wedi myned yn Ddoctor; a fyddwch chwi mor garedig a hyabysu pa goleg a wnaeth waith mor anrhydeddus a hyn. Y mae Ph. D. yn meddwl mwy na D. D., neu LL D., gan nad ellir ei gael o uncolegan- j rhydeddus ond trwy basio arholiad manwl yn j nghangenau mwyaf dyrys gwyddoniaeth ac athroniaetb, tra y ceir y lieill fel cydnabydd- ] iaeth o lafur a gallu mewn cyfeiriadau neill duol. Hfderaf na chaaiddeallir fi. Yr wyf j am gael gwybod enw y caleg a'r telerau i gael y teitl. Yr eiddoch, BYTHFBYTHON, (

( l'wy a Etyb ? j Mm. GOL Carwn i ryw weinidogcymwys ] y Testament Newydd fy ngoleuo ar un peth, sef, A ydyw yn addax i eglwysi Annibynol ddewia rhai yn ddiaooniaid fyddont yn ddy- ledog, ao yn gwneyd en busnes yn enwau eu gwragedd ? Yr eiddoch, UN YN TALU POB DN LED.

Cliware Teg i Dr. Briggs. MRi. GOL Wedi i mi fyned i'r ffynonell, gwelaf fy mod wedi priodoli i Dr. Briggs yr hyn nad yw ef wedi ei haeru, ond yn hytrach yn ei wadn, sef ail gynygiad am fywyd tra. gwyddol, wedi angeu. Credu y mae ef, fel llawer eraill, mewn parhad sancteiddiad ar ol marw, y rhai ydynt wedi dyfod i afael ag iachawdwiiaeth, neu wedi ea cyfiawnhau cyn marw. Yn yr Independent am Bhagfyr 29. tudal. 14, dywed: Os oedd yn cydolygu a Dorner yn y dybiaeth uchod, nad oedd hyny yn profi ei fod yn oydfyned ag ef yn ad- feriad y rhai sydd yn marw yn anedifeirioJ. Da genyf, Mri. Gol., os dodweh y pwt hwn i mewn rhag i'oh gohebwyr ruthro arnaf yn ddidrngaredd. Gwelaf nad yw yn deg a di- ogel dylyn rhai gohebwyr Cymreig; myn'd i lygad y ffynon sydd iawn. Yr eiddoch, Fair Haven, Vt. D. M, JONES, Cydymdeimlad ng E. R. Williams. Gwing E. R. ac ymgyngora-archoll Braw erchyll ga'dd Cambria; D. B. wych, clyw, edrycha, Uwch ei wain ochain y wna. Rwb i ben a chware babi-ni wna Y tro mewn trybini; Gwell beio 01 y gelli, Draper dy wir drapiwr di. A warwyra gwir wron-a newid Teg nod ei ergydion ? Ei dir a saif dewr y son, Gweddus yw hyn i'r gwyddon. Minneapolis, Minn. Jos. T. EVANS.

