Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

1 article on this Page

--YMYLOlSr Y ITORDD. -

News
Cite
Share

YMYLOlSr Y ITORDD. Nos Sadwrn, Awst 23ain. yil myn^l allau o'r Gy feillach yn Llanelli, wedi g#rail<lo plajj^r rfaagorol Mr. Foulkes ar BROFIAD CREFYDDOL, gofynai cyfaill i mi, braidd yn sarug hefyd, "P'am yr oeddach chi, yr hen bobl yn y set fawr, mor slow i siarad heddyw r" Dichon fod y cyfaill yn tybied mai compliment i mi oedd fy rhestru gydalr ben bobl, end y1; oeddwn yn mbell o'i deimlo felly, er o bosibl PJai of or i mi bellach fydd gwingo yn erbyn hytly; tiid, beth bynagj nid efe oedd yr tiiiig un i rdddi i mi ofyiiiad cyffelyb yn ystod y dydd. Nig gwn beth oedd riieSynlati y brddyr ereill yhcS a gyfriflf yil lietiafgwyr tiros beitiio siiii'idj yii ycliwaneg nag y gwn fod rhai ohonynt fel fiaau atrl roddi cffle i ereill i siarad, er symud pob sail i'r gwyn a glywir weithiau, mai yr un rhai sydd yn dyweyd o hyd. Ond y mae anbawsder yn ngtyn a'r mater i un alia rhoddi ei feddwl yn glir arno mewn ychydig fynydau. Nid sicrwydd o ddyogelwch cyflwr yn hollol oedd y mater, er fod hyny yn perthyn yn agos iddo; ac nis gellir Gyrhaedd profiad crefyddol udhel heb y àiäwydd. Clywaif* inau fy hen gyfaill Mr Price, gytifc o Ddinbyeh, yn, y cyf- itrfod yh Bethel yu gwneyd gwåwd o'r bobl sydd yn gwndyd crefydd cl gwyno db aiitheu ea cyflwr, yr hyn a adroddid moi: ddoilitii gan Mr. Nicholson. Nid oes un ddadl na ddylem fod ar dir llawer uwch o ran profiad crefyddol nag y ceir y rhan fwyaf; ond dichon mai y perygl y dyddiau byn, o leiaf mewn rhai cylchoedd, ydyw setlo y mater yn rhy fuau, a ehyhoeddi y dynion yn saint yn rhy frysiog, a'u gollwngymaith o dan gamargraff, ac felly eu cynorthwyo i dwyllo eu hunain. Clywais bobl yn amheu eu cyflwr, nad oedd neb arall yn eu amheu a chlywais ereill yn siarad yn bur hyderus, pan yr oedd y rbai oedd yn eu hadnabod oreu yn teimlo yn bur amheus gyda golwg arnynt. Onid oes a fyno tymher naturiol, ac addysg foreuol, a'r gymdeithas y mae dynion yn troi ynddi lawer a'r profiad hyderus neu amheus a ddatgenir ganddynt? Galwodd gweinidog 11 y 11 i'r Wesleyaid i weled Dr. Archibald Alexan- der, o Princeton, unwaith. GÚT disyml, ac o ychydig eiriau oedd Dr. Alexander. Trodd yr ymddyddan ar grefydd brofiadol; a chyf- newidient syniadau yn rhwydd; ond yn fuan aeth y brawd Wesleyaidd yn lied bersonol, ac i adrodd cryn lawer o'i brofiad ei hun, o'r hyn yr oedd yn amlwg ei fod yn meddwl cryn lawer. Ciliai Dr. Alexander rhag hyny, oblegid nid peth i wneyd bost o bono ydoedd yn ei olwg. Meddyliodd y brawd Wesleyaidd o'r diwedd fod yn bryd dwyn y cwestiwn adref yn gyfeiriadol ato, a gofyn- odd, "A ydych chwi, Dr. Alexander, yn meddu crefydd fel hyn." "Dim i fostio ynddi," oedd ei atebiad byr, ond awgryni- iadol yntau. PREGETHAU AHGLADDOIj. Mae rbywun wedi anfon yma er's tro i ofyn, "Beth yw eich barn am -bregethau angladdol ? Mae yn debyg mai ystyr y gofyniad yw, beth yw fy marn am y