Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

17 articles on this Page

PWNC YR ARIAN YN 1876.

News
Cite
Share

PWNC YR ARIAN YN 1876. Blwyddyn bwysig fydd y nesaf mewn cysylltiad a gwleidiadaeth yn y Talaethau Unedig; canysbyddCydgyngorfa newydd a Thy Democrataidd mewn cyflawn weith- rediad, a rhaid ethol Arlywydd, yn nghyd a Chydgyngorfa arall, i ddyfod i weithred- iad yn 1877. Pwnc yr arian oedd y prif destyn dadleuol rhwng y pleidiau yn yr etholiadau diweddaf, ac mae yn debyg o barhau yn asgwrn y gynen am amser i ddyfod. Dylai ein harweinwyr gwleid- yddol ymdrechu dwyn pwnc yr arian i ddealldwriaeth ar unwaith, a'i benderfynu heb ddadleu a chroes dynu, canys os na wneir hyny yn fuan, bydd i'r oes sydd yn codi anghoflo fod arian bathol mewn bod- olaeth. Nid ydyw ein dynion ieuainc 15 mlwydd oed yn gwybod dim am aur ac arian mewn cylchrediad, oblegid ni welsant ond arian papyr er dydd eu genedigaeth. Bydd llawer iawn yn pleidleisio y flwydd- yn nesaf dros etholiad yr Arlywydd am y tro diweddaf; ac yn 1880, ni fydd y rhif luosocaf o'r pleidleiswyr yn gwybod dim drwy brofiad am arian bathol yn safon gwerth, ac yn gyfrwng masnachol yn y z;1 wlad. Mae o'r pwys mwyaf i'r pwnc gael ei benderfynu yn awr; canys os eir heibio yr etholiad Arlywyddol nesaf, heb ddwyn y ddadleuaeth i dertyn, nis gellir dysgwyl am sefydlogrwydd masnachol am amser maith i ddyfod. Yr oedd poblogaeth y Talaethau Unedig yn 1870, yn 38,558,000, ac yn 1876 rhifa y bobl 43,185,373, yn ol cynydd o 12 y cant. Yn 1870, yr oedd yma 8,307,305 o bersonau mewn oedran i bleidleisio; ac yn ol yr un cyfartaledd bydd 9,354181 o bleidleiswyr yn y Talaethau Unedig. Ymddengys na phleidleisiodd yn 1872 ond 3 o bob pedwar o'r rhai yr oedd pleidlais ganddynt; ac.os cyfrifir y bydd i'r bumed ran o'r pleidleis- wyr sefyll draw yn yr etholiad Arlywydd- ol yn 1875, cawn y bydd 7,500,000 yn pleid- leisio, sef ychydig dros 1,000,000 yn fwy o bleidleisiau nag a gaed yn 1872. Gellir cyfrif y bydd y mwyafrif o'r bumed ran na phleidleisiant, yn bersonau dros 50 mlwydd oed, sef y rhai fyddant yn deall oreu drwy hir brofiad, am ffurflywodraeth America; ac yn gwybod y gwahaniaeth rhwng arian bathol ac arian papyr. Gellir dweyd gyda diogelwcb y rhifa y rhai hyn 2,500,000; ac ar y llaw arall, megis i fantoli y rhai hyn, bydd oddeutu 3,000,000 o ddynion ieuainc, dros 21 mlwydd oed, na phleidleisiasant erioed o'r blaen yn defn- yddio yr etholfraint. Nis gall y rhai hyn wybod dim drwy brofiad am arian caled- ion mewn cylchrediad; a chan eu bod yn ieuainc a heinif, bydd iddynt oil roddi eu pleidlais dros ethol Arlywydd, am y tro cyntaf yn eu hces. Mae rhyw swyn mewn cysylltiad a phleidlais y tro cyntaf, ac anaml y bydd i neb esgeuluso yr hawl- fraint. Mae yn amlwg oddiwrth y cyfrif uchod y bydd y pleidleiswyr yn rhanedig fel y canlyn: Tua 3,000,000 yn rhy ieuainc a dibrofiad i ddeall dim yn ymarferol am y pwnc mewn cystadleuaeth; ac agos i 4,000,- 000 a bleidleiswyr rhwng 30 a 50 mlwydd oed, y rhai ydynt yn deall y pwnc yn weddol dda, ac yn gwybod rhagoriaeth aur ac arian mewn cydmariaeth ag arian papyr. Mae yr arferiad yn yr etholiadau y blynyddoedd diweddaf yn