Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
Hide Articles List
2 articles on this Page
TMTLOU Y FFOKDD -
News
Cite
Share
TMTLOU Y FFOKDD Nos Sadivrn, Medi 15fed. YMDDENGYS mai PREGETHU CYFADDAS L'R OES oedd y mater yr ymdriniwyd fig cf mewn cyfarfod neillduol yn Sasiwn Bangor. Nid y pregethu mwyaf cymeradwy a phoblog- aidd gan yr oes, ond y pregethu sydd yn fwyaf cyfaddas iddi, ac angenrheidiol. Yn ol yr adroddiad a welais, gallwn feddwn fod yr ymdriniad a gafwyd ar y mater yn un rbagorol, ac y mae pawb yn gwybod fod y testynyn un amserol iawn. Dywedai I)r Hughes, Liverpool:— Pan yr oeddym yn ieuanc nid oedd ond dau allu yn ymladd am feddiant o'r wlad—Crist a'r diafol; crefydd a'r dafarn. Nid oedd ond dau le i ddenu y bobl, y capel a'r dafarn; ac o dru- garedd darfu i ni ddewis y capel. YD y capel yr oedd y difyrwch penaf i'w gael; yno yr oedd pobpeth. Cyhoeddiad gwr dyeithr o'r Deheu- dir drwy y wlad oedd yr amgylchiad penaf acw, gan nad pwy a fyddai y gwr dyeithr, os byddai yn dyfod o'r Deheudir; ond mor wahanol ydyw yn awr Mae yma lawer o bethau ereill wedi dyfod i mewn i'r canol, ac y mae yn anhawdd gwybod pa bethau ydynt. Mae cyfarfod llen- yddol yn y fan hon, eisteddfod yn y fan arall, ac 9; arwest," beth bynag ydyw hwnw, mewn He arall. O ie, a fancy fair yn rhywle nrall. Nid wyf yn dyweyd dim yn eu herbyn, er y rhaid i mi ddyweyd nas gwn pa beth yw yr arwest yna. Ond mae yma lawer o bethau wedi dyfod i mewn i'r canol—cymdeithion gwareiddiad uchel yr oes, mae yn debyg (chwerthin) ond y maent yn llithie meddwl yr ieuainc oddiwrth dduwinyddiaeth a gweinidogaeth y Gair, tra nad oedd yn yr hen amser ddim i dynu bryd ein pobl ieuainc. Disgynai Mr D. Charles Davies yn lied drwm ar y bri mawr a roddir ar hanesynau (anecdotes) mewn pregethau, ac oblegid hyny y defnydd helaeth a wneir gan breg- ethwyr ohonynt. Dyma un sylw a wnaeth :— Pa fath bregethu yw y mwyaf priodol i'r oes ? Yr oedd efe yn gwybod pa fath bregethu sydd yn fwyaf poblogaidd gan yr oes, ond a oeddynt hwy yn myned i ymostwng at yr oes, at yr hyn oedd yn boblogaidd gan yr oes, er mwyn gwneyd daioni i'r oes. Yr oedd efe wedi sylwi mai yr hyn oedd yn fwyaf poblogaidd gan yr oes ydoedd hanesynau..Nid oeddynt yn deall geiriau cyffredinol; ao os oeddynt yn myned i bregethu i'r bobl, rhaid cael hanesynau. Y modd tebycaf, mwyaf cymhwys i ddyn efengylu i luaws y gwrandawyr ydyw drwy hanesynau; os byddant yn ddigrifol, goreu oil. Ond ai hyn yw y pregethu i'r oes ? Pa faint yn well ydyw o hyn yw y cwestiwn. Nid yw banesyn cywir a tharawiadol a ddywedir er egluro neu ddyfnhau y gwirion- edd a draethir mewn un modd i'w gon- demnio. Mae y ffordd gyfaddasaf i ddwyn y gwirionedd yn eglur i'r rban fwyaf o fedd- yliau. Ond y