Y Tyst a'r Dydd

WORKINGTON, CUMBERLAND. Yr Aclios Cymreig.—Yr wyf wedi meddwl am- rywiol weithiau am anfon yehydig- gofnodion o'r lie uchod. Dicbon nad annyddorol fydd gan ein cydgenedl yn Nghymru glywed am danom mewn ystyr grefyddol. Sefydlwyd yr achos uchod gan ddau enwad yn fwyaf neillduol er's tua tair neu bedair blynedd ar ddeg yn ol mewn lie o'r enw Derwent Tinplate Works o fewn milldir i'r dref uchod. Erbyn hyn mae ein cydgenedl yn y lleyn fwy gwasgaredig, a'r gweithfeydd wedi cynyddu i'r fath raddau fel y tybiwyd yn briodol symud yr achos i'r dref, fel ag i fod yn fwy cyflens a cban- olog. Felly llwyddasom i gael ystafell gysurus i ymgyfarfod ynddi yn St John's Court, Jane-street, am yr ardreth o bedair punt ar ddeg y flwyddyn. Er ein bod yn yehydig, ag o wahanol enwadau, gallwn ddyweyd, wele y bobl yn gytun yn yr nn lie, ag o'r un iaith, er's pump Sabboth bellacb. A'r Sabbothau diweddaf ydoedd y rbai cyntafi bregethu Cymraeg gael eu traddodi yn y dref, a'r Parch J. M. Jones, Nebo, Llanllyfni, a gafodd y fraiut o wneyd hyny yr hwn a fa yn ein gwasan- aethu am dri Sabboth. Y mae yn ddiau fod y gyriulleidfa luosog a ddaeth yn nghyd y Suliauyn profi doethineb y symudiad. 0 frodyr, gweddiwch drosom ar ran y chwaer fechan, Derwent Eowling Mill. R. S. JONES.

MEITHRIN TRAMGWYDD. GAN DR. R. W. DALE YN "GOOD WORDS." Rhyfedd y fath allu sydd gan rai pobl dda i ddwyn allan gymaint o boen a dyoddefaint ag a allant o unrbyw dramgwydd. Y mae gronyn o dywod yn chwythu i'w llygad, ac y maent yn ei gadw yno hyd nes yr enynir yr oil o'r llygad rhwbiant ef a'u bys nes y byddo yr artaeth yn dyfod yn annyoddefol. Gailasent ei ysgubo ymaith ar unwaitb, a darfod ag ef. Ond na y gair chwerw, prysur, y weithred hunanol, yr haft yr oedd rhyw berthynas, neu gyfaill, neu gydna- bod yn euog ohoni, a orwedd yn eu cof, pa beth bynag arall a anghofir. Am y liuaws pethau caredig y mae wedi gyflawni, a'r amryw eiriau tirion a ddywedodd, ni feddyliant o gwbl, ond yr un tramgwydd sydd bob amseryn bresenol iddynt. Gall fod yn fater bycban iawn y lleiaf o'r holl hadan," ond y maent hwy yn rhoddi iddo ddigon o ddaear, digon o irder, a cbynesrwydd teimlad cynhyrfiol. Y mae yn tyfu fyny, ac yn dyfod yn bren mawr, ac y mae adar o argoel drygionus yn nythu yn ei gangbenau. Yn y man pan y try allan eu bod wedi eu cambysbysu, ac na yngan- wyd erioed y gair caled, na chyflawnwyd erioed y weithred niweidiol, neu os byddo i'r troseddwr ddatgan ei ofid am y trosedd, a rhoddi iawn digonol am dano, Y mae llawer o drafferth i ddi- wreiddio y tyfiant afiachus, ac am hir amser wedi hyny y mae yna lecyn gwrthun yn y tir o ba IIll y torwyd ef allan. 03 gwna dyn niwed i chwi, peidiweh a meddwl yn ormodol am hyny. Cyf. OWAIN AP TOMOS.

