Y Drych

Y CNYDA U. GWENITH Ymddellgys oddiwrth ad- roddiad misol y llywodraeth fod y cnwd v gwenith wedi syrthio yn fyr eleni, os cym- erir yr holl wlad i ystyriaeth, oddeutu 20 y I cant, neu 62 o fwsieli; ac mai swm yr holl gnwd gwenith fydd 24,000,000 o fwsieli.— Hefyd cyfrifir fod y gwenith o ran ei an- sawdd yn 14 y cant islaw perffeithrwydd arferol. Os ydyw hyn yn wir, bydd y peillied yn debyg o fyned yn ddrud cyn y ceir yd newydd yr haf nesaf. Nid oes yn y Talaethau canol ond tua dwy ran o dair o'r cnwd y llynedd. Ymddengys nad oes yr un Dalaeth i'r dwyrain o'r Mississippi yn meddu cystal cnwd eleni ag oeddynt y llynedd, oddigerth Wisconsin; ond y mae rhai o'r Talaethau Deheuol wedi ychwan- egu eu cnwd gwenith 50 a 75 y cant. Wrth roddi 100 yn safon, ni nhyfrifa yr holl Dal- aethau yn nghyd dros 80; ac mae ansawdd y gwenith yn wael yn Ohio, Indiana, Illin- ois, Kentucky a West Virginia. CouN-Bu y corn yn anarferol dda mewn llawer o'r Talaethau, a'r cnwd yn fwy na'r swm a ystyrir yn safon, sef 100. Yr oedd y cnwd yn yr holl Dalaethau Deheuol, oddigerth Louisiana a Texas, yn fwy nag arferol, yn yr holl Dalaethau canol, ond New York, ac yn y gorllewin gyda'r eithr- iad o Missouri a Kansas. RHYG-Mae y cnwd eleni yn llai na'r f llynedd o 4 y cant. Ymddengys mai yn y I Talaethau Deheuol y bu y lleihad mwyaf I eleni; ond codwyd y symiau canlynol wrth gymeryd 100 yn safon—New York, 98 bws- iel; New Jersey, 97; Pennsylvania, 98; Maryland, 96; "Virginia, 100; Kentucky, 84; Ohio, 79; Wisconsin, 125. Mae y cnwd yn llai eleni yn Kansas o 5y cant; yn .Neb- raska o 40 y cant. CEIRCH-Ymddengys oddiwrth yr ad- roddiadau ystadegol o'r holl Dalaethau fod y cnwd eleni dan y safon o 5 y cant, yr hyn a achoswyd gan sychder, pryfed, &c. Mae y cynyrch fel y canlyn—Delaware, 63; Maryland, 91; Virginia, 81; North Carol- ina, 101; West Virginia, 94'. Ohio, 100; Kentucky, 98; Tennessee, 102; Indiana, 77; Illinois, 106; Iowa, 107; Missouri, 109; Kansas, 84; Nebraska, 73; New York, 106; Pennsylvania, 110; Wisconsin, 133; Mich- igan, 121; Minnesota, 101; South Carolina, 20; Mississippi, 28; Louisiana, 6; Texas, 44; Arkansas 74. HAIDD-Dywedir fod yr yd hwn oddeu- tu 84 y cant, ac felly 13 y cant yn llai na chnwd cyflawn, Yr oedd y cnwd yn fwy eleni na'r llynedd yn y Talaethau canlynol: New York, Kentucky, Wisconsin, Connec- ticut Pennsylvania, Florida, Texas, Ar- kansas a Michigan; eithr adroddir llai o'r Talaethau eraill. BUCKWHEAT—Mae y cnwd yn fwy na'r safon eleni ar y cyfan. New York 94; New Jersey 99; Pennsylvania 103; Virginia 106; Ohio 96. Mae yr ychwanegiad eleni yn 25 y cant. Missouri 20; Kansas 23; Nebras- ka 28 y cant yn fwy na'r flwyddyn ddiw- eddaf. Niweidiodd y rhew gryn lawer ar y cnwd yn Wisconsin. PYTATWS—Yr oedd y cnwd yn anarferol o helaeth, a'r pytatws yn well nag y gwel- wyd hwy er's blynyddoedd. Cwynwyd fod y sychder yn Missouri, Ohia a Wisconsin, wedi niweidio ychydig ar y cnwd yn ystod mis Medi; a bu pryfed yn dinystrio mewn lleoedd eraill, ac ychydig o lygriad mewn rhai manau. Rhoddir yr adroddiad can- lynol am faint y cnwd yn ol safon o 100— New York 101; Pennsylvania 108; Ohio 110; Illinois 124; Michigan 112; Wiscon- sin 114; Minnesota 101; Iowa 107; Missou- ri 110; Arkansas 106; Kansas 119; Nebras- ka 124; California 92; Oregon 111; West Virginia 102; Kentucky 108. Ymddengys fod digonedd o bytatws yn y wlad, ac y maent mewn cadwraeth perffaith hyd yn bresenol. Mae amryw yn y Talaethau De- heuol yn codi dau Enwd da eleni oddiar yr un tir.

