Y Drych

Y GORNANT. GAN TEGANWY, LfcANUtTDNO, G. 0. I. Oadwen arian bron y mynydd Ydywlr gomant loew lan; Tmddolena lawr y bronydd Yn mysg brwyn a gralan man; El cherddorlaeth a edmyglr Gan ddihalog gor7 llwyn; Fob peth ganddl a wefrelddlr, Ohwardd yr awel, dawnsla'r wyn. II. Pan y dycfawel awe! gauaJ Owes yn brydfertb ar y gralr; Bhu y rhewynt-all- bledmyga Nes el hatal tua'r alg; Haul y nawnddydd wrth tyn'd helbl. Ddyry gusan-ar el grudd, Ond yr awel rbag el deffro Bus lddl hwtam brndd. in. Bywfcsl wenau haul y gwanwyss Ddaeth i agor eel yr Is. Ac 1 all ddlrprwyo'r goroant IE gyboeddi, "DOW yr ba' Tn dy twrhvm, gornant fechm, Olywaf lals fy Arglwydd lor, In fy ngalw atoJI Hunan, rr traglwyddol, fythol gor.

PERSONOLAETH Y DiAfOL. CAN Y iPABOH. W. HADDOCK, 2B06!TB0B £ J SHD, Mae personolaeth y diafol yn bwno„>cydd yn oael ei gredu a'i bregethn yn gyffrddin yn mhlith Oristionogion o bob eawad; ond y Mae i&ai yn y dyddiaa byn yn dyfod i asnen a ydyw yr yegrythyrMl øaDtaidd yn dysgu ei betsonolseth o gwbl. Os ydyw yn hereon, y mae yn rhaid ei fod yn hoiltees- anol, yn hollalluog, ao yn anfarwol, o bar. wydd tybk ei fod yn mhob man ar unwaath, t'i fod yn temtiopawb, ac yn grffllediUc yn ae y bwriada boeni tpawb yn dragywydd yn uffern. Y mae yn an- hawdd iawn oysoni llawer o byn a rhanan kelaeth oi ysgrythyrau, o herwydd nis gall fod dan hoKallnog ao hollbresena! ar yr an pryd; a baixna rhai fod ei beiBonolaetb yn athrawiaeth baganaidd, wedi ei dyfeisio gon gcraehod i dwyllo a dychrynu dynion i uf- uddhan i'w cbwedlau a'u oredoaa ffol. Y mae y rhai sydd yn ameu ei ffldolwth tEi bereonolaetbs wedi tori ei gYln, ei gaman, a'i gycSoB, ao wedi ei dyna i lawr a fod yn ddim mwy na llai na dyohymyg, neu eg- wyddor, nen psbryd drwg yn y dyn ei hun- an. Dy wedK y diweddar Barob. Mr. Grif- fiths, periglor enwog Merthyr Tydfil, nn- waith mewn p»egeth fel hyn: "There can be no doubt the devil with horns and hoote is an Invention of the monke, for he was never heard et before the seventh centaury. It was Baint Dunetan, with his hot plnee^s squeezing ihl-m by the noee, that gave bin his popularly." Yr oedd llawer iawn o'r bobl ag yrydym ni yn eu hadnabod wrth yr enw "Y Diwygwyr Proteatanatdd," wedi oaei en haddysgu i fod yn fynaohod, megya iLatber ao eraill, ao M en bod yn Brotestanudd trwyadl, eto nid oes ameuaeth na ddarfu i lawer o'r hen ohwed- ian a thraddodidan oedAganddynt gynt gael en llnsgo i mewn i'w dnwinyddiaetb ddyf- odol, a bod persoxvolaefth y diafol yn un o honynt, nen o'r hyn lleiaf, dyna yw barn llawer yn awr. Betb allasai y mynaohod wneyd a'r dynion haner Ulwaraidd oedd yn en hamgytoha yn y eyfnod bwnw, heb idd. ynt gael oythrani ae uffern I'w dyohrynn, ao i yrn biaw arnynt? Yr oedd natnr haiarn- aidd y dynion hyn yn gofyn am grefydd a fnasai yn en dyobrynu, a ebawsant hi yn rhanol yn mbersonolaeth y diafol a'i gar Itret Diobon na fnaaai gweitkiau awdurol Shakespeare, Daniel Defoe, John Milton, Bobeit Montgomery, Lord Maoanlay, Syr Walter Soott, ao eraill, yn agos mor worth- lawr yn ngolwg y oyhoedd yn yr amser gynt mwy nag yn awr, oni bai fod y diafol a'i gaxtref, ao yn y blaen, yn oael ilawer iawn o le ynddynt. Oyn y gellid rhoddi desgrifiad iawn 0 ddiafol y byd Oristionogol yn breaenol, byddai yn ofynol i dynu yn helaeth o hen ohwedleuon yr Aiftt, Qroeg, Persia, &o., yr hyn sydd yn ormod gorchwyl