Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
YR UNDEB YN FFESTINIOG.
News
Cite
Share
YR UNDEB YN FFESTINIOG. At Olygwyr y Tyst a'r Dydd. FONEDDIGION,—Gwelaf fod Cyfarfodydd yr Undeb y flwyudyn hon yn Ffestiniog yn parhau i dynu sylw mawr. Da iawn hyny, canys wrth eu hadolygu mewn ysbryd brawdol y mao gobaith am eu diwygio a'u dwyn yn agos at berffeithrwydd. Yr wyf wedi darllen Ad-drem "Titus Llwyd" yn y TYST A'R DYDD diweddaf gyda dyddordeb mawr, ac yn cyduno a'r rhan fwyaf o'i sylwadau. Bftm inau yno, a mwynheais fy hnn yn fawr iawn. Tynodd rhyw bethau fy sylw, ac y mae arnaf awydd cyfeirio atynt. Yr oedd y lletygarwch a'r caredig. rwydd a ddangoswyd i'r ymwelwyr tuhwnt i ganmol- i teth. Yr oedd pawb y daethom ni i gyffyrddiad a. hwy yn canmol dros bob terfynau. Dygwyddasom ni fod yn lletya gyda brawd o Fethodist, ac nid oedd pall ar ei giredigrwydd ef a'i anwyl briod. Pe buasem ni a'n cydymaith yn ddan dywysog, ni allssent wneuthur mwy ohonom. Teilynga y Pwyllgor Lleol bob cymeradwyaeth am bordeithrwydd eu trefniadau. Yr ydym wedi dilyn y cyfarfodydd hyn o'u dechreuad, ac ni welsom drefniadau mwy pertfaith erioed. Nid oedd dim twrw, fuss, na thymer ddrwg yn un lie, ond pobpeth yn myned yn mlaen yn naturiol a rhwydd. Gwelliant mawr yw cael ciniaw mewn amryw leoedd— mae byny yn arbed crowdio, ac o gymaint a hyny yn twy manteisiol i gael tamaid yn hwylus. Yr oedd y ciniawau a'r te yn y lleoedd y buom ni yn rhagorol; ond er hyny, clywsom rai yn achwyn ar y bwyd a'r attendance. Nid oeddwn yn eu hadnabod, onide buasai yn brofedigaeth i mi eu henwi, gan obeithio y buasai hyny yn codi cywilydd arnynt. Yr oeddwn yn barnu wrth eu gwisg a'u moesau wrth y bwrdd nad oeddent wedi cael cystal bwyd gartref erioed, ac y rrae yn sicr genyf nad oes ganddynt was na morwyn i weini arnynt yno. Pa gosb ddylid roddi i'r gi waid achw n- gar hyn ? Po byddent with fwrdd y brenin, byddai yn rhaid gael achwyn yno. Dylent gael eu cadw mewn tywyll-dy am flwyddyri, a'u porthi ar datws a llaeth, am en bod mor lhyfygus ag achwyn ar y dirpariadau yn Ffestiniog. Cydunwn a Titus Llwyd yn ei gondemniad o'r gwr parcbedig a safodd i fyny i aaerch y dorf ar achlysur pwysig yno bob barotoi. Addefodd hyny ei hun, ac nid ydym heb farnu fod ychydig o f6st yn swnio trwy yr addefiad. Dywedodd lawer o beth au da, ond buasent yn well, a chawsid mwy ohonynt, pe wedi parofoi yn ofalus. Yn sior nid yw llwyfan yr Undeb yn lie i ddynion sefyil i fyny i ddyweyd nothings. Ma? dyogelwch yr Undeb, i raddau pell iawn, yn ytnddibynu ar fod dynion yn gwneyd eu goreu i barotoi ar gyfer y gwaith a roddwyd iddynt. Pan mae dynion yn cael digon o rybudd, nid yw yn amgen nag- insult i'r gynulleidfa i addef eu bod yn ei gwynebu heb barotoi. Os na all y Cadi-irydd wneyd oi Anerchiad o'r Gadair o fown terlynau un awr, ni ddylid caniatau rhagor