Eglurhad ar Fusnes yr Olew. MBl, GaL.: Yrnddacgosoddysgrif oddiyma yn y DRYCH rai wythnoaau yn ol, gan un a alwai ei hun "Annibynwr," yn condemnio sylwadau a wnaed gan y Parch. W. R. Grif- fiths mewn cyfarfod gweddi undebol gynal- iwyd yn nghapel y T. C. yr ail wythnos yn Ionawr. Rhyfedda llawer yma i Annibynwr roddi fEagenw wrth ei ysgrif o gwbl, gan nad oedd ynddi ond gwirionedd digymysg. Yn mhen wythnos neu ddwy ymosodwyd ar y gohebydd yn fileinig; a haerai yr ysgrifenydd (pwy oedd ef, wYI?) a'r dynion roddasant eu henwau yn ei gwaelod, fod Annibynwr" yn yagrifenu o dan "deimlad o genfigen a malais, ao nid oddiar eiddigedd dros gredo a chrefydd." Ac yn mhellach dywedai yr YI- grifenydd a'r swyddogion fod "sefyllfa An- nibynwr yn wrtbrych toaturi" (druan oedd ei sefyllfa), a'i fod "yn ol pob arwydd heb olew na goleuni, yn ymbalfalu yn y tywyllwcb;" ac i goroni y owbl, dywed yr "anwyl gariad- us frodyr"Er mwyn gwirionedd (?) oy. hoeddwn nad oes un berthynas na chysvlit- iad rhyngddo a'r eglwys hon o gwbl Wedi gwneyd eu meddwl i fyny nad oedd Annibyn- wr yn aelod o'u heglwya hwy, ymosodaaaut ar ryw berson dychymygol yn gynddeiriog (fel Falstaff gynt) gan ei bwyo yn felldigedig; ond, cyn gorphen ei ladd, oawaant weledig- aeth a'n tafiodd oddiar eu gwadnau. Caws- ant allan fod Annibynwr yn un o'r aelodau hynaf yn yr eglwys Annibynol yn Williams- burg, ac wedi bod yn fiaenllaw a haelionus er's dros 25 o flynyddoedd. Ar ol iddynt gael ar ddeall hyn dyagwylid i'r gwyr gy- hoeddi pwy oedd Annibynwr, a'i fod yn ael- od o'r eglwys, yn gystal a gwneyd ymddi- heurad o herwydd yr ymosodiad digywilydd a woaetbent ar ryw un person dieuog a di- niwed. Na ohoelia i fawr! Nid oes digon o ddynion ynddynt i fod yn ddynion. Yr eiddoch, ROGER JONES. Williamsburg, Iowa.

Uythyr Eglwys a Llythyr Oymanfa. ANWYL GYFAILL ABEDNEGO: Yn ol rheolau Annibyniaetb, aelodaeth eglwysig yw y oam cyntaf mewn crefydd gymdeithasol. Nid oes gan ddyn heb foi yn aelod eglwya unrhyw safle na hawl yn ein plith. Nid oes modd ddyn ddod yn aelod o unrhyw eglwys ond trwy gaciatad yr eglwj s ei bun. Mae llythyr Cyfarfod OhwaTterol neu Gymaufa yn syl- faenedig sr, neu yn rhagdybied bodolaeth Ilythyr eglwys neu hawl iddo. Os na bydd teilyngdod i lythyr eglwys nid yw llythyr Cyinanfa werth dim, obegid nid oes math yn y bjd o awdurdod gan unrhyw GymaDfa, Cyfarfod Chwarter, neu unihyw gorff alianol arall ar eglwye Annibynol. Felly gwelwcb, mi dybiaf, fod llythyr aelodaeth eglwysig yn fwy pwysig i bob gweinidog na llythyr Oym- anfa. Gall eglwys gadw gweinidog heb berthyn i fath yn y byd o gyfarfod tu alian, os bydd yn dewia, er na byddai hyny yn debyg o'i llts- hau, ond rhyfedd iawn fyddai i eglwys gadw gweinidog heb fod yn aelod oun eglwys. Nid oes dim tedr ei wneyd yn aelod ond ei dder byn trwy lythyr oddiwrth egiwys arall, neu ei dderbyn fel gwithgiliwr a dyn o'r bid, fel y dywedir. Gall gweinidog fod yn aelod mewn un eg- IWYI a gweinidog mewn eglwys arall, a'r un modd diacon, er mwyn