mewn ysgrif o faint yr un bresenol; ond gellir symio y dyohymyg sydd gan ddynion am y diafol i'r hyn a ganlyn, sef ei fod wedi oael bodol- aeth yn y nefoedd, a'i fod y pryd hwnw yn angel glan a sactaidd,ao felly yn ddedwydd, ond ddarfod iddo wrtbryfela yn erbyn yr awdurdodan gornehel, ao am y trosedd hwn gael ei droi all an oddiyno, a'r oanlyniad fu iddo syrtbio i'r ddaear, Ile y mae wadi tod trwy yr oesan yn temti o ao yn cfaygu dynion hyd y dydd boddyw. Hafyd ei fod yn an- farwol, ao y bydd iddo yn mhen oyfnod maitb yn y <3yfodol, ar ol iddo enill a hndo y rhan fwyaf o' Ml ddynoi, ddefnyddio ei hunan i'w pooni a'n gofidio yn uffiern am byth, no yna bydd yn rbanu y llywodr&eth; Irhwng Duw ao yntau yn dragywydd. Gellid dangos yn rhwydd am y "Drwg dduw" aydd yn perthyn i grefydd y Perl- siaid, yr hwn sydd yn oael ei enwi Abriman, neu dduw yflywyllwoh, a'r hwn sydd yn rbanc y llywodraeth a'r "Da Dduw," Or- muss, nen dduw y goleuni, ei fod yr an a'r diafol, sydd yn nychymyg oySredin y bobl yn awr, yrhwn sydd yn rhaon y Uywod raeth a Duw y nefoedd. Betnir yn y dydd- iau hyn mai nid yr un yw diafol y Eeibla diafol dychymygol y credoen paganaidd. Bernir mai pec&od yn oael ei bersonoli mewn unigolion a ohyfandraethan, yr hwn sydd i gael ei dciyfetha yn liwyr rywbryd yn .1 y dyfodol pell nen agos yw diafol y Beibl,aa nid person yn yr ystyr a gymerir ya gyffred- in. Am ddiàfol y dyohymyg dyoot, y cvae hwn yn un ereulon, maleietis, galinog, ao, ii anfarwol, nad oes dyfetha i fod atrno. Bern- ir nad ellir prcS mai dychymyg oyffredin yw diafol y Beibl, ond y gellir profi mai peebod yn oael ei bersonoli ydyw, ao y bydd iddo gael ei ddyCeiba ryw ddiwrnod. Yn ol yr ysgrythyrau eantaidfi, pecbod yw y diafol, ac nid person, egwyd&or ddrwg yn oael siarad am dani fei person, nen mewn geirian eraill, pechod yn oael «& bersonoli, 'Y mae y fretfddeg ganlyool fel yn proii Ibyny, "Pel trwy farwolaeth y dinystriai do yr hwn oedd a nerth marwolaetk ganddo, hyny yw, diafol," Heb. 2: M. Betb oedd y nerth hwn-? <Dnid peohod ydoedd, o dan yr enw diafol. Y mae hyn yn amtwg, o herwydd dywedir, "Oolyn angen, nen nerth angeu, yw peehod," 1 Oor. 15: 56; ac hefyd dywed- )1%, £ (Teyrnasodd peehod i farwolaeth," Bhuf.Ni ddywedir i&ai trwyy diafol y daeth pechod i'r byd, a marwolaoth trwy beobcd, ond dywedir mai c'Trwy un,dyn y daeth peohod i'r byd, a marwolaeth trwy beohod," Bhnf. 5: 12. Y mae peshod yn droseddiad o ddeddf santaidd, a dyn oedd y troae&dwr, ao efe sydd ya oael e: ddal yn gyfrifol am hyny, ae efe a gosbtr yn y dy- fodol, os na oheisia faddenant mewn pryd. Ond as yw y diafol yn berson ao ya awdwr pecbed, efe ddylai gael ei ddal yngyfrifol, a'i gosbi am hyny. Yn iiier, dylal y prif droseddwr gael ei "guro a llawer Sonod." Y mae yn ddymunol iawn i ddyn ttygred. ig gael esgns i daflu ei fai 000 ei droeedd ar ryw ddylanwad tn allan iddo ei ban- ao nid oes neb mor gyflens iddo wneyd hyny ag ef a'r hwn a gyfenwir yn ddiafol, Ond bernir yn eglur mai yn y dyn ei hnnan y >mae y drwg. "Y galon sydd fvy e: thwyll ca dim, drwg ddiobaith ydyw, pwy a'i bedwyn." Bernirfod yr adnodaa dylynol yn prafi nad oes eieion neb i demtio dyo, ond fod y drwg ynddo ei hnn. "Na ddyweded neb pan demtier ef, gan Dduw y'm temtir, eanys Dnw nic gellir ei demtio a drygan, ao nid yw efe yn iemtio neb. Oanys yna y temtir pob un pan y tyner ef,ao y llitbier