Y Drych

San Domingo o'r cyntaf i'r wythfed o Ion- awr, pryd y drylliwyd llawer o longau.

Adolygiad y Wasg. LL YF11A U AO A WD URON. GWELIR oddiwrth Hysbysiad mewn colofn arall, fod y Parch. OWEN GRIFFITHS (■Giro,Idas), we i ymgymeryd a'r cyfrifol- deb o ddwyn allan gyhoeddiad misol at wasanaeth Bedyddwyr America. Bydd amryw o frodyr galluog yn ei gynorthwyo yn yr olygiaeth; a byddy cylioeddiad o ran ei ddiwyg a'i gynwysiad yn deilwng o gef- nogaeth yr enwad. NID yw y Parch. R. D. THOMAS (Iorthryn Gwynedd) wedi rhoddi y bwriad i fvny o gy hoeddi yr ail gyfrol o "Hanes Cymry America." GWELWN fod y meddyg esgyrn adna- byddus, HUGH OWEN THOMAS, maby di- weddar Evan Thomas, Liverpool, newydd gyhoeddi cyfrol hardd, gwerth los. (k, ar 'Diseases of the Hip, Knee and Ankle Joints.' A GANLYN yw swm y Postage a dalwyd gan ychydig o brif newyddiaduron y wlad hon, yn ystod y flwyddyn 1875, yn ol y drefn newydd o dalu y cludiad yn mlaen Haw: New York Tribune$20,294 16 Chicago Inter- Ocean 13. (M9 84 New York Times 11,586 02 No w York Herald 8,043 0^ Cincinnati Times V.V 4,963 00 Cincinnati Gazette 4,483 82 Boston Journal 4'052 16 St. Louis Republican 3,961 38 Chicago Times 3,646 60 Chicago Tribune 3,004 38 Cincinnati Commercial 1,726 72 St. Louis Globe-Democrat 8,300 82 CYNWYSA Y Cyfaill am Chwefror ddar- luniau o MOODY a SANKEY, yn nghyd a'r crynodeb o'u hanes a ymddangosodd yn y DRYCH. Mae y golygydd yn gwneyd yn ddoeth aurhegu darllenwyr y cyhoeddiad ag ambell i ddarlun hardd. BLODAU'R GORLLEWIN. — Dyma enw'r llyfr a barotoir i'r wasg y dyddiau hyn gan RHISIART DDU o FON, ar gais amryw o Feirdd a Llenorion y Gorllewin. Cyn- wysa eglurhad ar y cynghaneddion; Awdl ar y diweddar Barch. Henry Rees, Liver- pool; Awdl ar Olygfeydd y Farn; Awdl ar y Rhyfel rhwng Ffrainc a Phrwsia; Cyw- yddau, ac Englynion ar nifer mawr o wa- hanol destynau. Cynwysa hefyd ddarlun o'r awdwr. Bwriedir ei gael allan erbyn y cyntaf o Fawrth; a dymunir ar y rhai hyny a ewyllysiant ei gael, anfon at yr awdwr yn ddioed mewn trefn i gyhoeddi rhestr o'u henwau ar ei ddiwedd. Pris 50c. Cyfeirier, Richard Pritchard, 21 South Green Street, Chicago, 111. DEILIADEB TALAETH N. Y.—Yrydym o dan rwymau i gydnabod caredigrwydd y Cad. RICHARD U. SHERMAN, aelod o'r cynulldy dros y Swydd hon, am gopi o Ddeiliideb (Census) Talaeth New York yn 1875. Mae yn llyfryn bychan destlus, wedi ei argraffu yn liardd ar bapyr da, ac yn cyn- wys 34 o dudalenau. Mae poblogaeth y Dalaeth yn 4,705,2 8; yn y degrifau blaen- orol yr oedd ei phoblogaeth fel y canlyn: 1845, 2,604,495; 1850, 3,097,394; 1855, 3,- 466,118; 1860, 3,880,735, 1865. 3,831,751; 1870, 4,382,759. Yr oedd yn y Dalaetli pan gymerwyd y cyfrif y flwyddyn ddiweddaf, 1,138,330 o bersonau yn meddu yr ethol- fraint, yn cynwys 743,083 o frodorion a 395,248 o dramoriaid breintiedig. Poblog aeth Swydd New York oedd 1,046,037, a Swydd Kings yn cynwys Brooklyn, Wil- liamsburgh, &c., 509,216. Nid oedd y boblogaeth yn 1845, ond 78,691. Yn 1845, yr oedd Uticayn cynwys 12,190 > bobl, ond y flwyddyn ddiweddaf yr oedd yma 32,- 070; ac yn Swydd Oneida, 113,967. Mae y cynydd yn fawr wrth ystyried fod Utica yn ddinas yn nglianol gwlad amaethyddol heb lawer o law-weithfeydd na mwngloddiau. DYDDIADUR Y T. C.