LLWYDDIANT ATHHOFAOL.—Diaa y teimla liuaws c o ddarilenwyr y TYST A'R DYDD lawenydd nid bych- an am y llwyddiant sydd yn parhau i ddilyn Mr H. Michael IlLiglies o Brif ysgol Aberyst vytli, a diweddar fyfyriwr yn Ngholeg Coffadwriaethol Aberhonddn. Llwyddodd y mis diweddaf i fyned trwy yr interme- diate examination yn Mhrifysgol LIundain am y t-radd o B,A. with hoiioitrs. Mae hyn yn unig yn ddigon i brofi fod Mr Hughes wedi cyrhaeddyd salle llchel mewn gwybodaeth. Credwn fod iddo ddyfodol dysglacr yn ei aros. LlwyJdiant eto iddo.—M. L. T. "SULPlIOLINE LOTION. lLtoddion alianol i wella anhwylclerau y croen.—Nid ocs odid unrhyw danldiad na. bydd iddo ildio i "Sidpholinc" mewn yehydig ddyddiau "-an ddochreu diflanu oV golwg, hyd yn nod pe yu ymddangos tuhwat 1 wellliad. I1 e adiilana plorod, coclmi, llynorod, ceil, a jrenvinder mojys trwy gyfaredd; tray bydd i hen a phaxhans anlwylderai porthynol i'r croen, sydd wedi bod yn blino y dyoddelydd am lynyddau, pa mor ddwtn bynag y byddont wedi gwrfiddio, gael yinosod arnynt yn llwyddiauus gan Sidpliolino." Y mMyn dinystrio y milyn anweledig i'r llyg-ad sydd yn iicltosi yr aiilnvyl- ileran anolygus, ard'oddus, a jihoenus hyn, a phob ainser yn cynyrchu golwg glir, melius, a naturiol ar y cvoen. Owcrtliir y "Sulpholinc Lotion" gan y rhan l'wyaf o Gyffyrwyr. PoteH 28. 9C. i1 ACTS. Close eoniincment and c ireful attention to all f.ctov .works gives tliu operatives pallid f ices, poor appetites, larg i:d miserable feelings, poor blood, inactive liver, kidneys, &c. ::I1.t II the pb.Vsieians and medicine in the world cannot help tlieui u j'l.'gg they get out ot di.ors or use Jlpp Bittors. None need sutief £ il ev wiU use thoni lreeiy. See Advt.

yddol syn.il ar ol llawenydd a difyrwch y party y nos flaenorol. Maedosba,rtharaJIy)]dis.rynyneuha,m- gylchiadau. Oherwydd rhyw resymau goreu y gwydd- ant hwy, mae eu cyfoeth yn llithro oddiwrfchynt meg-vs y tywod gyda'r lhf, IJ, hwythau yn rnethu cadw an safle cymdeithasol fel cynt. Y eanlvniad yw, mas y siom- edigaethau a'r digalenclid a deimlant yn peri iddynt yraollwug- a llaesn dwylaw. Mae yn ffaith mai yn mysg y dosbarth hwnw mown cymdeithas sydd yn arcs yn yr un sefyllfa yn y byd y mae crefydd bur yn aros mewn teuluoedd o oes i oes. Nid rhyfedd, gau liyny, fod Agur yn gweddio, Na ddyro i mi na thlodf na chyfoeth. 2. Dijjyg gofal am gufanrivydd y cymeriad crefyddol. Mae cyfanrwydd yn hanfodol i'r cymeriad crefyddol mewn trefn i'w ddylanwad fod yn iachus ac effeithiol. Nid yw bod yn sclog ar y Sabboth, "c yn csgculns ar hyd yr wythlJos-bod yn grofydd i gyd yn y cape), a dim son am dani gartref—yn weddiwr doniol yn y c'ysegr, ac yn hollol ddiweddi ar yr aolwyd gartref —yn gyson a dynoliaeth chwaith ysbrydoliaeth. Mae tuedd grof rnewn peth felly i ddyla.nwadu yn ddrwg a.r y teulu. C'ywsom unwaith am fab i ddyn felly yn dyweyd wedi i'w dad fod yn gweddio yn ddoniol yn y cape], na chlywbdd ef erioed yn gweddïo ond yno.. Yr oedd hyn y yn dangos yn egltir rod y bach sen hwnw yn t.imlo fod rhyw anghysondeb mewn peth felly. C yn y gall crefydd ddal < i gafael ar y teulu, rhaid idtli gario ei dylanwad arnom, a d'od i'r golwg yn ein gweitbred- i idau yn mhob cy Jch. Nid hwyliau a donioldeb mawr yn y capel, a golwg ffug-sanctaidd ar y