o amscr iddo i'w darllen. Mae cymeryd awr a thri chwarter at ddarllen un anerchiad allan o bob rheswm. Pe byddai mor ddoeth ag eiddo Solomon, nis gall un .gynullcidfa oddef gyda dim amynedd pleserus ddar- lloniad am fwy nag awr. Gobeithio y cymer y c ideirwyr dyfodol yr awgrym, ac na wnant fod mor hunangeisiol ag ysbeilio ereill o amser gwerthfawr. Catwyd papyrau rhagorol, a thalant yn dda eu darllen a'u myfyrio; ond yn sicr mae yn rhaid cael tcrfyn ar y display of tvittic,ism with benodi lie yr Undeb y flwyddyn ddyfodol. Ar y pryd, yr oeddym yn ei fwynhau gystal a neb, ond wedi iddo fyned heibio cododd adflas anriymunol yn ein meddwl. Gwneler pobpeth yn weddaidd ac mewn trefn. Mae golygfa fel a eafwyd yn Ffestiniog yn ddarostyngiad ar urddas yr Undeb, ac yr ydym yn gobeithio na flinir ni mwyach gan ei chyffelyb. Yr oedd yr areithiau yn y cyfarfod cyhoeddns yn bobpsth allesid ddymuno, ac yn adlewyrchu clod mawr ar yr aroithwyr. Synai pobl o enwadau ereill fod dynion mor ieuainc yn cael eu gosod mor bromincnt, ond synent hwy lawer eto pe bvddent yn gwybod rhagor am danom fel Enwad. Nid oes un enwad yn Nghymru lie mae mwy o fantais i ddyn talentog i ymddadblygu na'r Enwad Annibynol, ac y mae Cyfarfodydd yr Undeb yn fantais ychwanegol i hyny. Os nad yw dyn yn cael ei gydnabod a'i weled, gal deimlo yn dawel nad oes dim ynddo-gwell iddo wneyd ei waith yn ddystaw, oblegid beirniad lied uniawn yw y cyhoedd ar y cyfan. Cawsom bregethan bendigedig ar y maes ac yn y capeli, ac yr oedd yn llawenydd genym weled dynion mor gymharol ieuainc yn cymeryd safleoedd mor bwysig ac yn pregethu yr Efengyl gyda'r fath urddas a dylanwad, Nid ydym yn ot'ni rhyw lawer am ddyfodol ein gwlad tra y cyfyd yr Arglwydd ddynion o fath y rhai hyn i bregethu yr Efengyl, ac y mae y tyrfaoedd mawrion oedd yn gwrando yn brawf nad yw pregetha wedi colli ei afael ar y wlad. Ond mae yn rhaid i ni gael gwrthdystio yn y modd mwyaf diamwys yn erbyn y diolch ar ddiwed I yr oedfa ddau o'r gloch. Os oes diolch i fod i enwadau ereill o gwbl am en caredig- rwydd, gofaler iddo gael ei wneyd yn nrddasoI. Teimlwn fod cyfrifoldeb ofnadwy ar unrhyw ddyn a ddywedo ffolineb gwatwarus ar ddiwedd oedfa dda. Gwelsom lawer oedfa ragorol yn cael ei llwyr ddinystrio gan glebar ynfyd rhywun ar y diwedd. Yr ydym am dynghedu y Pwyllgor i osod terfyn tragy wyddol ar y diolch cyhoeddns yma, neu ynte ofalu eiddo gael ei wneyd yn deilwng. Yn sicr i chwi, nid oes dim mor sicr o ladd yr Undeb a gwneyd pregethu yr Efengyl yn wawd gerdd nag ail adroddiad mynych o'r diolch gafwyd yn Ffestiniog. Terfynwn gyda hyn yn awr, rhag blino eich darllenwyr a. meithder. Hyderaf gael byw i weled a mwynhau cyfarfodydd y flwyddyn nesaf, ac os caf wleddoedd cyffelyb, byddaf yn foddlawn. Os caf hamdden, bwriadaf alw sylw eto at ryw faterion perthynol i'r Undeb. Gwp. O'E DE.
