Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
COFGOLOFN JONES, LLANGOLLEN.
News
Cite
Share
COFGOLOFN JONES, LLANGOLLEN. Mae wyth mlynedd ar hugain ar gael eu cyfrif yn mblith y pethau a fa er pan roddwyd yr hyn oedd farwol o'r anfarwol Jones, Llangollen, i or- phwys yn nghladdfa Spring Grove, Cincinnati, 0. Dygwyddodd llawer tro ar fyd er hyny; ysgub- wyd miloedd o edmygwyr y duwinydd, y lienor, a'r bardd enwog i ffordd yr holl ddaear yn y cyf- amser, a phriodol y gellir dywedyd mai cenedl arall (ychydig ydynt yr eithriadau) sydd yn gwneuthur ei rhwysg a'i marc heddyw yn hanes- iaeth y ddaear. Bu holi yn awr ac yn y man drwy y blynyddau am gyflvvr bedd y gwr da uchod ond holi, a dim ond holi, fu y cwbl hyd yn ddiweddar. Tua blwyddyn a haner yn ol, cyfarchodd y Parch T. C. Edwards (Cynonfardd), ei gydgenedl yn America, yn neillduol Cymry Cincinnati, 0., trwy gyfrwng y Drych, yn mherthynas a sefyllfa bedd ein barwr. Atebwyd ef trwy yr un cyfrwng, gan roddi y manylion. Pan gofir fod Spring Grove yn un o'r mynwentydd mwyaf prydferth, a'i chof- golofnau celf-addurniadol mor lluosog, a'r nifer arutbrfawr sydd yno yn gorwedd, y mae yn ffaith i'w rhyfeddu fod neb a wyddai am orweddfan distadl a braidd angbofiedig y gwr a anfarwolodd yr enw Llangollen." Ond yr oedd yma on yn gwybod yn dda am yr ysmotyn, ac yn ymwelydd mynych a'r fan, a'r un hwnw ydyw y cenedlgarwr pur ac adnabyddus Mr John F. Jones. Anogodd Cynonfardd edmygwyr yr ymadawedig i ymffurfio yn bwyllgor er trefnu i gael cofgolofn. Hyny a fu, a cbaed addewidion baelfawr (y rhai a ddwbl-gyifawnwyd) gan y bardd o lanau Cynon, a'i gyfaill enwog Mr D. Edwards, Kingston, Pa. Ymaflodd y pwyllgor yn eu gwaith heb un bwriad at rodres, a buom dra llwyddianus, er i'r rhwystr- au anhyfryd godi trwy-annoethineb parch a chyf- 11 11 eillgarwch, ystryw taiogaidd a bradwrus cenfigen a malais, a diddimiaetb gwrth-arehwaethus claear edmygedd. O'r diwedd daeth y gwaith i ben, cwblhawyd ef yn anrhydeddus, ac y man yn adlewyrchu clodydd y rhai a gymerasant ran i'w ddwyn oddiamgylch. Derbyniwyd oddeutu 200 o ddoleri o danys- grifiadau (ceir manylion fuaned ag y gwastadheir y cyfrifon). Prynwyd lot gwerth 45 o ddoleri yn un o ranbarthau gogledd-orllewin y cemetery, yr hwn a fydd yn un o ranbarthau prydfertbaf y fynwent yn fuan. Rhaid oedd prynu lot, gan nad oedd lie, ac na chaniateid i godi maen na cholofn ar fedd sengl. Gwerth y gofgolofn ydyw 145 o ddoleri, a'i defnydd ydyw gray granite. Adeilad- wyd iddi sylfaen yn chwe' troedfedd o ddyfnder gofynir hyn gan awdurdodau y fynwent. Ei huchder o'r is-sylfaen (lower base), yr hwn a fesura 28 modfedd petryal, ydyw 8 troedfedd a 9 modfedd. Mesura pen isaf y paladr (shaft) 13 modfedd petryal, a'r ucbaf 8 modfedd. Arni y •ceir y bedd-argraff syml, ond hynod darawiadol a ganlyn | » | 5 ADGOF UWCH ANNGHOF. This monument was erected by voluntary contri- j butions of friends and admirers in the United States | I TO THE MEMORY J —OF— | REV. JOHN JONES (LLANGOLLEN), | Minister of the Gospel, Scliolar and Poet. ] Born in W-les. Died in Cincinnati, 0., < NOT. 18th, 1856, aged 55 years. | Wele fedd gwr duwiol fu,—o enaid | Daniai-filoedd Cymru Llangollen goeth