mae llenwi pregeth a hanes- ynau cyffroadol, a'r rhan fwyaf obonynt yn dra amheus, ac yn ami yn annaturiol, yn unig er mwyn cynyrchu rhyw fath o argraff ar y gwrandawyr, yn hollol anheilwng, ac yn rhwym o ddarostwng pregethu yn ngolwg dynion meddylgar. Petb diweddar, mewn cvmhariaeth, ydyw y defnyddiad helaeth a wneir yn awr o hanesynau mewn pregethau, ac ni byddai pregethwyr ieuainc byth yn meddwl am ddyweyd hanesyn. Ystyrient y buasai byny yn ddarostyngiad arnynt. Yn fy nghof cyntaf ychydig o bregethwyr a 0 fyddai yn adrodd hanesynau yn eu preg- ethau ac yr wyf yn cofio yn dda fod Caled. fryn yn dyweyd am un o'r rhai mwyaf medrus o'n pregethwyr poblogaidd mewn defnyddio hanesynau, ac un o'r rhai a rodd- odd fwyaf o fri arnynt, Pregethwr anectod- awl ydi o." Gwelais adeg yr oedd adrodd penillion yn un o'r pethau mwyaf poblog- aidd mewn pregethau, ac ni chlywid odid zn bregetb byth, yn enwedig gan bregethwyr y Gogledd, na byddai rhes hir o benillion ynddi. Ein beirdd enwog a. ddygodd hyn i mewn gyntaf, ac adroddai rhai ohonynt ddarnau I barddonol weithiau nes gwefreiddio cynull- eidfaoedd. Ond gweithiwyd byny i eithaf- ion, nes yr aeth agos pob pregethwr i geisio adrodd barddoniaetb, ac i feichio eu preg- ethau a gormod o benillion, nes y trodd ar chwaeth y cynulleidfaoedd. Edrychai llawer yn ddiflas pan ddechreuid adrodd barddon- iaetb, a brawycbid rhag ambell i bregethwr oblegid y swm dirfawr o benillion a adroddid ganddo a gwn am un hen gymeriad gwreiddiol mewn cynulleidfa a gOdlti ac a ai allan, pan ddechreuai y pregethwr adrodd penillion. Mae gorweithio unrhyw beth yn ei wnoyd yn boenus. Nid oes dim vn fwy prydfertk a tbarawiadol na dernyn "tlws o farddoniaeth yn achlysurol; ond y mae beichio pregeth a phenillion, pa mor dda bynag y byddont, yn anghydweddol ag am- can pregethu, ac yn troi yn raddol ar chwaeth cynulleidfa. Y chydig o farddon- iaetb, mewn cymhariaeth, a adroddir gan bregethwyr yn awr ond y mae hanesynau yn boblogaidd iawn, acyn ddiau fod gormod o redeg ar eu hoi. Hapus iawn ydyw hanes- yn, byr, cywir, a tharawiadol, fyddo yn galw sylw at y gwirionedd, ac yn help i'w egluro a'i ddyfnhau ond y mae hanesynau amheus, a ddywedir yn unig er peri cyffroad, yn ddarostyngiad ar urddas y pwlpud, ac yn gwbl anghyfaddas i angen yr oes. Yr oeddwn wedi meddwl cyfeirio at Ddadorchuddiad Cofgolofn Rowlands, Llan- geitho, a marwolaeth yr hynafgwyr parchus Peter Spence a Charles Jupe ond rhaid en gadael heibio, gan y cymer y gweddill o hanes Society Gyffredinol Cymanfa Liver- pool gryn lawer o Ie; ac y mae y pethau a draethwyd mor rhagorol ac mor amserol, fel y byddai yn dda ganyf i'r anerchiadau oil gael eu darllen yn bwyllog ac ystyriol. LLADMEEYDD.
CYMANFA LIVERPOOL A BIRKENHEAD.