Adolygiad y Wasg. --
News
Cite
Share
Adolygiad y Wasg. CANRUON CADVAN: Llyfr 2. Cyflwynedig i'rPAftj'i Dr W. Rees, Caer. Rhaid i ni addef na wyddem fod yr Awen wedi bod mor gynyrchiol yn mherson Cadvan, a bod ynddi y fath ystwythedd. Hwn yw yr Ail Lyfr, ae os yw y Cyntaf, ac os bydd y Trydydd yn deilwng ohono, cyf. ansodday tri gofgolofn farddonol deilwng 0 Cadvan fel bardd. Ceir yn hwn ddeg ar hugain o "Ganeuon -rhai yn fy-rion iawn, a rhai yn gymedrol o faith-ar byncian Ygrythyrol a moesol, ac ambell un ar fater eyffredin ac o nodwedd ch ware us, a dwy Cantata. Mae rhai darnan tyner a thlysion iawn, na oddefa ein gofod i ni eu dyfynu, yn y Bryddest ar "Ffoedigaoth Mair a'rlesu i'r Aipht." Anfonwyd hon i gystadle, eth, a dyfarnwyd hi yn oreu o bedair ar ddeg. Ond gan na chydymffurfiodd yr awdwr, mewn amryfnsedd, ag am- odan yr eisteddfod, ni ellid rhoddi iddo y wobr. Mae y Bryddest bon ei hunan yn llawngwerth swllt, p'is y llyfr. Mae y llyfr wedi ei droi allan yn gelfyddgar a destlus gan Mr W. Hughes, Dolgellau. DROS GYFANFOR A CHYFANDIR. Dyna yw teitl cyfroI dlos yn cynwys hanes taith y Parch William Davies Evans o Gymrn at lanau y Mor Tawelog ac yn ol, trwybrif dalaethan a thiriogaethan yr Undeb Americanaidd. Hysbyswyd ni, er ein mawr syndod, mai dim ond tri swllt ofynir am y gyfrol rwymedig, ddestlus, a gwerthfawr hon. Buasem yn barnu y byddai yn rhad am haner gini. Heblaw dae- arlen liwiedig a chyflawn iawn o'r cyfandir anferth, a darlun o'r Awdwr, ceir ynddi dros bedwar ugaiti o ddarluriiau o ryfeddodau petiaf America. Ar foreu tawel yn mis Tachwedd, 1880, cychwynodd yr awdwr o Aberystwyth, ac yn mhen blwyddyn a haner, cafodd ei bun yn yr un He wedi teithio ar dir a mor tua deunaw- mil-ar-hugain o filldiroedd, a hanes y daith ryfedd hono yw y gyfrol hon. Dengys yr Awdwr fod ganddo lygad i weled, calon i deiwlo, a phin ysgrifenu cymhwys i groniclo yr hyn a welodd, a glywodd, ac a deimlodd gyda medrusrwydd sydd i'w gael ond yn anaml. Mae yn cario y darllenydd gydag sf i bob man, heb roddi iddo tynyd o seibiant i feddwl am dano ei hun na'i am- gylchiadau. Ni cha dim ddianc ei sylw heb ddarluniad byw ohono. Pan edrydd hanesyn ni nydda ef allan & lluaws geiriau nes ei amddifadu o'i flas, ac ni chwtoga (f chwaith fel ag i guddio ei gyfanrwydd a phylu ei fin. Mae y gyfrol oil yn darllen, fel y dywedir, fel novel. Rhydd darlleniad y gyfrot olwg glir a chyflawn o'r wlad fawr hon yn ei holl neillduolion, a chymerad- wywn hi yn galono, i sylw ein darllenwyr fel y peth goreu a ddarllenasom erioed ar America. Mae colf- yddydwaith y llyfr yn anrhydedd i Mr J. Gibson, Swydda'r Cambrian News, Aberystwyth.