cyfleuldra. megys pan fyddo dyn a gofal dwy neu dair o eg- lwysi, ond dylai pob un o'r eglwysi hyny fynu sicrwydd ei fod yn aelod yn un o hoa- ynt so yn deilwng o'i aelodaeth Ni byddai yn gyson i ddyn ddal aelodaeth mewn eg IWYII nad yw yn weinidog o honi tra yn gweinidogaethu mewn eglwys arall, pe na byddai yn meddwl bod yn yr eglwys hono dros ohwe mis nen flwyddyn. Dylai eglwysi fynu gweled llythyr yr eglwys yn gystal a llythyr Cymanta, oblegid hwnw yw y safon a sail pob cyineradwyaeth arall fedda Orist. ion a pbregethwr gael. Nid oes dim wna y tro yn ei Ie, neu a WL a i fyny y diffyg o hono gydVr Annibvnwyr neu y Cynulleidfaolwyr. Ulica, N. Y. R. GWESYN JONES

Dim Cymraeg a "Dim Sasneg!" MBI. Goc Un o'r dyddiau diweddaf, mewn adei ad hah fod gan milldir o ddinas Ffair y Byd, merwinwyd fy nghlustiau gaii yr engra tft g mtynol o iaith y Cymr): "Yr wyf fi yo pr poso fod i ni electo an thorities i f yn'd o gwmpas i chwiliad am bob ol ifi o sydd yn Ibiftian oddiwrth y copal. Oredaf y byddai yn grand improvement Gob. eithiaf na wna neb objeoto a phroteato yn er. byn hyny. Mae y pech yn moat important. Ond byddai yn dda i'r authorities a electir i beidio expressio en ideas yn rhy rough wrth bobol ifino, o hervydd mae en minds hwy yn rhy dendar ao heb eu developio. Byddai i hyny gyfro'r grounds fyddai genym mewn view. Yr wyf yn earnest wrth bresentio y cwestiwn o'ch blaen. Dylem i gyd gymeryd interest ynddo to a greater or less degree, a piti mawr 011 bydd i neb broteitio neu votio yn erbyn adoptio y suggestion hyn. Nid yd- ym yn cymeryd digon o interest yn y bobol ifine Bydded i ni disousso y suggestion, a bydd i ni ffeindio na bydd yn ddibroftit i Di. Fy object yw improvo pethau, a pheidio gad- ael i'r achos ddespondio a marw!" Gan mai dyeithryn oeddwn yno, meddyl- iais mai doethineb ynwyf fyddai peidio "pro- besto" yn erbyn iaith edlychaidd y bodyn hwn. Mae yr iaith uohod yn cael ei harfer yn ormodol gan Gymry y dyddiau presenol. 3s ydym am siarad yn Gymraeg peidier a gwneyd edlych o honi. Yr unig ddau breg- athwr a glywais erioed yn traddodi pregethau heb yr un gair estronol ynddynt ydoedd y Parohn. M. D. Jones, Bala, a T. C. Edwards, Aberystwyth, gyat. Clywais Dr. Edwarda [inwaith yn gofyn maddeuant ei wraudawyr im ddefnyddio un gair Saesneg yn ei breg- Btb. Gwyn fyd na bai mwy yn dylyn o., traed y gwladgarwyr uchod, ao yn alltadio yr awydd am Ddic-Siona i fynyddoedd y lleuad! Os na wneir hyn, bydd yr iaith Gymraeg yn fuan yn cael ei chyfrif yn mhlith y pethau a fn. Ond na ato vabryd yr hon Daliesyn i hyny ddygwydd! 0 Ben y Twr. GWYLIEDYDD. O. T. -Deallaf oddiwrth bellebyr ft dder. byniais o New York fod fy nymuniadan o barthed cocosiaeth yn cael ei sylweddo!i yno i raddau helaeth, h. y., fod yr had da a han. wyd o ben y twr yn cael dyfnder daear yn nbiriogaeth y beirdd OOCOi! Llawenydd o'r mwyaf genyf ddeall fod rhai o'n beirdd cain (!) yu teimlo pwysan fy nghyngorion. Os yw y toes yn codi nis gallwn lai na dysgwyl bara cyn bo hir. G.

