Y Tyst a'r Dydd

•v YR YSGOL SABBOTHOL. Y WERS IiHYNGWLADWEIAETHOL. {International Lesson.) GAN Y PARCH. D. OLIVER, TEEFFYNON. MEHEFIN 22ain. s— Ufndd-dod i'r pyfra.tb.—Rhuf. xiii. 1 10. Y TESTYN EURAIDD.—" Ymddarostynoed pob enaid i'r awdurdodau norachel canys nid oes awdurdod ond oddiwrth Dduw a'r awdurdodau y sydd, gan Dduw y maent wedi ea hordeinio.—Adnod 1. RHAGARWEINIOL. YN nechreu y benod hon rbydd yr apostol gyfarwydd- yd i'r Cristionogion yn Rhufain pa fodd yr oedd iddynt i ymddwyn at awdurdodau y Llywodraeth Rufeinig. Er fod cyfeiriad y Cynghor yn uniongyrchol at y Cristionogion yn Bhuf in, y mae iddo ystyr cyffedir.ol, a denays pa fath berthynas ddylai fod rbvn? canlyn- wyr Crist a'r awdurdodau gwladol. Rhoddir y cyng-hor yn ddiau am roai rhy brin yr oedd yr laddaw na'r Cenedlddyn dycbweledig yn credu y dylasent ufuddhau i lywodraeth baganaidd. Dysg.i yr apostol yn amlwg fod llywodraeth wladol yn beth o dre'niad Duw, am c: bod yn codi o angenrheidrwydd a natur cymdeithas, ac felly yn deilwng o bob parch ac ufndd-dod. Yr oe id yn ben ofyniad yn mhlith yr Iuddewon, Ai cyfreith- lawn rhoddi teyrnged i Cesar ? yr hwn a at b d yn ddirgel, beth bynag, yn nacaol. Yr oedd y cyfeiliornad hwn hefyd yn cael ei gadarnhau yn eu meddyliau gan en dysgwyliad am y Messiah i sefydlu llywodraeth ddaearol, ac i'w gwa-edu odditan iau y Rhufeiniaid. Achlysurodd y syniadau hyn gy,hrwfl mynyeh yn mhlith yr Inlldewon, fel ea bwriwyd allan o Rufain trwy ddeddf Seneddol, a llwyr ddinystriwyd Jerusalem. Diambeuo* fod y dychweledijiion.Iuddewi-? at Gristion- ogaeth wedi eu diwyno yn ormodol gan y syniadau hyn ac am byny, y mae anogaethau y bersod hon yn dra cbyfarldas iddynt. Ac nid ydyw yn anhebygol chwaith fod syniadau cyfeiliornus ar y pwnc yn ffynu yn mhlith y Cristionogion a'r Cenedloedd befyd, y rhai oeddynt wedi camesbonio rhyddid yr Efengyl, yn nghyda'u rhwyme ligaeth i Grist fel eu brenin." ESBONIADOL. Adnod 1.—" Ymddarostynged pob enaid i'r awdur. dodau goruchel." Cyf. Diw., Bydded pob enaid mewn: dnrostyngiad i'r awdnrdodau nwch." Ymddar- ostynged. Golygir cydnabyddiaeth o awdurdod yn arwain i ufudd dod. Y mae y ffydnHbyddiaeth i fod o ewyllys rydd. Pob enaid. Ffurf Hebreig am bob dyn, ac yn awsrymu perthynas foesol dyn fel rhydd- ewyllysydd. Awdurdodau goruchel. Yr awdurdodau sydd uwchlaw. Go!ygir y llywodraeth o dan ba un yr ydym yn byw. Edrychir arnynt fel awdurdodau, ac nid fel pers^nau. Canys nid oes awdcrdod ond oddi- wrth Dduw." Trwy apwyntiad Dnw. A'r awnnr- dodau y syiid,. gan Dduw y maent wedi en hordeiaio." Dyrna sail y gorchymvn yn nechreu yr adnod. Mid yw yr apostol yma yn llelaru am gymeriad y personau