CULNI ENWADOL. MRI. GOL.: Mae yn achos i ofidio o'i herwydd, fod cymaint o ragfarn yn mhlith pregethwyr o wahanol enwadau yn y wlad hon, a hyny yn achosi oerfelgarwch sydd yn dra niweidiol i ledaeniad egwyddorion crefyddol. Mae gormod o lawer o genflgen rhwng brodyr, a broffesant lafurio yn ngwinllan yr un Arglwydd, fel, yn lie bod llwyddiant un eglwys yn cynhyrfu bugail eglwys arall i fwy o weithgarwch, y ffaith alarus yw, mewn llawer o amgylchiadau, ei fod yn achosi teimladau drwg ac an- mhur. Dylai pregethwyr y gwahanol en- wadau fod yn rhydd a chyfeillgar i ym- gymysgu mwy a'u gilydd; canys yn amlder cynghorion y mae doethineb i gynllunio y llwybr effeithiolaf i hyrwyddo llwydd- iant yr efengyl. Arweinwyr y bobl,. cym- erwch y mater hwn i ystyriaeth, a darllen- wch yr hanesyn canlynol o'r Tyst a'r Dydd: BRAWDGARWCH CRISTIONOGOL.—Mae y brawdgarwch a ffyna rhwng gweinidogion Cymreig Liverpool, o bob enwad, yn beth teilwng o efelychiad. Maent yn arfer cyf- arfod bob dau neu dri mis, pryd y darllenir papyr gan ryw frawd, ac y ceir ymddiddan rhydd arno; ac ar ol dwy awr o gyfarfod felly, y maent yn cyd-eistedd i yfed t$, Maent yn myned ar gylch o gapel i gapel; ac, yn ychwanegol at feithrin brawdgar- wch, mae pawb yn teimlo eu bod yn cael adeiladaeth neillduol ynddynt. Mae ped- war o'r fath gyfarfodydd wedi eu cynal eisoes eleni. Cynaliwyd y cyntaf yn Fitz- clarence Street, y Parch. W. Jones (W.), ynygadair; a darllenwyd papyr rhagorol ar Gytansoddiad Pregeth," gan y Parch. J. Hughes. Bu yr ail gyfarfod yn Shaw Street, y Parch. J. Thomas, Tabernacl, yn y gadair; a darllenwyd papur galluog gan y Parch. J. Evans (W), ar "Draddodiad Pregeth." Cafwyd y trydydd cyfarfod yn Chatham Street, y Parch. O. Jones, B. A. (T.C.), yn y gadair; a darllenwyd cynllun- iau o bregethau ar Gal. iii. 20, gan y Parch- edigion T. Morris (W.), J. Evans (B.), a W. Roberts, Great Mersey Street. Dydd Llun, Hydref 4ydd, cafwyd y pedwerydd cyfar- fod yn y Tabernacl, y Parch. J. Evans (B.) yn y gadair; a darllenwyd papyr ar "Dde- fosiynau y gwasanaeth crefyddol," gan y Parch. J. Thomas, Tabernacl, yr hwn, ar gais y frawdoliaeth, a gyhoeddir. TANGNEFEDDWR.

Y GAIR "CHERISH." Nid yw y peth yn werth ysgrifenu gair pellach am dano. Ni feirniedesid pe bu- asai yr unig wall, neu yn un o ddwsin o wallau noethion yn y cyswllt y nodwyd ef. Ni wnaethwn yr un sylw pellach o ddim a ysgrifenwyd, ac nid wyf yn awr am agor y ddadlond pan y ceisir cyfreithbni gwall trwy ei alw yr hyn nad yw-galw y drwg yn dda, teg yw i mi ddweyd un gair yn mhell- ach: Ar ol ymgynghori a'r geiriaduron goraf yn yr iaith, a'r gwreiddair Frengig ar ol cael barn ikiaws o ysgolheigion profiadol- yn eu plith ddau broffesors of Belles Lettres yn ein prif athrofeydd yn y Dalaeth hon, yn nghyda Llywydd Seminary nid anen- wog, mae yn rhaid i ni gael awdurdod uwch na'r cyfaill caredig o Maine i'n har- gyhoeddi fod yn briodol i ddefnyddio'r ferf Seisonig-cherish, subjectively, ond mewn cysylltiad apherson. Ebe Worcester: Per- sons nourish and cherish and foster; persons and things neurish. Felly pob awdurdod Seisoriig. Eithriad, gwn pan y personolir peth, y gellir defnyddio'r ferf a'i phriodoli yn y cysylltiad gwaharddedig. Ni wnaed hyny yn y cysylltiad y defnyddiwyd y gair. Eto. Nid yw precedents ysgrifenwyr en- wog pan yn wallau yn dod yn rheol mewn unrhyw lenyddiaeth. Cana Homer am laeth gwyn; ond nid yw hyn yn rhoddi rhaff i neb i ddefnyddio geiriau llanw mewn barddoniaeth. Whitestown, M. Y. H. O. ROWLANDS. [Fel y dywed Mr. R.—Nid yw y peth yn werth ysgrifenu yn ei gylch; ac ni bydd i ni, ar ol hyn, agor ein colofnau i neb ym- yraeth &'r pwnc.—GOL.]