Basdardd-Eiriau. MEI. GOL. Er pan y mae cymdeithas wedi gwisgo am dani agwedd o wareiddiad, pob anturiaeth a gymerwyd mewn llaw er amcanu at unrhyw ddiwygiad a gafodd wrthwyneb- iad, pa un bynag ai gwyddonol, crefyddol ai ieithyddol. Yr oedd rhyw yoh hwyliog ao anhywaeth yn sicr o ddechreu brefu a chorn- io y twmpathau, a chodi llwch i ddallu y werin fel pa buaaai seiliau y greadigaeth ar ddadfeilio. Drwg genyf ddywedyd nad yw yr ysbryd gwrthwynebus hwnw wedi marw eto. Yohydig a feddyliaie pan yn anfon yeh- ydig lineliftu i'r DRYCH oddiar deimlad hollol genedlgarol, y buaaai eym ain t o ddynion uch- elrJw yn gwneyd sylw o honynt. Sylwodd Thalamus yn lied foneddigaidd, er mai uwch ffugenw, eto y mae ei ffagenw ef yn fwy ad- nabyddus i'n cenedl ni, nag enwau priodol rhai dynion—er iddynt roddi oyrn o'u blaen a chynffonau hirion o'u hol. Dyma eto un a eilw ei hun Americanydd (beth yw hyny nis gwn), ond cymeraf yn ganiataol mai Amerioanwr yw, ao American- wr brodorol, ac oddiwrth ei ymddygiad, gall- wn feddwl ei fod yn perthyn i lwyth ao yn olynydd i'r hen benaeth hwnw y March Cyaierciog (Orazy Horse), ao nid ydwyf yn credu y gallasai yr Heu Farch ei huo ym- ddwyn yn fwy anwar nag ymosod odditan gochlffngen w ar un a ysgrifenodd uwch ei enw priodol. Dywedir fod "anrhydedd yn mhlith lladron;" os oes, y mae ganddynt fwy nag sydd gan y gohebydd hwn. Ai ystyried ei hun yn ormod gwr ynte yn rhy fach y mae? Carwn ei adnabod, am fy mod yn rhy eiddilaidd i anturio gornest gyda chawr, ac yn rhy foneddigaidd i wneyd sylw o gorach. Si chymeraf nn sylw mwy o un tra tn cefn i ffagenw, amgen na darllen ei achwynion i'm herbyn mewn tymer dda. Beacon, la, J. M. JONES (Glan Desyni.)

Hawl ac Ateb. Y BEIEL GYMRAEG —Carwn wybod pa bryd y cyfieithwyd y Beibl i'r iaith Gymraeg, ac o ba iaith,-Penfro. [Yn nechreu 1588 y cyhoeddwyd yrargraff- iad cyntaf o'r holl Feibl i'r Gymraeg. Mae genym ar law ysgrif ragorol oddiwrth y Parch. J. K Roberta, Oahkosh, ar y pwno hwn; cyboeddwn hi yn mhen wythnos neu ddwy, er dyddordeb i lawer heblaw y goheb- ydd hwn.