Y Tyst a'r Dydd

FFORESTFACH. Y Cyfarfod Chwarterol.-Cynaliodd y gwahanol ysgolion a berthynant i Bethlehem, Cadle, eu gwyl chwarterol dydd Sul, y 6ed o Orphenaf, pryd y cymerwyd rhan gan luaws o adroddwyr a chan- torion. Canodd Parti Cadle, o dan arweiniad y brawd William Davies, Weig, bedair o d6nau o Odlau'r Efengyl" yn swynol iawn, ac hefyd Cor yr Ystrad, dan arweiniad y brawd W. Jones, ieu., Mynyddbach. Darllenwyd i glywedigaeth cyn- ulleidfa luosog yn yr hwyr draethawd buddugol D. Glanyrafon Charles ar Gydraddoldeb Cref- yddol." Y traethawd hwn oedd y goreu allan o dri yn Eisteddfod y Llungwyn diweddaf. Byddai yn dda genym ei weled yn dyfod ag ef allan drwy y wasg mewn rhyw ffordd neu gilydd. Allan ag ef, frawd. Cawsom gyfarfod dymunol iawn, ond nid oedd y llafur gymaint ag yr arferai fod. Ysgol Cadle ddaeth allan gryfaf y tro hwn. Ym- drechwch ati bawb ohonoch. Yn absenoldeb y gweinidog, y Parch J. Davies, cymerwyd i fyny yr arweinyddiaeth gan ein hanwyl frawd ieuanc W. Silas Charles, yr hwn sydd gyda ni yma am dro yn awr o Aberystwyth, a gwnaeth ei waith yn ganmoladwy dros ben. Llwyddiant iddo. M ULTUM IN PARVO. —4.

CAPEL-Y-WIG A'R CRUGIAU. Cynaliwyd cyfarfodydd i neillduo Mr John Hope Evans, o Goleg Aberhonddu, i gyflawn waith y weinidogaeth yn y lleoedd uchod, Mehefin 24ain a'r 25ain. Dechreuodd y cyfarfodydd yn y Crng- iau am 2 a 6 y dydd cyntaf, ac ar yr ail ddydd yn y Wig am 9.30, 2, a 6. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn W. Evans, Aberaeron O. Thomas, Beulah; R. Thomas, Penrhiwgaled; T. Jones, Cilcenin Proff. Rowlands, Aberhonddu; Job Miles, Aberystwyth; D. Adams, B,A., Hawen O. M. Jenkins, America; W. P. Huws, B.D., Beulah; E. C. Davies, Llanon T. Johns, Cil- cenin H. H. Williams, Llechryd; WI. Jones (M.C.), Pontsaeson; a E. Evans (M.C.), Pen- nant. Yr oedd hefyd yn bresenol y Parchn J. M. Prydderch, Wern W. A. Lloyd, Cwmbran, Mynwy; W. Griffiths, Maenygroes J. Griffiths, B.D., rheithor Llangranog E. R. James (W.), America; D. Hughes, Gwndwn; — Roderick (B.), Ceinewydd, &c. Cafwyd cyfarfodydd hynod o luosog a llewyrchus. Hyderwn y bydd eu dylanwad yn aros er da- ioni i'r eglwysi a'r ardal yn gyifredinol. THOS. EVANS, Ysg.

CAEEPYEDDIN. Llwyddiant Athrofaol.- Y mae yn dda genym allu cofnodi fod ysgol y Parch J. Cerridfryn Thomas wedi bod yn llwyddianus iawn yn ar- holiad diweddaf ymgeiswyr i Athrofa Caerfyrddin. Yroedd Mr Michael E. Thomas, o eglwys Trelech, a Mr D. M. Davies, o eglwys Siloam, yn mhlith yr wyth a dderbyniwyd i'r coleg allan o un-ar-hugain o ymgeiswyr. Mae hyn yn adlewyrchu clod ar yr ysgol a'r athraw, Mr Thomas.

Canwch YN DDA! Siakadwch YN DDA!- Mae Doughty's Voice Lozenge wedi cael ei Vorthfawrofi yn fawr gan glerigwyr, cantorion, ac enwogion eroill am yn agos i 40ain mlynedd. Kliydd glirder a gloewder i'r Uais. Jenny Lind.—" Y mae yn bleser mawr genyf, mor bellagy mae fy mhrobad yn myned, i gadarnhau y dystiolaeth sydd mor gy- ftredmol yii ffair y Lozenges a barotoir genych chwi" (Miles Doughty). 6c, Is, 2s 0c, 5s. a .Hs,-vn rliydd fcrwy y llythyrdy, 7c, Is 2c, &c. Goiynwch l'cli Cyfferydd am danynt—NEYV15ERY a'i FEIBION' 1, King Edward-street, Llundaiii, E,C. Sefydlwyd vu v uwyddyn 174(i