News
Cite
Share
CYMANFA LIVERPOOL A BIRKENHEAD. (Parhad o'r Rhifyn diweddaf.) VVEDI canu penill, dywedodd y Cadeirydd eu bod yn myned i newid ochr, a bod arwyddion ccilonogol i'r amseroedd, a qalwodd ar y Parch T. Nicholson, a dangosodd fel ymae arwyddion calonogol i'w cael Yn ngweithgarwch yr eglwysi, a'r ymdrechion o blaid sobrwydd a moesoldeb." Dywedodd :— Er nad yw yr amseroedd hyn yn fl.ynyddoedd doheu- law y Goracha. ac er nad oes dyliiiad pobloedd at y S lob, eto i gyd credwn fod prawfion liigonol i'w cael tod fErwd ddofn a chref ofywydcrefydtnictoynein I heglwysi. Pan nad yw yr afon wedi ei chynhyriu gan y gwynt, a pHan nad yw y cawodau trymion wedi chwyddo ei llifeiriant nes iddi ymdori dros y ceulanau, eto mae'n amlwg oddiwrth yr ireidd-dra, a'r ffrwyth- lonedd, a'r prydferthwch sydd o'i deutu, fod yr afon yno. Mae digon o wahaniaeth lhwng ei glanaii hi a'r anialwch eto. Felly gyda bywyd ysbiydol oin he Iwyst. Nid yw y gwynt nerthol yn rhutluo nos cynhyrfu tonau yr afon, ac nid yw y eawodydd hreision o'r grwlaw gvaslawn yn disgyn nos dytoliafix y llifeiriant ymchwyddol drwy ein gwJad, eto i gyd mae yma dd "on o ffrwyth'onedd a phrydfer thwch o'i ddcntu i bl'di presonoldeb diamheuol y bywyd. Gelwir eich sylw nt y sweithgavweh a'r haelioni sydd yn ein mysg, ac at Siiflo wrthwynebol yr eglwys i brif bechod cyhoeddna vv oes fel arwyddion fod yma lawer o north bvwydol eto yn aros. Arwydd sicr o fywyd yw gweithgarivch. Dyma un ffordd yn mha un y mae bywyd yn asslwtio ex hunan. Nid yw hyn yn bosibl Ho nad oes bywyd, Nui oes gwaith na dychymyg yn y be'id n-—carttello marwolaeth. A phan y mae dyn yn agoshan at angen, pan y mae ei north bywydol yn graddol gilio, mae ei weithgarwch, ei duedd, a'i allu at waith o hyd yn llei- hau. Bywyd sydd yn galln defnyddio gwrthddrychau o'i gwmpas i'w fantais a'i gynydd ei hunan. Ni gred- wn nad oes neb a wad fod llawer o weithgarwch cref- yddol eto yn ein plith. Mae gwir ofal calon am yr achos, a phaiodrwydd i gytneryd poen er mwyn yr enw mawr wedi meddianu nid yn unig blaenorinid parchus ein Hcnwad, ond hefyd wedi meddianu canoedd a mil- oedd o galonau yn ein heglwysi drwy'r Dywysogaeth. Beth ddeHgys y pryder a deimlir am ddyfodol yr achos, a'r ymdrechion i ddyogeln ein hieaenetyd, a'u cadw a'u hysgwyddau dan yr arch, drwy ddarpa! u cymdeithasau ar eu cyfer er eu diwyllio a'n crefyd ioli ? Beth ddywed yr ymdrech a wneir gan luoedd sydd yn meddwl am ei enw ef i gynorthwyo gweinidogacth y gair, drwy ymddyddanion personol a'u gwrandawyr ac egnion canmoladwy i'w caethiwo i ufudd-dod Crist ? Beth ddywed y dnedd i adeiladu Iteoedd newycldion i addoli, i ffnriio canghenau o'n heglwysi—yr awydd a welir i ledu lie y babell, ac estyn cortynau y preswyl- feydd-i dd'od a dylanwad erefyddol i weitbrodu Ilf barthau newyddion o'r wlad, ac felly ddyogelu cyfleas- derau nowydd i ddefnyddioldeb. Mae yma luoedd allant wneyd rhywbeth heblaw "sefyll yn nh,t yr Arglwydd y nos "-gallant hefyd lafiivio