gan ei ohwant ei hnn." ^Hefyd amlwg yw gweithredoodd y onawd, 7 rbai yw tor-priodas, godineb, at. lendid, anlladrwydd, delwaddoliaetb, ewyn. gyfaredd, <casineb, oynenan, gwynfyda^ llid, ymryconan, ymbleidio, bereaian, oen- fegenan, llofrnddiaeth, meddwdod, oyfedd- aeh, a obySclyb i'r rhai hyn." "Yna ohwantj wedi ymddwyn, a esgor ar beohod, peohod heffd pan oiphener, a esgor ar farwolaeth," lago 1:13,1^15, Gal. 5:19, 20, 21. Y mae Orist yn profi mai dyn ei hnnan yw y diafol, "Oni ddewlsak; i ohwyohwi y deaddeg, ae o honocb y mae un yn ddiafol." loan 6:70. Y mae rhai ym credn am fod rhagenwas, Ao t yn oael en rhoddi ar y diafol,fod ei ber- aonolaetiti yn siar, ao wedi ei bron; ond bernir fod y oyfryw -heb ystyried fod yr y8- grythyrau ym personoli egwyddorion. Y mae peohod yn oael ei alw yn "feistr," eyf. oeth yn oael ei alw yn "famon," doethineb yn oael ei galw yn "wraig," ao yn y blaen, ae felly y mae peohod yn oael ei alw yn "ddiafol." Pan y mae pechod yn oael ei ar- ddangos mewa dyn, y mae y dyn yn oael ei gymeryd am yr egwyddor. fel yn aohos Jnd- as y bradyohwr. Pan y mae peohod yn oael ei arddangos mewn cenedl aen gyfandraetb, y mae y genedl nen y gyfnndzaeth hono yn oael ei galw yn gyihtaul, megys pan ddy- wedir,"Wele y eythraula fwrw rai o honooh ohwi i garohar," Dat. 2: 10, yr hyn sydd yn golygu y gallu neu y gyfnndraeth Rufeinig, yn erlid ao yn carcharu y saint, leo. Ni ddywedir mai y diafol fa ynaohoa o foddiad y byd trwy y dilaw, nen yn aohos o ddinys. triad dinasoedd y gwastadedd trwy dan,ond mai peohod a drygioni dynion a achosodd hyny. Pan ddaeth Ori&t i'r byd, dyfod i ddinystrio "yr hwn oedd a gallu marwolaeth ganddo" wnaeth ef, ao fel y dangoswyd eis- oes, gallu marwolaeth oedd peohod. Pan fidileir peobod, bydd y diafol, nen yr eg- wyddor ddrwg mewn dynion wedi ei symud am bJth, a bydd y ddaear yn baradwys, ao "heddwoh fel yr afon, a ohyflawnder fel tonau y mor" yn teyrnasu yn mhob man, a dyma yw gwaith yr efengyl, &'r rba: sydd yn ei phregethu yw oael gwared o beobod Géidi. ar y ddaear Brysied yr adeg. [

LLEIDDIAID DYNION. GAN 11' PBirATHEiW M. D. JONES. Mae llawer math o leiddiaid dynion, aa y Eiae pobl yn lladd an gilydd oddiar wahanol amcanion. Pan y tanbelenodd Gladstone a'i Weinyddiaeth Alexandria, yn groes i bob rbeolan gwareiddiad, oollodd llawer o bobi ddiniwed eu bywydau. Dian mai oymeryd ei haobos i wneyd y weithred waedlyd hon a wnaeth Gladstone gan bendefigion Toriaidd a Cbwigaidd y deyrnas, a chydnabyddid mai nn f*wael fel gweinidog rbyfel oadd yr hen wron, ao mewn tywallt gwaed peohadnr pur ddifedr ydyw. Er hyny, gan mai efe oedd mewn awdurdod ar y pryd, Gladstone sydd gyfrifol am y tywallt gwaed gwirion a fa yn Alexandria. Yn bresenol, y Toriaid, trwy gymortb yr Undebwyr, sydd mewn awdurdod, ae y mae Balfour, drwy help Hartington, Cfcainber lain a John Bright, yn lladd ao yn oarobaru y Gwyddelod, os na phlygant i drefniadau goithrymus eu deddfau gorfod hwy. Mae Balfour wedi oaroharu dros ddwy fit o Wydd- elod gwl&dgar, ac wedi lladd eraill yn Mitoh eletown, a phoeni a ohamdrin John Mande rille yn y oarohar, fel y bu efe farw yn mhen yohydig fiaoedd wouli dyfod oddiyno. Yr oedd yn ddyn oryf, ao eithriadol o iaoh oyn myned i'w gelloedd oosbawl, ao ni fu ddi. wrnod yn iach byth wedi hyny. Ond Sion y Rhwygwr (Jiaefc ihe Ripper) yw'r lleiddiad dyn sydd yn tynu mwyaf o sylw