EISTEDDFOD COLUMBUS, O. Y TESTYN YCHWANEGOL—A ydyw y geiriad 1'1'1' hwn" yn4tolygu merched yn gystal a bechgyn? Gellir casglu nad oes rhyddid i'r merched i gystadlu ar yr organ. Eto, ai ni ddyli-d enwi darn yn mlaen llaw, fel y caffo pob chwareuwr yr un chwareu teg? Mae y testyn yn rhy agored i gael cystadleuaeth briodol a chyfiawn. Eto, a pha organ y chwareuir ddydd yr Eistedd- fod? Lledchwith ofnadwy fyddai i un ymarfer darn destlus ar fine stop organ with a swell, a gorfod chwareu yn y gystadl- euaeth ar two stop organ with no swell, fe ddichon. A wna y pwyllgor ystyried y pethau hyn, gan nodi darn, yn nghyda rhoddi darluniad o'r organ fydd yn yr Eis- teddfod? Wrth gwrs, nis gellir disgwyl i'r Cabinet Organist chwareu ar y pipe organ. CINCINNATYDD.

AFLW ADDIANT CREFYDD. Elfen arall o aflwyddiant crefyddol yd- yw y pregethu oddiar bapyr. Yr wyf wedi bod mewn amryw o gyfarfodydd mawrion y gwahanol enwadau, ac fel rheol rhoddid y traethawd sych ar y pwlpud, a dyna lie byddai y pregethwr yn troi a thrafod hwnw fel dyn yn trin accordion. Rhai a'i piniant wrth y Beibl, nes yr ymddengys yr Hen Lyfr fel pe bae pryfaid wedi ei ysu. Eraill a roddant y Beibl heibio, a dyna lyfr mawr ysgrifenedig o'u blaen, a darllenant ryw ribyn sych a difywyd, nes y bydd pawb wedi haner gysgu o'u cylch. Eraill a wnant ddalenau y Beibl fel dwy glust mnl, i dreio cuddio eu truth sychlyd; ac 0, na ddeuai corwynt neu dan i ysgubo eu pap- yrau ymaith. Clywais am un, nid anenwog yn New York, a gollodd ei bapyrau drwy iddynt syrthio i ryw agen rhwng y pwlpud a'r pared. O! gan Dduw, na ddisgynai ysbryd pregethu ar y dynion hyn yn lie yr ysbryd sych a diafael sydd wedi eu meddianu.- Nid wyf yn credu y gellir nodi cymaint ag un pechadur a achubwyd trwy y dull diles uchod. Cof genyf i un ofyn i un arall yn yr Hen Wlad, A ddoi di i'r eglwys? Na dden- af, meddai, ac fel rheswm, dywedai ei bod yn oer o'r drws ac o'r pwlpud yno. Ac yn wir, y mae pregethwyr Cymreig yn gyff- redin wedi myned i ddilyn yr hen offeif- iaid yn yr Hen Wlad. Ni fu ac nid oes bywyd na bendith i'w gael lie bynag yr arferir a darllen truthiau sychlyd a difyw- yd o'r fath. A dyna yw un o elfenau aflwyddiant crefydd yn ein plith ni fel cenedl yn y wlad hon; ac yn wir, dynion diddawn a didalent ydynt gan mwyaf yn ymwthio i'n pwlpudau. Mae eu penau a'u golygon wedi eu hoelio megys wrth y papyr-nis gallant fyned yn mlaen un fod- fedd heb graffu arno. Ymddiriedant yn hollol i'r traethawd sych; ac y maent yr un mor sych a diafael yn eu gweddiau. Gwelais un braidd cyn iddo orphen ei amen, yn dylyfu gen. Yr oedd bron wedi cysgu yn yr act o weddio. Nid anallu yw'r achos gyda'r oil o hon- ynt, ond mae rhai wedi bod yn pregethu heb bapyrau, eithr yn awr yn ddigon gwyneb-galed i estyn clamp o lyfr allan a'i ddarllen, a galw peth felly yn bregethu. Ond y mae doebarth arall yn gyfansodd- wyr gwael iawn, ac yn darllen yn salach na hyny. Y gwir am dani yw, y mae y pregethwyr hyn mor sych a'u papyrau, ac yn tueddu i wneuthur pawb ydynt dan orfod i'w gwrando yn farwaidd a difywyd felhwythau, nes bod y tan ysbrydol wedi colli yn Ilwyr. Nid dynion ieuainc ydynt ddyfnaf yn y camwedd gwrthun hwn, ond hen bobl, y rhai ydynt wedi agor y ffordd a rhoddi esiampl i'r pregethwyr ieuainc. Yr wyf yn rhyfeddu at ddynion call a galluog yn darostwng eu hunain i'r fath arferiad diles aphechadurus Ond mae am- bell un yn ein plith ynpregethu yn dda yn llawn tan a'r nefoedd yn tywallt ei ben- dithion arno, ac ar y gwrandawyr. Caed prawf o hyn yn y cyfarfodydd mawrion yn Swydd Oneida—bendith ar benau y dynion hyn. Y mae un peth arall eto yn achos o af- lwyddiant crefydd, sef fod y weddi ddir- gel a theuluaidd wedi darfod. Yr wyf yn meddwl y dylem fel proffeswyr crefydd edrych i mewn i'r pethau hyn, ac i'r holl bregethwyr papyrau aros gartref bob copa walltog o honynt, i gydweddio a'r eglwysi y perthynant iddynt, ac ymroi ati i gadw cyfarfodydd gweddio; a pheidio a disgwyl gormod wrth Moody a Sankey! Ond dis gwyl wrth yr Arglwydd! Deffro, deffro, Seion, gwisg dy nerth. Awn ati, anwyl frodyr, heb oedi, a Duw a'n bendithio. Floyd, N. Y. ABERWYSON.