llawn gallu—d lystawodd, S Yna a basiodd i wyneb Iesu. J CYNONFARDD. Ar yr is-sylfaen, mewn llythyrenau mawrion ac addurnol, mae yr enw S REV. J. JONES. ( < ( < Os na.d ydyw y golofn hon yn gyfartal mewn gwerth a gwychder i lawer o'r monuments a harddant Spring Grove, eto y mae y n6d cyfrin a'r englyn yn bethau newydd yn llenyddiaeth y fyn- V went, ac yn tynu llawer iawn o sylw, holi ac ym- chwil. Syml a dirodres hollol fu y dadorchudd- iad. Mehefin y 4ydd, aeth nifer o'r pwyllgor ac edmygwyr tua'r fan dan arweiniad Dr Jones. Nid oedd y gweinidogion Cymreig ereill yn dygwydd bod yn y ddinas ar y pryd. Ni chyflawnwyd un seremoni na defosiwn, ond cafodd yr ymwelwyr foddhad mawr wrth wrandaw hyawdledd dystaw y maen yn traethu am yr hwn, er wedi marw, sydd yn llefaru mor groew-ber ac effeithiol eto, a theim- lant yn ddedwydd am iddynt gymeryd rhan yn y gweithrediadau. Cyn dychwelyd, planwyd rhosyn ar y bedd gan y foneddiges haelfryd, Mrs John F. Jones. Rhosyn siriol yf yn helaeth 0 rinwt'ddau natur wiw Teg dy frig—yraffurfia'n dalaith Uwch gorweddfan plentyn Duw; Blasiur cyntaf cynar wanwyn Daeno wrid ar hyd dy wedd, Aros yn dy harddwch dillyn Hyd fin ganaf ar y bedd. Arwydd wyt, flodeuyn swynol, 0 gymeriad lladawl, mad, Fwriodd flagur blydd bythfywiol I lenoriaeth goeth ei wlad Erys hwn i berarogli, Er brad athrod gloesawl bla; Byw i buro a phrvdferthu Byth wna arogl enw da. Teg yw nodi mai pwyllgor cenedlaethol yn ystyr lawn y gair oedd y pwyllgor ac na ddarfu enwadaeth nac unrhyw aeth arall beti tram- gwydd yn un o'n cyfarfodydd. Llywyddwyd yri ddoeth a deheuig gan y Mri E. Bowen a S. Richards. Rhoddodd y Mri John F. Jones a R. C. Evans (Cyfeiliog), eu bamser a'u gwasanaeth yn ewyllysgar yn nglyn a phryniad y lot, dethol y gofgolofn, ac arolygu y cerfwaith a'r adeiladaeth. Bu y Parchn Dr Jones, M. A. Ellis, A.M., E. C. Evans, A.M., yn gefnogol i'r mudiad mewn gair a gweithred. Bu eu cyfarwyddiadau yn werthfawr, a'u hymlyniad yn mbob ystyr yn deilwng o fon- eddwyr Cristionogol. Haedda y Parch T. C. Edwards (Cynonfardd), a Mr Daniel Edwards, Kingston, Pa., barch mawr a chlodydd ucbel am gychwyn y gwaith da, a chymeryd rhan mor amlwg ynddo. Teimla y pwyllgor yn wir ddi- olchgar i'r Parch B. Williams, Abertawy, D.C., am y gwasanaath sylweddol a wnaeth erddom. Hefyd, dymuoem gydnabod yn barchus olygydd- ion y Wasg a'r Drych am roddi cyboeddusrwydd i'n gweithrediadau yn rhodd ac yn rhad, ac am eu cefnogaeth ddoeth a boneddigaidd, Dyma ni yn gadael ein harwr hyglodus a thra. yn gwybod nad yw yr haul yn ddifrychau, ac nad oes perffeithrwydd yn y fuchedd farwol hon, eto yr ydym yn credu ein bod wedi cael y fraint o dalu teyrnged fechan o barch diffuant i un a lafuriodd yn galed, yn helaeth, a Ilwyddianus, a'r llafur hwnw yn llafur o radd uchel, ac o duedd a dyben daionus a theilwng. Tra y gorphwys Jones, Llangollen, oddiwrth ei lafur, y mae ei weithredoedd yn prydferthu ei goffadwriaeth ar y ddaear, ac yn ei ganlyn i'r anfarwol fyd, lie y credwn yr eistedd gyda y doethion, y rhai a ddys- gleiriant a dysgleirdeb y ffurfafen, a cbyda y rhai a droant lawer i gyfiawnder, y rhai a fyddart fel y ser byth ac yn dragywydd. Wasg. —
CAERLLEON A'R CYFFINIAU.