Telerau y Tyst a'r Dydd.
News
Cite
Share
Telerau y Tyst a'r Dydd. Anfonir ef trwy y Post am Ghivarter yn ol y telerau canlynol:—1 (os telir yn rnlaen) am 2s; 2 am 3s 4c; 3 am 4s. 6c. Os na thelir yn mlaen, 1 am 2s. 3c.; 2 am 3s. 9c.; o 3 am 4s llc.
Y BEIBL YN YR YSGOLION DYDDIOL.
News
Cite
Share
ydym yn cydolygu a Titus fod rhai yn mhlitb y gwrandawyr dynion profiadol a medrus yn llawer mwy teilwng o draethu ar y mater na'r rhai gymerasant ran ynddo, ond gan i'r I wyllgor ddewis yr ola f, y peth lleiaf a allent ddysgwyl oedd tawelwch a chwareu teg i ddyweyd yr hyn a wyddent. Ond i ba ddyben y gwneir sylwadan fel hyn ? Beth a enillir ? Nid yw awgrymu mai tywyllwch ac anwybod- aeth y rhai sydd dros y Beibl yw y rheswm am hyny yn ddim ond honiad ffol. Profer hyny. Nid oedd y No, no," yn amlygiad o wybodaeth, medrusrwydd, na moesgarwch. Y peth ddaeth i'r golwg amlycaf yn byny oedd diffyg amynedd mewn un dosbarth i wra,ndo ar ddim fyddo yn groes i'w syniadau hwy. Rhoddodd y rhai oedd dros y Beibl wrandawiad tawel ac astud i'r rhai oedd yn ei erbyn, a ph'am na roddiil yr un chwareu teg i'r ochr arall, gan mai pendcrfyniad hollol agored oedd ger bron y cyfarfod, yn ol tystiolaeth yr Ysgrifenyddion P Wrth gofio, fe gynygiodd un brawd roddi goleuni ar y pwnc, ond rhywbeth gwahanol ddaeth i'r golwg, fel y gwyr y rhai oedd yn bresenol yn (Ida. Ond yr ymadrodd y dymunir galw sylvv Titus Llwyd ato yn benaf yw yr un a ganlyn, a dichon nad anfuddiol fyddai iddo gymeryd ad-drem drosto-" Eithafion haerllugrwydd oedd cyhuddo cynulliad parchus o grefyddwyr o fod am gadw oddiwrth eu plant y Llyfr y gwneid cymaint o ymdrech i'w roddi i'r paganiaid." Yr ydym wedi cael ein cyhuddo cyn hyn o feddu gormod o barch i ddyn:on penaf ein Henwad, a'n bod yn eu pleidio yn benaf am y rheswm hwn. Nid oedd hyny yn gywir. Ond addefwn yn hawdd fod genym barch neillduol i lawer, a bod rhai ohonynt yn ein tyb wedi cyrbaedd graddan helaeth o berffeithrwydd fel gweinidogion y Gair. Yr oedd y diweddar Barch W. Griffith, Caergybi, felly, ac y mae ercill o gyffelyb nodweddion yn fyw, ond nid yw yn weddns cyfeirio alynt. Buasai yn llawer mwy cydweddol a'n teimlad pe sallem gydolygu k llawer ohonynt ar y mater dan sylw, a gallwn sicrhau y darllenwyr mai argyhoeddiad divfn yn unig barodd i ni gymeryd y cwrs a gymerwyd yn Ffestiniog. Oberwydd y parcb uchel hwn sydd genym i ddvnion da o wahanol olygiadau, y mae cyhuddiad Titus LIwyd yn archoll dwfn i'n teimlad. Ond y peth gwaetbaf ydyw hyn, nad oes rhith o viirionedd ynddo. Y mater y traethid arno pan dechreuodd y banllefau o No, no," oedd dylanwad y Beibl mewn ystyr foesol ar y t6 sydd