-Ateb i "Methodist." lVlm. GOL.: Ar ol i mi fod yn glaf am fis, ac yn y gwely gan mwyaf, heb allu darllen dim, galwyd fy sylw at adolygiad "Method- 9 ist" ar y Dyddiadur. Mae'n debyg nad oedd ef yn deall mai Cyfrifon y T. C. am 1874 oeddwn yn gyhoed ii ynddo, ac nid oed 1 y ddau Jones o Lake Emily wedi eu hordeinio yn 1874. Am Jones o Watertown, yr oedd yn hollol ddieitlir i mi, ac nis gwn pwy a d lanfonodd ei enw i mi. Mewn perthynas i'r Parch. Owen Hughes, Water- ville, yr oedd yn fyw 1874, a gosodais ei enw wed'yn yn mhlith y gweinidogion afu farw yn 1875. Gwydaai y Parch. Joseph Roberts fod ei enw wedi dianc aHan cyn bod neb arall yn gwybod, a derbyniodd yr hysbysiad yn holloi ddidramgwvdd. Yr oedd cyfrif eglwys Raciue wedi cael ei unioni yn y Gyfdill cyn bod y Dyddiadur wedi dyfod yn gyhoeddus. Nid wyf yn rhyw bechadur mawr Wedi'r cwbl; ond y mae'r gwall mwyaf o lawer mewn 'cysyllt- iad a'r Dyddiadur yn auhysbys i Mr. Methodist eto, sef yr esgeulusdra gyda thalu am dano. Er fy mod wedi dos- barthu r "Dyddiadur" er's tri mis, nid wyf wedi derbyn hyd yn hyn o Dalaeth Wis- consin ond $9, a dim ond$2 o "rich Cym- anfa Ohio, a $9 o Pennsylvania. "Dim ond $20 rhwng y tair Talaeth. Mae'r tair Tal- aeth arall bron talu'r cwbl. —J" Cyhoeddtcr. 1776 CYFROL GOFFADWRIAETHOL 1876. MBI. GOL:-Y mae gwerin-lywodraeth lwyddianus y Talaetliau Unedig, dan fwy o rwymedigaeth i'r Cymry am eu hegwyddorion o ryddid gwladol a chrefyddol, nag i un genedl arall o dan haul. Y mae gwreiddiau yr egwyddorion ardderchoghyn yn rhed- eg yn ol am ganrifoedd, a dwfrhawyd a maethwyd liwy a dagrau, yn nghyd a llawer o waed gwertbfawr lhwng mynyddoedd Gwalia anwylgu. Pa dafod all draethn, neu ddoniau ollod allan eu dioddefiadau trwy'r oeeoedd tymhestlog hyny ? Ond er y cwbl, ni ddarfu iddynt aberthu yr egwyddorion dros y rhai yr yraladdasant. Yr oeddynt yn teimlo fod angen- rheidrwydd wedi ei osod arnynt fel cenedl i fyw fel dynion rhyddion, neu beidio byw o gwbl. Ymfud- odd canoedd o honynt i'r wlad hon yn foreu, er mwynhau rhyddid gwladol a chreryddol. For freedom's sake they came, For freedom's gifts tney sighed, For freedom's sake they lived and toiled, For her they bled and died. Gan mai dyma flwyddyn fawr y Jubili American- aidd, a blwyddyn mae'n debyg y cofier am danl am oesoedd, ar gyfrif mawredd ac ardderchawgrwydd yr hyn a gyflenwir ac a arddangosir yn Philadelphia yn ystod yr haf dyfodol, dymunwn gyflwyno i'ch sylw chwl, Mri. Gol, yn nghyd a holl Gymry gwladgarol y Talaethau Unedig, y dylem ni fel cenedl wneyd rhyw beth er coffadwriaeth am ein cydwladwyr dewr, y rhai a ymladdasant yn wrol trwy'r chwyl- droad Ameriean*idd. Ond pa beth a wneir? Yn ol fy meddwl i, yr hyn a ddylem wneyd yw parotoi CTF- ROL GOFFADWRIABTHOL (Memorial Volume) am y Cymry a'u disgynyddion, y rhai a gyrcerasant ran yn ngwaith pwysig ac anrhydeddus y chwyldroad yn y flwyddyn llljfi. Dywedir fod 17 o Gymry a'n dis- gynyddion wedi arwyddo y Dafgttniad Annibyniaeth (Declaration of Independence). Dywedir fod amryw o gadfridogion y chwyldroad yn Gymry, a llu d Gym- ry yn fan swyddogion yn y fyddin Americanaidd. Yr hyn a garwn i ei webed yn cael ei wneyd, a'i wneyd yn Saesneg, yw byr gofiant am enwogion Cymrdg 1776, yn nghyd a rhai eraill, ac yu enwednj yr aufarwol Roger Williams. Wele y.n awr yr amser cy meradwy." Pwy a gymer afatj,l yn y gwai th ? Pwy a rydd gynilun i ni i gario y gwijith yn y blaen ? Mr. G >1., a fydd web chwi morgurddig a galw sylw ein eyd_renedl at y pwnc uchod? Yr eiddoch yn serchog, San Jj"ranci8co, JOlIN J. POWELL. IU.