yn ein dyddiau ni, nid am fod ei weith. redoedd anghyfreithlawn gymaint yn foesol waeth na lladd ag sydd yn fwy goddefol gan y gyfraith, ond am ei fod yn ei gyflawniad- an mor wrthdarawol i syniadau amrwd a ffugiol dynion am y lladd a dybiant yn weddus, ao yr wyf inau yn eytuno a'r oon- demnio oryf a ohyffredinol sydd arno, ao yn synn na fyddai mwy o goademnio ar frodyr iddo sydd yn ddibris o fywyd, yn dylyn yr un alwad mewn ffordd fwy eymeo. Mae'n debyg mai Oymraes o'r enw Mary Jane Kelly oedd y ddiweddaf a laddwydgan Sion y Rhwygwr. [Dywedir ei bod yn siarad Oymraeg, ao wedi bod yn byw yn Sir OlAar- fyrddin, ao yn Nghaerdydd, ond Gwyddelea oedd, yn ddiameu. ] Pan gafwyd hi, yr oedd ei ohorff yn berffaith noeth, yn estynedig ar wely byohan, a'r diilwd gwely wedi eu troobi mewn gwaed. Yr oedd ei hymysgaroedd wedi en tynu allan, a'a gosod ar y bwrdd Yr oedd ei gwyneb wedi ei naddu i ffwrdd, a'i thrwyn a'i ohlustiau wedi eu tori ymaith, fel nas gellid ei hadnabod wrth ei golwg. Yr oedd ei phen yn hongian wrth rimyn o gnawd, gan mor lwyr yr oedd ei gwddf wedi ei dori. Yr oedd ei dwy fron wedi en tori ymaith a'u gosod ar y bwrdd. Yr oedd y galon a'r afu wrth oohr y corff, a'r bru wedi ei gymeryd ymaith. Yr oedd llafnau o gnawd wedi eu tori oddiar y oluniau, a phetbau eraill rhy ysgeler i'w honwi. Mae r. yr anmharoh yms ar gorff marw yn dangos oigydd.dra mawr, heblaw oaledwch yn ngwyneb angeu. Tybir mai yr un dyn sydd wedi lladd dynes o'r euw Mrs. Osborne yn Wentworth-street, Whiteohapel, y gwylian diweddaf; Martha Turner, Awat 7; Mrs. Niokolls, Awst 31; Mrs. Ohapman, Medi 7; .Elizabeth Stride, a Mrs. Ed owes, Medi 30; dynes anhysbys yn Dorset-street. Tybia rhai mai morwr tramor a fu mewn puteindy yn Llundain ydyw y llofrudd, yr hwn a ysbeiliwyd o'i ddillad oil oddiarno,ao a drowyd yn droednoeth ysgernoeth i'r heol, Geb un hulyn am dano, ao yn ddial am y welthred farbaraidd sydd wedi ei gwneyd ag eraill yn gystal ag yntau, ei fod wedi pen- derfynu lladd nifer o'r un dosbarth yn iawn <Me y driniaeth ohwerw a dderbyniodd. Dian yr yetyrir hyn yn greulondeb dlreswm, ond .pa faint o'r.mn ysbryd oedd yn ein mawrion pan y tanbelenwyd Alexandria yn yr Aifft ? Nid wyth, naowyth ugain o ddynion, meroh. ed, a phlant diniwed a laddwyd yn Alexan- dria a rbyfeloedd yr AiSt, ao yn hyn o beth y mae Gladstone-wedi oario'r blaen oddigon ar Sion y Rhwygwr. Lladdwyd ohwe' ohant yohydig wytbnosau yn ol, o bobl dan arfan gan y Toriaid yn Thibet, ao y mae Salisbury wedi treohu "Jack^the Bipper" o ddigon, yn agog i gant am bob un a laddoddefe. Hefyd nid yw Sion y Bhwygwr yn lladd ond dos- barth o ferohed sydd yn llygru oymdeithas, ond y mae Balfour yn oarobaru ao yn lladd goreuon oymdeithas, a gwladgarwyr penaf yr Iwerddon. Nid yw gweithred yn newid dim yn ei hansawdd foesol, am ei bod yn oael ei gwneyd yn ol eyfraith. Llofrudd. iaeth yn Egolwg Daw oedd marwolaeth ein Oeidwad, m angen yr apostolion, er fod yr awdurdodau gwladol yn gWÐeyd y gweith- redoedd gwaedlyd o'u lladd yn gyfreithiol, ac yn nydd barn Duw oaiff Salisbury a Bal- four yr un oyfiawnder a "Jack the Bipper." Mae llawer yn diarhebu Sion y Bhwygwr" am ei fod mor greulon yn darnio y cyrff. Nid wyf yn gweled fod darnio oorS marw yn gymaint o grenlonder ag anmharchu dyn byw, fel y gwnaeth Balfour orfodi gwyr y OMohar i ddihatryd dillad John Mandbville a'i adael mewn