sydd i lenwi y swyddi nchaf mewn llywodraeth, nac am ffurf na chymeriad y llywodraeth a'i deddfau; ond yn dysgu dyledswydd y Cristionogion i ymostwng i'r aw- durdodau y sydd, o ba natur bynag y byddont, fel rhai y maejJDuw yn ei ragluniaeth wedi "u sefydlu. Ni ddylai nnrhyw ystyriaethau am y modd y cyrhieddgs- ant, neu yr arferant eu bawdurdod, eu llnddias i'w cydnabod ond yn hytrach en dyledswydd ydyw ym- ostwng iddynt tra y byddont. Nid ydyw byn yn gwa- hardd i Gristionogion gymeryd rhan fel deiliaid yn yr ymdrecb i gyfnewid mewn dull cyfreithlawn unrhyw gyfreithiau anghyfiawn neu annoeth fyddo mewn grym, ac nid ydyw chwaith yn en gwahardd i ymdrechu dwyn oddiamgylch trwy foddion teg, unrhyw gyfne- widiad dymunol yn ffurf y llywodraeth ei hun. Ac, wrth gwrs, nid ydyw yn dysgu y dylai Cristionogion ufuddhau i'r llywodraeth wladol, hyd yn nod pan yn gorcbymyn pethau croes i ddeddfau Duw. Y mae dy- ledswyddau dynion mewn amsylchiadau o'r fath hyn yn berffaith eglur yn Ngair Duw. Adnod 2.—"Am hyny." Gan eu bod wedi eu hor- deinio. Pwy bynag sydd yn ymosod yn erbyn yr awdurdod, sydd yn gwrthwynebu ordinhad Duw." Y mae g-wrtbwyncbuyr awdurdodau yn ea gweinyddiad o'u dyledswyddau yn anitfudd-dod i ordeiniad Duw. A'r rhai a wrthwvnebant, a dderbyniant tamedigieth iddynt en hnnain." Wrtb farnedigaeth golydr cosb- edigaeth—nid yn uuig- cosbsdigacth oddiwrth y sw/ddog gwladol, ond cynwysa hefyd y syniad o anghymeradwy- aeth Duw. Adnod 3.—" Canys tywysogion nid ydynt ofn i weithredoedd da, eithr i'r rhai drwv." Cyf. Diw., Canys llywodraethwyr nid ydynt ddyciiryn i'r gwaith da, eithr i'r drwg." Y rbeswm paham y derbyniant gospedigaeth gan fod y llywodraethwyr, y rhai a wrih- wynebant, i weithredu o blaid y da ao yn erbyn y drwg. Nid ydynt ofn, neu yn o!n. A fyni di nad ofnech yr awdurdod? Gwna yr hyn sydd dda, a thi a gai plod ganddo." Cyf. Diw,, Ac a fynech di nai olnech," &c. Y ffordd br'odol Ji ysg >i y gosbadigaeth ydyw trwy ufudd-dod. Eglur yw mai am amcarj pri- odol yr awdurdod a drosglwyddwyd gan Dduw y llefara yr apostol, ac nid an y camddefnydd a ellir ei wneyd ohono gan ddynion drwg." Adnod 4.—" Canys sweinidoa: Duw ydyw efe i ti er daioni." Yn yr ystyr fod pob llywodraeth o oso liad Dwyfol. Yn annibynol ar ei gymeriad persouol fel llywodraethwr, y mae yn weinidog Du4. "Eithr os gwnei ddrwg, ofna; canys nid yw efe yn 0wyn y clf-ddyf yn ofer, oblegid gwe:nidog Duw yw Efe, dial- ydd Hid i'r hwn sydd yn gwnenthar diwi." Cyf. Diw., Dialydd er llid i'r hwn Rydd," &c. Yn yr amseroedd g-ynt, dygid (leddyf o flaen penan coroner fel arwyddlun o'n hawdurdod. Y mae yr awdurdod wedi ei rhoddi i'r llywodraetliwr er atal a darosfcwng y drwg. Tybir gan rai fod addysg yr adnod hon yn cyf- reithloni y llywodraeth wladol i ddienyddio troseddwyr ysgeler. Adnod 5.