GEIRIAU HALOGEDIG; Gwirionedd a saif hyd ddiwedd amser yw, fod "ymadroddion drwg, yn llygru moesau da." Ac yn enwedig pan fydd dynion mewn sefyllfaoedd urddasol, megis pregethwyr yr efengyl, athrawon colegau, neu olygwyr newyddiaduron, yn llefaru neu yn ysgrifenu geiriau isel, aflan, difriol a dirmygedig am bobl nas gallant gyd- weled £ hwy ar bynciau cyhoeddus. gwlad- ol, llenyddol, crefyddol, &c., y mae yn an- hawdd gwyb d beth a ddaw o gymdeithas. Chwi, sydd yn proffesu bod yn ddysgawd- wyr y werin, ystyriwch mai nid drwy eiriau bustlaidd, ac ensyniadau angharedig neu anwireddus, y gellwch ddwyn oddi- amgylch ddiwygiad moesol, gwladol neu 11 .9 grefyddol! Addfwynder a lledneisrwydd ydynt yr arfau mwyaf effeithiol yn erbyn eich gwrthwynebwyr. Yr hyn a'm cynhyrfodd i wneyd y sylw- adau hyn, oedd darllen nifer o ysgrifau yn ddiweddar mewn newyddiaduron Cyipreig a fuasent yn ddirmygedig yn ngolwg gol- ygyddion y papyrau Seisnig. A ydyw M. D. Jones o'r Bala ac eraill i gael rhyddid i ddarostwng y wasg Gymreig yn Is nag y bu ar un cyfnod blaenorol? 0 Fryniau Vermont. YSBRYD BARN. III

Y PWLPUD A'R ATHROFA. GAN JAMES A. PRICE, JOHNSTOWN, PA. MRi. GOL.: Yr ydwyf wedi gweled am. ryw o wyr y pwlpud yn ysgrifenu, ac mae pob peth yn dda o'r pwlpudau..Nid wyf yn gwybod pa un ai yr hwn sydd yn y pwlpud neu yr hwn sydd dano, yw y goreu i farnu. Nid wyf yn meddwl fod dim niwed ysgrifenu ychydig gan un sydd wedi gwrando miloedd o bregethau. Clyw- ais rai o bregethwyr mwyaf yr oes ddi- weddaf, a thri o'r rhai y mae eu henwau yn cael eu coffau yn ami, sef John Elias, Williams o'r Wern, a Christmas Evans. Pan fydd eu henWiU yn cael eu coffau, y mae arogl hyfryd yn dwyn fy meddwl yn ol i'r amser. Gallwn feddwl weithiau mai y mis diweddaf oedd hyny. Mae rhai o'r pwlpud a'u llaw yn lied drwm ar hen breg- ethwyr, ac yn dweyd na wna y pregethau ddim lies i'r oes hon. Nid wyf yn credu hyny. Awn bellder o ffordd i gael y fraint o wrando un o'r pregethau. Yr ydwyf yn cyfaddef fod y pregethau yn awr yn fwy at gramadegol, ac yn fwy cyson. Dylent fod, y mae y pregethwyr yn derbyn mwy o addysg. Yr oedd rhai o'r hen bregethwyr yn cyfeiliorni o eisiau gwybodaeth ys- grythyrol. Ni enwaf ond un; yr oeddynt yn arfer dweyd fod Noah wedi bod chwe' ugain mlynedd yn adeiladu yr arch. Dyna gamsyniad; nid yw y Beibl yn rhoi gwy- bodaeth pa faint o amser y bu Noah yn gwneyd yr arch. Mae yn amlwg na fu chwe' ugain mlynedd, fel mae rhai preg- ethwyr yn dweyd. Cawn yn Gen. 5: 32- A Noah ydoedd fab pum' can'mlwydd; Gen. 6: 14-Duw yn gorchymyn i Noah wneyd arch. Gen. 7: 6—Noah hefyd oedd fab chwe' can' mlwydd pan fu y dyfroedd diluw ar y ddaear. Nid yw yn hysbys pa faint o amser oedd wedi myned o oed Noah dros y