cell oer yn y oarohar, ar ddi. wrnod gauafol, heb ddim ond oynfas i gudd io ei noethni. Diau fod tynu ymysgaroedd, colon, afu, tori bronau, a darnio corff dynes yn hynod o wrthdarawiadol i deimladau dynol, ond osrhoddwneinrheswmar waith, nid oedd corff marw yn teimlo dim oddiwrth hyD, ond yr oedd dyn byw parohna fel John Mandeviile yn teimlo y sarbad o'i orfodi i wisgo dillad oarohar, a bTsasoi oorff unrbyw ddyn byw yn teimlo oerni celloer y carohar yn y gauaf heb ddim ond hulyn te-cen er liiwyn gwaddeidd-dra iguddio ei noethni, a phe btiasai John M&ndeville wadi oael ei ladd ar nnwaith, yn lIe ei boeni yn araf i farwolaeth, btiasai ei angen yn Uai ereulon. Yr oedd Mr. Blnnt wedi hen ddweyd fod Balfour yn auicanu defnyddio moddion efc- eitbiol i roddi y blaenoriaid Gwyddelig oddi- iar y ffordd. Os gwir hyny, y mae Balfour wedi eynllunio mor oeraidd a "Jack the Ripper," a chan fod J&ok yn tori gyddfau y merched ar nnwaith, y mae hyny yn llai oreulon na'u rbynu i farwolaeth ag oerfel, nen eu lladd a sarhad a phoen meddyliol. Mae llawer 0 edryoh ar Balfour yn ddyn o tirddas, ag amcanion gwladgarol yn ei gyn- yr."u. Nid yw ei berthynas a'r prif wein- idog a'i waed mawr yn lleddfu dim ar ei drcssddau yn erbyn iawnderau dynion. Mae oystsl gwaed yn Sion y Rhwygwr ag sydd yn Salisbury a Baifonr, ao y mae y tri yn ar- swydus 0 bwyllog yn eu gwahanol grefftan. Diohon fod rhyw fath o nrddas egwyddor- ion mewn amcanion pendefigol gwaedlyd, a diau fod rhyw urddas amoanion yn Joe Brady a'i gyfeillion yn y weithred a wnaeth- ant yn Phoenix Park. Lladdwyd Burke a Cavendish gan Joe Brady a'i gymdeithion, fel y meddylient, i ryddhau yr Iwerddon, ond nid oedd oyfraith a phenaduriaid y tu 01 i'r llofrnddiaeth hwnw, fel y mae y tu ol i weithrediadau Miohelstown, a manau teb yg. Oawn weled yr 011,-0 nydd y oyfrif mawr yn ei oleu priodol, ao ni fydd derbyn wyneb ger bron Daw. A

CRONFEYDD Y T. C< YN WISCONSIN. GAN Y PABOH JOSEPH BOBEBTS, BACINE. Yohydig o flynyddoedd yn ol, meddyliodd y T. C. yn Wisconsin, am gasglu Oronfa o tideug mil o ddoleri at gynorthwyo ymgeis- wyr ieuaino am y weinidogaeth i gael add. ysg. Meddyliodd rbai mai peth ofer fnasai yr ymgais i godi y fath swm. Oof genyf glywed un gwr yn dweyd ar lawr y Gyman- fa Gyffredinol, yr hon a gynelid yo un 0 ddinasoedd poblogaidd glan Hyn Michigan, y buasai pob blewyn o'i ben du ef yn wyn oyn y buasai Wisoonsin wedi oodi yswrn uohod. Gwelais ben y gwr hawddgar a dysgedig hwnw y gwanwyn diweddaf, ae nid yw y du wedi troi yn wyn eto yn ei ben ef; ond y mae y Gronfa wedi ohwyddo uwohlaw deng mil o ddoleri. Nid ohwyddo fel olai marw a wnaeth, ond fel pren byw. Y mae wedi ohwyddo er tynu allan ganoedd o honi at gynorthwyo dynion ieuaino. Yr oodd dan o'r gwyr ieuaino a fu yn derbyn oynoithwy o honi yn oael eu hordeinio yn Nghymanfa Wisoonain yr Hydref diweddaf, sef y Parobn. John Hammond a Joshua Evans —y cyntaf yn genadwr yn Washing- ton Territory, a'r llall wedi ei benodi yn or- nchwyliwr cyffredinol i'r Gymdeithag Feibl- aidd yn Minnesota ao yn Dakota. Dan "faohgen" oampus ydynt hefyd, ao awydd am weithio yn llenwi en oalonau. Eto olywir rhai o'r hen dyran arian sydd yn ein plith yn gofyo, A ydyw y Gronfa hon yn talu? Talu yn wir! Ydyw, yr hen dyrau arian, yn talu yn iawn. Ai wrth ddoleri y mae mesur daioni moesol? Gwnaeth y Parohn. Bees Evans a Thomas Foulkes, waith