Sabboth yw cretydd, ond dylanwad pur egwyddorion sanctaidd yn ein llywodraethu yn mhob man ac ar bob adeg. 3. Diffyg gwyliadwriaeth dros y llenyddiacth a ddarllenir yn y teuluoedd. Mae llawer o.ddarllen yn ein dyddiau ni, mwy felly yn ddian nag a fu mewn nnrhyw oes. Ond beth yw natur a thuedd y rhan fwyaf o'r hyn a ddarllenir, sydd ofyniad difrifol. Nid oes dadl nad oes canoedd a miloedd o bobl ieuainc ein hors ni yn eistedd i lawr yn hwyr y nos i dd rrllen— darllen ncs fod yn amlwg ar eu hwynebpryd eu bod yn troseddu deddfau iecbyd a chysur. Ond po gwneid ymchwiliad i natur y llenyddiacth a ddarllenant, ofnwn y ceid allan ei fod yn gyfryw al, sydd yn rhwym o adacl ardraff mwy niweidiol ar en meddwl a'u hysbryd na'r edeithiau a welir ar y corff- Y mae yn bechodyn erbyn Duw a dynoliaeth i feichio a nychu y corff heb fod hyny yn dwyn un fantais i feddwl, na deall, nac ysbryd dyn. Nid yw dyn yn casglu dim gwybodaetn trwyddarl!ennagchwedlaud!sail. Gwaeth na hyry, y maent yn difa chwaetli ein pobl ieuainc at lenydd- iaeth sylwcddol. Dylai y wyliadwriaeth fanylaf gael ei chad w dros y llenyddiaeth a, ddarllenir yn ein teulu- oedd, os am i grefydd gadw ei gafael arnynt, oblegid y mae yn anrnhosibl iddi wneyd hyny pan fyddo dylan- wadau perffaith groes i'w natur yn c'el en dwyn i weithio arnynt. Nis gall crefydd fyw ar y gwynt mwy. na rhywbeth arall, yn neillduol pan fydo. hwnwynwynt afiachns. Bn adeg yn ein gwlad pan fyddai y tculu- oedd yn dr-a gwyhadwrus na fyddai meddyiian yn cacl eu gwenwyno gan lenyddiaeth afiachua a niweldiol. Yr oedd y blaidd yn dyfod oddiamgylch yn ei groen ei hun y pryd hyny, a byddai penau teuluoedd yrulychfyn rhagddo, ac yn dra gofalua na ddouai i fewn i'w corlan- au. Ond yn ein dyddiau ni maent yn dyfod atom yn ngwisgoedd dcfaid, ac y mae lie i ofni fod ilai o wylio rhagddynt oherwydd hyny. Pa ryfedd fod crefydd yn colli ei gafael o dculuoedd pan y mae y fath ddyeitbr- wch i Air Duw, ac i wirioneddau y grefydd Gristion- ogol yn bodoli. 4 Dijjyg gwarogaeth briodoli gymcr iad yn ffurfiad cysylltiadau tculuaidd. Nid y pHdi gwerthfawrocaf a phwjsicaf sydd yn cael yr vstyriacUi ilaenaf yn (T'urfiad y cysylltiadau tauluaidd y rlnm lynychaf, ond b til yw y cysylltiadau crmdcithaso;, a'r sefyllfa arianol a rhag. lygon am gyfoeth. Ceir liuaws o dculuoedd parchus, nid yn unig yn foddlawn, ond yu awyddns i roddi eu merched a fagwyd ganddynt yn dyner a chrefyddol i ddynion o gymeriadau diras, an- foesol, ac annuwiol, os byddant yn meddu digon o gyf- oeth ac urddas bydot. Maeiit yn foddlawn i'w meib- ion i fyned i dculuoedd hollol amddifad o bob argraff grcfyddol i ddew;s iddynt ymgelcdd gymhwys, os bydd yno gyfooth a mawredd daearol. Credwn y dyjai teuluoedd ofalu na byddo en plant yn myned i dlodi pan yn yinsofydlu yn y byd. Ond eto crcdwn y bydoai yn well iddynt fod yn dl iwd a duwiol na bod yn g.