pum' can' mlwydd, pan y gorchymynodd yr Arglwydd iddo wneyd arch. Gen. 6: 3—A'i ddyddiau fyddanl ugain mlynedd a chant. Hysbysu mae yr Arglwydd fod yr oes i gael ei byrhau. Bum yn gwrando pregethwr enwog yn pregethu ar Noah a'r arch, ac yr oedd yn llefaru yn dda ac yn well na dim glywais ar y testyn; ond ei fod yn cyfeiliorni wrth ddweyd fod Noah wedi bod ugain mlyn- edd a chant, yn gwneyd yr arch. Mae pregethwyr eraill yn dal yrun cyfeiliornad. YR ATHROFA. Y mae llawer yn beio dynion ieuainc sydd yn gwneyd ymdrech i gael ysgol. Dynion isel o wybodaeth ydyw y rhai hyn. Mae y rhai a dderbyniasant wybodaeth yn gweled ei gwerth. Yr ydwyf yn cofio fod yr hen bregethwyr yn cwyno eu bod yn teimlo angen ysgol i ddysgu; ac wrth weled yr leuenctyd yn dyfod ar eu liol, fe fu j peth o flaen y cymanfaoedd. Aeth rhai or gweinidogion trwy y wlad i gasglu er cael ysgol i'r rhai oeddynt yn dechreu ar waith y weinidogaeth. Barnwyf fod gormod o amser, sef wyth neu ddeng mlynedd yn cael ei wario yn yr Athrofa, wrth ystyried fod yr oes mor fer. Yr wyf yn cofio mai pedair blynedd oedd yr amser i fod yn yr Athrofa; ac os bydd- eut wedi dysgu pedair iaith—yr Hebraeg, Groeg, Llaain a Saesoneg, byddentyn cael eu graddio. Yr ydwyf yn meddwl mai gweinidogion fuont rai blynyddau yn y weinidogaeth yw y rhai sydd yn gwybod oreu pa beth sydd fwyaf angenrheidiol i'w ddysgu. Dylai rhai o'r gweinidogion fyn- ychuyr athrofa, i weled pa fodd a phabeth- au y maent yn ei ddysgu, ac i'w hanog i ddysgu pethau angenrheidiol eu gwybod.— Gellir gwneyd llawer o ddaioni fel hyn; y mae wyth neu ddeng mlynedd yn myned a'r rhan oreu o oes dyn. Mae rhai yn dweyd nad ydyw pregeth- wyr yr athrofa ddim mor ddylanwadol a'r hen bregethwyr na fuont yn y coleg. Os ydyw hyn yna yn wir, gwell bod heb ath- rofa; ond cofier nad ydyw gosod dyn heb addysg i fugellio praidd yr Arglwydd, ond megis rhoddi y dall i arwain y dall. Yr wyf yn barnu eu bod yn dueddol i roddi gormod o bwys ar eu haddysg. Nid am- can rhoddi dysg ydyw pregethu, ond i'w cynorthwyo i ddyfod i wybodaeth o'r gwir- ionedd, fel y byddo ganddynt rywbeth i'w draetha i'r bobl. Un peth ydyw casglu gwybodaeth, a pheth arall hollol wahanol ydyw traethu y wybodaeth i eraill. Yr oedd yr hen bregethwyr yn methu cysgu gan efrydiaeth, ac awydd deall eu pynciau. Peth arall sydd yn lladd dylanwad preg- ethwyr ieuainc ydyw ysgrifenueu pregeth- au' Mae pregeth a draddodir oddiar y cof yn llawer mwy dylanwadol na'r hon a ddar- llenir. Gwell rhoddi heibio y darllen mor fuan ag y gellir. Mae y pregethau a ys grifenir ac a ddarllenir yn sychion, ac yn oerion, ac effaith felly a gant ar y gwran- dawyr. Terfynaf, gan ddeisyf ar y preg- ethwyr a'r gwrandawyr i fod yn fwy taer wrth orsedd gras.