CRYBWYLLION LLENYDDOL, &G. .Fel y gwelir mewn colofnau eraill, y mae Gymdeithas "Y CYMREIGYDDION." Utica, wedi cael ei chorffori o newydd, ac yn debyg o fod yn JJawer mwy llwydd- ianus nag erioed. Mae prif lenoriou y ddinas wedi ymuno a hi, a lfyna y teimlad- au goraf rhyng dynt. Dymunant gael cydweithre iad cenedl-garwyr ardaloedd Remsen, Prospect, FJoyd, Rome, Marcy, Waterville, Nelson, Plainfield, &c., i wneyd EISTEDDFOD Y CALAN NESAF yn grand suc- cess yn mhob ystyr. .Ar y laf o Fawrth, bwriada llenor- ion" dinas" Remsen gynal "EISTEDDFOD GADEIRIOL," yn Dawson's Hall, o dan ar- weiniad y Parch. H." GWERFYL JAMES. Mynediad i mewn 20c.; plant am haner y pris. Dymunwn iddynt bob llwyddiant. "S r ydym yn fynych yn derbyn ym- holiadau yn nghylch 1 lyfrau Cymreig; a'r wythnos hon y mae rhyw "Ymofynydd Pryderus" yn gofyn yn mha. le y le gall gael "Yr Ysgol Farddol" a "Gramadeg Tegai" ar werth. Rhaid i ni ateb nas gwyddom yn sicr; ond gallwn gyfeirio y gohebydd at rai IIysbysiad.au llyfrwertllwyr yn y DRYCH. Credwn y gall Mrs. Perry Williams, Cam- bria, Wis., neu Mri. Gilbert & Salisbury, Utica, gael pob llyfr a gyhoeddir yn Nghymru, yn mben mis neuchwech wyth- nos ar ol derbyn yr archeb. Y mae gan "GWALCH" o Kingston air fel hyn at Bwyllgorau Eistecldfodol Dyffryn y Wyoming: "Gan fod Eistedd- fod 1 lttston we d bod i raddau yn fethiant, ac Eisteddfod Iforaidd Plymouth yr un fath, onid gwell fyddai i'r Pwyllgorau ym- uno S'u gilydd, gan gymeryd atynt gyn- rycliiolwyr o Carbondale i Nanticoke, ac yna drefnu ar gyfer un Eisteddfod anrhyd- eddus, yn ystod y Gwyliau, o fewn y cylch? Dichon na fyddai Eisteddfod o'r fath yn hunan-gynaliol bob amser; ond credwyf y gellid cael digon o danysgrif- wyr i wneyd y golled i fyny, o blith Y dos- barth mwyaf llwyd iianus o'n, cenedl, ac eraill sydd ganddynt barch i betliau Cym- reig; ac amcaner puro y sefydliad cenedl- aethol hwn oddiwrth bob sothach. Gor- mod o lol a baldordd sydd wedi ei d Iwyn i'n Heisteidfodau, fel y mae yr amcan cyn- tefig i raddau yn cael ei golli, sef coethi a phuro barddoniaeth, a llenyddiaeth Gym- reig yn gyffredinol. Codwn at ein gwaith yn ddioed." NORTONVILLE, CALIF. —Y mae Cymry y lie hwn wedi cycliwyn Cymdeithas Len- yddol. Dewiswyd y personau canlynol yn swyddogion am y tri mis cyntaf: Llywydl, Thos. Griffiths; Is-lywydd, D. Humphreys; Ysgrifenydd. D. Watts. Cynaliwyd y cyf- arfod cyhoeddus cyntaf nos Sadwrn, Ion- awr lofed. Wedi anerchiad byr ar enw ac amcan y gymdeithas, cafwyd can gan John Phillips; yna darllenwyd papyr gan D. Humphreys ac adroddwyd englynion gan D. Jones; yn nesaf cafwyd dadl ar Pa un ai y fuwch ai y d lafad sydd fwyaf defnyddiol i ddyn. Cafwyd araeth neu rtdwy cyn diwedd y cyfarfo l, ac hefyd am- ryw adroddiadau a chân. Disgwylir am lawer cyfarfod cyffelyb eto—T. D. Hazard. CHICAGO, III.