—GOL ] "OFN MARWOLAETH.Mewn Eisteddfod gynaliwyd yn Wilkesbarre tua dwy flynedd yn ol, rhoddwyd y wobr am y traethawd goreu ar y testyn hwn i Mr. Richards, myf. yriwr yn Athrofa Yale, 01 nad wyf yn cam- gymeryd. Yn awr carwn ofyn i'r ysgrifen- ydd, Mr. Evans, a gyhoeddwyd y traethawd yn rhywle? Os naddo, onid priodol fyddai gwneyd hyny. Yr eiddooh-D. CITY OF GLASGOW. -A fydd i rai oddarllen- wyr y DBYCH fod mor garedeig a'm hysbysu yn mha flwyddyn, pa As, so ar ba ddydd o'r mis y cychwynodd y City of Glasgow o Liv- erpool? Y mae yma gryn ddadleu ar y mat- er, a byddwn ddiolchgar i rywun am eglur- had arno trwy golofnau y DRYCH.-Apartil, Bangor, Pa. OEDRAN BEiBL.—Gwelais Feibi Cymreig yn ddiweddar ac arno y flwyd*. yn fel hyE: M. DOOXLVI. Tybiai y percbenog ei fod yn dri chant oed; ond yr ydwyf fi yn dweyd mai yn 1746 yr argraffwyd ef. Pwy sydd yn iawn -D. L. Brownville. Y chwi, wrth gwrs. -GOL

COTTEK, LOUISA CO., IOWA. COTTER, Mawrth 2. -Mae anian yn parhau yn ei ohysgadrwydd, ac yn gloedig gan Mr. Rhew. Dychwelodd y cyfaill H. Richards adref, ar ot bod am bedair wythnos yn gwaa anaethu Uncle Sam yn yr United States Dis- trict Court, yn Keokok, fel rheithiwr (juror). Yr wythnos ddiweddaf gadawodd y cyfaill ieuanc Seth Davies yr ardal am Dawn, Mo lie y prynodd dyddyn gerllaw cartref ei briod. Hir oes i'r par ieuano yw dymuniad yr ardal. Ar ddydd gwyl Washington cynaliodd Bethel gyfarfod llenyddol, y poblogaidd Mal- gwyn Mon yn llywyddu no arwain yn ei ddnil doniol a gwreiddiol ei hun. Fel hyn yr eng lynodd William Owen iddo: Mae Malgwyn ein dyn wedi dod—llywydd Llawen ein cyfarfod; Un dawnus, nid un dinod, Gwron byw, y goren'n bod. E geiair braidd yn gyaon—i'r gadair Gedyrn yn mhlith dynion; Heno dygwyd llawn digon, Mewn rhyw fymryn, Malgwyn Moc. Yn Bethel rwy'n gobeithio-derbyniad Arbenig rown iddo; Ufuddhad i'w archiad o Fo'n matter cryf a'n motto. Dygwyd y canu yn mlaen dan arweinydd- iaeth y oyfaill oerddgar, Proff. Griff. Hughes, Cotter. Olorianwyd y traethodau gan y Parch. Lloyd Williams, a'r llytbyrau gan R. L. Richards. Gohiriwyd araethD. R. Hughes ar "Mahomet" am bythefnos, o herwydd di. ffyg amaer y noswaith hono; dysgwylir cap elaid llawn i glywed yr areithydd y noawaith nesaf eto.-G.