CINCINNATI, OHIO. SWPER MAWR I GYMDEITHAS GERDDOROL GYMREIG CINCINNATI, OHIO. Ie, Syr swper mawr, llawen a danteith- iol ydoedd hefyd; a chawsom ninau, er nad oeddym yn un o aelodau y gymdeith- as, yr anrhydedd o dderbyn gwahoddiad i gydwledda hwy. Naturiol iawn i'r cyf- eillion yn y ddinas ydoedd eu lion gyfarch ar eu llwyddiant yn Eisteddfod ddiweddar Oak Hill; ond ein meddwl yw, taw y llon- gyfarchiad mwyaf melus, sylweddol ac ad- eiladol oedd yr un a gawsant nos Wener, yr 22 o Hydref, yn y Long House, Broad- way & Pearl, gan Mr. a Mrs. Griffith mewn ffurf o swper. Nid rhyw enw o beth oedd hwn, eithr yr ydoedd yn deilwng yn mhob ystyr. Yr oedd yn bresenol o aelodau y gymdeithas tua 40, ac erioed ni welwyd hwy mewn gwell hwyl, nac uwch eu dawn cerddorol. A pha ryfedd? gwyddent fod yr oysters, y coffee, y sandwiches, y cakes, yr afalau, y pears a'r grapes, a mwy yn eu haros. Ond cyn iddynt hwy gael eu gwel- ed, cawsom ni wledd ganddynt hwy ar fwrdd y gerddoriaeth, wedi ei hilio a'r dysgleiaiau canlynol: "YrHaf," "Mai," "Grand Halelujah Chorus," "Seren Un- ig," a meiddiwn ddweyd na phrofasom hwy erioed yn felusach na llawnach o fel- odedd na'r tro hwn. Ond dyna floedd fod y swper yn barod! Ac ar hyn arweiniwyd ni i ystafell eang, yn yr hon yr oedd y byrdaau wedi eu gosod yn y modd mwyaf artistic, ac yn cyflwyno i'n sylw un o'r golygfeydd harddaf o'r fath a welsom er- ioed. Cymerodd y boneddigesau a'r bon- eddigion eu lleoedd yn drefnus, ac yn eb- rwydd dechreuasant ddangos eu cymerad- wyaeth i'r danteithion, trwy fwynhau yn ehelaeth a llawen o honynt. Ac oni buasai fod Mrs. Griffith wedi darparu cyflawnder o bob peth, diau taw lied lwm yr olwg fuasai amrai o'r byrddau, yn enwedig bwrdd na, ni chrybwyllwn enwau yn y cysylltiadau yna, rhag i'r eiddom ein hun- ain fod yn eu mysg. Eithr bwytasom ein gwala, ac er syndod i'r byd, yr oedd yno weddill lawer. Cyn codi oddiwrth y byrddau, cynyg- iodd Mr. Caleb Morris, Fod diolchgarwch cynes Cymdeithas Gerddorol Gymreig Cin- cinnati yn cael ei ddychwelyd i Mr. a Mrs. Griffith, am y swper danteithiol a barotoi sent iddynt y noson hono. Pasiwyd y cynygiad trwy godi a churo dwylaw, gan arddangos y teimlad mwyaf brwd. Can- wyd drachefn, pryd y rhoed expression campus i'r "Heaven's are telling," gydag amryw ddarnau eraill. Yn wir, gwledd i ni oedd gweled yr hen bioneer- Eleazer Evans, Llywydd y Gymdeithas, yn nghanol y bobl ieuainc yn canu mor hwyliog, son- iarus, a llawn ei felodedd a'r ieuangaf yn y gymdeithas. Ac nis medrem beidio caru ac edmygu yr arweinydd talentog a meistr- olgar, sef Mr. Bowen, yr hwn sydd yn haeddu parch a chanmoliaeth pawb am y llafur a'r aberth mawr a wnaed ganddo, cyn byth y buasai y gymdeithas mor alluog i ddangos y fath ddiwylliant a medrus- rwydd ag a welsom yn nadganiad y darnau uchod ganddi. Yn mlaen yr elont gan orchfygu! Na throed neb ei wyneb yn ol, eithr cofied pob un fod eto yn mlaen wobr- au lawer i'w llafur. COFNODYDD. -4m-

CHURCH HILL. OHIO.-Cynaliodd Cym- deithas Lenyddol y lie hwn ei cloyfarfod tri misol yn y Town Hall, nos Fawrth, Hydref 26. Llywyddwyd yn fedrus gan Thomas I. Jones, Y sw., o Sodom, yr hwn. a agorodd y cyfarfod trwy araeth bwrpasol iawn, yr hon, er ei bod yn Saesonaeg, yd- oedd yn llawn o hyawdledd a than Cvm- reig. Er na soniodd am y lies mae f)er- wyddiaeth wedi ei wneyd i'r Cymry, eto rhoddodd hanes ein llenyddiaeth a'n prif lenorion, o Llywarch Hen i lawr hyd at Llew Llwyfo, yr hwn a gyfieithir Lion of Erin. Eirianfryn oedd y buddugol ar y penillion i "Sirioldeb," ac enillodd T. Ap Davies ar y Traethawd. Y buddugol ar yr areithio oedd y Bardd Du. Areithiodd Ap Davies mor wael nes oedd allan o gystadl- euaeth. Cafodd y personau canlynol eu gwobrwyo am ganu: J. James, E. Davies, Mrs. E. Davies ac Uchelfryn, yr hwn a ganai yr organ hefyd. Cafodd E. Davies wobr am adrodd ac E. Pollet am areithio yn fyrfyfyr. Cafwyd adroddiadau da gan eraill, a rhoddodd Cor Undebol y He eu gwasanaeth, trwy ganu amryw ddarnau yn rhagorol. Gwnaed arholiad critic iawn gan Eirianfryn ar y dysgyblion llenyddol, ac aethant drwyddi yn dda. Yr oedd yr oil yn ddyddorol ac adeiladol, a'r dorf am gael cyfarfod cyffelyb eto yn fuan. Dang- osodd y dorf gydymdeimlad mawr a'r bardd Penfelyn, yr hwn, er ei fod yn beirniadu, oedd wedi ei luddias gan afiech- yd rhag bod yn bresenol. Teimlir galar cyffredinol trwy y Ile am fod Pen. druan, ein prif fardd a lienor, yn gorweld er's cyhyd o amser ar wely cystudd. CARNHUANDES.