—Cynaliwj'd cyfarfod llen- yddol yn y He hwn ar y cyntaf o Ionawr, dan lywyddiaeth y Parch. David Harries. Cafwyd anerchiad pwrpasol gan y Llyw- yd_d, ac yna nifer o anerohiadau gan y beirdd. Wedi hyny, darllenwyd y beirn- iadaethau ar y traethodau ar "Gymwys- derau Athraw Da," "Rhagoriaeth Gwyb- odaeth Ysgrythyrol ar bob gwybodaeth arall," ac ar "Y Wraig Rinweddol." Y buddugol ar y blaenaf ydoedd Mr. J. Jones a Mr. Owen Hughes ar yr ail. Dyfarnwyd y au ymgeisydd ar y testyn olaf yn gyd- fuddugol. Wedi can gan y cor, dan ar- weiniad Mr. J. P. Jones, cafwyd beirniad- aeth y Parch. L. Meredith (Lewis Glyn Dyfi) ar y cyfansoddiadau barddonol. Rhodd- wyd can gan J. P. Jones, ac yna cafwyd beirniadaeth y Parch. W. Charles ar y cyf- leithiadau, ac eiddo Mr. J. P. Jones ar y gerddoriaeth. Beirniadwyd y darllen a'r adrodd gan y Parch. Moses Williams, Mr. E. W. Evans, Mr. J. Johes, a Mr. R. R. Meredith. Cafwyd hefyd ddatganiad o'r don gynulleidfaol fu idugol, a chystadlu mewn areitliio. 0 herwydd amryw ystyriaethau, gohir- iwyd y cyfarfod hyd nos Wener, Ionawr 21ain, pryd y dai'llenwyd y traethodau, a'r darnau barddonol buddugol, gan mwyaf gan eu hawdwyr. Ar gais y Pwyllgor daeth Mr. R. D. Williams a'i gwmni yn mlaen i ganu y don gynnJIeidfaol, a chan- odd W. S. Jones "Hen Wlad fy Nhadau." W H. Thomas. EISTEDDFOD YR WYL GANMLWYDDOL. Yn unol a chais atom o rai manau, hys- byswn y cyhoedd y cynelir cyfarfod liwyr ddydd Mercher, Chwefror 9fed, yn y Cam- brian Club Room, S. W. Cor. 12th Filbert Streets, Philadelphia. Hyderwn y bydd yn bresenol y pryd hwnw o leiaf lenor a cherddor o bob ardal gyfagos; megis o Schuylkill, Carbon, Luzerne, &c. Os na etholir rhai gan gyfarfodydd lleol. hyder- wn y daw beirdd a cherddorion yno ar eu cyfrifoldeb eu hunain-felly y bwriadwn ni fyned. Gellir gwneyd yr Eisteddfod yn ffaith a llwyddianus yn ddiau; os felly, dywedwn ein bod o'r golygiad y'dylai y treulion yr eir iddynt yn awr gael eu dy- chwelyd. Ond cofier nad oes genym fwy i'w ddweyd ar y pwnc nag a; fydd gan bob un arall a ddaw i'r cyfarfod.' Ceir bwyd a llety yn y Lawrence House, gyferbyn a'r Phil. & Reading R. R. Depot, am $1.50 y dydd-ond aed pawb lie byddont yn dewis. DAVID JONES, Chairman. R. R. WILLIAMS. Minersville, Pa.