YN FUAN NEU yn hwyr cynyroha Anwyd beawch gwastadol. diffyg anadl, gwendid a churiad y oriawd, oil yn arwyddion o ryw anhwvl^er Ysgyfeiniol, yr hwn a ellir feddyginiaethu neu ei leddfu yn effeithiol t wy gymeryd yn amserol Dr. D. Jayne's Ex- pectorant.

PLYMOUTH, LUZERNE CO., PA. Prlodi; Paham yr Eir Oddicartref i Roddi y (Jwlwm ?- Plant Adfyd— Dy r chafia d —Tan. PLYMOUTH, PA., Mawrth 2.—Llawer iawn o briodi a rhoddi mewn priodas sydd yn cymeryd lie yma yn y dyddiau hyn. Y mae pobl ieuanc Plymouth yn sior o fod yn gwneyd dwy ran o ddarlith enwvg Gwesyn, set cam a phricdi, ond am y rhan arall, sefy "Byw," mewn llawer amgylchiad, gwaethafy modd, y mae priodas yn fethiant. Yn ddiweddar, oymerodd Thos. R. James ymgeledd gymwys iddo ei hun yn mherson Miss Maggie Close. Llongyferchir hwy yn gyffredinol ar eu hundeb, ond be gebystsydd ar y bobl yn myned i Dalaeth New York bjth a hefyd er mwyn piiodi tipyn. Sicr yw y gallasai y job gael ei gwneyd yn eithaf da yn nes adref na Binghamton; ond dyna lie yr ant yn feunyddiol i roi "naid dros yr ysgub- elL" Y mae un peth yn sicr o fod yn ffaith, mai busnes go dda ydyw bod yn "'gethwr" yn Binghamton; llawer iawn gwell na bod yn gyfreithwr yn Wilkesbarre, canys y mae pob un am fod yn yohydig o ddyn mawr ar ddydd priodas, ac felly rhaid peidioesgeulusorhoddi oil.ddwrn go lew i'r 'gethwr amei waaanaetb. Pa bethau ydynt y qualifications angenrheid- iol i fod yn 'gethwr yn Binghamton, den. dweb, o herwydd y mae arnaf awydd ichwil- io am lob yno fy hun ? Priodas arall: Chwefror 22ain, yn ngbartref rhieni i briodferch, Mr. a Mrs. John Drew, 127 Reynolds Street, Plymouth, priodwyd Theophulus Reea, Walnut St., a Mits Maggie Drew, am chwech o'r gloch y prydnawn, gan ewythr y briodferch, y Parch. J. Vaughn Da- vies, Wilkesbarre. Chwareuwyd y Wedding March gan Miss Sarah Jane Davies; yna daeth y piiodfab yn mlaen gyda Miss Powell o Taylorville, ac yn canlyn y briodferch, yn cael ei barwain gan Thos. R. Thomas, Ply- mouth, a Miss Lucretia Rees, a Will Drew, brawd y briodferch. Ar hyn cyflawnwyd y seremoni arferol. Rhoddwyd gwledd ar- dderchog gan Mr. a Mrs. Drew, pryd yr oedd yn breaenol y gwahoddedigion canlynol: Parch. J. Vaughn Davies, Wilkesbarre; Parch. Jacob W. Davies a Mrs. Davies, Mr. a Mrs. David J. Rees, Mr. a Mrs. John Drew, Mr. a Mrs. Henry G. Williams, a Miss Mag- gie Williams, Seph a Mrs. Rees, Gomer a Mrs. Rees, David R. a Mrs. Jones, Mr. a Mrs. Edwd. Davies, Mr. a Mrl. Daniel Da- vies, Mr. a Mrs. D. Gwent Williams, Mr. a Mrs. Owen Jones, Mrs. Daniel, Mrs. Merri- field, Mrs. Davies, Mis. David Griffiths, Miss Kate Evans, Mr. W. A. Williams, Miss Mag- gie A. James. Miss Hannah J. Jones, Miss Jemima Jones, Miss Sarah J. Davies, Miss Emma Merrifield, a Miss Mary Watkins. Derbyniodd y par ieuanc aorhegion gwerth- fawr a lluosog gan eu eyfeillion, ao ymadaw- sant am eu mis mel yn Washington, D. C., yn nghanol dymuniadau a llongyfarchiadau oyfeillion, eymydogion a phertbynasau. Wel, wel, wrth weled cynifer yn priodi, y mae bron awydd arnaf fiaau fyned hefyd. Y mae fy mhrcfiad yn debyg i'r hen ferch weddw hono 82 oed, pan yr hysbyswyd hi fod un o'i chymydogion wedi priodi tipyn, dywedai gyda gwen foddlongar, "Dyna'n di. wedd ni i gyd." Nid wyf finau yn gwan obeithio; dichon y daw dydd ar hen lane peu. wyn fel myfi pan y oymer un o rianod Ply. mouth drugaredd arnaf. Drwg genyf ddweyd fod amryw bobl yn glaf, ac eraill mewn galar. pan y mae rhai mewn llawenydd a bapusrwydd. Parhau yn sal y mae Mrs. David Bowen, Cherry Street. Y mae biraeth ar ol yr wyr a gladdwyd y dydd o'r blaen yn