Y Tyst a'r Dydd

AT EIN GOHEBWYR. Gadawyd amryw ysgrifau allan yr wytbnos hon oherwydd ein Hadroddiad o'r Undeb yn Ffestin- iog. Mewn Llaw.—Cyngerdd Gymreig yn Nghastell Caerdydd-Cymdeitbasfa y Methodistiaid a'r Parch E. Evans (Nantyglo)-Barddoniaeth, &c., &c.

DAEARGRYNFAAU DINYSTRIOL. Nid yw y trychineb alaethus ar Ynys Ischia, yn nghulfor Naples, drwy yr hwn y collodd o bedair i bum' mil eu bywydau, mewn modd yn ddygwyddiad dyeithr. Gorwedda yr ynys o fewn un o'r ddau brif gylch daeargrynfaol (y llall ar arfordir gorllewinol America Ddeheuol), y rhai ydynt wedi cynyrchu trychinebau dinystriol yn hanes bron bob cenedlaeth. Cyf- rifa yr hanesydd Gibbon fod llawn 250,000 wedi colli eu bywydau yn ystod un o'r daeargryn- fcydd Italaidd hyn yn 526 B.A., yn ystod teyrnasiad Tiberius. Bum' canrif yn flaenorol, llyncwyd 120,000 o bersonau i fyny mewn un dydd. Daeargrynfaau pwysicaf yr amseroedd diweddar ydynt eiddo Lisbon yn 1755, pryd y lladdwyd 60,000 o bersonau; Calabria a Messini yn 1783, gyda 100,000 o laddedigion; Murcia yn 1825, pryd y dinystrwyd 3,500 o dai, ac y lladdwyd cynifer o bersonau. Ac y mae amryw drychinebau erchyll wedi dyg- wydd yn Neheubarth America o fewn cof y mwyafrif o'n darllenwyr. Dwy flynedd yn ol collodd 4,000 o bersonau eu bywydau ar Ynys Ohio, yn y Mor Aegaidd, a thua'r un lledred ag Ischia. Yr un flwyddyn, sef 1881, ysgyt- iwyd tref Casamicola, sydd yn awr wedi ei llwyr ddystrywio, a dymchwelwyd 300 o dai, gan ladd 100 o bersonau. Mae y trychineb diweddaf wedi cynyrchu teimlad dwfn drwy Itali, oherwydd mai ymwelwyr cyfoethog oedd lluaws mawr o'r lladdedigion, y rhai oeddynt yno yn profi rhin baddonau mwnol yr ynys. Mae y baddonau hyn yn enwog am eu rhin- wcddau yn mhell cyn y cyfnod Cristionogol, ac nid ymddeagys fod dychryn daeargrynfeydd yn ddigon i gadw ymwelwyr draw.

Newyddion Cyffredinol. Mae y Llywodraetli wedi dir'iyn newyddion o Madagascar nad yw yn ystyried y byddai yn ddoeth eu cyhoeddi ar hyn o bryd. Awgrytna hyn fod Llywod- raeth P. ydain a Llywodraeth Ffr.iiacyn ymgynghori j n nghylch sefyllfa pethau yn Madagascar. Yn Mrawdlys Norwich, yr wythnos ddiweddaf, dyg- odd un Samuel, yr hwn sydd yn byw wrth roddi ben- thyg arian i ddynion, gwvn yn erbyn y Daylight, am gyhoeddi ei fod yn tori i fyay gartrefi gweithwyr caled, yn gwerthu eu gwelyau o din wragedd a phlant, ac yn codi 150 y cant o log ar fan symiau. Dy.;odd perchen- og y Daylight dystion yn rnlaen a brofasant fod yr hyn a gyhoeddvvyd yn wirionedd. Wrth symio i fyny disgynodd y barnwr yn drwm ar yr arian-fenthyciwr, a thrwy ei gyfarwyddyd dychwelodd y rheithwyr y reithf un o ddieuog, ermawr lawenydd y lluaws oedd yn nghyd. Y chydig ar ol 11 o'r gloch, ar noson yr wythnos ddi- weddaf, torodd tan allan yn nhy un Mrs Edwards, oedd eryda'i phum' plentyn yn byw mewn ty yn nglyn ag yttorfa lysiau Fletcher, herbalist, Dudley. Ar y pryd yr oedd y tri phlentyn ienengaf yn y gwely ar y llofft nehaf. Pan welwyd y tan rhuthrodd Mrs Edwards a'i dwy ferch hynaf allan i'r heol, gan wacddu fod ei thri phlentyn ar y llofft uchaf. Yr oedd torf wedi vmgasglu mewn ychydig fynydau, a gwrol weith- iodd dya ieuanc o'r enw Woodall ei flordd i fyny trwy ganol y tan a'r mwg i'r ystafell at y plant. Yn fuan gwelwyd y ffeneslr yn cael ei thaflu yn agored a Woodall ag un o'r plant yn ei freichiau. Dyma floedd- iadau o lawenydd a gallt o ddwylaW i fvny i dderbyn y plentyn. Y naill ar ol y llall gollyngodd Woodall y tn phlentyn i lawr i ddwylaw y dorf. Diangold dau ohonynt ;n gwbl d lianaf, ond cafodd y llall ychydig niwed i'w goes. Yna disgynodd Woodall ei hun yn ngaaiol banllefau byddarol cymeradwyaeth y dorf edrychwyr, Trwy wroldeb y dyn ieuanc a dyeithr liwfiw i'r teuln achubwyd bywyd tri o blant trwy an- tuiio ei fywyd ei hun, Dian y gwobrwyir ef gai yr Humane Society.