COF-LINELLAU Am y diweddar Mary Lewis, I'dtntygarn, Llanglyd- tven, sir Gaerfyrddin, chwaer h !11Wf yr ysgrifenydd. Bu farw Mawrth 7fed, 1883, yn 71 mlwydd oed, a chladdwyd hi yn mynwent Hebron, ar saflc yr hen gapel, yn ol ei dymuniad. YN ngweryd dae'r,—dyna 'nglired i,-ni ro'ed 'R un hoffach na Mari; 0 chwaer fach, chwerw i fi, Y gallaf un, dy golli. 0, fy chwaer fy chwaer anwylaf, P'odd y lluniaf alar-gan ? Iuc a dagrau gydgymysgaf Ar y papyr-leni glan. Cryn .'m llaw iii rth geisio llunio Llythyrenau 'i henw hi; Mari 0, y swyn sydd ynddo, Ddena fy serchiadau i. Hwn yw'r enw goreu garaf, Ar y ddaear-d, na p'am Dyma enw fy chwaer liynaf, Dyma hefyd enw mum Yr un enw a'r un anian, Yn eu bywyd oediynt hwy 0 'r gorfoledd oedd yn Nghanaan, Pan y cyd-gyfarfu'r ddwy Hir y cofiaf am y ddyrnod, Gefais gan y llythyr du Am yr ingoedJ a'r brawychdod Barodd angeu fy chwaer gu Methwn dori'r set gan bryder, Bu y ilythyr ar y bwrdd Heb ei agor am beth amser, Methwn yru'r ofnau i ffwrdd. Ofer chwilio'r fro a'r moelydd, Na'r Garnwen am dani mwy; Ofer holi yn Llwynymynydd, Ofer troi i gonglau'r plwy'; 0 fewn muriau yr hen gapel, Tawel huno mae mewn hedd A thynghedu wnaf yr awel Fod yn dyner iawn o'i bedd. 0, fy chwaer aeth drwy dymhcstloedd Geirwon ar y fordaith bell; Ond mae heddyw uwch dryghinoedd, Yn ardaloedd y wlad well," Ce sio dysgu rhai o nodau, 'R anthem yma y bu Mair Ond mae'r bysedd heddyw'n chwareu Ar hyd dauau'r delyn aur 0, fy chwaer ni ddeuwn ninau Ar dy ol o un i un Yn y teulu gwneir adwyau, 0, mor frau yvr einioes dyn Er fod rhai yti awr ar wasgar Yma a thraw ar led y byd, A rhai'n huno yn y ddaear, Udgorn Duw a'u geilw'n nghyd Llynlleifiad. CARNALAW.

PENILLION DIRWESTOL. FE wawriodd dydd ar Gymru, Do fe ddo, do fe ddo, Daeth" gwanwyn teg i wenu, Do fe ddo. Mae'r haul yn gwych gynesu, Y blodau sydd yn gwenn, A'r adar wnaethant ganu, Do fe ddo, &c.; A'r moddwon wnaethant sobri, Do fe ddo. Ca'dd pleidwyr dewrion sobrwydd Do fe ddo, &c., Dros gadw dydd yr Arglwydd, Do fe ddo, Y goncwest ar y gelyn Yn wrol gwnaethant erfyn, Daeth iddynt glod diderfyn, Do fe ddo, &e. Cawd achos canu'r delyn, Do fe ddo. Hen Bacchus gadd ei glwyfo, Do fe ddo, &c., A gorlu iddo gilio, Do fe ddo. Bydd ef cyn hir fel Arbri, Oherwydd ei ddrvgioni, Mewn carchar yn ymboeni, Dyma'r gwir, &c.; A Seion fydd yn canu, Dyma'r gwir. Mae'r faner fach i fyny, Riban glas, &c. A'r fyddin sy'n cynyddu, Ar y maes. De'wch unwch, wyr a gwragedd, A phawb sy'n cam rhinwedd, Heb ble trwy'r De a'r Gogledd, Deuwch oil, &c.; Gwnewch uno mewn gorfoledd, Deuwch oil. De'wch chwithau sydd yn meddwi, Dewch i gyd, &c., Yn dyrfa fawr heb oedi, Dewch i yyd; Gadewch y moch a'r cibau, A phob rhyw wag bleserau, Cewch roesaw hwyr a boreu, De'wch i gyd, &c. Ffarweliwch a'r tafarnau, De'wch i gyd. HEN Ddirwkstvvk.