da gyda'r Gronfa hon, a chyfranodd yr eglwysi yn dda iawn. Beiiaoh y mae y Gymanfa yn symud yn mlaen at ffaifio Oronfa arall, yr hon a elwir Oronfa Gweinidogion Hen a Methedig. Penodwyd y brodyr David Harries, D. D., Joseph Boberts, John B. Daniel, ao B. H. Evans i fyned i ofyn ewyllys da yr eglwyai tuag ati. Bu y Paroh. John B. Daniel a minau trwy Ddosbarth Welsh Prairie, a ohawsom sirioldeb neilldnol, a ohyfraniadau helaeth. Bhaid addef ein bod wedi oyfarfod a rhai o'r tyrau arian, yma ao aow, a rhai o honynt yn flaenoriaid, meddir; ond nid yn hyn o beth. Yr oedd ein owoh pan ar ganol oenllif oyflym a ohwareus, yn taraw yn lied "agar" yn erbyn rhai o'r tyrau hylt. Bu Mr. Daniel o dan ddirwasgiad oymellol i saethu at rai o'r tyrau ffosylaidd, oybyddlyd hyn. Do, bu yn y mood hwn fwy nag unwaith; ond oafodd ras ataliol. Gwelsom beth tebyg i bobl wedi olybio a'u gilydd i beidio rhoi. Meddyliodd y goludog yn Anwn am wneyd tipyn o giwb i anfon at ei bum' brawd, ond nid elai Abraham i mewn i'r olwb. Hawdd a didramgwydd fydd cofio y brodyr. Ond a thynu allan ychydig o eithriadau fel a nodwyd, oawsom bawb yn siriol, lletygar, a pharod i fwrw eu rhoddion i'r drysorfa. Bellaoh, gellir dweyd fod y Gronfa hon yn ffaith. Ni fwriedir iddi fod yn fwy na deng mil, ao y mae genym eisoes o bump i ohwe' mil o'r rhai hyny mewn golwg. Gad- awodd Mr. Jones, o Lerpwl, sef brawd y dl- weddar Mr. Evan Jones, Brynmelyn, Osh- kosh,$1500 ati yn ei ewyllys. Gadawodd Mr. Uriah Davies, Oolumbus, $1,000 ati. Gwyddom am rai miloedd elaill sydd wedi eu hewyllysio ati. Gwelodd Mr. William Jones, Evanston, Ill., yn dda i roddi $500 ati. Gwr yw Mr. Jones a fagwyd yn agos i Cambria, yn y Dalaeth hon, ao y mae yn meddu -yfoeth. Yr un modd am y gwr da ao anymbongar, Mr. E3. D. Jones, Detroit, Mich.; rhoddodd yntau $500. Y mae amryw eraill wedi cyfranu o haner cant i gant. Fal hyn, gellir sdryoh ar y Gronfa hon eto yn ffaith. Bydd pob hatliag a fwrir i'r drysor- fa ban, gan bob gwr ewyllysgar ei galon, yn dderbyniol iawn. Yr wyf wedi nodi rbai o'r rboddion trymion a dderbyniasom ati; ond rhoddiou byoham wedi eu oasglu yn nghyd, fel dyferion o wlith, a wnant i fYDY ei ohojrlf. Yr oedd Mr. Daniel a minau yn myned trwy Ddosbarth Welsh Prairie ar adeg gyn- yrfns, 0 flaen yr etholiad. Yr oedd y pwno Gwabarddol yn dyfod i sylw beunydcl, a llawer o sel yn oael ei dangos o du y Gwa- harddwyr a'r Gwerinwyr. Yr oedd fy ngbyd. ymaith yn Waharddwr selog iawn. Dan el- yn mawr y Paroh. J. R. Daniel ydyw y diaf- ol a'r fsaaaoh feddwol Cefais ef un bore yn ymladd cyn deffro, yn ngweledigaethau y nos, pan a'i ben ar ei wely, a saloon keeper! Pe dygwyddai iddo fyned i'r nefoedd oyn yr etholiad Arlywyddol nesaf, oredaf mai ei unig gais at yr Hwn sydd yn byw yn oes- ocsoedd, fyddai oael caniatad i ddyfod am dro i'r ddaear i fwrw ei bleidlais yn erbyn y fasnach feddwol-prif elyn y ddynoliaeth, oddieithr y diafol ei hun. Ac heb fod yn nepell oddiwrtho, dyna y Parch. J. J. Bob- erts, Oolumbus, yn cyllymu i'r un perwyl. Buaswn yn hoffi gweled gwyneb, a'r llygaid sydd gan Daniel yn ei wyneb, pan y deall- odd fod y Gwaharddwyr wedi mwy na dyblu eu rhif yn yr ethcliad diweddaf. Ie, ao nid llai dyddorol fnasai gweled gwyneb a tbrwyn y Parch. J. J. Roberts, pan yn darllen y "Oyngor" ofnadwy o ddifrifol a draddododd Golygydd y DBYOH i'r Gwaharddwyr ar ol dydd y frwydr.