\f- oetbog ac annuwiol. Gwell yw tamaid svcli a lion- yddwch gydag ef," &c. Cymeriad sydd i fod yn syl facu teulu yn ddia.mhcuol, ac nid pothau bydol, a thra na byddo gofal [iriodol am hyn yn caol ei yyincryd yn ffurfiad y cysylltiadau tenluaidd, pa ryfedd lod crefydd yn myned i goiii ohonynt ? Y Parch E. Stephen, Tanymarian, a alwyd ncsaf, ac cdrycliai ef yn fwyaf arbenig ar Yr livvyrfrydigrvrydd at, a'r dirywiad mcwn dawn aL ildyledswyddau ysbrydol crefydd," fel un o awyddion pruddaidd yr amseroedd. Dywedodd: Nid c/ymnnol genyf feddwl na tbraetlm dim ar fa'erion pruddaidd. Mae y minor yn gywair as sydd yn cael gormod o ddylanwad ar fy meddwl fel yr wyf yn heneiddio, ond y mae rhyw betban yn ymddangos weithiau, hyd yn nod gyda phcthau crefyddol, iias gellir gwneyd chwarei^ teg a'r "amseroedd," ac nas gall "Israel wybod beth a ddylai ei wjienthiir heb eu dwyn i r golwg. Mao i bob golygfa ei light and shade. Ua arall o arwyddiou pruddaidd yr amseroedd" prcser'ol ar grclyd i yw, yr anhaivsdra i gctel llawer o aelodau yr eglwysi i yinajlijd yn nylcd- swyddatb mwyaf ysbrydol y Sysegr. GwQithiant yn rhagorol gyda ei amgylchiadan allanol, fel cyfrann at gyr,itl yi- a'r eghv Yci; yn aolog a Uehuui^ fel atlu a won yu yr Ysgol Sabbothcd, ac yn gantorion medrus yn y gynnll- eidfa; ond anhawdd iawn yw en cael i weddto yn gyhoeddus, ac i siarad ar bethau crcfyddol yn y cyfeiilachau eglwysig. Maent yn Lefiaid rhagorol, ond rn wnant ddim gyda phothan mwyaf cysegreciig y tabor nac!. 1. Dyna y cyfarfodydd, gvoeddjiau. Ychydig o'r aelodau mewn cymhaiiaeth a'u mynych- ant, oddieithr ar achlysuron neib'duol—diolchgarwch am y cynhauaf, &c. Difrifol yw aelod eglwysig yn csisio crefydda by proxy, a phwy hoffa fod ya aclod mewn eglwys nad oes yr nn cyfarfod gweddiyn perthyn iddi ? Beth wneir am weddnvyr cyhocddus yn y teulu a'r e.ilwys yn mhon yehydig o flynyddoedd, os na faga yr eglwysi y genodl sy'n codi i arfer eu doniau fel gweddïwyr cyhoeddus? Nid gwaeddwyr aflafar a rbyfyans a ffddyliwyf, ond dynion dywalltant eu calon yn syml a difrifol gor bron yr Arglwydd. Yr wyf yn hofti llais da, a dawn hyawdl i areithio a phregethu, ond rywlorid gweil gonyf heb ddawn a display mawr ger bron y Duw sy'n dan ysol." Gallwn fe dwl mai gwyleidd-dra a pharchedig ofn sydd fwyaf gweddus i bechadur o fl.jeu y drugaroddfa. Dyfndar calon a dwysder ysbryd a gynyrcha y dawn mwyaf effeithiol ar ddynioo ac ar y Nefoedd. Pa fwyaf fydd ceuedd y violin, pereiddiaf fydd s;sin ei tbanau. Cynllnn rhagorol er me.thrin a magu gwedd'iwyr cyhoeddus fyddai cael (1) Cyfa.rfodydd gweddi gwyr ieuainc a ryw un hen frawd, cynes ei galon, gyda hwynt-un y byddai gan y gwyr ieuainc drust ynddo ac anwyldeb ato. Nid ath^aw a beirniad, ond un fel hwythau, yn uniawn, ond addfed ei brofiad yn mhobpeth crefydd —rhyw loan arall yn ei serch a'i anwyldcb at y gwyr ieuainc, a'i gariad angerddol at lesu Grist. (2) Gweddïo gartref ar ddyledswydd deuluaidd, pan na byddo neb ond mam neu chwaor grefyddol yn bresenol. Diweddn society heb gann cyn hyny, ond wedi cael hint yn flaenorol gan y gweinidog neu y llywydd y dysgwylid hyny oddiwrtbo, yn enwedig os bydd yn society gynes. (3) Yr hen aelodau i roddi pob help i gynal ei ii-tichiau, a'i helpu i gad ci anadJ, fel y bobl ar y deck yn gollwng.gwynt i'r divers yn y gwaelod. Eisifu help i'n swn em hnnair. Byddem, pan yn blentyn, yn pregothu yn swn twrf y ceur-ant. lihaid i'r solo singer gael accompaniment cyn y gall ganu yn gywir a hollol effeithiol. Ofnwyf fod llawer yn crefydda yr amseroedd" yma, feldynyngweithio ar y job. Gwnanfc y job yn eithaf gonest, ond dim dros ben y job i helpu ereill. Byddaf yn gosod y gwair i'w dori, a gwneir y job hono yn onest yn ol y -cytnodeb, ond anaml y ceir help y ihai y talwyd iddynt am ladd y gwair i'w gynhafa a'i gludo i ddiddosrwydd. Cc;r pobl a wna yr hyn a osodwyd arnynt, neu y job a ddewisant, ond yehydig a helpant dros y job. Gweddiant yn bersonol, ond yehydig a helpant ar ereill i wedd'io. Canmol y gwyr a weithiodci fwy na'u job ar fur Jerusalem mae Nehemiah. Am wneyd lllWY na'r contract y cafodd Reheccah y clast-dlysau a'r breich- lodau-Gcn, xxiv. 14-22. 