MERTHYE TYDFIL. YSffol Sul Yitysgau.—Prydnawn dydd Llun cyn y diweddaf, cafodd y plant sydd yn dal perthynas a'r Ysgol uchod eu treat blynyddol. Yr oeddis wedi penderfynu eu bod i gael eu cludo gyda'r ger- bydres i Pontsarn, ac yno i gael gwledd o de a bara brith. Golwg lied ddilJlllon oedd y brodyr yn welad ar y tywydd yn y boreu i gymeryd y plant i'r wlad, ac o ganlyniad trefnasantyn ddoeth i gynal y to yn y capel; ond gan i'r gwlaw gilio tua haner dydd, a bod y plant a'u bryd ar Pont- sarn, cariwyd y penderfyniad cyntaf allan, a chafodd tua 155 o blant brydnawn o fwyniant a'u gwala odea bara brith. Cyfranogodd lluaws o aelodau yr Ysgol ac ereill hefyd o'r danteithion. Gweithiodd y boneddigesau oedd wrth y byrddau ac yn gofalu am y dwfr yn galed iawn, a haedd- ant ddiolchgarwch gwresog am eu ffyddlondeb. Bu rhai brodyr ohonom hefyd yn ddiwyd yn nghyflawniad o'u dyledswyddau. Dychwelodd pawb yn weddus tuag adref wedi treulio pryd- nawn hyfryd. Y Bwrdd Ysgol.—Cynaliwyd cyfarfod pythef- nosol y bwrdd dydd Gwener diweddaf, o dan lyw- yddiaeth Mr W. L. Daniel. Un o faterion pwys- icaf y cyfarfod oedd penodi ar aelod yn He Mr Thomas Evans, Treharris. Mae iechyd Mr Evans wedi bod mor wael yn ystod y flwyddyn ddiweddaf -fel yr analluogwyd ef i bresenoli ei hun ond yn anaml iawn yn nghyfarfodydd y bwrdd ac er fod oi iechyd gryn dipyn yn well yr wythnosau di- weddaf, eto i gyd teimlai mai doethineb fuasai iddo roddi ei sedd i fyny, gan nad oedd fawr gobaith iddo allu cymeryd ei ran o waith y bwrdd am lawer o amser eto. Felly derbyniwyd ei ym- ddiswyddiad gyda theimlad gofidus mai afiechyd oedd yn peri hyny. Penderfynwyd yn unfrydol ar Mr Henry Evans, Plymouth, i fod yn aelod yn lie Mr Thomas Evans. Nid yn hawdd y gallasai y bwrdd wneyd dewisiad mwy boddhaus gan y trethdalwyr. Mae Mr Henry Evans wedi bod yn aelod o'r bwrdd o'r blaen, ac yr oedd yn un o'r aelodau mwyaf gweithgar a defnyddiol, a diau y bydd yn gaffaeliad nid bychan i'r bwrdd i gael ei wasanaeth eto fel yn y gorphenol. Gwrthododd y bwrdd ganiatau benthyg ei Ysgoldy yn Merthyr Vale i gynal gwasanaeth crefyddol ar y Sabboth i gangen (split) aeth allan o eglwys y Bedyddwyr yn Aberfan. Mr Thomas Williams, o Ysgol Uwchraddol Ystradyfodwg, fcddewiswyd o blith amryw ereill i fod yn feistr cynorthwyol yn Ysgol Abermorlais. Mae holl ysgolion y bwrdd yn tori i fyny am eu holidays diwedd yr wythnos hon. Bydd y cyfryw i barhau am fis. Cyfarfod Blynyddol Salem.—Cynaliwyd hwn y Sabboth diweddaf. Pregethwyd boreu, prydnawn, a'r hwyr gan y Parch W. I. Morris, Pontypridd. Pregeth tvyd hefyd yn y prydaawn gan y Parch Henry Richard (B.), Capel Isaf, Merthyr. Cafwyd pregethau rhagorol a chynulleidfaoedd lluosog. Gwibdeithiau.-Yr ydym yn nghanol adeg yr excursions. Cychwynodd tair oddiyma dydd Sadwrn diweddaf-dwy yn y boreu, y naill i Gaer- dydd a'r llall i Abertawy a rhwng y ddwy ymad- awodd rhai miloedd o bersonau o'r dref am y dydd. Gweithwyr Plymouth a'u teuluoedd oedd yn gwneyd i fyny y nifer luosocaf o'r eyfryw. Da genym iddynt fyn'd a d'od heb i un ddamwain ddygwydd iddynt, fel y mae yn dygwydd yn ami y dyddiau hyn. Cychwynodd ezcursion hefyd am Lundain am 11 o'r gloch nos Sadwrn, i ddychwelyd boreu Mawrth. Gwyliau Te Blynyddol yr Ysgolion Sabbothol.- Mae y rhai hyn yn flodeuog iawn ar yr adeg yma o'r flwyddyn. Dydd Llun diweddaf, bu ysgolion Salem (A.) a Bethel (B.) yn Pontsarn—cyrchfan boblogaidd iawn yn yr haf. Bu Ysgol y Taber- nacl (B ) ar yr un amser yn mwynhau eu hunain yn Penydarren Park. Yr oedd yn ddiwrnod hafaidd rhagorol, a deallwn fod yr holl ysgolion wedi treulio diwrnod hapus iawn.