CYFLAFAN YN MINNESOTA—Ionawr 22ain, cymerodd cyflafan erchyll le yn Plain View, Minn., drwy i Frank Hathaway saethu i farwolaeth Miss Nettie Slayton, o herwydd ymrafaelion carwriaethol. Wedi hyny am- canodd ladd ei h:m; ond cymerwyd ef i westdy gerllaw, lie y bu dan wyliadwr- iaeth. Oddeutu naw o'r gloch y noson hono, daeth haner cant o bobl at y gwest- dy, ac aethant i'r ystafell lie yr oedd Hath- aawy yn ngofal swyddogion y gyfraith, a chymerasant ef allan a chrogasarlt éf wrth goeden o flaen drws yr hotel!

G JVEITI-IF AO L-MAS.NA CIIOL. —Gwnaed 1,483 o filltiroedd o reilffyrdd yn y Talaethau Unedig yn 187;); yn 1872 gwnaed 7,340; ond yn y Talaethau Deheu ol ni wnaed cymaint a milltir o ffordd hai- arn y flwyddyn ddiweddaf. Mae Illinois yn bresenol yn meddu mwy o reilffyrdd na'r un Dalaeth yn yr Undeb. sef 6,931 o filltir- oedd. Mae yn Pennsylvania 5,8:,5; yn New York, 5,450, ac yn Ohio 4.405 o filltiroedd, yn gwneyd yn y pedair Talaeth 22.591 o filltiroedd o ffyrdd liaiarn, sef agos ddigon i amgylchu y ddaear. —Mae llwvthwyr llongau yn Philadel- phia yn sefyll allan am uwch cyflogau. a chymerodd ychydig o derfysg le yn eu plith yn ddiweddar. —Penderfyno M y Philadelphia Coal Ex- change atal y gwaith yn llwyr o Chwefror 7fed hyd Mawrth lleg. CYNADLEDD Y GWEITIIWYE.—Cyfarfu cvnadlecld y gweithwyr yn Albany Ionawr 26, ac yr oedd yn bresenol gynrychiolwyr od iwrth y seiri coed, meini, gosodwyr priddfeini, argraffwvr, paentwyr, cigydd- ion, teilwriaid, gofaint, gwehy'dion, a gweithwyr haiarn o wahanol fath. Der- bvniwvd 76 o adroddiadau am ansawdd masnach a chrefftwaith drwy y Dalaeth.— Penderfvnwyd anfon rfeiseb i'r Ddeddfwr- fa. i erfyn am sefydliad adran ystatiego] mewn cysylltiad a llafur. Penderfynwyd anfon deiseb i'r Ddeddfwrfa i erfyn ar 'vr awdurdodau fyned yn mlaen gyda gweith- feydd cyhoeddus, He y mae yr arian wedi eu cymwyso at hyny, megis yn New York, Albany a dinasoedd eraill. NORTONVILLE, CALIF.—Hynod ddifyw- yd ydyw masnach yn y lie hwn er's tro bellacli, ac ofnir mai myned yn waeth yn He yn well a wna. Soniryn awr am atai y gwaith yn y Shafft sydd yma, yr hyn a ach- osai i 70 o ddynion gael eu taflu allan o waith.—T. D.Havard. MINERAL RIDGE, O.-Parhau yn dlawd y mae amgylchiadau y lie hwn. Mae yma ddau gwmpeini wedi tori, a hyny wedi achosi i'r gweithfeydd gael eu hatal. Mae lluaws o weithwyr heb fodd ganddynt i fyned oddiyma i un man arall, a lie i ofni fod amryw yn dioddef eisiau bara beunydd- iol.—D. IT Davies. CAMBRIA FURNACE, O.—Hynod araf y mae masnach wedi, ac yn bod yn y cylchoedd hyn, a gwan iawn yw ein rhag- olygon y dyfodol'. Cyfarfu perchenog- ion y ffwrnes hon ar y 18fed o Ionawr, a daethant i'r penderfyniad o'i hatal, o her- wydd pris isel yr haiarn, a bod llawer ar law. Mae hyn yn aehos i daflu lluaws all- an o waith heblaw fy hunan-T James. SUNSHINE, COL., Ion. 16—Gwlad exciting iawn yw Colorado; rhai yn gwneyd cyf- oeth ac eraill yn ei golli mewn byr amser. Y mae rhai yn taro ar ffawd dda bron bob dydd yn y cylchoadd hyn. Y mae Jim Creek ar y blaen hyd yn hyn ar lawer o ystyron. Y John Jay Lead yw y gyfoetli- ocaf sydd wedi ei chanfod etc yn y diriog aeth; ac y mae y L 'st Chance Lode yn ei hymyl agos cystal a'r John Jay. Dan fach- gen o Gymry ydynt wedi bod yn gweithio yn galed yma drwy yrhaf, yn y gobaith am weled yr aur melyn. Nid ydynt ond ych- ydig droedfeddi i lawr eto; ond dangosai un o honynt i mi heddyw gareg yn vr hon yr oedd aur i'w weled Llwydd iddynt i wney, eu pile yw fy nymuniad i. Mae llawer o Gymry yn y cylchoedd hvn mewn gobaith aliI gyfoeth o'r Mynyddoedd Creigiog.—Jas. 11 Hughes. GLO YN SWYDD ONEIDA !-Crewyd cyn wrf anarferol yn Bridgewater, Swydd On- eida, N. Y., tua 18 milltir i'r de 0 Utica, drwy ddarganfyddiad glo ar dir Mr. Rob. ert Evans. Cymerodd Thomas H. Hughes, Cassville, David Morris a Charles Hotchins, ran flaenllaw yn y symudiad, ac mae cwm- ni wedi ei ffurfio. Mae y wytliien tua dwy droedfedd o drwch, ac" yn dyfod allan o ochr bryn gerllaw ffrwd fechan. Mae y wlad yn fryniog a thoredig yn y cylchoedd hyny, ac mae arwyddion glo i'w weled mewn amryw leoedd. Bu y Parch. J. S. Adams, yr hwn sydd yn lowr ymarferol,yn ymweled a'r lie, ac mae yn barnu fod y glo o'r radd oreu. Gwelsom dalpiau mawrion o hono, a dywedir ei fod yn llosgi yn rhag- orol.