—" Herwydd, paham, angenrhaid yw ym- ddarostwng, nid yn unisr oberwydd Ilid, eitlir oherwydd cydwybod hefyd." Cyf. Diw., Gan hyny, angenrhaid yw i chwi fod mewn darostyn^iad, nid yn uniif oher- wvdd y llid, eithr er mwyn cydwybod hefyd." Dangosir fod y rhwymedigaeth o fod mewn darostyngiad i'r aw- durdodau yn codi nid yn unig oddiar rwymedigaeth dyn fol dinesydd, ond hefyd oddiar ei rwymedig;ieth i Ddnw. Oherwydd Hid. Ehag ofn y gosb. Er mwyn cydwybod hefyd, oddiar deimlad cydwybodol o rwym- edigaeth i Ddu fel yr byn sydd iawn a phriodol. Adnod 6. — "Canysam hyny yr ydych yn tala teyrnged hefyd oblegid gwasanaethwyr Duw ydynt hwy, yn gwylied ar hyn yma." Cyf. Diw., Canys am yr anhos hwn yr ydych yn talu teyrnged hefyd oblegid gweinidogion cwasanaeth Duw ydynt hwy, yn gwyiied yn wastadol ar y peth hwn. Canys am hyn, neu oherwydd hyn, sef oherwvdd cydwybod, gan fod y llywodraeth wladol yn Ddwyf 1 ordeiniedig. Yn talu teyrnged-y dreth at gynal y llywodraeth., Yr oedd yr Iuddewon yn amheu y priod-ldeb o dtlu treth at gynal Hywo 'ra,eth baganaidd. Gweinidogion gwasanaeth Duw ydynt, sef llywodraetbu. Yn givylied yn was- tadol y peth hum, yn cyflawni yn rheolaidd y gwas- anaetb hwn, sef llywodraethu, i Dduw. Adnod 7.—" Telwch gan byuy i bawb eu dyledion teyrnged, i'r hwn y mae teyrnged yn ddyledus; toll, i'r hwn y mae toll ofn, i'r hwn y mae ofn parch, i'r hwn y mae parch yn ddyledus." Telwch gan hyny, oher- wydd cydwybod. Y mae wedi profi hyn yn ddyled, ac felly argymhella hwy i gyflawni en dyledswydd. Y mae cyfeiriad uniongyrchol y geiriau at dalu teyrnged, ond diau en bod yn cynwys egwyddor gytfredinol. Telwch. gan hyny i bawb eu dyledion. Teyrnged-treth oddiar dir a phersonau. Polt-treth ar fasnich. Qfn-parch ac vmostyngiad i'r swyddog. Parch-yr ymddvgiad teilwng tuag at bob dyn. Adnod 8.—" Na hddwch yn nyled neb o rldim, ond o garu bawb eich gilydd canys yr hwn sydd yn earn arall, a gyflawnodd y gytraith." Cyf. Diw., Yr hwn sydd yn earn ei gymydog a gyflawnodd y gyfraith." Bymir i fyny yr oil mewn un gorchymyn, sef cariad. Telwch eich dy'edion i bawb, ond yr ydym i fod yn nyled ein gilydd o hyd o garu ein gilydd. Y mae y ddyled hon yn wastad yn parhau mewn grym, ac nis gellir ymryddhau oddiwrthi. Canys yr him sydd yn caru arall a gyflawnodd y gyfraith. Caru ei gy- mydog. Trwy garu ei gymydog cyflawnir yr holl ddyle Iswyddau a orchymynir yn y gyfraith. Helaethir ar y syniad hwn yn yr adnodau dilynol. Adnod 9.