YMYLON Y FFORDD. Nos Sadwrn, Gorphenaf 5ed. .f NID oes dim i'w glywed yn mhob man y dyddiau hyn ond datganiad o ddigllonedd chwerw yn erbyn yr Arglwyddi, oblegid eu penderfyniad ystyfnig i fwrw allan Fesur yr Etholfraint pan ddygir ef o flaen y Ty Uchaf nos Lun nesaf. Mae cwestiynau yn cael eu gofyn yn ngtyn a'r Ty hwnw na ofynwyd hwy o'r blaen ond gan bobl a gyfrifid yn eitbafol, ond yr wythnos hon clywais fwy nag un o ddynion a gyfrifir yn bwyllog, a chymedrol, a gochelgar yn gofyn, A oes eisieu Ty yr Arglwyddi ? Pa ddaioni y mae Ty yr Arglwyddi wedi ei wneyd ? a gofyniadau cyffelyb; a rhaid fod y pendefig- ion ar fin cyflawni mesur eu hanwiredd yn wleidyddol cyn y rhoddid y fath ofyniadau gan ddynion nad ydynt mewn un modd yn chwildroadol eu hysbryd. Mae yn bur debyg, yn ol yr argoelion presenol, fod amser cynhyrfus o flaen y wlad hon am y chwe' mis nesaf, o leiaf. Diau y myn y bobl ddatgan eu. barn, a pheri i'w llais gael ei glywed yn nghylchoedd uchaf y wlad- wriaeth, a'r cwbl sydd yn bwysig ydyw i ni feddianu ein henaid, a pheidio gwneyd dim mewn byrbwylldra. Nid oes achos i ni gythruddo, oblegid y mae y fuddugoliaeth yn sicr i uniondeb a gwirionedd, a hyny heb ddefnyddio geiriau caledion, nac unrhyw foddion ond a fyddo yn deg .a rheolaidd. Synais heddyw pan welais y crybwylliad am FARWOLAETH DR AVELING. Cymerodd hyn le yn annysgwyliadwy iawn. Yn ychwanegol at y parch oedd i Dr Aveling fel gweinidog Annibynol yn Kings- land, Llundain, a'r safle uchel ar gyfrif ei oedran a'i ddysgeidiaeth oedd iddo yn yr Enwad, yr oedd ei gysylltiad a Choleg Aberhonddu y fath fel y disgynai y newydd am ei farwolaeth annysgwyliadwy yn chwith ar glustiau llawer. Efe, gyda Dr Kennedy, sydd er's blynyddau bellach yn ymweled a'r Coleg hwnw dros y Bwrdd Cynulleidfaol, a gall y rhai a'i cyfarfyddodd yno mewn pwyllgorau flwyddyn ar ol blwyddyn ddwyn tystiolaeth i'w bwyll, ei foneddigeiddrwydd, a'i dynerwch. Panyn siarad a Dr Kennedy yn mis Mai diweddaf, dywedai wrthyf fod yn rhaid iddo bellach oherwydd ei oedran roddi i fyny ei ymweliadau ag Aberbonddu, a phan y ceisiwn ganddo barhau, ac y byddai colled ar ei olv dywedai y byddai i Dr Aveliug barbau i fyned gyda rhywun ieuengach ond dyma Dr Aveling wedi myned yn hollol ddirybudd. Nid oes neb ond y rhai a fu mewn eysylltiad agos a hwy a wyr mor ddyledus yw eglwysi ein Henwad i'r dynion hyn, ac mor ffyddlon y buont i ni, a hyny yn ami yn wyneb amgylchiadau digon profedigaethus. Mae yr hen ddir- prwywyr oddiwrth y Bwrdd—Caleb Morris, Redpath, Dr Spence, ac ereill-wedi myned, a dyma Dr Aveling eto wedi eu dilyn ac nid oes yn aros ond Dr Kennedy, a gobeithio y galluogir ef i dalu ei ymweliad a'r Coleg am lawer blwyddyn eto. Yn Nghymdeithasfa y Methodistiaid yn Llanrwst yn ddiweddar, traddodwyd Y CYNGHOR GAN Y PARCH D. SAUNDERS ar urddiad nifer o frodyr i'r weinidogaeth. Mae Yr Amseroedd yn