yn eodi trwy gyfrwng yr ysgolion dyddiol. Wedi i'r gwrthwynebiad godi, ac i'r Cadeirydd roddi caniatad i'r un oedd yn siarad i fyned rhaaddo, dywedwyd rhai brawddegau nad oeddis wedi eu bwriadu, a rhoddwyd fturf i ereill na roddid iddynt o dan amgylchiadau mwy ffafriol, a gadawyd brawddegan ereill heb eu gorphen oherwydd yr anfoddlonrwydd ddangoswyd ond trwy y cyfan, ni chymerodd dim le i gyfhwnhau Titus am ddwyn y fath gyhuddiad yn mlaen. Cyhuddo cynulleidla barchus o grefyddwyr am gadw y Beibl oddiwrth eu plant! Pwy ddywedodd air am eu plant ? Nid yn nghylch plant y gynulleidfa yr oeddis yn ddadleu, ond dros degwch a'r plant yn yr ysgolion dyddiol, ac yn benaf (! osodwyd y mater hwn allan yn ddigon eglur) y dosbatth hwnw o blant sydd hyd yr awrhon heb nnrbyw gyfrwng arall i gyrhaedd gwybodaeth Ys. gi ytbyrol. Mae yn y trefydd mawrion ganocdd ohonynt. Gelwir hwy gan y Saeson the gutter children. Nid ydym yn hoffi yr enw. A wna dysgn y Beibl yn yr ysgolion les i'r rhai yma ? Os na wna dysgu y Beibl yn yr ysgolion ddylanwadu yn dda mewn ystyr foesol arnynt trwy en gwneyd yn fwy geirwir a gonest, yn ogystal a dylanwadu ar on boll fywyd, addefwn nad oes gan y rhai sydd dros y Beibl ddim llawer i ddyweyd drosto. Mae y cwestiwn hwn yn deilwng o sylw unrhyw gynulliad gymer y pwnc o dan ystyriaeth, a dylid edrych arno yn ei wyneb. Buasai traethu ar y priodoldeb o ddysgu y Beibl yn yr ysgolion, ac ignorio ei ddylanwad moesol ar y plant sydd yn codi, yn hollol anheilwng o gynnlleidfa barchus" fel oedd yn Ffestiniog. Yn wir, y mae dynion teg, beth bynag yw eu barn, yn cydnabod y ffaith hon. Maent yn cydnabod y ffaith trwy eu cymhellion taer a gonest ar rieni ac athrawon yr Ysgol Sul i wneyd y diffyg i fyny. Mae Lladmerydd, yn ei sylwadau ar y discussion, yn dangos ei tod yn ddigon craff i weled y diffyg, ac yn ddigon gonest i'w addef, ac anoga grefyddwyr i godi at eu gwaith, er mwyn symud yr anhawsder. Os ceir y plant oil i'r Ysgolion Sab- bothol, collir un argument gan bleidwyr y Beibl, ac ni ofidiant ddim oherwydd hyny end bydd rhesymau ereill yn aros. Mae awr ar y Sabboth yn fychan iawn i ddysgu eneidiau anfarwol yn Ngair Duw, a bydd llawer o gyfrewidiadau wedi cymeryd lie cyn y ceir rhieni yn gyffredinol i wneyd y gwaith yn effeithiol ar yr aelwyd. Mae y pwnc o addysg ynddo ei hur. hefyd yn deilwng o sylw. Hawdd iawn ydyw rhanu addysg i secular a religious teaching, peth arall yw priodoldeb ysgariad y naill oddiwrth y llall, a'r effaitli a gaiff hyny ar ddyn sydd yn gyfrifol am yr oil a wna. Y pwnc pwysicaf i bob credadyn yn ei holl ymwneyd a'r Beibl, yn ei bertbynas ag ef ei hun ac yn ei berth- ynas