Bethel, Ffestiniog. DYMIIJSTA yr Eglwys uchod wneyd yn liysbys nad ydyw yn Sytieus iddi ar hyn o bryd dderbyn cylioeddiadau ar nos- weitliiau yr wythnos. KOBERT GKIFFITHS, Cynfal Terrace, Ysgrifenydd. Cap el Evan. OYNELrii Cyfarfod Aj-roriad y eapel uchod ar y 4ydd a'r 5ed o fis Medi nesaf. Nos Eawrtli am 6.30, a dydd Iau am 10, 2 a (>. Dysjgwylir amryw o AVeinidogion dyeithr, yn gystal a chymydog- ion i weinu ar yr achlysur. Cesglir yn rnbob oedfa at leihau y ddyled. Bydd yn dda genym weled yr eglwysi a'r brodyr cymyd- ogaethol yn bresenol. E, A, .J. TABERNACL, SCIWEN. ( 'jYNELIR Cyfarfodydd Sefydliad y Parch I). Lloyd Morgan, W tel gweinidog eglwys y Tabernacl, Sciwen, ar y dyddiau Mercher a Ian, y 5ed a'r 6ed u lis Medi. Dechreuir y cyfarfodydd nos Fercher am 7 o'r gloch, a dydd Ian am 10.30, 2.30, a 7. Bydd yn h10"nr mawr gan yr eglwys a'r gweinidog i gael presenoldcb fnveuuaogion y Cyfundeb a'r cylch ar yr achlysur. Cyfundeb Gorllewinol Morganwg. CYKEXjIXt y Cyfarfod Chwarterol nesaf yn y Dunvant ar y Merelier a'r Iau, Awst 29ain a'r 30ain. Y Uynadledd am 10.30 yr ail ddydd. Erfynir presenoldeb y frawdoliaetli yn ttyddlon. J^Ll. JOis'ES. Cwmcamlais, Brycheiniog. riYNKLIi: Cyfarfod Cliwarterol sir Frycheiniog yn y lie uchod ar y dyddiau Mawrtli a Merchcr, AWst yr 28ain a'r 29ain. Y Gynadledd am 3 o'r gloch prydnawn dydd Mawrth. R. W. IlEES. Towyn a Bryncrug. "l\nril> yw yn gyflcus i'r eglwysi uchod dderbyn cylioeddiadau ar nosweithiau yr wythnos, ond yn unig myfyrwyr a fyddo yn dyfod i gasglu at yr athroiaau, heb ohebu a'r swyddogion. I->ros yr eglwysi, GRUFFYDD JONES. 4, College Green, Towyn, Awst llcg, 1883. Cyfarfod Chwarterol Mynwy. OY^NELIR y cyfarfod nesaf yn Ebenezer, Vontypool, ar y Llun a'r Mawrth, Medi 3ydd a'r 4ydd. Bydd cyfarfod pregethu am 7 o'r gloch nos Lun; y Gynadledd am 10.30 boreu Mawrth a phregethu am 2 a 6. Dymunir presenoldeb holl weinidogion y Cyfundeb yn y cytartod, a chofied y brodyr sydd a'r pynciau i fod yn barod. W. WILLIAMS, Ysg. Athrofa Annibyuol y Bala. (CYFAXSODDIAD XEWYDD.) /"jYKELIR Pwyll^or Q-weithiol yr Athrofa uchod yn y Bala, ■ d/4,d Ucg- Arliolir yr ymgeiswyr am dder- bymad i r Athrofa yr un dydd. Dydd Mercher, Medi 12fcd, cynelir Cyfarfod Blynyddol Cyffredinol o'r Tanysgrifwvr J'u yr un lie.. Blaenau Ffestiniog. T. R. DAVIES, Ysg. Chwarel Goch, Arfon. 7^YMUSA'R eglwys uchod wneyd yn liysbys nad yw yn gyflcus -L' iddi dderbyn cyhoeddiad neb ond myfyrwyr ein cole<rau oddigerth i'r cyfryw ohebu yn gyntaf a'r swyddogion. ° Hope Chapel, Pontardulais. -j\T U) yw yr eglwys ucliod yn bwriadu cyhoeddi neb pwy bviiag i bre^ethu heb i'r cytryw yn gyntaf oheou a'r e^lwvs. JOIIN HAXiKIS, Stationer. Q WATCHES! WATCHES!! GEEAT EEDUCTIOJN". Tile Best "Value for Money. NOW SOLD AT REDUCTION. A. M. WEBB, Watchmaker, Cardigan. English Patent Lever Watches, capped and jewelled in heavy Silver Cases. Price 110s. now at 65s. Crystal Glass, 120s. now at 70s, Silver Genevas, 60s. now at 30s. In Gents' or Ladies' sizes. One week's free trial. Money returned if not satisfied. Send a P.O. Order and you shall have the Watch safely packed in a box by Register Post. KEEPER AND WEDDING RINGS. Send size to A. M. WEBB, Cardigan. DYDDIADUR YR ANNIBYNWYR -A. Ml 1 B 3 4. DAN OLYGIAETH Y PARCHN B. WILLIAMS, CANAAN, AC H. W. GRIFFITH, BETHEL. Pris Is. 6c., gyda rhwymiad hardd a llogellau; a 6c. mewn llian. BYDD, megys arfer, yn cynwys yr holl gyfnewidiadau enwadol, ac ni arbedir traul na thrafferth i'w wneyd yn gywir a chyfiawn. Cofier ein rheolau sylfaenol-l. Ni roddir enwau gweinidogion nac eglwysi newydd i fewn heb gymeradwyaeth Ysgrifenydd y Cyfundeb y perthyna y cyfryw iddo. 2. Ni roddir enwau pregethwyr cynorthwyol newydd i fewn heb gymeradwyaeth gweinidog yr eglwys mae yn aelod ohoni; ac os na fydd gweinidog yno, bydd yn ofynol cael cymeradwyaeth diaconiaid yr eglwys. Wrth y rheolau byn yr ydym wedi gweithredu o'r dechreuad, ac wedi dwys ystyriaetb, yr ydym wedi penderfynu glynu wrthynt. Aafoner pob gwybodaeth i Rev B. Williams, Kiivey-terrace, Swamel, erbyn Medi 27ain, 1883; a phobt:arehebion i Mr William Hughes, Printer, Dolgelly.

