Y Tyst a'r Dydd

YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL. Mae ein prif wyl genedlaethol megys wrth y drws, a llygad y genedl Gymreig ar Liverpool, lie y cynelir hi. Mae safle ganolog Liverpool, rhwng De a Gogledd, a'r seiliau cryfion sydd genym y cair liawn gymaint, os nad mwy, o Gymraeg yn yr Eisteddfod hon nag yn y cyffredin ohonynt, yn creu dysgwyliad mawr yn y genedl am arlwy lenyddol a cherddorol o'r fath oreu. A phwy wyr nad oes eisieu gyru eia Heisteddfod i dir y Saeson i'w Chymreigeiddio, er ar lawer ystyr y gellir cyfrif Liverpool yn drof Gymreig, a Chymreig iawn, gan fod cymaint o'r Monwysiaid yn trigo ynddi. A lie ceir gwell a phurach Cymry na hwy ? Da genym weled y fath ddewisiad o arweinwyr. Lie y ceir yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg wr ieuanc neu bynafgwr mwy doniol ac athrylithgar, a llawn humour yn y ddwy iaith, na'r Cymroaidd Kilsby Jones? ac 0 un canol oed neu dan hyny, lie ceir un cyfartal a Thomas Evans, Preston ? Hyderwn y bydd yr un llwyddiant yn dilyn apwyntiad y llywyddion. Deallwn fod cwmnÏau y rheilffyrdd yn gwneyd trefniadau rbadlawn a rhagorol iawn, ac y bydd trains neillduol o Gaerdydd, &c., yn ychwanegol at y rhai arferol yn rbedeg ddydd y cadeirio. Hapus yw trefniant cystadlenaeth y brass band ar nos Lun, pryd y bydd rhai miloedd wedi myned i'r dref. Deallwn mai lie mae yr hwyl fawr i'w dysgwyl fydd y brif gystadleuaeth gorawl, ddydd Mawrth. Dyma pryd y bydd y teimlad ucbaf. Prin yr ystyriwn yr adeilad, yr h wn sydd i gynwys ond 10.000, yn haner digon i gynal y gwrandawyr. Mae y teimlad yn Liverpool o blaid y cor yn gryf a gobeithiol iawn, a chlywsom ar awdurdod dda fod Croesoswallt yn rhoddi bob egni ar waith, a'u bod yn tynu yn mlaen yn rhagorol. Mae Cor Penrhyn wrthi yn ddystaw—dim twrw, ond pawb yn gwneyd ei ddyledswydd; a chaiff y wlad y cyfle o'u gwrando yu emu mewn cyngerddau yn Bethesda, Caernarfon, nosau Wener a Sadwrn cyn yr Eisteddfod. Mae Cor Dowlais, meddir, wedi gwelta, yr hauer er y llynedd, a gobeithion dysglaer o'u blaen; as y mae llai o son am Gor Manchester nag arfer, er i ni glywed fod yno lafur mawr a ffyddlawn. Ond ce;r perffaith foddlonrwydd yn meirniadaeth Syr George A. Macfarren a'i gydfeirniaid. Dysgwylir llawer oddiwrth seindyrf pres Nantlle, Llanrng, Corris, &c., ac y mae aroryw o brif seindyrf pres Lancashire a Yorkshire yn dvfod yno. Ceir dadganiad o'r "Elijah" ac "Israel in Egypt" nos Fercher a nos Wener, a nos lau ceir "Nebuchadnezzar," cantawd newydd Dr Pdrry. Bydd y Liverpool Philharmonic Choral Society a'r Liverpool Cambrian Choral Society yn gwas- anaethu yn y gwahanol gyngerddau, a chawn enwau y Cymry eawog a'r cerddorion galluog Madame Edith Wynne, Miss Mary Divies, Miss Marian Williams, Miss Eleanor Rees, Mr Edward Lloyd, Mr Ben Davies, Mr Hirwen JDnes, Mr Dyfed Lewis, Mr Lucas Williams, a Mr Sauvage yn mhlith y rhai sydd wedi eu cyflogi. Mae enwau yr ymgeiswyr am ddadganu i fod mewn Haw ei'byn yr 20fed o'r mis hwn, a'r holl gelfyddyd erbyn y 25ain cyfisol. Doeth yr ystyrir ail ddewisiad testyn y gadair, gan fod yn awr 13 o ymgeiswyr am y gadair, a phwy fardd nad al'asai ganu am Hiraethog amryddawn ? Credwn na fu dyddordeb cyffelyb at beth Cymreig gan genedloedd ereill erioed yn cael haner y/fath sylw a'r Eisteddfod hon, a rhodder gwledd Gymreig iddynt. Bydd yr oil o'r gwobrwyon dros £2,000, a hydd yr holl drenliau dros ^85,000. Oherwydd rhadlonrwydd y cludiad, y doniau amrywiol, a safle manteisiol a cbanolog y lie, ni fu Gwlad y Bryniau mor amddifad o drig-olion am ddyddiau rai ag a fydd yr wythnos fawr, o Medi y 15fed i'r 20fed. Boed felly, medd R. O. 4,