ag ereill, ydyw, Beth sydd yn iawn iddo wneyd fel Cristion ? Mae rhai am gyfyngu y pwnc yn hollol i'r cwestiwn, Beth sydd yn gyson i'r Ymneillduwyr ? Y Cristion yn gyntaf, n'rymneillduwr yn ail, yw ein dadl. A dicbon, pe edrychid ar y mater olaf yn deg yn ei holl gysylltiadau, yn lIe ceisio gwneyd bwgan ohono, nad yw yr anghysondeb y sonir eyruaint am dano yn fawr, mwy na rhywbeth mewn ymddangosiad. A oes rhywbeth mewn gwirionedd yn galw am i'r Ymncill- duwyr fod yn erbyn darllen y Beibl yn yr ysgolion ? Mae y Pabyddion, a'r Iuddewon, a'r anffyddwyr yn erbyn y Beibl, ond nid ydym yn gwoled un rheswm boddhaol dros i'r Ymneillduwyr fod yr un ochr a hwy ar y cwestiwn hwn, a hwythau mor anhebyg iddynt ar bob cwestiwn arall; ond nid yw yr Ymneillduwyr fel corff yn ei erbyn. Mae y ffaith fod y Beibl yn caal ei ddysgu yn y rhan luosocaf o lawer o Ysgolion y Byrd'an yn Nghymru yn profi yn wahanol. Mae mwy yn mhlith yr Annibynwyr drosto nag a dybir gan lawer. Yr oedd dwseni yn Ffestiniog drosto, yn ol eu tystiolaeth hwy eu hunain wedi i'r cyfarfod fyned drosodd. Ond os anwybodaeth a thywyllwch yw yr achos eu bod drrsto, fel yr awgrymir, y peth doethaf yn Titus, neu rywun arall, fyddai ysgrifenu nifer o erthyglau i'r TYST i geisio eu goleoo, ac rid eu diystyru trwy sylwadau angharedig. Pe gwnai Titus hyn o dan ei enw priodol, diau yr atebid ef gan rywun o'r ochr arall, fel y Parch Simon Evans, Hebron. Modd bynag, gyda, chania,tad y Golygwyr, sicrhawn ef na chai ei ysgrifau basio yn ddisylw. Mae pleidwyr y Beibl wedi goddof digon, ac wedi bod yn ddystaw yn rhy hir. _Yr eiddoch yn gywir, Oswestry, Medi 23, 1883. JAMES CHARLES. [Nid ydym am ddyweyd dim ar y ddadl hon ar hyn o bryd, ond cynghorem ein gohebwyr parchus i fod yn ofalus yn y geirian a ddeCnyddiant rhag iddynt gael eu carrddeall, ac i hyny arwain i gecraeth ddifudd. Nidtegywyr ymadroddion, Rhoddodd y rhai oedd drns y Beibl wrandawiad tawel i'r rhai oedd yn ei erbyn," "Mae pleidwyr y Beibl wedi goddcf digon," &c. Nid oes neb yn erbyn y Beibl, ond y mae y ddwy ochr "drosto," a'r naili blaid yn ddiau yn gymaint o bleidwyr y Beibl a'r llall; ond y ddadl ydyw, Pwy sydd i'w ddysgu ? ac a ydyw yn iawn iddo gael ei ddysgu gan athrawon a gynehr trwy dreth a godir yn orfodol ? Mae y geiriau, dros y Beibl," ac "yn erbyn y Beibl," a "pbleidwyr y BeibI" yn rhwym o fod yn rhai tramgwyddus, er na byddo y rhai sydd yn eu defnyddio yn cysylltu a bwy yr ystyr sydd ar y wjneb yn fwyafnaturiul iddynt. Bydd defnyddio ymadroddion na byddo •i j ar en ya i'r ple'diau ddeall eu gilydd, a dyfod o hyd i'r gwirionedd, yr byn yn ddiau sydd mewn golwg gauddynt oll.-GOL