yn egriiol vno ^an deirnlo yn sicr fod ewyllys yr Arglwydd i Iwyddo yn eu Haw hwynt. Dywedai bra*d wrthym yn ddi- weddar, brawd teilwng a galluoij:, er nad oe id y llu- oedd yn llifo i'r gyfeillach o dan ei weinidogaetli, ei fod yn teunlo yn hollol sicr y gwelid ffrwvth i'w lafur, oherwydd ei fod yn llafar gonest a chydwybodol dros ei Dduw. Diau fod genym lawer o gyffelyb feddwl." Mae genym luoedd wedi dyfod i aduabyddiaoth o'r lesu a gyfarfu Saul, yn gofyn iddo bob dydd y cwest- iwn ofynodd yntau, -'Arglwydd, beth a fyni di i mi ei wneuthur?" Pa waith tydd genyt Ti i mi ? Dy wedir am John Anyel James yr arferai ofyn i bawb a dder- byniai yn afilodau, pa waith dros Grist y b-riadent ei gyflawm, ac y byddai yn rhaid iddo gael atebiad bodd- haol. Crefyddwyr gweithgar yw v crefyddwyr dys glaer. Mae gwaith yn ffynonell pleser, ac hefyd yn fl'ynonell dyogelwch. Dylem deimlo yn ddiolchgar am fod cymamt ohono yn ein m.sg. Ystyriwn eto yr haelioni mawr a ddangosir yn y cylch erefyddol y dyddiau hyn. Nid yw y "nard gwlyb gwerthfawr yn beth anghyffredin o gwbl y dyddiau hyn fel offrwrn cariad ar allor crefydd. Mae nifer y channels i ba un y rhed haelioni yr eglwysi yn fawr iawn. Mae genym ein tylodion yn bwrw eu hatlingau i'r drysorfa, ac nid oes dim yn rhoddi mwy o gysur i ni na gwoled tylodion ein heglwysi yn cyfranu i'r Gwaredwr en rhoddion bychain mor rheolaidd a'r heulwen, heb angen cym- helliad gan na gweinidog nag arall, oblegid fod cariad Crist yn eu cymhell. Mae llawer golypfa fel hon drwy ein heglwysi ag y mae Pen mawr yr eglwys yn gwenu mewn cymeradwyaeth arnynt, ac y mae cymaint o hpn- fod haelioni crcfyddol yn y rhai hyn ag sydd yn y rhoddion mawricm y clywn am danynt. Onid yw mudiad y Jubili wedi agOT llygaid llawer i ysbry'fi haelionus yr eglwysi. Nid yu unig y mae genym enwau a r miloedd punau ar eu cyfer—enwan y trci<lir eu coffadwriaeth fendigedig i'r cenedlaethau a ddeuant -ond hefyd y mae ein heglwysi wedi syvthio i mown a'r mudiad gydag nndeb a brwdfrydedd mawr, Credwn mai prawf cadarn yw hwn o'r afael sydd gan yr Ar- glwydd lesu ar galonau dynion. Drwy en calon yr 11 0'3 efe at eu trysorau. Golwg ar ei gariad ef a wneis i un ddyweyd Ti gei'r cwbl roddaist i mi yn fy rhan." Eto mae safle benderfyno) yr eglwysyn wyneb meddw- dod yn arwydd calonugol iawn.. Prawf o fywyd, onide yw hwn P Mae bywyd yn sensitive, a pha uchaf y bywyd mwyaf sensitive ydyw. Mae'r bywyd ysbrydo! yn sensitive iawn. Mae meddwdod yu ymosüù yn direct ar fywyd ysbrydol ein heglwysi, ac y •nr-o'r eglwys wedi nesu mwy at yr achos dirwcatol y dyddiau diweddafyma nag erioed,efaIlai-wedi dangos ei bod yn teimlo yn ddwys ymosodiad y gelyn hwn arni. Dymti,'r Samson yn mhiith ein hymosodwyr. '• Trol y bra;jwr," ebe Charles Garret, sydd ar tiordd pob diwygiad," Ac ni bu crofyddwyr erioed mor etfro yn orbyn yr ymosodydd hwn. Diolchwn i Dduw achymorwngysuf yn wyneb yr arwyddion calonogol hyn, a gweddiwu ae ymdrechwn er eu hamlhaa a'n cryfhau fwy-frey.