galw sylw at y cvnghor, ac yn garedig yn beirniadu rbanau ohono. Ni ddylai hyn fod yn dramgwydd, ac yn ddiau ni bydd gan \h deallgar fel Mr Saunders. Rhaid i bob dyn cyhoeddus oddef beirniadaeth arno, ond i hyny gael ei wneyd yn deg a boneddigaidd, ac y mae yr ysgrifenydd hwn wedi gwneyd liyny mewn ysbryd rhagorol. Gan nad yw y cynghor yn 11awn o'm blaen, nis gallaf osod unrhyw farn arno; ond oddiwrth yr hyn a allaf gasglu oddiwrth y dyfyniad a wneir o rai o'i ymadroddion, gallwn feddwl fod Mr Saunders yn cynghori y rhai oedd o'i flaen i beidio bod yn rhy gaeth i unrhyw gyfun- draeth o dduwinyddiaeth," gan gadw eu dogmas a'u systems yn eu llyfrgelloedd at eu gwasanaeth eu hunain, a chyflwyno gwir- ioneddau duwinyddol yn y dull mwyaf syml i'r bobl." Diau fod llawer o briodoldeb yn y cynghor, ac edrych arno o'r cyfeiViad yr edrychai Mr Saunders arno ac eto hwyrach mai nid perygl mwyaf y Methodistiaid, mwy na rhvw enwad arall yn y dyddiau yma, ydyw glynu yn rhy gaeth wrth gyfundraeth o dduwinyddiaeth," ac mai nid rhag y eyfeiriad yna y mae gwyliadwr- iaeth yn fwyaf angenrheidiol. Dichon mai mwy priodol yn y dyddiau byn fyddai ad- newyddu y cynghor apostolaidd, Bydded genyt ffurf yr ymadroddion iachus," ac y mae yn bosibl bod yn rby ddirmygus o'r hen dermau duwinyddol, fel y mae yn bosibl hefyd gwneyd defnydd ohonynt heb fawr syniad o'u hystyr. Mae yn bwysig iawn i ddynion o ddylanwad fod yii oynil a goehel- gar iawn pa beth a ddywedant yn y eyfeiriad yma, oblegid y mae dynion gwanach na hwy yn agored i gamesbonio eu geiriau, a'u cymeryd yn achlysur oddiwrthynt i wyro yn mhell oddiar yr hen ffordd dda. Ond y mae rhan arall o'r Cynghor, at yr hwn y geilw yr adolygydd yma sylw, a'r t, hwn, gan yr ystyriwyf ef mor gymhwys a phriodol, nas gallaf ymatal rhag ei ddyfynu yma, a'r sylwadau a wneir arno. Meddai Mr Saunders :—" Ymdrechwcb ganfod dy- lanwad a pherthynas y gwirionedd dad- guddiedig ar feddyliau a bywydau eich gwrandawyr. Mynwch ddealleu perthynas, nid yn unig a'u gilydd, ond a dynion.' Y mae pwys anbraethol yn yr anogaeth hon, ac nid oes dim mor angenrheidiol ei wasgu at ystyriaeth pregethwyr ieuainc. Yr ydym wedi gwrando rhai pregethwyr o'r dosbarth cryfaf o feddylwyr y buasai eu gweinidog- aeth ar eu mantais yn ddirfawr pe buasent wedi cymeryd hyn at eu calon yn nechreu eu gyrfa. Y maent yn deall y gwirionedd, ac wedi treiddio i'w wraidd, a dilyn pob cangen o'r gwraidd i fyny. Ond nid ydynt yn deall eu gwrandawyr, nac ychwaitb, tebygid, wedi ceisio hyny yn ddifrifol erioed. Y canlyniad ydyw fod rhyw bellder rhwng eu y .1 t, pregethau rhagorol a meddyliau a bywydau p n eu gwrandawyr nid am fod y pregethau yn rhy feddylgar. Clywsom bregethau ereill yn llawn mor feddylgar yn y rhai yr oedd y pregethwr yn myned i mewn i'r pwnCt ac yn myned i mewn gyda'r pwnc i brofiad ei wrandawyr. Buom yn meddwl y byddai yn help