Y Tyst a'r Dydd

Adolygiad y Wasg. HOLWYDDOREQ ATIIBAWIAETHOL, AT WASANAETH YR YSGOL SAUBOTIIOL. Gan y Parch J. Jones, Llangiwc. Barnodd y beirniaid a bo^odwyd gan Bwyllgor Uudcb yr Annibynwyr Cymreig- mai hwn oedd y cyfansoddiad goreu ddanfonwyd i'r gystadleuaeili, a'i fod yn deilwng o'r wobr o zC5, a roddwyd gan Mr W. J. Parry, Maesyfjroes. Mae yn llyfryn bychan wodi ei droi allan yn ddesthis gan Mr W. Hughes, Dolgellau, am dair ceiniog. Cynwysa 25 o benodau ar brf bynciau y grefydd Gristionog^i. Nid yw yn dechrou, fel y gwelsom rai, gyda phrofi bodolaeth Daw ond, fel yr Ysgrythyi-au, cyrr.er hyny yn ganiataol. Nodwedd arbeniir perthynol iddo yw fod yr atebion oil yn fyr, ac yn ddyfyni.idau o'r Beibl, gyda chyfeiriad at y fan yn canlyn pob atcbiad- Yr ydyin yn credu yn gryf yn y dull hwn o ddysgu pobl ienainc yn ngwirioneddau yr Efengyl, a chredwn y bnasai gwybodaeth Feiblaidd yn uwch yn ein mysg- fel ccnedl po na buasid wedi troi o'r neilldu yr hen ddull cffeitliiol hwn. Cymeradwywn yr Holwyddoreg hwn yn galonog i sylw ein Hysgolion Sabbothol. TR4RTIIODATJ BUDDUGOL YN EISTEDDFODAU AN- -NIBYNWYR FFESTINIOG, NADOLIG 1881, 1882. Argraffwyd gan Jones a Roberts, Blaenau Ffestin- iog. Pris Chwocheiniog, Dyma dri o draethodan ar bynciau pwysig a dyddorol a baeddent gael eu darIlen yn ystyriol gan ieuenctyd ein cenedl. Mae y cyntaf ar Hanes yr Eglwys Gristionoyo) yn y Ganrif Gyntaf." Cymer hwn i fyny haner y llyfr, ac y mae yn deilwng o'r lie. Cam a Ileny-tidiaeth y wlad fuasai can y traethawd hwn i fyny, fel y gwnaed a llawor o gynyrchion gwerthfawr ein heisteddfodau. Cymer yr awdwr (John Morris) olwg eani! ar ei bwnc, ac ymdrinia ef yn feistrolgar. Cychwyna sryda chreadigaeth y byd a sefydliad addoliai i Ddnw yn Eden. Yn frysiog rhydd gipdrem dros ddadblygiadaeth gweinyddiadau moesol a chrefyddol Duw tuag at y byd, nes dyfod at sefyllfa focsol, grefyddol, a deallol y byd ar ymddangosiad Cristionogaeth. Yna cymer afael yn ei bwnc, a dengys feistrolaith lwyr arno. nengys yr awdwr gyfarwydd-deb mawr a. hen feirdd ac athronwyr paganaidd, ac haneswyr diweddarach. Pwy bynag a ddariJeno y traethawd hwn fel y dylai, caiff swm o wybodaeth a gostiai iddo ddarllen cyfrolau mawrion lawer cyn ei gael. Cymerir i fyny fwy na haner y gweddill o'r llyfr gan draethawd gwir dda ar Ragoriaeth addysg y Beibl ar bob addysg arall," gan William Erans. Ceir yn y traethawd hwn ffrwvth ymgydnabyddiaeth eang a gwahanol gangenan llenyddiaeth, ac olion gwybodaeth Feiblaidd ganmoladwy. Gwerthfawrogwn yr ysbryd crefyddol sydd yn anadlu y cyfansoddiad hwn,- yn annibynol ar ei werth llenyddol. Da y gwnai pob dyn ieuanc ei ddarllen cyn rhoddi llawer o'i fryd ar lenydd- iaeth gygredin. Cymerir y gweddill o'r llyfr i fyny gan draethawd ar Y berthynas sydd rhwng Egwyddor Dda a Bywyd Defnyddiol," gan William Jones, Tanygrisian. Nid yw y traethawd hwn yn ogyfuwch mewn teilyngdod llenyddol i'r lleill, ond os lienor ieuanc yw W. Jones, nid oes achos iddo gywilyddio na digaloni. Aed rhagddo. Heb ymdroi dim, ymeifl yn ei destyn, gan roddi diffiniad yn y frawddeg gyntaf o'r hyn a olyga wrth "egwyddor dda," sef y gallu moesol hwnw mown dyn ag sydd yn gosod gwerth a phrydferthwcli ar ei holl wcithredoedd." Mae y gallu hwnw yn gynwysedijT, mewn (a) parch dwfu i wirionodd; yn (b) Mewn penclerfyniad diysgog i lynu wrtho yn nghyflawniad ei holl weithredoedd." Buasai y gaiv crefydd yn well diffiniad i ateb y traethawd, oblegid dywed—" Cyn y gall dyn fod yn ddefnyddiol iddo ei hun nac i gymdeithas, y mae yn rhaid iddo gael newid ei anian, a'i wneuthur yn greadur newydd, a'r galon gael ei gwneutbuv yn deml i'r Ysbryd Glan cyn y gall gynyrchu na dadblygu unrhyw rinweddau." Wodi cael diffyniad o'r hyn a olygai wrth "egwyddor dda," carasem gnel diEfyniad o'r hyn a olygai wrth fywyd defnyddiol" hefyd. Swm a syiwedd y traethawd yw nas gall dyn heb fod yn wir grefyddol fod o les i ereill) a cliavio dylanwad daionus ar y byd. Os nad ydym yn campymeryd, dysgwyliai y pwyllgor i'r testyu hwn gael ymdriniaeth eangach nag a gafodd ar yr un pryd, cymhellwn ef yn galonog i sylw ein darilenwyr fel testyn toilwng iawn o'u myfyrdod, a chant gymhorth gwerthfawr i hyny yn y traethawd hwn.

RUPTURES.VniTE's lIloc-MAIN LEVER Tnussis the most effective invention for the treatment o*' Hernia. The use of a steel spring, so hurtful in its eftect, is avoided, rt soft bandnse being- worn round the body, while the requisite resisting power is sup- plied by the Moc-JIain Tad and 1'ateni 'ever, fitting1 with so much case and eloseness that it canuot be detected. Send for descriptive circular, with. testimonials and prices, to J. White and Co. (Limited) 228. Piccadilly, London. Do not buv of CUeuiis-ts. who oI«ii sell an JMITATION of our Moe-Miuu.' J. White, aud Co., have not any }..gcIlL,.

Yr wyf wedi gweled rhanau o 23 o'r talaethau, er mai dim ond croesi rhai ohonynt yr oeddwn i ymweled a'r Cymry oedd y tuhwnt iddynt; mae genyf felly ryw fantais i wybod yehydig am ansawdd y wlad. Fy amean yn hyn o lith yw rhoddi ychydig wybodaeth i'r sawl fwriadant ymfudo. Mae agos pob hysbysiad welais am fanteision gwahanol barthau yn unochrog—mae yr byn ddywedant yn wir, ond y maent yn eadw gwir arall heb ei ddyweyd. Dangosant y manteision, ond nis hysbysaut yr anfanteision. Nid oes un lIe heb ei anfanteision. Mae llifeiriant mawr yr ymfudiaeth yn bresenol tua Thiriogaeth Dakota, a rhai i Diriogaeth Washington. Nid yw un o'r ddwy eto wedi eu gwneyd yn dalaeth, ond dilyn eu gilydd y maent yn hytrach na chydfarnu manteision ac an- fanteision gwahanol bartbau. Ychydig wn i sicrwydd am Diriogaeth Washington ond fod yr hinsawd'd yno yn well o lawer na Dakota, ond y mae y wlad hono yn mhell iawn, a chost fawr i fyned yno. Ni Mm yn Dakota, ond bum y gauaf diweddaf yn Minnesota, sef y dalaeth nesaf ati, a chefais gync i ymddyddan IÎgo amryw fuont yn Dakota, ac a roddent hanes ddiduedd am dani. Y mae o ran ei daear a'i hinsawdd yn debyg i Minnesota. Mae yno lawer o ddaear dda iawn, ond mae'r dwfr mewn Ilawer man yn ddrwg iawn, ond nid felly yn mhobman; ac mae prinder poenus yno o ddefnydd tan. Pa beth feddyliant yn Nghymru am fod mewn gwlad lie mae'r gauaf mor ofnadwy o oer heb ddim defnydd tdn ond gwair oddiar y prairies ? Os dywedir fod glo a choed yn dyfod gyda y rheilffyrdd, yr ateb yw, y dichon byddai gan y gwr 20 neu 30 milltir i fyned at y rheil- ffordd, heblaw fod pris y cyfryw ddefnyddiau yno yn uchel ar ol eu cludo o bell, ac yntau yn brin o arian, ac heb gael amser i wneyd dim arian oddi wrth ei dir. Heblaw hyny, mae yn beryglus yno i ddyn