Y Tyst a'r Dydd

_o-.n- Cynwysiad. Hysbysiadan 1, 2 Ifmylon y Ffordd 3 Athrofa Ffrwdval—Cymanfa Maldwyn 4 Llandilo Cyfundeb Seisonig Penfro — Ba!a — Henllan Amgoed-Galwadan 5 Cotofn y Dhdgysylltiad — Llanarmon-yn-Ial — Fforestfach a'r Cylchoedd 6 Oddiar Ben y Corn-Carmel, Tresirawn—Cymanfa Castellnedd 7 At ein Gohebwyr-Yr Wythnos 8 Y BRIF ERTHYGL- Mr Gladstone a Th# yr Arglwyddi 8 Prifysgol Cymru a Choleg Llanbedr 9 Rhodiad y Brenin, ger Tyddewi-Anrhegu y Parch D. M. Davies, Firteg, Mynwy—Llechryd 10 Madagascar—CwmBhondda—Cwmnedd 11 Y Wers Rhyngwladwriaethol-Gohebiaetban 12 Cyfarfodydd, &c.—Abergwann 13 Hysbysiadan 14. 15, 16

AT EIN GOHEBWYR. Ap Mai,-Cafodd arall y blaen arnoch y waith hon, er nad ymddengys ei eiddo ef cyn ein nesaf. Bydd yn dda genytn glywed oddiwrthych yn achlysnrol. Prior Ay.—Mac rhan o'r ysgrit'hon yn Hysbysiad, sef y Rhifnodau," pa rai a gyhoeddir ar ein telerau arferol, os dewiswcb. Ymddengys y gweddill o'r ysgrif yn ein nesaf. Beirniadaeth Caerowwj yn Eisteddfod Siloh, Pentre, Llun y Pasg.-Ymddengys rhan ohoni yn ein ne&af yn ddiffael. Mewn Llaw.—Gwilym Gwenffrwd-Tredegar-Cy- manfa Gerddorol Llanbedr-Hyn a'r Llall o Wann- caegurwen—Silnrydd—Clwydwenfro—T. E. T Cymanfa 1VT ancbester-Genedigaethau, Marwol- aethau-Cyfarfodydd, &c., &c.

YE WYTHNOS. DYMCHWELIAD OWCR YN PENAETH.— Dydd lau, y 25ain o Fehefin, dygwyddodd amgylchiad galarus iawn yn Penarth, ger Caerdydd. Yn y tymhoi* yma o'r flwyddyn gellir dysgwyl hanesion torcalonus am fodd- I iadau wrth ymdrocbi a thrwy suddiad cych- od gorlwythog. Nid yw rhybudd yn cael dylanwad o gwbl ar rai meddyliau, ac nid oes terfyn ar ryfyg ac anystyriaetli rhai per- sonau. Ar y dydd crybwylledig aeth wyth o bersonau allan i'r rnor mewn cwch agored, a dim ond un.morwr i'w hwylio. Yr oedd- ynt agos oil yn berthynasau, ac yn eu plith I yr oedd un Mrs Burton a'i baban o New- castle-on-Tyne. Wedi myned allan codwyd hwyl, ac yr oedd y cwch yn cyflymu yn ddy- Iwúuol iawn. Yr oedd y mor ychydig bach yn arw, ac ymdaflodd un don gawod fechan ( o ddwfr man ewynog i'r bad, a chyfododd Mrs Burton ar ei thraed i ysgwyd y dwfr ymaith oddiwrth ei dillad. Gwnaeth hyny ychydig yn drwsgl a diofal, a'r canlyniad fu dymchwelyd y cwch a thaflu pawb i'r mor. Bu yno ymdrech galed am fywyd. Gwnaeth gwr ieuanc o'r enw Daniel Baker oedd yn y cwch ymdrech wronaidd nid yn unig i achub ei fywyd ei hun, ond i achub bywyd y lleill hefyd. Ymaflodd yn y ddau blentyn a'u ddwylaw-un yil mbob llaw—ac ya nillad ei chwaer, Lizzie, a'i ddanedd. Cadwodd y tri rbag suddo am dymhor, byd oni ddaeth cymhorth ond ar eu gwaethaf oil boddodd y baban. Gwelodd y ddwy wraig (Mrs Burton a Mrs Harriet Baker) yn suddo yn I mreichiau eu gilydd, ac yr oedd golwg ddifrifol arnynt. Gwelodd cadben llong oedd ger llaw y cwch yn dymchwelyd, a gwnaeth ef ac un o is-swyddogion y llong fyned yno mewn cwch yn ddioed, a rhoisant pob cymhorth i achub y bywydau oedd yn y fath berygl. Mae yr amgylchiad wedi taflu prudd-der trwy y lie. RHEILFFORDD A DOCIAU Y BARRY.— Dyma un o'r brwydrau poethaf sydd wedi ei bymladd erioed yn un o Bwyllgorau y Senedd. Teimla perchenogion gweithiau glo ac ereill ydynt yn anfon eu glo o borth- ladd Caerdydd nad ydynt yn cael manteis- ion a chyfleusderau digonol gan Gwmni y Taff na chan A-rdalydd Bute (perchenog dociau mawr Caerdydd), am hyny ffurfiasant yn gwmni cryf a dylanwadol er mynu awdurdod Seneddol i wneyd cledrffbrdd newydd o Gwm Rhondda i Dock newydd yn y Barry, ger llaw Caerdydd. Collodd y cwmni newydd y dydd y llynedd, ond eleni mae y Pwyllgor wedi datgan fod rhaglith y mesur wedi ei brofi. Treuliwyd dyddiau lawer i ddadleu yr achos, bolwyd tystion amryw, a gwariwyd SWill anferth o arian. Modd bynag, mae y mesur pwysig hwn wedi cyrhaedd y fan yna yn ddyogel, ond mae yr Arglwyddi o'i flaen eto, ac y mae llawer cynygiad da wedi myned yu ddrvlliau yno. Heblaw byn, mae Syr George Elliot wedi gwneyd cytundeb yn ddystaw bach a chwmni y gledrffordd newydd o Bontypridd i Gas- newydd i gludo glo y Rhondda i'r Dociau yno. Mae hyn eto wedi peri dychryn i lawer o drigolion Caerdydd, ac ofna llawer y gall y petbau hyn ell niweidio llawer ar fasnach y lie yn y dyfodol. Y mae gorfaeliaeth ac unbenaeth wedi gwneyd llawer dros Gaer- dydd, ond gall yr elfenau hyny yn y diwedd brofi yn rhwystr ac yn atalfa i'w chynydd a'i llwyddiant.