—" Canys hyn, Na odineba, Na ladd, Na ladrat^j, Na ddwg gana-dysiiolaeth, Na thrachwanta j ac od oes un gorchymyn arall, y mae wedi ei pynwys yn gryno yn yr ymadrodd bwn, < ar dy gymydog fel ti dy hun." Yn y Cyf. Diw., jradewir allan Na ddwg gam-dystiolaeth." Cynwysir y cyfan mewn modd byr yn y gorchymyn, "Car dy gymydog," &c. Gorchym- ynion yr ail lech yn unig a nodir, gan mai at ddyled- swyddau dyn at ddyn y cyfeiria yr apostol. Yr hwn a gar ei gvmydog fel ei hun, a fydd yn awyddus am Iwydd corff, meddianan, ac enw da ei gymydog, fel.yr eiddo ei hun. Adnod 10.—" Cariad ni wna ddrwg i'w gymydog: am hyny, cyflawnder y gyfraith yw cariad." Cyf. Diw., Cariad ni weithia un drwg i'w gymydog car- iad gan hyny yw cyflawniad y gyfraith." GwnAyd da y mae cariad bob amser. Ni wna ddrwg. Yn gwa- hardd y gwneuthuriad o un drwg nid yn unig ni wna drirwg, ond efe a wna yr holl dda a alio, efe a ddyfeisia hnelioni. Profa hyn fod cariad yn gyflatvnder y gyf- raith, yn ateb ei holl ddybenion canys i beth arall y mae hi, ond i'n hatal oddiwrth wneyd drwg, a'n cym- hell i wneyd da. GWERSI. I Gosodir allan yn yr adno-^an hyn ddyledswyddau y Cristion fel dinesydd. Y mae i fod yn ddarostyngedig- i'r awdurdodau gwladol, ac y mae i gyflawnu ei boll ddyledswyddau fel dinesydd oddiar deimlad o'i gyfrif- oldeb i Dduw, gan fod llywodraethau g-wiadol yn drefniant ordeiniediz gan Dduw. Y mae ofn y gosb yn ddylanwad cryf i sicrban nfudd-dod, ond y dylanwad cryfaf yw rhwymedigaath cydwybod. Y mae y rhai byny sydd mown awdurdnd i gael parch sc ufudd-dod, ac y mae y Cristion fel ereill yn rhwym- edig i dalu gofynion y llywodraeth. Tri yn cydnabod ac yn ufuddhau i'r awdurdodau gorucbel, nid yw hyny yn anghydweddol agymdrechion y Cristion i wella deddfau y llywodraeth, ac weithiau i wrthwynebu ei gofynion pun yn eroes t olynion Duw. Yr egwyddor fawr sydd i lywodraethu y Cristion yn ei holl sysylltiadau ydyw cariad at Dduw, a chariad at ei gymydog. GOFYNIADAU AR Y WERSt 1. Pa beth yn neillduol oedd yn peri i'r apostol ar. gymbell y ddyledswydd o ymddarostyngiad i'r awdur- dodau gwladol ar y Cristiononon yn Rhufain. 2 Yn mha ystyr y gellir dywedyd fod Hywodraeihau gwladol yn ordinhad Duw P o. Pa gymhellion a rydd yr apostol yn adnodau 3 5, dros ufuddhau. _.w, 4. Pa fodd y mae yn profi y ddyledswydd i dala teyrnged ? 5. Esboniwch yr ymadrodd yn adnod 6," Oblegid gwasanaethwyr Duw ydynt hwy, yn gwylied ar hyn yma." 6. Yn mha ystyr y mae caru arall yn gyflawniad y gyfraith ? 7. Esboniwch pa fodd y mae y gyfraith yn cael ei chynwys mewn no ymadrodd, Car dy gymydog fel ti dy bun." 8. Eglnrwch pa fodd y mae y Cristion i weithredu yn yneb deldfiu drwg, a llywodraethau anghyfiawn a gorthrymus yn ngoleuni adnodau y Wers.