News
Cite
Share
CAERLLEON A'R CYFFINIAU. Dydd Mawrth, y laf cyfisol, tarawyd bachgen o'r enw William Edward Morris yn farw gan fellten yn Crewe. Boddodd Lemuel Lloyd wrtb ymdrochi yn Rbyl, dydd Mercher, yr 21 cyfisol, a chyn y claddedig- aeth y dydd Sadwrn canlynol, cynaliwyd gwasan- aeth crefyddol yn nghapel y Cynulleidfaolwyr Seisonig, pryd y gweinyddwyd gan y Parch D. Burford Hooke. Dydd Gwener, y 4ydd cyfisol, syrtbiodd James Black dros ymyl craig yn Eastham, a bu farw yn uniongyrchol. Yr un dydd, callodd Thomas Rourke ei fywyd yn Birkenhead trwy i gerbydau y rheilffordd fyned drosto. Myned adref yr oedd y dyn ar y pryd yn un o'r wageni, ac wrth neidio allan daeth yn erbyn post, ac felly disgynodd i ffordd y cerbydau. Yn Runcarn, yr un dydd, boddodd John Peters, 35 mlwydd oed, llongwr ar lestr perthynol i Beaumaris. Ymddengys mai o dan effeithiau y ddiod feddwol yr oedd pan syrthiodd i'r m6r wrth ddychwelyd i'r llong. Hefyd, yr un dydd, gwnaeth Andrew Blakey ymgais i ladd ei wraig yn Birkenhead trwy ei thrywann a chyllell. Dydd Sadwrn, y 5ed cyfisol, taflodd Samuel Roberts, 40 mlwydd oed, ei hun ar y rheilffordd I yn Cefn, ger Rhiwabon, fel yr aeth y tren drosto, a lladdwyd ef yn y fan. 0 flaen ynadon dinas Caer, dydd Llun, y 7fed cyfisol, cyhuddwyd dyn ieuanc o labrwr o'r enw William Hopkins, Saltney, o dori mewn i ardd, ac hefyd ymosod ar yr heddgeidwad a'i cymerodd i'r ddalfa, a dedfrydwyd ef i chwech wythnos o garchariad. Yr un dydd, anafwyd dau ddyn o'r enwau Everitt a Gerrard yn Wrerbam tiwy ddymchwel- iad cerbyd a thra yr oedd Michael Rice yn glan- han cage mewn menagerie, yn yr un dref, torodd y bwystfillaw a darn o fraich y dyn ymaith. Cafwyd Ann Billington, 60 mlwydd oed, yn farw yn ei gwely yn Audlem, sir Gaer, boreu Mercher, y 9fed cyfisol. Yr pn dydd, collodd Thomas Simon ei fywyd mewn pwll glo yn Padeswood, sir Fflint, trwy i ran o'r to syrthio arno. Hefyd, yr un dydd, bu geneth fach 5 mlwydd oed o'r enw Eleanor Hallows farw yn Sealand, sir Fflint, mewn canlyniad i syrthio i lestr yn cyn- wys dwfr berwedig. Syrthiodd heddgeidwad o'r enw Murphy i'r llawr mewn llewyg yn llys ynadon Caer, yr un dydd, fel y niweidiodd ei ben yn fawr. Hefyd, yr un dydd, bu Mr J. J. Williams (Josephus), Treffynon, farw yn sydyn yn y Wydd- grug. Cafwyd corff Frances Jane Floyd, yr un dydd, yn yr afon Dyfrdwy. Un o Birmingham ydoedd y ferch ieuanc, ac ymddengys iddi, mewn canlyn- iad i or-efrydiaeth, ddyfod i Gaer a thaflu ei hunan i'r afon. Gwener, yr lleg cyfisol, bu Bertha Vickers farw yn y ddinas hon oddiwrth effeithiau sun- stroke, a boddodd Robert Cliffe wrth ymdrochi yn New Ferry. Yr wythnos ddiweddaf rhoddodd gwraig i labrwr o'r enw