ddwys ac yn ddwfn, ao yn effeithitf ar ei hieobyd. Y mae Mrs E P. Jones, High St., hefyd yn wael iawn yn y grip a'r pneumonia. Gobeithio y cant adter. iad buan. Y mae y ddau deulu yn dderbyn- wyr oyson o'r DRYCH, Dyrchafiad: Da genyf hysbysu fod Thom. as D. Evans, mab Mr. a Mrs. Daniel Evans, Walnut St, wedi cael awydd ganfirm gyfrif- 01 yn New York, fel clerk, typewriter a sten- ographer. Y mae Tom wedi cael addysg dda yn y Kingston Seminary i'w allnogi i ym- gymeryd a'r fath swyddau. Y mae ei gyfeill- ion yn dymuno ei lwyddiant yn fawr. Gwyl- ied rhag temtasiynau dinas fawr fel Efrog Newydd, fel y tyfo yn ddyn parchus, yn an- rhydedd i'w rieni anwyl a charedig. Y mae y DBYCH yn ymwelydd cyson a'r teulu hwn hefyd. Tan: Torodd tan allan y dydd o'r blaen mewn ty perthynol i Mr. Thos. L. Edwards ar Curry Hill. Llosgwyd ef yn llwyr. Di- angodd y teulu breswyliai yno yn ddianaf. Yr oedd y ty wedi ei yswirio yn y Cambrian Iusurance Co. Talasant y swm yswiriol yn uniongyrchol drwy law y goruohwyliwr Mr. Thos. T. Jones, Turkey Hill. e

MAHANOY CITY, SCHUYLKILL CO., PA. MAHANOY CITY, Mawrth l.-Yr oedd paro- toadau helaeth wedi en gwneyd er dathin dydd genedigaeth .Washington, ond o her- wydd y fath dywydd anffafriol gohiriwyd hyd ryw adeg mwy hyfryd. Nid dyma y tro oYDtaf i ohiiio dydd coffa am dad gwerin- lywodraeth Amerioa, ean}oS nid ar yr ail ar hugain o Ohwefror y ganwyd ef, ond ar yr unfed ar ddeg. Mae amgylchiadau a gwell. iantaa yn newid amser, fel y mae amaer yn eu newid hwythau. Ganwyd Washington Chwefror 11, 1732, a phan yr oedd yn ugain oed. yn y flwyddyn 1752, pasiodd seneddwyr Prydain Fawr fesur i fabwyaiadu y "Gregor- ian Calendar" yn lie y "Julian" Yr oedd Pabyddion cyfandir Ewrop, o herwydd gwys- eb oddiwrth y Pab Gregory XIII., wedi mab. wyaiadu y Gregorian yn mhell cyn hyn, yn y flwyddyn 1582. Yr oedd y cyfnewidiad yma yn symud y trydydd o Medi, 1752, i'r ped- werydd ar ddeg or un mis, gwahaniaeth o un dydd ar ddeg. Yr oedd Amerioa y pryd hwnw yn eiddo Prydain, o ganlyniad bu yr un cyfnewidiad yn y wlad hon, felly oariwyd yn mlaen yr unfed dydd ar ddeg i'r ail ar hugain, ao ar y dydd hwn y etiir yn anwyl am ecedigaeth Arlywydd cyntaf America uohelfreintiol. Mae y tywydd wedi bod yn anarferol o er. win yn y dyffryn hwn, a chwyno mawr am ei enbydrwydd. Mae liuaws, meddir, wedi dyoddef. Cawsom storm ryfedd un nos Sabbotb; nid yw yr hen bobl yn oofio ei thebyg, nid yn gymaint am ei gerwinder, ond am y oydgyfarfyddiad rhyfedd o fellt a tharanau yr un foment a ohoflaid o eira nad allai neb ei chario ond oorwynt. Yr oedd y diwygiwr nodedig George Williams yn preg- ethu adeg yr ystorm yn ngbspel yr M. E., a bu raid iddo dynu tua'r terfyn cyn ei amser. Mae crefyddwyr y dref hon yn deffro ych. ydig at eu gwaith, ao mae oyfarfodydd cref- yddol yn neu wedi oael eu cynal ya mhob eglwys Broteatanaidd yn y dret am noaweith- ian. Yr ydym ninau fel Annibynwyr Cym reig wtdi cyohwyn gyda'r gwaith da. Bu y brawd ieuano ymroddgar W. Oeredig Davies o Gymro yma; a phregethodd gyda'r Primit iv6 Methodists, yn gystal ag yn yr eglwy. Gymreig. Mae ef bron mor lithrig yn y Saesneg ag yw yn y Gymraeg. Llwyddiant iddo yn y wlad fawr boo; nid trysor i'w gadw mewn cornel ydyw y brawd hwn. Triatwch i lawer oedd elywed am farwol- aeth mam oedranus Richard Gower. Yr oedd Mrs. Gower yn aelod dichlynaidd o'r eglwys hon, ac yn gymeradwy iawn yn mysg ei chyduabod. Dyoddefodd gystudd yn hyncd o dawel, er ei fod o Datur dra pboen- UI. Dnw a nertho y brawd a'r chwiorydd i ddal y brofedigaeth ehwerw. Bydded ei am- daiffyn droatynt.—T. Henry Jones.