MASSILLON, O.—Llofruddiaeth.—Cyflawn- wyd llofruddiaeth erchyll yn y ddinas hon boreu Sabboth, Ion. 16, drwy i un o'r enw Mrs. Richardson saethu ei gwr, tra yr oedd ef yn cysgu yn ei wely. Yr oedd Mr. Richardson yn fasnachwr cyfrifol yn y ddi- nas, ac yn un a berchid gan bawb a'i had- waenent. Gwneid y teulu i fyny o Mr. R. a'i wraig, mab a merch, a gwas a morwyn. Ymddengys nad oedd R. a'i wraig yn gallu cytuno yn dda er's rhai blynyddau, o her- wydd fod yn well ganddi hi d tyn arall.— Yn ol tystiolaeth y gwas, yr oedd hi wedi ceisio gwenwyno ei gwr amryw droion yn flaenorol, ond wedi methu. Tuag un o'r gloch boreu y Sabboth crybwylledig, <1e- 0 zll ff rowyd y gwas gan swn ergyd, ond ni chymerodd un sylw o hyny. Yn mhen tua haner awr clywodd ergyd arall—cododd, a phan yn dyfod o'i ystafell wely, daetli Mrs. R. i'w gyfarfod, gan ddweyd fod ei gwr wedi ceisio tori ei gwddf, ae wedi ei saethu, ond iddi hi ddwyn y llawddrvll oddiarno, a'i saethu ef, ond na wy-dai a ydoedd hi wedi rhoi digon i'r son of the b-ch ai peidio. Cafwyd Mr. R. yn gorwedd ar lawr yr ystafell yn iioilol farw, wedi ei sae hu yn ei ben. a hyny, yn ol tystiolaeth y meddyg, pan yn cysgu. Yr ydoedd lie cyffrous iawn o gylch y ty hyd nos Luu, pan gymerwyd hi i'r carciiar. Pertbyna i deulu cyfoethog iawn. a chreda llawer y daw arian a hi yn rhydd; ond hyderwn y ca gyfiawnder. Dydd Mawrth, y 18fed, ym- gasglo id canoedd o drigolion yr ardal i dalu y gymwynas olaf i weddillion Mr. R., er mor anffafriol oedd y tywydd.— W. Tho. mas. "4

CosB ANNISGWYLIADWY- Yn 1865 darfu i ddelieuwr caethwasol o'r enw Johnson lofruddio milwr Undebol o'r enw McMil- lan, yn Swydd Jackson, Tennessee; ond ni atafaelwyd y llofrudd yr amser terfysglyd hwnw. Yn ddiweddar carcharwyd ef, ac mae ei brawf newydd derfynu. Er mai hen encilwyr oedd y rheithwyr, y bariaprid a'r cyfreitliiwr erlynol, caed Johnson vn euog, a dedfrydwyd ef i benydfa y Dalaefti am ddeng mlynedd. —Anfonwyd adgyfnerthion i'r fyddin sydd yn gwarchod yterfyn, rhwng y Tal- aethau Unedig a Mexico; i'r dybon o roddi atalfa ar rwysg y carn-ladron ar lanau y Rio Grande.