2. Siarad ara bethau crefyddol yn y society. "Mynegi yr hyn a wnaeth Duw i'r enaid wrth y rhai a'i hofnact," neu y peth a alwai yr hen grefyddwyr gynt, "yn ddyweyd pronad," sydd ar ol yn rhyfeddol yr amseroedd" yma. Ofnwyf fod iiawer yn hollol esgeulus i ddyfod iddi o gwbl. Nis gall oin crefydd ni fel Cymry fyw heb gael tipyn o seibiant a meithriniad cyradeithasol ganol yr wythnos fel y Sabboth, os yw y Seson yn gallu gwneyd hebddi. Rbaid i'r Cymro gael tamaid yn lied ami, yn amgon nycha a diifygia yn ei grefydd. Mae wythnos o forio trwy ystormydd bywyd a helbulon amgylchiadau teuluol a masnach yn ormod heb i'r enaid gael ryw gilfach a glan iddi i gaol ei anadl ac hamdden i feddwl ei fod yn nesu tua byd arall. (1) vVedi dyfod n't adawer i'r society fod fel Dumb Hospital. Difrifol fyddai llon'd y ty o fudanod. Ofnwyf fod llawer, fel Zacharias, wedi eu taraw a mudandod oherwydd eu hanghredini-aeth. Os yr Eglwys ar v ddaear a feddylir wrth y nefoedd yn Llyfr y Datguddiad, mae helynt y seithfed sol wedi ein goddiwcddu-" Gostcg yn y nef megys hancr awr." (2) Mao Dnw wedi gwneyd pothau mor fawr i'n heoeidiau, fel nad ydyrn, yn sicr, yn gwnenthur yn iawn wrth dewi a son," a mynegi y fath lawen eh wedi wrth ereill. Pa bendefig allai fod yn ddystaw hob gatimol y Jack Tar a'i gwarododd rha'" boddi, &c. P (3) Dylciu ddangos ein poithynas arbenig a Christ, pe dim ond tr hnnan-amddiffyniad rhag- ym- osodiadan hudolns y gelyn. Mae y t'odvwy yn demandio anihydedd. (4) Er cael yr ymgelcdd anKcnrheidto), y mue y doctor am wy bed pa fodd mae y cht yn toirnlo, a pha fodd mae y physic yn effeitliio. (5) Dened pob nn a'i loffyn i'r liawr lyrnu," chwedl yr hea bob!, a cheir society fVndithiol. Bydded y society mown golwg genych wrth loffd, fei Buth yn llotYa i Naomi-adro id Salm neu bonill. (C) Mae adegau wedi bod, ac fc ddeuant eto, nas gellir bod yn ddystaw. "Potawaiy rhai hyn," moddai Sarah Dafydd, Trawsfynydd, wrth Lewis Morris pan y gwaharddodd yr hen frawd iddi orfoleddu. "Weljdos yn rnlaen, Sarah bach," meddai yntau ''well gin i dy giywei di nn.'r eeryg." Gallwn feddwl mai newydd ddyweyd oi brofia yr opdd Pedr yn yr oruwch-ystafell pan y daeth dysgybl:on Emmaus i mewn, a'r oil yn eu crocsawu gyda b'oedd orfoledd, ".Yr Arglwydd a gyftido Id," &e. (7) Gwaith mawr y nefoedd fydd canmol a dyweyd yn dda am lesu, a "myncgi rhinweddau, yr hwn ,:n galw." Bu Abel yno yn adrodd wrfcho ei hnn wrth rodio ei hcolydd a glanau ci bafonydd, nes tori i orfoleddu yn nglyw cngyl. Mae yno gwmni dirif et'bya hyn, a'r oil yn mynegi ara y cynesaf ac am y goreu "a wnaeth Daw i'w honaid, a byddi dithan, fy enaid, gobeittao yn codi dy fys, ac yn wincio ar yr ysbryd ion smctaidd i ddyfod atal, gaoi i tithau fy uegi a wnaeth Duw 1'th en ad ^.Ueir y gweddiil yu ein rkiiyjx uesaf.2