i bregethwyr yn byn pe byddai iddynt mewn dychymyg wrando eu pregethau eu hunain cyn eu traddodi i • ereill, ac ymwrando ar leferydd eu cydwy- bodau a'u calonau eu hunain yn eu swn." Mae v cyngbor uchod a sylwadau yr Amseroedd arno yn hollol amserol. Mae o bwys dirfawr fod y pregethau a draddodir yn cael eu dwyn i gysylltiad mor agos a'r gwrandawyr nes peri iddynt deimlo eu bod i ddyfod yn rhan o'u bywyd ymarferol. Gall yr atbrawiaetb fod yn iachus, a'r ymdriniad a hi fod yn alluog, ac eto ei bod yn rhy bell oddiwrth y gwrandawyr i gario dylanwad yn ffurfiad eu bywyd a'u cymeriad. Gwnaeth gweinidog synwyrol sydd eto yn fyw y sylw wrthyf er's llawer o flynyddau bellach am hen bregethwr iachus ac efengylaidd sydd wedi marw er's yn agos i ddeng mlynedd- ar-hugaiu, Mae ef yn pregethu llawer o Grist, ond nid oes fawr o grefydd yn ei bregethau." Tarawodd y sylw fi ar y cyntaf fel un dyeithr, ond gwelais wedi hyny fod gwirionedd ynddo. Pregethai lawer am Grist yn ei berson, ei swyddau, a'i waith, ond am Grist y byddai bob amser yn dywedyd ac ni byddai un amser yn dwyn y gwirionedd am Grist i gysylltiad mor agos a chalonau ei wrandawyr nes "ffurfio Crist ynddynt," a rhoddi iddynt y profiad o Grist," yr hyn yn ddiau yw hanfod crefydd. Gadawaf ar hyn heno. LLADMERYDD. 00
ATHROFAFFEWDYAL A'I HANESION. GAN SILURYDD. PENOD X. CYN i'r Colegau Normalaidd gael eu cyfodi yn Aberhonddu, Caerfyrddin, Bangor, Caernarfon, a manau ereill, i'r Athrofa uchod y deuai y dynion ieuainc i gael eu haddysgu mewn Gramadeg Saesoneg, Hanes Lloegr, Rhifydd- iaeth, Alsoddeg, a Geometry; mewn Egwydorion Addysgiaeth ac Ysgol-lywodraeth (Principles of Teaching and School Management), yn ol cyf- arwyddiadau profedig prif addysgwyr y gwled- ydd gwareiddiedig, megys eiddo Bell, -Joseph Lancaster, Pestalozzi, Fellenberg, Isaac Taylor, Dunn's Principles of Teaching," Stow's "Training System," Hughes' "Philosophy of Education," Craig On Teaching Languages," Bechter's Levana," Bishop Short On School- keeping," Mrs Edgeworth On Practical Edu- cation. Gill's a P. Morrison's School Manage- ment," Currie On Infant Education," Currie On Common Schools," Borough Road School Manual," &c., yn nghyda darlien detholion o weithiau Ascham, Colet, Locke, Milton, Brougham, Long, a Proffeswr A. De Morgan ar y pwnc o addysgu, a'r dull o'i gyfranu mewn ysgolion elfenol a gramadegol. Ar ol canrif- oedd o gysgadrwydd trwm o'r canol-oesau tywyll hyd y ddeuddegfed ganrif ar y mater o addysg glasurol yn y prifysgolion, felly y par- haodd hyd y flwyddyn 1845, gydag ychydig eithriadau, ar y mater o addysgu. y werin-bobl. O'r flwyddyn hono allan dechreuodd Cymru a Lloegr agor eu llygaid, ac ymfywhaent at y gwaith o sefydlu ysgolion elfenol ac i godi colegau i ddysgu athrawon i'r ysgolion hyn. Byddai cyfarfodydd yn cael eu cynal yn y prif drefydd, y pentrefydd, a'r rhanau cyfoethocaf a