-nu Newyddion Tramor. [GYDA Y PELLEBYR TANWERYDDOL.] PR Y1)A1N FA WR LLUNDAIN Chwefror laf.—Derbyniwyd newyddiou brawj-chus am amser caled yn Rwsia, a methdaliad llawer o fasnacliwyr cyfrifol. Aeth dau gwmni yn fetlidalwyr \n Riga, y riiai oeddynt mewn dyled $1,720,000 a$1,627,200. Torodd ariandy hefyd am y swm o $1,440,000. Adroddir fod rnasuachdy a~all wedi tori, gan adael dyled o $1,600,000. Cylioeddodd y llyw- odraeth fod ei chyllid y flwyddyn ddiw- eddaf yn 570,000,000 roubels; eostau, 569,- 914,000 roubels. Bydd i'r Frenines Victor- ia ymweled a'r cyfandir yn y gwanwyn. Bwriada gyraedd Coburg Ebrill lOfed, yna a yn mlaen i Berlin a Baden. Mae adrodd- iad ar led fod gan Dywysog Cymru nifer mawr o bersonau dylanwadol yn cyngori y Frenines i "waghau yi orsedd, er mwyn iddo ef gael ei goroni cyn iddi farw. Derbyn- iwyd newyddion oddiwrth y Mil. Gordon, sydrl yn arcliwilioyr afon Nile, yn hysbysu fod y meddyg wedi marw, ac mai efe oedd yr unig ddyn gwyn yn y fintai. Cyrliaedd- odd i Duffles, lie yr oedd yr afon yn ar- llwys dros greigiau, ac ofnai nas gallai fyn- ed yn uwch mewn agerlon.

I Y CHWYLDROAD YN TWRCl. RAGUSA, Ionawr 29-Mae yr Herzegov- iaid yn Uuoedd arfog yn symud yn mlaen yn nghyfeiriad Trebigne, a < ilynir hwy yn gyflym gan filwyr Twrci. Dywed hysbys- iad o Twrci fod 3,0(10 o'r milwyr rheolaidd wedi gwasgaru o 7,000 i 10,000 o'r gwrth- ryfelwyr. Cymerodd brwydr le ddydd Mer- cher, pan oedd tuag8,000 o filwj r Twrci ar y maes, y rhai a symudasant yn mlaen o fewn 150 o latheni i'r gelynion, pryd y de- chreuwyd ymladd. Bu y Twrciaid yn fuddugoliaetlius, a gwasgarwyd y gwrth- ryfelwyr i bob cyfeiriad. Llosgodd y gwrthryfelwyr naw o bentrefydd. Ym- I ddengys fod y gwrthryfel yn ymledu yn ol gyflym iawn.,

Y GWRTHRYFEL YN SPAEN. MADRID, Ionawr 31. Hysbysir fod y Cad. Quesada wedi meddianu Aregraria, a gwas- garu y Carlistiaid. Bernir yn awr fod y gwrthryfelwyr wedi eu trechu yn lied lwyr yn rhandir Biscay. Hysbyswyd yn y T newydd diweddaraf fod ymladd gwyllt yn myned yn mlaen yn San Sebastian, a body ddwy ochr wedi casglu yn nghyd brif nerth eu byddinoedd. Dechreuodd un frwyd yn foreu, a bu yr Alfonsiaid yn fudd- ugoliaethus hyd yn y prydnawn. Yroedd y Carlistiaid wedi gosod magnelfa mewn lie dirgel ar ochr Conical Hill, a phan ddaeth milwyr y Brenin yn mlaen, taniwyd arnynt yn ddirybudd. Amcanodd milwyr y llywodr.ieth ddefnyddio y bidogau, ond gorfu iddynt syrthio yn ol yn ngwyneb tan erchyll y Carlistiaid. Buont drwy hyn yn alluog i atal gyrfa fuddugoliaetlius milwyr y Brenin dros ryw dymor beth bynag.

FFRAINC. PARIS, Ionawr Sl.—Traddodwyd llawer o ddarlithiau gwleidyddol poethlyd yr wythnos ddiweddaf mewn cysylltiad ag ethol Seneddwyr, gan y pleidiau gwrth- wyneboi. Gwnaeth Gambetta ei hun yn fwy nodedig nag erioed yn ddiweddar, drwy ddadieu hawliau y Weriniaeth, yn y modd mwyaf brwdfrydig. Hysbysir fod 35 o Fonapartiaid, 35 o Legitimists,. 55 o Orleaniaid, a 100 o. Werinwyr wedi eu hethol i'r Senedd.

YMERODRAETH GERMANI. BERLIN, Ionawr 29.-Dywedir fod Bis- marck yn glaf eto, ac yn analluog i gyf- lawni ei ddyledswyddau. Pasiwyd mesur yn y Senedd yn erbyn cymdeitlia,«au dir- gelaidd, a chyngreiriau politicaidd; ond gwnaed amryw o welliantau ar y mesur, yn ffafriol i syniadau gwerinol. Mae y syn- iadau radicalaidd yn cynyddu yn gyflym yn Germani, er braw a dychryn i'r pen- defigion.