MEDDWI A GORMODEDD. GAN Y PABOH. D. P. JONES, HYDE PABE, PA. Yn y dyddiau a'r oes bresenol, y ma3 llawer iawn o son a siarad am feddwi a meddwdod. Diohon nad oes yr un fturf ar beohod yn oael mwy 0 sylw dynion da ein byd na'r ffurf sydd yn oael ei hadnabod wrth yr enw 0 feddwi. Ffaith bwysig iawn yn hanes oymdeithas yn ystod yr ugain mlynedd diweddaf ydyw, fod dylanwad gwragedd da pob oymydogaeth bron yn oael ei ddefnyddio mewn modd neillduol yn er byn yr arferiad isel o feddwi, yr hyn, yn ol ein tyb ni, sydd yn myned yn mbell i brofi fod meddwi yn ddrwg lied gyffredin mewn teuluoedd. Dywed y Beibl mai anghyfraith yw pech od; anfoesoldeb yn ei wedd aflanaf. Dyn yn myned ar draws yr hyn sydd yn iawn, ynddo ei hun, a hyny o wirfodd ei galon ydyw peohadur yn ol ystyr wirion. eddol anghyfraith. Meddwdod yn yr eg wyddor 0 hono ydyw gormodedd ymwneyd a phethau gan ddyn, tra yn fod addaa i roddi paroh i'r ddeddf ardderohog a elwir yn gymedroldeb. Un dryobfeddwl felldi- gedig ydyw pechod o ran yr egwyddor o hono yn llywodraeth Duw. Anmharoh meddyliol a gweithreiol i iawnder moeaol ydyw peohod. Ffurfiau ar beohod fel dryoh- feddwl drwg, ydyw gweithredoedd a medd- yliau croes i wirionedd, pa agweddau bynag gymerir i'w dongos yn yr ymarferol. Un dryohfeddwl oroes i iawnder moesol ydyw angbyfraith, er iddo wisgo ei hun mewn eenfigen, ymryson, anwiredd, lladrad, god- ineb, oybydd-dod, torpriodas, diogi, bydol- rwydd, neu feddwdod; rhed yr amrywiaeth ymddangosiadol i gyd o'r un dryohfeddwl, sef anghyfraith-nid amryw bechodau, ond amryw ffarfiau ar yr un dryohfeddwl meU. digedig. Nid ydyw y ffurfiau y mae dynion ya eu oymeryd i dori oyfraith, nen i an. mharohu iawnder moesol,yn gwneyd dynyn fwy nao yn llai troseddwr ger bron llys y gwirionedd. Pa un bynag ai drwy "ymrys- on," "eenfigen," "twyll," "godineb," uoel- wydd," neu feddwdod, yranmherchir deddf sydd yn oynwys iawnder moesol yn ei gwa- harddiad, y mae y cyfryw agweddion yn gynryohiolaeth o'r dryehfeddwl hwnw sydd yaddo ei bun yn angbyfraith, ao o ganlyn. iad yn dal y gweithredydd o'r oyfryw yn droseddwr gwirfoddol ger bron llys y net. oedd. Adnabyddir meddwdod, fel rheol, drwy syfrdandod, hurtrwydd, a phenysgafnder, wedi eu haohosi drwy orlwythiad o drwyth- ion alooholaidd. Yn y Beibl y mae meddw- dod yn oael ei nodi allan yn hanes dynion fel oanlyniad yfed gormod o ddiod gadarn a gwinoedd. Hefyd o ran egwyddor y mae y Beibl yn cydnabod mai meddwi ydyw gwneyd cam a iawnder ein oyd.ddynion trwy gyfyngu ar eu rhyddid i weithredu yn ol argyhoeddiadau eu oydwybodau. Dywed un o'r aogylion hyny wrth loan yn y Dad. guddiad—"Ao mi a welais wraig yn feddw gan waed y saint, a ohan waedmerthyron Iesu." Nid ydys i ddeall fod y wraig hono wedi yfed yr bylif gwaedlyd, fel yr yfir diad gadarn gan feddwon, nes myned yn benys- gafn a syfrdanllyd; ond y syniad ydyw fod trais a gormes wedi ymhytrydu mewn lladd a merthyru dynion da Duw tra yn dal dros burdeb egwyddorion yr efengyl, yr hyn sydd yn awgrymu i ni mai gormodedd ydyw meddwdod fel pob gwedd araU ar beohod- fel drwg moesol, ao anghyfraith. Oreu dyn yn greadnr newydd o ran tueddiadau ei en- aid, fel i alia gweilhreau bywyd mewn cyd. ymdeimlad alawnder moesol, ydyw gwaith yr efengyl ar ddYD,8 pLan y mae creidigreth newydd gras yn oaei ei gwoithredu yn y dyn, gallnogir ef i ddadblygu stgasrwydd cyfla'wri at bechod, nid mewn ffuifiau neu agweddion ceiilduol, ond tuag at y dryoh- feddwl fel angbytraith, yn ys hanfod o hono, mor bell ag y byddye wedi e: fyfyrio yn ngoleuni gair Duw. Gwirionedd p.3naf yn llywodraeth foesol y Brenin Mawr yn ei berthynas a dyn fel pechadnf, er ei adferiad i safon deiiwDg i weithredu bywyd ydyw Cristionogaeth, ao o gwmpas y drychfeddwi tra rhagorol hwnw y dylai holl amcanion gweithredol dyn gael eu eyflawni, a thra byddo dyn yn cael ei lywodraetbn gan egwyddorion y dryohfeddwl dwyfol 0 efengyl, oodir ei