DENVER, COLORADO.—Cynawnwyd un o'r gweithredoedd mwyaf erchyll yn y ddinas hon yn ddiweddar gan ryw berson neu bersonau anadnabyddus hyd yn hyn. Yr oedd yma, fel yn mhob tref arall trwy y Talaethau, gang o Italians yn chwareu crwth a'r delyn. Yr oeddynt yn byw gycla'u gilydd, sef hen wr a dau o'i feibion, a'i nai —crwtyn tua pymtheg oed. Cafwyd hyd i'r pedwar yn seler y ty lie yr oeddynt yn arfer byw, yn bentwr ar eu gilydd, a'u gyddfau wedi eu tori bron o glust i glust. Gwnawd y darganfyddiad gan ddyn oedd yn byw vn groesi'r heol o'r man lleyr oedd cyrff yr Italiaid, ar yr 21ain o'r mis hwn; a hyny trwy iddo arogli awyr afiach yn dyfod o'r cyfeiriad hwnw. Mae pob peth yn ymddangos fod y trueiniaid wedi cael eu llofruddio yn yr ystafell lie yr oeddynt yn arfer cysgu. Bu eich gohebydd yn yr ystafell lie cytlawnwyd y weithred erchyll. Gwelais ol dwylaw gwaedlyd ar y gwelyau yn y ty mewn amryw fanau. Y farn gyff- redin yw, iddynt gael eu llofruddio gan Italians eraill, oeddynt yn arfer bod yn "dincars" yn y dref hon. Ymadawsant oddiyma yn sydyn tua naw diwrnod yn ol. Mae yr awdurdodau ar eu holau, a'r newydd yw fod rhai o honynt yn y ddalfa. —A. M. s.

-Mae yr agerlong fawr Great Eastern, yn awr yn cael ei hadgyweirio, yr hyn a gyst $100,000, i'r dyben o groesi y Werydd i gyrchu nwyddau i'r arddangosfa gan- mlwyddol yn Philadelphia, yr haf nesaf. —Profwyd mewn achos cyfreithiol yn Chicago yn ddiweddar fod y minstrels yn derbyn o $100 i $150 yr wythnos o gyflog heblaw costau teithio. —Mae John Ritter, yr hwn a lofruddiodd ei ddau blentyn, ac a amcanodd saethu ei wraig, ac wedi hyny a saethodd ei hun ddwy waith, yn gwella yn raddol, mewn ysbyty yn Hackettstown, New Jersey. —Diwreiddiodd y gwynt helygen fawr yn Cambridge, y dydd o'r blaen, yr hon a dyfodd oddiwrth frigyn a blanwyd yno, wedi ei gyrchu o helygen oedd yn tyfu ar fedd Napoleon Bonapart, ar Y nys St. Helena. — Aeth yn ymrafael rhwng George Sehmidt a William Barber, ar ganlyniadau yr etholiad, yn Marx Hotel, Annapolis, Md., a thynodd Barber lawddryll allan, a saeth- odd Schmidt i farwolaeth.

PRIODJJTYD- KING-JEREMIAH-Hydref 27, yn nhy rhieui y briodasferch, gan y Parch. S. H. Platt, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch. George A. Hubbell, ac yn ngwydd amryw o wahoddedigion, Charles W. K ng ag Annie Florence, merch William Jeremiah, Ysw., Brooklyn, N. Y. Er lies Annie'r llysenwad-a gafodd Gofus gyfnewidiad; I'w chur, gwell enw'i chariad, Yn ei thyb nag enw 'i thad. Enw 'i gwr Annie gara—a'i enw Fel e'i hunan barcha; King a fydd, ac anghof a Mwyach y Jeremiah. Praffach nag enw prophwyd—yw brenin, Breiniol ei newidiwydj Annie King yn enwog gwyd Ar RHEOLAETH YR AELWYD. ANEURIN FARDD. JONEs-DAVIEs-Hydref 27, yn anedd Mr. Morris Davies, tad y briodasferch, gan y Parch. Joseph Roberts, Racine, Mr. Edward W. Jones, Ra- cine, a Miss Mary A. Davies, Pike Grove, Wis. MATHER-HUGHEs-Hydref 26, yn nhy Mr. John W. Jones, 53 Beach St., New York, gan y Parch. D. Dyfri Davies, 11th St., Mr. Thomas Mather, Philadelphia, Pa., a Miss Emma Hughes, Bodferi, sir Flint, G. C. LLOYD—JONES—Hydref 15, yn nhy Mr. Job Evans, gan y Parch. A. S. Phillips, Mr. Charles Lloyd a Miss Margaret Jones, y ddau o Church Hill, O. JONEs-WEsTEN-Hydref 16, yn Pitts- ton, Pa., yn anedd Mr, Smith, peirianydd, gan John E. Roberts, Ynad Heddwch, Mr. Thomas A. Jones, Pittston, a Miss Lucy