profi y bydd i'r mwyafrif o'r pleidleiswyr dros 50 mlwydd oed, 2,500,000 mewn rhifedi, absenoli eu hunain ar ddydd yr etholiad, gan hyny yr ail ddosbarth fydd y lluosocaf Mae yn bosibl y bydd y dosbarth hwn yn llai na'r cyfrif a nodwyd, oblegid y mae y bobl dduon yn hynod o anmhenderfynol a diofal yn nghylch ypwnc; ac mae dos- barth helaeth o'r blaid Ddemocrataidd yn boethlyd dros arian papyr. Dylai ein deddfwrwyr ymdrechu penderfynu y pwnc cyn yr etholiad cyffredinol, er mwyn daioni tymorol pob dosbarth yn y wladwr- iaeth. Mae y Democratiaid yn cwyno yn bar- haus nad oes digon o arian papyr wedi eu gwneyd gan y llywodraeth i'w rhoddi allan ar wystlon er hyrwyddo masnach, tra y mae symiau aruthrol o arian yn gorwedd yn segur yn nghoffrau yr ariandai; ac mae arian i'w cael ar alwad am o l^c. i 3c. o log. Ymddengys oddiwrth adroddiadau swyddogol, fod mwy o arian mewn cylch- rediad yma nag sydd yn Mrydain Fawr, er fod masnach dramor y wlad hono yn fwy dair gwaith na'r eiddo y Talaethau Unedig; ac mae yno 33,000,000 o bobl i'w diwallu. Yr oedd yn Mhrydain ar ddechreu y mis diweddaf £ 45,580,783 o nodau papyr mewn cylchrediad, a £28,302,976 o aur heb ei fathu yn ariandy Lloegr, yn nghyda £ 6,- 809,900 o aur ac arian yn ariandai Scotland a'r Werddon, yr hyn a wna yr holl swm yn £ 80,693,659. Gwelir fod y swm yna tua $407,000,000 o arian America. Mae yn amlwg nad oedd ond £ 45,580,783 o'r cyfan- swm uchod mewn cylchrediad, gan nas gall aur heb ei fathu gylchredeg yn mhlith y bobl; ond y mae yn sicrwydd neu wystl i ddiogelu yr arian-nodau. Rhaid rhoddi y symiau uchod at yr arian man, o bunt i bum' punt yn nwylaw y bobl cyn y gellir cael allan y gwir swm mewn cylchrediad yn Mrhydain. Hysbysir fod y man werth- iadau yn Lloegr, Cymru, Scotland a'r Werddon yn Cl,000,000,000, yn flynyddol, ac os rhenir y swm uchod a 365, sef nifer y dyddiau mewn blwyddyn, canys rhaid bwyta, yfed, a gwisgo dillad ar y Sabboth, ceir fod yr atebiad yn £2,760,000, sef y swm a werir yn ddyddiol. Os rhaid di- wallu digon am ddau ddiwrnod, bydd yn ofynol cael £ 5,520,000. Mae y swm hwn yn sicr o fod yn ddigon, canys mae llawer yn prynu ar goel, ac yn rhoddi add- ewidion ar bapyrau, &c., felly saif y cyfrif fel y canlyn: Nodau, aur, arian, anrdalpiau &e, £ 80,693,695 Arian man yn nwylaw y bobl 5,520,000 Holl arian masnach Brydain £86,213,659 r swm mewn doleri$431,068,295 Oddiwrth yr uchod gwelir fod Lloegr yn cario masnach yn mlaen gyda'r holl fyd, ac yn gwneyd mwy o allforio ac atgludo, na holl wledydd y byd yn nghyd, wedi eithrio Ffrainc, gyda $431,068,295, tra y mae yn y Talaethau Unedig tuag$800,000,000 o arian papyr a $60,000,000 yn aur; ond er y cwbl, y mae y blaid Ddemocrataidd yn galw am ychwaneg o bapyr! Mae yn eithaf amlwg oddiwrth y ffeithiau blaenorol fod digon o arian yn y wlad, ac nid oes eisieu ond doethineb wrth eu defnyddio i ddwyn mas- nach i'w bwysigrwydd arferol. Dealler fod y $60,000,000 o aur y cyfeiriwyd atynt mewn cylchrediad ar ororau y Tawelfor, Texas, &c

Y XLIV GYDGYNGORFA.

NO DION riUtSONOL.

Advertising

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

[No title]

. PWNC YR INDIAID.

Y LLYTHYRDT CYFFRBJDINOL.