priodol- deb o bregethu pregethau angladdol. Nid wyf heb feddwl tipyn am y mater o bryd i bryd, ac nid wyf heb wybod fod argraffiadau da wedi eu g#ueyd ar feddyliau dynion trwy t'f-Qgeihii felly ond yr wyf yn nieddwl ar y fytati iildi gpteii po, leiaf o gyfeiriadati a wneir o'r pwljjtid al bersotfaii ai o'i eui iriar- wolaet'a. Mae hyn wedi inyiidd tiidv gyfltred- wolaetb. Mae hyn wedi myned tiidv gyfltred- inol mewn rhai manau fel y mae yn rbaid cael pregeth angladdol ar ol pob aelod fyddo manv; a hysbysir hyny yn mlaen llaw, a daw y perthyiiasau a'r cyfeillion yno i wrando pa betn a ddvwedir am yr yniadawedig 5 ac yn ami dywedir pob dirt a giiir am dano, ac weithiau dipyn yn ycliwaneg; olid, er Úÿùy, yn fynych ni ddywedir digon i foddio y pcrlbyfiaffau, pan y bydd y rhai fyddo yn eu hadnabod yil naWef g^elina'r gweinidog yn teimlo ei fod wedi dytt'dycf llawer gorinod Mae yn aifhaWdd tynu rheol pa fodd y dylid tiwiieyd; d rIiaip i bob un,arfcr ei ddoethideb a gwneyd yii dl ft atdgylêhiadau. Nid yw pob gweinidog ddim yr iiil Œi-if gyda go'lwg ar y mater, ac nid bob amser y gall g\Ve'iiiid% gario allan ei farn bersonol heb wneyd mwy 0 ddrwg nag 0 dda, oblegid hen ragfarnau ac arferiou blaenorol. Ni ddygwyddodd i mi erioed ddechreu pregethu pregethau angladdol, ac ni feddyliaia erioed am ofyn th1. fodd y gwneid gaii y rhai a fu o'm blaen. Ni ofynodd neb erioed i mi bregetbu pregeth angladdol i tieb o'r aelbdatij ac ai cbyhoedd- wyd, daii unvhyw amgylcbiad, yil mlaen llaW fy tiidd yn inyned i wneyd, ac ni chlyw- ais fod neb yn cwyHd d eisieu na wneuthum. Pan y byddai rhywuu amlwg yt1 yr eglwys farw, dichon y cymerwn gyfle y Sabbotti ar 01 hyny i gyfeirio ato, ac at ryw rinwedd oedd yn fwyaf amlwg ynddo, neu os dywed- wyd ganddo rywbeth nodedig cyn marw, i gyfeirio at hyny. Neu pan fuasai mab neu ferch ieuanc adnabyddus yn y gynulleidfa farw yn ddisymwth, cymerwn fantais oddiar byny i alw sylw yr ieUeiictyd at werth crefydd foreuol. Yr wyf yn ystod mwy tla deugain mlynedd yn y weinidogaeth wedi colli o'r eglwysi dan fy ngofal rai o'r dynion goreu a adnabum erioed ond dyma y bobl bob amser a ddangosai y gwrthwynebiad mwyaf i bregethau angladdol; ac y mae dau wr rbagorol yn awr o fiaeu fy meddwl y rhai oeddynt yn siwyddogion defnyddiol mewn eglwys, ond a roisant orchymyn caeth na phregethid pregeth angladdol iddynt, oblegid fod hyny wedi myned yn gymaint ffurf wag yn eu golwg, fel y teimlent mai mwy o barch iddynt fuasai bod bob bregeth angladdol iddynt na'i rhoddi. Nis gwn a fydd byn yn foddbaol gan y cyfaill a anfon- odd ataf, ac nid wyf ond rhoddi fy mam," am yr hon y gofynodd. Buaswn yn dysgwyl i Gymdeithasfa y 0 Methodistiaid drin achos yr HENDUR DAVIES A'R BAND SABBOTHOL yn fwy urddasol nag y gwnaeth yn y Tai- bach, yn ol yr ad i od liad a geir yn y Faner. Cwyna Mr Davies fod "papyrau yr Inde- pendiaid wedi bod yn llawdrwm iawn arno ond ychydig o bwys ganddo yw yr byn a •wna yr Independiaid na neb, os gall ef gadw