CHINA. Derbyniwyd liysbysiadau diweddar yn desgrifio y modd y llofruddiwyd Ivlr. Mar- gery, blaenor y fintai Seisonig. Daeth y llofruddion ato pan yn ciniawa, yna rhodd- wyd arwydd i ymatlyd ynddo drwy guro dwylaw, yr hyn a wnaed, ac wedi hyny tor- wyd ei ben ymaith. Bernir nad oes amheu- aeth ar y pwnc fod swyodogiou y ilywoi r,teth wedi cyngreirio" i lofruddio y bon- ed iwr. —Gofynodd gweinidog Rhyfel Roumania am £ 224,000, i barotoi y fyddin yn ngwyn- eb y terfysg presenol. z, -Toro d tan allan yn Goocliow, China, pryd y llosgwyd mil o dai. -Eu rarw y Cardinal Antonelli yn ddi- weddar. —Bernir y bydd i ryfel dori allan yn fuan rhwng Guataemala a San Salador; canvs mae y ddwy wlad yn arfogi yn brysur. LYNCHIO LLOFIUJDD-Yr oedd dvn o'r

enw Edward Williams yn byw gyiiag un Mrs. Meeling yn Barboursville, West Vi r. ginia, yr hwn a garcharwyd ar amheuaeth o fod wedi llofruddio Mr. Meeling; ac bef- ydyroeddy wraig wedi ei charcliaru am gyfranogi yn y llofruddiaeth. Aeth gwei- nidog yr efengyl i mewn at y carcharorion ar nos y 23ain cvnfisol, gan erfyn arnynt gyfad ief eu trosedd, gan fod tvstiolaethau digonol i'w heuog-farnu. Hefyd, dywed- odd fod y carciiar wedi ei amgylchu gan dorf o ddynion terfysglyd; a tlira yr oedd- ynt yn siarad, torasant i mewn. Cymeras- ant Edward Williams dan goeden gerllaw, a rhoddasant raff am ei wddf, gan ei osod i sefyll ar dalcen baril, lie y cyffesodd ei eu- ogrwydd; a gofynodd i Dduw faddeu idd- ynt, a'i fod ef yn dra hapus i gychwyn i'r nefoedd yr amser hwnw. Herciwyd ef i fyny, ac ar ol 15 mynyd o wingo a chrech- wenu, bu farw. Dygwyd Mrs. MjeeJing i wyneb y corti marw, a gofynwyd iddi gv- ffesu. Dywedodd fod Williams yn ei chasu er's tair blyne d, a'i bod liithau wedi cess- io gwenwyno ei gwr, a methu; yna tar'a odd Williams ef ar ei ben a bwryell tra yr oedd yn cysgu, a bu farw yn y fan. Er fod pawb yn barnu y dylasid crogi y ddynes, eto nid oedd neb a roddai y cortyn am ei gwddf, a chymerwyd hi yn ol i'r carcbar. Sylwer fod gwall yn Hysbysiad EVANS, y GEMTOT CYMKBIG, yn Utica. 52 Columbia yw Rhif. y STORY lie nid 82. o C^lei",as y Cymreigyddion i gyfarfod yu Swyddfa y DRYCH, poa Iau nesaf, am 7)4 o'r gloch, i ddewis Testynau yr Eisteddfod, &c.

Senecld wyr cystadleuol yn Louisiana; ac ar ol dadleuon meitliion, penderfynwyd go- hirio y pwnc hyd ddydd Iau nesaf. Y Ty- Cyflwynwyd i sylw y mesur i gyflwyno $922,847 at wasanaeth y trwfnoodwyr a'r gweinidogion tramor. Penderfynwyd fod tal y Cadets yn West Point i fodyn $540 yr un, heb (Sdognau. Bu dadleuon personol chwerwon rhwng Hale o Maine, a Cox o New York; ac yr oedd yr olaf yn hynod o wawdlyd; Dywedodd y cadeirydd ei fod ef dan rwymau i alw y boneddwyr i drefn. Teimlai yn ofidus fod y boneddwyr yn dwyn aafri ar urdd (s y Ty drwy eu hym- ddygiadiu. Nid oedd y Senedd yn eistedd ddydd Sadwrn, a threuliwyd yr amser yn y Ty i d ladleu pynciau cyllidol ac arianol.