CYFARFOD SEFYDLIAD Y PARCH D. DAVIES, HANOVER. Cymerodd cwrdd sefydliad Mr Davies le Awst Meg. Rhoddodd y Parch R. Thomas ei weinid- ogaeth i fyny yn mis Chwefror diweddaf, wedi llafurio gyda chymeradwyaeth mawr yn eu plith am un ftynedd ar bymtheg ar hugain a haner. tihyw bedair blynedd yn ol eymerodd Mr Davies, y pryd hwnw 0 Penywaun, i fod yn gydweinidog ag ef, a chydlafuriasant yn heddychol hyd Chwefror. Ar ol ei ymadawiad ef, rhoddodd yr eglwys yn Hanover alwad unf'rydol i Mr Davies i ddyfod i'w bugeilioyn yr Arglwydd, a chydsyn- iodd yntau a'i chais. Dydd lau, Awst Msg, oedd dydd ei gwyl do flynyddol. Daeth llu yn nghyd o bob parth o'r wlad i gyfranogi o'r danteithion darparedig, a thybiem wrth eu gweled fad unpobyn mwynhan ei hun yn berffaith. Yr oeident wedi trefnu i gyf- arfod yr hwyr fod yn gwrdd sefydliad, a daeth nifer luosog o weinidogion yn nghyd ar yr am- gylchiad. Gwelsom yno y Parcbn Jansen Davies, Cleckheat n; J. M. Davies, Farteg; T. J. Hughes, Maesycwmwr; S. Griffiths, Abarsychan J. E. Griffiths, Blaenafon; J. E. Evans. Usk R. M. Evans, New Inn; a J. Vaughan (B.), Hanover. Wedi canu ton gan y cor, darllenwyd rhanau o'r Ysgrythyr gan Mr Evans, New Inn, ac offrymwyd gweddi gan Mr Evans, Usk. Ar ol canu eto, cy- merwyd y gadair gan Mr Davies, Farteg, yr hwn erbyn hyn sydd wedi dyfod yn wr o brofiad a safle yn y weinidogaeth. Gwnaeth ychydig sylwadau cymhwysiadol i'r amgylcbiad, gan ddwyn tystiol- aeth dda i'r eglwys a Mr Davies, ac yna gofynodd arwydd gan yr eglwys o'i dewisiad o Mr Davies yn weinidog, yr hyn gafwyd drwy i Mr Harries, Factory, siarad ychydig ciriau, a pbawb godi eu dwylaw, a chododd Mr Davies ei law i'r un per- wyl. Cafwyd ychydig eiriau yn mbellach gan Mri Griffiths, Blaenafon; Griffiths, Abersychan a Hughes, Maesycwmwr; ac yn ddiweddaf oil cafwyd pregeth arddercbog gan Mr Jansen Davies, yr hyn ddygodd y cyfarfod i derfyniad. Mae Mr Davies yn dechreu ei weinidogaeth yn Hanover dan amgylchiadau hynod ffafriol: y bobl ieuainc yn tyru o'i gylch fel cinwr da, y canol oed a'r hen bobl yn ei hoffi fel pregethwr coeth a sylweddol, ac am ei fod yn enill y plant a'r aidalwyr i'w garu fel cymydog caredig a Christion diambeuol yn ei fywyd. Mae eisoes wedi cael y fraint o dderbyn llawer o'r bobl ieuainc i'r eglwys. Llwydded Duw ei lafur, a gwlithed ar ei weinidogaeth fel y gwnaeth a'i flaecoriail. BRWYNFRYD.