ja a'r Methodistiaid." JSis gwn pa. beth a ddywedodd papyrau yr Independ- iaid fi affl dano'j ond gwelaf fod ei frodyr ei hun wedi bod yn llawdrwm iawn arno, ac wedi dyweyd pethau cryfion iawn am dano, cryfach na dim a welais yn mbapyrau yr Independiaid." Mae yr achos yma yn ddyeithr i'r rban fwyaf, hwyrach. Gwein- idog gyda'r Methodistiaid yw Mr Davies. Adnabyddir ef yn gyffredin fel "Cadbeu Dafies," ac y mae hefyd yn Henadur yu JNgllySgbor Trefol Abertawy, a bu unwaith yn Faer y aref. Mae yn ddyn bywiog a charedig, ac yn meddu ar lawer o ffraeth- der, yn ddirwestwr selog ond hen gadben ydyw, ac fel y rhan fwyaf o'r cyfryw, yn fwy i hoff 0 orcbymyn nag ufuddhau. Yr oedd I yn mysg y mwyafrif yn N ghynghor Aber- tawy a bleidleisiodd dros gael bands i'r Pare ar y Sabboth. Gwrthdystiai pobl oreu Abertawy yn erbyn y penderfyuiad, ac an- fonwyd dirprwyaeth at y Cynghor i geisio ganddo aliv yn ol y penderfyniad a dywedai Dr Saunders, ddarfod i bawb yn y Cyugbor Treiol ddangos parch i'r ddirprwy- aeth ond rhyw ddau neu dri, a bod Mr Davies yn un o'r rhai a ddarfu ddangos aumbaiCh iddynt." Cymerodd Cyfarfod Misol Morganwg yr achos i fyny, a phas- iwyd y penderfyniad cànlynol Ein bod yn dymuno datgan ein hangbymeradwyaetb o ymddygiad y Parch T. Davies yn ei waitb yn cefuogi ac yn pleidleisio yn y Cynghor Trefol dros gael bands i chwareu yn y Pare ar y Sabboth, fel ymddygiad hollol anbeil- wng a weinidog yr Efengyl, a chroes i'n synied ni fel cyfundeb or dechreu ar bwnc y Sabboth a'n bod yn cyfiwyno ei achos i'r Gymanfa yn y Taibacb." Ni buaswn yn dysgwyl o gwbl i'r Gymanfa. roddi sain anbynod ar Y mater pan gyflwyn- wyd ef iddi. Yr oedd y chwerthin oedd yn y lie tn y gwnai Mr Davies ei amddiffyniad yn hollol anbeilwng o urddas y fath gynull- iad ac 0 bwysigrwydd y cyhuddiad ac nid achos i cheerio, na gwaeddi, clywcb, clywcb," yn aglyn ag ef ydoedd, ond achos i'w drin gyda phwyll a difrifweh. Dichon y dywed Mr Davies ac ereill nad yw o bwys ganddynt pa beth a ddywed yr Independ- iaid 5 ond y mae gan yr Independiaid, fel pawb arall, bawl i roddi eu barn ar hwn fel achos cyhoeddus ac nid achos enwad yw, ond achos moesoldeb a cbrefydd y genedl. Nis gallaf ddirnad ar ba dir y dywedai Mi- Edward Mathews nad pwnc y Sabboth yd- oedd ac y mae cynygiad Mr D. Edwards, pan y dywed nad oedd Mr Davies yn am- canu balogi y Sabboth," yn un o'r rhai mwyaf masw. Nid oes neb o'r rhai sydd yp dadleu dros agor lleoedd cyhoeddus er di- fyrwch ac adloniant ar y Sabboth yn dyweyd eu bod yn amcanu halogi y Sabboth;" yn wir, dywedant gan mwyaf illai felly y dyrchefir y Sabboth; ac ni fynwn ddyweyd nad ydynt yn onest yn byny ond y cwest- iwn ydyw, Beth yw effaith agor y fath leoedd. Pwnc y Sabboth ydyw yn union- gyrchol, ac y mae y Sabboth ar ei brawf yn ein gwlad. Iawn y dywedodd un yn y gynadledd, fod y cynyjgiad vn un i lygru y bobl. Dywedodd Dr Saunders—" Rhaid i chwi ddeall nad cefii, ogwyr y Sunday Closing yn Abertawy yw ca^nogwyr y mesur yma.