Hughes, Tarwin, ger Caer, enedig- aeth i dri o blant-dau fab ac un ferch, ond un mab yn unig sydd yn fyw. 0 flaen ynadon Warrington, Sadwrn, y 12fed cyfisol, cyhuddwyd William Broadhurst, 17 mlwydd oed, a John Griffiths, 18 mlwydd oed, o Iadrata tri phwys o fyglys, a dedfrydwyd hwy i fis o garchariad gyda llafur caled. Dyddiau Sadwrn a Sul, y 12Fed a'r 13eg cyfisol, bu y Cadfridog Booth, penaeth y Salvation Army, ar ymweliad a Wrexham, a dywedir ei fod wedi anerch cynulliadau lluosog. Am wyth o'r gloch boreu Sul, y 13eg cyfisol, bu farw y Gwir Barchedig William Jacobson, D.D., diweddar Esgob Caerlleon. Ganwyd ef Gorpbenaf 18fed, 1803, yn Great Yarmouth, Norfolk, ac felly, pe buasai wedi cael byw yebydig ddyddiauwyn mhellach, cyrhaeddasai ei 81 mlwydd oed. Yr oedd ei dad yn Ymneillduwr, ac yn aelod gyda'r Annibynwyr, a dechreuodd yr ymadawedig ei yrfa yn yr un cyfundeb. Derbyniodd addysg gogyfer a'r weinidogaeth Annibynol yn Ngholeg Homerton, yr hwn a lywyddid ar y pryd gan yr enwog Dr Pye Smith. Dywedir fod Jacobson ieuanc, ar ol gorphen ei gwrs colegawl, yn pregethu mewn capel Annibynol, ac i un o'r diaconiaid ei geryddu yn llym am ddarllen ei bregeth. Digiodd yntau gymaint fel y penderfynodd na phregethai mwy yn mhlith yr Anghydffurfwyr, a gwnaeth ei ffordd am Brifysgol Rhydychain. Daeth yn ysgolor gwych, ac apwyntiwyd ef yn athraw yno, a llan- wodd wahauol swyddi perthynol i'r Eglwys hyd y flwyddyn 1865, pan y penodwyd ef gan y diweddar Arglwydd Palmerston i Esgobaeth Caer, yr hon swydd a ddaliodd hyd o fewn ychydig fisoedd i'w farwolaeth, gan iddo oherwydd llesgedd roddi ei swydd i fyny. Dywed y rhai oedd yn ei adnabod oreu ei fod yn hynod am grefyddolder ei ysbryd. Un tawel a diseremoni ydoedd, ac felly ni wyddai y lluaws ond ychydig am dano. Rhyddfrydwr oedd o ran ei ddaliadau politicaidd, ac yr oedd yn gyfaill mawr i Mr Gladstone. GOHEBYDD. C Y BRIFYSGOL, ABERYSTWYTH.
OLEG Y BRIFYSGOL, ABERYSTWYTH.
News
Cite
Share
Da genym allu hysbysu fod Mr T. E. Ellis, Cynlas, Bala, diweddar fyfyriwr o'r Coleg hwn, wedi darbyn Second Class Honours yn yr arholiad am Finals, mewn Hanesiaeth Diweddar, a gynal- iwyd yn Mbrifysgol Rhydychain. Yn yr arholiad diweddar am dderbyniad i Brif- ysgol Llundain, mae y myfyrwyr canlynol o'r Coleg uchod wedi bod yn Ilwyddianus :—Mr T. J. Barford wedi derbyn Honours. Pasiodd y Mri John Bevan, Evan Evans, F. A. Jones, a Thomas Jones yn y Dosbarth Cyntaf. Pasiodd Mri Richard Morgan a Moses Roderick yn yr Ail Ddosbarth.
Advertising
Advertising
Cite
Share
"GREEN MOUNTAIN AsTHMA. CUBE — Anfouirtiniau bychain yn rhydd trwy v Ijythyrdy am ls2o.~ F. NEWBERY, a'i FEIBION, 1, King EJJwara-strcet, Llundain Sefydlwydyny 11 wy ddyn 1746,