AMRYWION 0 EDWARDSDALE, PA. Buddiigoliaeth y Gwents-Plentyn yn Cael ei Ladd—Ysgol Nos-Yr Etholiad. EDWARDSDALE, Mawrth I. —Teimtir yn falch iawn yma o herwydd buddugoliaeth y Gwent Glee Club yn Eisteddfod Shamokin. Tebyg fod yr Anrh. Daniel Edwards, Kings- ton, wedi gwneyd cytundeb a'r Gwents, iddo ef daln eu treuliau i Chioago, on buasent yn enill yn Shamokin, felly yr oedd hyny yn anogatth gref iddynt; tebyg iddo hefyd roddi $20 er talu eu traul i Shamokin; dyna beth yw cefnogaeth sylweddol. Teimla Mr. Ed- wards ddyddordeb mawr mewn pethau Cym. reig. Yn ddiameu, mae y Gwents yn myned i wneyd nod yn Chicago. Dechreu y ganaf gerwin hwn anfonwyd deiseb o amgylch er cael yagol non, ao heb fawr iawn o drafferth cafwyd hyny. Myn- ychir hi gan tua cant a haner o ysgolheigion, a gweiir olion o honi hyd yn nod ar y cer- bydau yn y gwaith fflo -ysgrifen ar nn oar, fligyrau ar un arall, map ar un arall, &o., ac mae llawer o'r clod vn ddyledus am dani i'r I Sohool Directors. Ond yn mhlith y pethau ydym yn fyr o honynt y mae darllenfa dda, yr hon a fyddai yn llesol i ddyrchafa moesau y lie, ao yn noddfa rhlig llawer temtasiwn i'r bobl ieuainc. Dyma gyfleusdra rhagorol i rywun sydd a digon o dda y byd hwn, i'w gwario yn yr iawn gyfeiriad, ao i anfarwoli ei enw. Dydd Mawrth, Ohwefror 12, eymerodd yr etholiad lleol le, a bu pob Oymro ar y tocyn, oddigerth nD, yn llwyddianus. Un Gwyddel etholwyd o'r holl docyn. Nid oes llawer o leoedd, ar a wyddom, a Ohymry oil ar y School Board, fel Edwardsdale, ao yn wir, Cymry teilwng o'r enw ydynt hefyd. Mae yn bryd i ni fel cenedl wybod nad ydym yn gwneyd yn iawn wrth duebu droa Babydd. Nid oes un perygl i Wyddel, on yn Babydd, duebu dros y Cymro; Oil bydd ar y tocyn Broteatant a Phabydd, tueba y Pabydd yn unig droa y Pabydd; nid yw ei grefydd ef yn caniatau iddo duebu droa Brotestant, felly hefyd dylasai fod gyda ni fel Protestaniaid. Dydd Gweter, Chwefror 17, oymerodd damwain ddychrynllyd le ar y Main Street yma. Pan oedd baohgen bychan 4 blwydd oed, mab i James Watkins, yn oroesi yr heol, daliwyd ef gan un o'r electric cars, yr hwn aeth drosto gan dori ymaith ei ddwy goes. Yr oerkl y tad yn y gwaith ar y pryd, a ohy- merwyd y trnan bach yn ngbanol ei boenau i ysbyty Wilkeabarre, lie y bu farw yr un nos- on. Yr oedd llefau yr un bychan yn dorcal- onus, yn galw am ei fam, a hitban wedi ei obladdu er's tua mis yn ol. Claddwyd ei weddillion y Sal canlynol yn Forty Fort. Diameu fod esgeluadod mawr wedi bod ac yn parhau mewn oysylltiad a rhedeg y cer- bydau hyn, He mae oymaint o dramwy; rh yf. edd yw na fyddai mwy wedi en lladd. Dyl- ai y ewooni hwnw gymeryd pethau fel hyn yn rhybuddion mewn pryd.-Glav, Cleddi. t

Nis Gellir Gwella Byddardod trwy gymwysladau lleol, gan nas gallant gyraedd rbanau afiach y gluet. Nid oee ond un ffordd 1 wella Byddardod, sef trwy feddyglynau cytan- soddladol. Achosir Byddardod gan enynlad pllen Jysnafeddog y Bibell Eustachaldd. Pan gymer hyn le bydd i chwl gael eich blino gan swn trymaidd yn y glust neu glyw anmherffalth; ac wedl i'r bibell hollol gau byddardod a dylyna. Os na lwyddir i symud yr enynlad a'r bibell gael ei hadferu I'w chyflwr naturiol dyatrywlr y clyw am byth. Tardda naw achos o bob deg o Catarrh, yr hwn nid yw ddim amgen na chyflwr enynedig yr arwynebedd llysnafeddog. Rhoddwn Gan Dolar am unrhyw engralfft o Fyddardod (wedi el acliosi gan Oatarrh) na ellir wella gyda Hall's Catarrh Cure. Anfonwch am gylchlythyrau yn rhad. F. J. CHENEY & CO., Toledo, 0. U- Ar werth gan gyfferwyr, 75c.