LLANGRANOG. DAMWEINIAU WRTH YMDROCHI. Dydd Sadwrn, yr 16eg cyfisol, fel yr oedd y Parch E. Aeron Jones, Castellnewydd Emlyn, a'i fachgen bychan yn ymdrochi yn y lie uchod, ym- gasglodd ton fawr o'u cwmpas, a thaflodd Mr Jones i lawr ar y tywod gyda'r fath nerth nes y torodd ei fraich chwith, ond diangodd y bychan heb un niwed. Yn mhen pedwar diwrnod wedi hyny, taflodd toa arall ddyn ieuane 22 oed, o Drefach, ger Castellnewydd, i lawr yr un modd. Torodd hwnw fwydyn ei gefn," a bu farw dranoeth. Gocheler bradwriaeth y don. Mae Mr Jones, yr h wn oedd yn wael ei iechyd o'r blaen, wedi dyoddef yn drwm, ond da genym ddeall ei fod yn graddol wella, a. bod gobaith i'w fraich ddyfod yn holliach eto.

Y mae y Dandelion Extract a gynwysir yn Mhelcni Dr Kins, drwy ei woithrediad tra aduabyddus ar yr >.3»laint (y cilchweryn pwysicaf yn yr holl gorff), yn achosi i'r didohadau corftorol 1 redeg mewn trefn reolaidd, ac meWu cysyllt- lad arTurac Ingredients, yn cryflian yn ddirl'awr, ac £ (;lly yn cvnal py rtli inawrion y eortt mowncyflvvr addas i sicrhau iechvd da. Gwortlur nwy gan unrhyw Gyi'fyrydd inewn blychau Is.' lie. i 13. 9c. yr an. "GREEN MOUNTAIN" ASTHMA. CUKE — A nfonir ti nian oychain yn rhydd trwy y :)ythyrdyam Is :!c.- F. NE WBEltY, ai FEmrux. 1, Kinsr JSdward-street, Llundaia betydlvvyd yn y flwyddyn 1746.

y ddamwain, nen beth bynag y gelwir ef, yn achos i Ffrainc gynddeiriogi, a gofynodd am dri chan' miliwn o francs yn iawn. Gomeddodd China, a gostyngwyd y ctis i bed war ugain miliwn, ond gomeddodd China drachefn, a'r canlyniad ydyw peth tebyg i gyhoeddiad rhyfel rhwng y ddwy wlad. Gresyn fod Llywodraeth Ffrainc mewn dwylaw rnor wan. Yr oedd yr Ymherawdwr diweddaf yn ymyraeth a materion tramor, gan geisio trwy hyny dynn sylw y bobl oddiwrth ddeddfwriaeth gartrefol, a gwyr pawb beth fu y canlyniad iddo, ac ofnir fod gormod o'i ysbryd yn y rhai sydd wrth y llyw yn Ffrainc yn bresenol. Nid oes yn yr boll wlad yr un dyn cryf iawn, yr un wedi ei eni yn lly wydd, yr un ag y ceir gan bawb i ymostwng i'w farn a'i gynghor. Os it yn rhyfel rhwng Ffrainc a China, bydd tevrnasoedd ereill yn rhwym o ddyoddef i raddau ac y mae yn dra thebygol y bydd cydymdeimlad dystaw a dirgel- aidd dynion goreu y wlad hon a China fel un sydd yn cael ei haflonyddu yn ddiachos. Nid oes neb yn meddwl y daw Ffraine allan o'r ymgyrch ar ei henill mewn unrhyw ystyr, ac ychydig iawn tuallan i'w therfynau ei bun sydd yn gobeithio hyny hefyd. GWLEIDYDDWK.