fyned yn y gauaf yn mhell gyda gwagen, rhag i'r hin newld nea ystorm godi, ac iddo yntau trwy hyny farw ar y ffordd lie na bydd tý yn agos i droi iddo. Ychwaneger at hyny fod y gauaf yno mor bir pryd na ellir gwneyd dim ar y tir, ac felly fod y tymhor i'w drin yn fyr. Hefyd, y gwaith mawr sydd yno i ddarparu i'r anifeiliaid dros y gauaf, lie na bydd tamaid iddynt dros 6 neu 7 mis ond a roddir iddynt. Y sawl, ar ol bwrw'r draul yn nghylch y petbau hyn, a ewyllysiant fyned yno, gallant gael daear dda ac ymgyfoethogi, ac mae yn gyffelyb yn Minnesota, ond nad yw mor hawdd cael tir rhad yno. Dywedais i mi fod yn Minnesota y gauaf diweddaf. Yr oeddwn yno yn ngwyliau Nadolig, a bum ychwaneg na deufis oddicartref rhw'ng yr amser dreuliais i fynei a dychwelyd. Yr oedd genyf dros fil o fil'tiroedd o'm cartref i'r man pellaf y bum. Un rheswm dros fyned yn y tymhor hwnw oedd, fod gan y bobl ddigon o amser y pryd hwnw i ddyfod i'r oedfaon, ac i'm hoi a'm hebrwng inau yn eu buggies. Yr oedd genyf ddybenion ereill hefyd. Yr oedd llawer yn ystyried fy mod 3n peryglu'm bywyd wrth fyned yn yr oed yr wyf i'r fath wlad ar y tymhor hwnw o'r flwyddyn; ond gwyddwn, er fy mod yn hen, fy mod o gyfansoddiad gwydnach na'r cyffredin, ac y medrwn ddal mwy o dywydd na llawer dyn ieuanc, er mai byeban ac eiddil yr olwg arnaf ydwyf. Yr oeddwn ar fy nhaith yn gwisgo dau grys gwlanen, a chrys lliain ar hyny dau isglos (drawers), esgidiau brethyn mawrion dros fy motasau, menyg dyblion am fy nwylaw, ac ysgablar (scarf) gynes am fy ngwddf a thros fy nghlustiau a'm bochgernau, ac yr oeddwn felly yn gallu myned yn o gysurus mewn buggy dros wlad agored. Un diwrnod (Rhagfyr 6ed), nis gallai neb o'r toulu lie yr oeddwn yn llefcya anturio allan i'm bebrwng i'r lie yr oedd fy ngyhoeddiad. Yr oeddwn wedi bod yn darlithio yn y capel ger llaw y nos flaenorol, a chyfaill wedi'm hebrwng yno yn ei buggy, ac aros i'm gwrando, a lletya yn yr un ty a mi; methodd yntau fyned adref y dydd hwnw, er nad oedd ganddo ond tua 4 milltir o ffordd, a cheffyl a buggy i'w gario. Bum allan yn y boreu dros tua deg mynyd heb roi dim dros fy nghlustiau, a rhewodd darn o un o'm clustiau, a bu rai wythnosau cyn gwella. Nid oedd y gwynt yn ucbel y diwrnod hwnw, ond yr oedd yr oerni yn eithafol. Pan aed a mi tranoeth heibio'r lie yr oedd fy nghyhoeddiad, gelwais yn y ty oedd ger y capel, a dywedent nad anturiodd ond un dyn yno i edrych am oedfa, a bod hwnw yn byw yn agos. Y sawl sydd yn gallu dal yr hinsawdd, mae golwg iachus arnynt yn gyffredin, ac nid oedd nemawr afiechyd yn y wlad yn gyffredin oddieitbr y gymalwst (rheumatism). Yr oedd rhai yn cael hwnw yn drwm. Gwelais un wraig go ieuanc wedi myned na allaBai wneyd dim drosti ei hun mwy na phlentyn newydd ei eni—ddim cymaint a rhoi tamaid yn ei genau. Yr oedd ei dwylaw wedi el1 nyddu a'r cymalau wedi eu gwrthdroi, nes oedd ei bysedd yn gorphwys ger ei cheseiliau, ac nis gellid eu hunioni; ac yr oedd ei thraed yn gyffelyb. Yr oeddwn yno ar giniaw. Dygid hi at y ford mewn cadair fig olwynion, ac eisteddai ei gwr yn ei hymyl i roi pob tamaid a llymaid yn ei genau fel plentyn. Dy wedais o'r blaen fod Dakota yn gyffelyb i Minnesota; gan hyny, gall y dar- llenydd trwy'r pethau hyn gael rhyw syniad am Dakota. Ond mae yno le i ymgyfoethogi. (I'w barhau).