MR GLADSTONE A THY YR ARGLWYDDI. MAE Mesur yr Etholfraint erbyn hyn wedi myned trwy y trydydd ddarlleniad yn Nh £ y Cyffredin. Bu raid ei wylio yn ofalus yn ei fynediad trwy y pwyllgor, oblegid yr oedd y Torïaid fel gwylliaid yn dysgwyl am ryw gyfle i'w ladd, neu o leiaf ei wneyd yn ddi- werth a dinerth os pasid ef. Ond bu eu holl ystryw yn ofer. Pasiwyd ef heb iddo dder- byn dim niwed, ac ar y trydydd darlleniad aeth trwy y rry heb raniad arno. Y cwest- iwn bellach ydyw beth a wna yr Arglwyddi. Nid ydynt yn proffesu dyweyd dim yn erbyn y mesur ynddo ei hun. Er y ceisiant haeru mai mesur i wasanaethu amcanion plaid ydyw, ac mai i estyn dyddiau ei Weinydd- iaeth y mae Mr GLADSTONE wedi ei ddwyn i mewn. Ond fel y mae Mr GLADSTONE wedi dyweyd, fwy nag unwaith, mai mwyaf oil y cywilvdd i'r Arglwyddi a'r Pendefigion os y Rhyddfrydwyr fydd ar eu henill trwy y mesur. Bydd i'r mesur ddwyn i fewn i'r etholaeth ddwy filiwn o bersonau, a'r rhai hyny oil yn y siroedd, lie y mae yr Ar- glwyddi yn perehenogi y tiroedd gan mwy- af, a lie y mae lluaws mawr o'r rhai a ddaw i feddiant o'r bleidlais yn ngwasanaeth y pendefigion, ac felly o dan eu dylanwad un- iongyrchol, ac os na allant gael y dynion MY hyn sydd mor agos atynt, ac mor ddibynol arnynt i bleidleisio gyda hwy, rhaid eu bod wedi gwneyd rhywbeth i golli eu hyder a'u hymddiried. Ond cymerant arnynt eu bod dros helaethiad y bleidlais, ond eu bod am i ad-drefniad y seddau i ddyfod yr un.pryd. Nid yw hyn oil ond esgus, a ffordd anun- iongyrchol i wrthwynebu y mesur. Onid ydyw wedi ei ddangos yn eglur lawer gwaith nad ydyw y naill o angenrheidrwydd yn cynwys y llall ? Onid ydyw wedi ei ddangos iddynt y byddai dwyn y ddau yn nghyd yn rhwym o ddyrysu yr holl gynllun. Ac onid ydyw ad-drefniad y seddau wedi ei addaw yn ddioed i ganlyn estyniad yr etholfraint ? Mae y pethau hyn oil mor amlwg fel nad yw yr holl dwrw a wneir am gael mesur cyflawn ger bron, ond achlysur i ddyrysu y cwbl, a phe buasai ad-drefniad yr eisteddleoedd wedi ei ddwyn yr un pryd, buasai y gwrthwynebiad yn gryfach nag erioed. Ond y mae eto yn hollol ansicr pa beth a wna yr Arglwyddi. Mae Arglwydd SALISBURY wedi rhoddi ar ddeall lawer gwaith mai taflu y mesur allan ar yr. ail-ddarlleniad a wna y Ty uchaf. Mae amryw ereill wedi datgan yn gyffelyb. Ond tybia llawer yr ymbwyllant cyn gwneyd y fath beth. Mae yn eu plith luaws 0 ddynion call, pwyllog, sydd yn edrych cyn rhoddi naid, a pha mor wrth- wynebol bynag y gallant deimlo yn erbyn y mesur, eto na feiddiant ruthro i'w wrth- wynebu. Mae ofn y bobl yn cadw rhyw atalfa ar lawer eto. Er nad ydynt wedi eu hanfon yno gan y bobl eto ni fyiiaut wneyd