Westen, Willkes-Barre. BU FARW- GRIFFITHS—Awst 6, yn Frankfort Hill, ger IJtica, N. Y., yn 71 mlwydd oed, Robert Griffiths. Yr oedd wedi mwynhau iechyd da ar hyd ei oes, ac ni bu ond tair wythuos yn sal cyn y bu farw. Yr oedd yn aelod crefyddol cymeradwy a pharchus gyda'r Annibynwyr am 40 mlynedd. Er na chafodd ysgrifenydd hyn o linellau y fraint o fod yn yr un gymdeithas bob amser ag ef, eto credwyf ei fod yn hen Gristion didwyll, yn Israeliad yn wir. Dyna hefyd ydyw tystiolaeth pawb a'i hadwaenai. Gad- awodd briod a dau fachgen, heblaw perthynasau er- aill, i alaru ar ei ol. Cafodd gladdedigaeth anrhyd- eddus, a gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parchn. Rhys G. Jones a Humphrey Humphreys, yn gymwys a phriodol iawn; y rhai hyn hefyd a roddant air uchel I'r ymadawedig. ROBERT W. JONES. Dymunir i bapyrau Cymru godi yr uchod. WILLIAMs-Chwefror 15, yn ardal Dodge- ville. Wis., William Williams. Ganwyd ef tua'r flwyddyn 1828. Mab ydoedd i John a Mary Williams, Cefndir, plwyf Llangamarch, Sir Frycheiniog. Ym- fudodd i'r America yn y flwyddyn 1863. Bu yn cartrefu am tua dwy flynedd yn Portage Prairie.- Symudodd yn 1865 i ardal Dodgeville, ac ymunodd ag eglwys y T. C. yn Garrison Grove, lie y bu yn aelod rheolaidd hyd ddydd ei farwolaeth. 0 ran ei nodweddiad, yr oedd yn ddyn distaw, tawel, a'i eir- iau yn anaml; yn gymydog cymwynasgar, yn briod serchog, ac yn dad tirion. Am ei ragoriaethau fel crefyddwr, nid oes llawer i'w ddywedyd. Nid oedd yn helaeth ei wybodaeth, nac yn hyawdl fel ymad- roddwr, ond er hyny fe dynodd ei gwys i'r pen heb dynu un cwmwl arno ei hun, nac ar yr eglwys. Ei glefyd oedd enynfa ysgyfaint. Byr a fu ei gystudd ond hynod boenus. Yr oedd wedi deall fod ei glefyd i farwolaeth cyn i neb arall feddwl hyny. Yr oedd yn tystio wrth frawd cyn rhoddi i fyny'r ys- bryd, fod lesu Grist yn anwyl, ac yn anwyl iawn ganddo. "Ystyr y perffaith ac edrych ar yr un- iawn, canys diwedd y gwr hwnwafyddtangnefedd." Gweinyddwyd yn ei angladd gan Mr. Meredith Evans, Mr. Griffith Jones, a'r ysgrifenydd, a rhoed ef i orwedd yn mynwent Garrison Grove, hyd foreu yr adgyfodiad. Gadawodd wraig a phedwar o blant mewn galar dwys ar ei ol. Tad yr ymddifad a Barn- wr y gweddwon a fyddo yn noddwr iddynt. Yr oedd yr ymadawedig yn frawd i'r Parch. D. Williams, Slate Work, Bangor, Caernarfon shire, Cymru. JOHN H. EVANS. WOOLLEY-Awst 8, 1875, ar y Briery Hill, ger Youngstown, Ohio, yn 25 mlwydd oed, Mrs. Mary Miriam Woolley, priod Mr. James Woolley, mab i'r diweddar Gristion enwog, Richard Woolley, o'r un lie, a merch i Mr. Job a Jane John, o Youngs- town. Merch fwyn, dawel, siriol ac hawddgar oedd Mary Miriam. Ei dolur oedd oedd y darfodedigaeth. Bu yn gwaelu am ddwy flynedd, ac er pob gofal tyn- erwch ac ymdrech i'w hadfer i'w chynefinol iechyd, bu farw. Dioddefodd ei chystudd yn hynod o dawel ac amyneddgar. Claddwyd hi yn barchus ddydd Mawrth canlynol. Yr oedd yr angladd yn un lluos- og. Gweinyddwyd yn y ty ac ar lan y bedd yn Gym- raeg a Saesonaeg, gan y Parchn. D. Probert a D. Rhys Jones. Boed i'r Hwn a l cymerodd yraaith fod yn dirion o'i phriod, ei chwaer a'i hanwyl fam, yr hon sydd yn weddw er's rhai blynyddoedd, ac yn aelod disglaer a ifyddlon o eglwys y Bedyddwyr Cymreig yn Youngstown. Dear daughter, thou has left us, And thy loss wee deeply feel, But 'tis God that has bereft us, He can all our sorrows heal. CTFAILL.