feddwl a'i weithredoedd i gydymdeimlad gwirioneddol a phob da, ao o'r oohr arall i beidio oyd ymddwyn a'r drwg, pa agwedd bynag fyddo ar y drwg yn gwneyd ei ym- ddangesiad. Y mae pob gormodedd yn ddrwg; nid yn y ffarfiau y mae gormodedd yn gwneyd ei ymddangosiad yn arferion dynion y mae y drwg yn gynwysedig o ran yr egwyddor o hono, ond yn y gorwneyd y mae y peohod, ao o'r gorwneyd hwnw y mae deddf euraidd oymedroldeb yn cael ei dianrhydeddu. Yn yr ystyr y mae gormodedd ymwneyd a diod- ydd yn oael ei alw yn feddwdod, y gellir oyfrif pob gormodedd arall, mewn pa arfer- ion bynag o eiddo dynion y deuant i'r gol- wg, yn anmharoh ar wirionedd, 80 yn dros- edd yn erbyn y ddeddf hono sydd yn dysgu dyn i anrhydeddn iawnder yn yr ystyr uoh. af a'r beth sydd iawn. Un o'r gweddau mwyaf isel, dirmygus, ao aflan ar beohod ag y mae yn boeibl i ddyn ymwneyd ag ef ydyw meddwi; dyn yn gor. letllu ei natur a thrwythion aleoholaidd heb yr un aohos na rheawm yn galw am hyny, gan wneyd ei hun yn anaddas i fwynhau oymdeithas fel y dylai yn mhob oysylltiad- au, a gosod ei hun a'i denln o dan anfan- teision parhaus o herwydd yfed. Y mae rbywbeth yn anifeilaidd iawn mewn gor- modedd o'r fath, a dal y ffaith yn ngwyneb fod oreadur o urddas creadigol fel dyn yn gaethwas i'r fath arferiad; eto y mae peoh. od fel drwg moesol yn gweithio ei hun i'r golwg fel efe ei hunan yn y wedd 0 feddw- dod gyda graddau o debygolrwydd i'r hyn y mae mewn ffurfiau eraill ar ozmodedd yn y bywyd dynol. Fel y dywedasom o'r blaen, peohod ydyw pob gormodedd; ond nid yw pob gormodedd yn oael ei adnabod gan ddynion, fel rheol, gyda yr un atgasrwydd, pin mewn gwirionedd mai yr nn ydyw 0 ran egwyddor. Meddwa degau o ddynion "yn feddw mawr," fel y dywedir, ar eu mympwyon en hunain, ao mae y meddwdod hwnw mor af- reolus yn ami, ao mor niweidiol i gymdeith- as ag ydyw meddwi ar ddiod gadarn. Y mae miloedd ar filoedd o ddoleri o arian yn oael eu gwario i gario y meddwdod mym- pwyol yn y blaen, yr no fath a'r meddwi oyffredin ar ddiodydd. Onid ydyw politics wedi meddwi ei filoedd mor feddw fel nad oedd neb na dim yn iawn ond hwy, Sal, gwyl, a gwaith; egwyddor, gwirionedd a ohyfiawnder, yn eael an habarthu ar allor plaid, point, a mympwy. "Nid da gormod o ddim." Nid oes neb sydd wedi adnabod egwydd- orion yr efengyl yn barod i yngan gair yn erbyn dirwest; na, y mae gan ddirwest ei oholofnau yn mhob gwlad lie y mae efengyl Mab Duw wedi myned, a dylai gael ei ohyd- nabod yn un o wed dan mwyaf gogoneddus y bywyd Oristionogol yn mhlith yr holl grefyddwyr. Ond nid ydym yn oredu mewn gosod dirwest yn wisg am egwyddor- ion annbeilwng i gyraedd amcanion Dad oes Ue genym gredu eu bod yn gywir. Teimlwn ei fod yn ormodedd, ao yn ormodedd sydd yn taflu eymaint o anmbarob ar ddeddf iawnder ag ydyw nnrbyw ormodedd sydd yn oael ei gondemnio yn gyffredin. Ni ohafodd yr un ffurf ar beohod ei gondemnio yn fwy gan ein Gwaredwr, na'r eiddo yr Ysgrifen- yddion a'r Phaiiseaad, a hyny am en bod yn gwisgo mantell grefyddol dros eu hegwydd- orion a'u hamcanion angbywir. Credwn fod yn ddyledswydd ar bob dyn wneyd y goren o bob manteision y mae rhaglnniaetb yn eu hestyn iddo, ond nid ydyw hyny yn oyf. iawnhau bydolrwydd, a gorwane am fedd- ianu pethau y byd hwn drwy deg neu an- nheg; gormodedd condemniol ydyw hyny— mor gondemniol a meddwdod. Nid ydyw Ilwybr gormodedd pob cymer- iad angbymedrol mor arw ag eiddo yr yfwr gormodol, fe ddiohon, yn ngolwg llawer o ddynion, ond y mae pob gormodedd yn ei nod pellaf yn oydgyfarfod o dan farn gon- demniol deddf iawn yn llywodraeth foesol y Brenin Mawr. Y mae egwyddorion Orist- ionogaeth yn taro yn erbyn pob gormodedd, ao nid oes modd i'r tenia dynol all. teimlo gwerth oymedroldeb mewn arferion bywyd, hyd nes y teimHr mai yn yr efengyl fel galln Duw, y mae elfenau gwellhad bywyd dyn yn gynwysedig. GaUuoedd egwyddorion yr efengyl ydynt yr unig aliuoedd i gymedroli