y Wasg yn eu condemnio, ac yn eyhoeddi eu han- athemau uwch eu penau. Nid oes neb yn fwy dros ryddid cyfreithlon y Wasg na mi, ac y mae yn falch genyf gael y eyfleusdra i ddatgan hyny yn ddigel. Credaf fod miloedd o olygwyr a goheb- wyr ein papyrau yn addurn i'w hoes, a'r Wasg ei hun yn fendith anmhrisiadwy. Ond yr wyf yn gwadu hawl y Wasg i gondemnio dynion oher- wydd eu bod yn meiddio barnu drostynt eu hun- ain a dilyn eu hargyhoeddiadau, Dylai yr Eglwys godi ei llais yn uchel, uchel, a gosod ei gwyneb yn galed yn erbyn bob ymgais i lyffetheirio cyd- wybod a mygu argyhoeddiadau. Heb hyny, ni all byth wneyd ei gwaith yn gyflawn ac effeithiol ar yr Oes. DEFODAETH A CHTFFROADAETH. Wrth gwrs, mae Defodaeth yn hanfodol i addol- iad cymde'.thasol yr Eglwys, a Chyffroadau wedi bod fel anadl einioes iddi yn mhob oes. Nis gall hebgor gwasanaeth y naill na'r llall. Dyma bwyntiau eithafol Eglwysyddiaeth pob oes. Cyn- rychiolir y blaenaf gan Ddefodwyr yr Oes, a'r olaf gan or-gynllunwyr yr Oes. Dichon mai can- olfan cryfder gweinyddol y blaenaf ydyw Defod- wyr Eglwys y Wlad, ac mai dirgelwch cryfder yr olaf yn y dyddiau hyn ydyw Byddin yr Iachawd- wriaeth. Nid fy amean ar hyn o bryd, wrth ddwyn y pethau hyn i sylw, ydyw condemnio y naill na'r llall, ac ni ddylai neb wneyd hyny. Cafwyd peth daioni yn mhob un o'r ddau. Gall Defodwyr buro a gwella llawer ar ffurff addoliaeth yr Eglwys, a gall Byddin yr Iachawd- wriaeth wneyd llawer i dynu dynion allan o'u tyllau i gael siawns i ddyfod i gyffyrddiad a'r Efengyl. Nid oes odid ddim yn tynu mwy o sylw yn y blynyddoedd hyn na'r pethau hyn. Mae y bonedd a'r uwchradd yn myned ar ol Defodaeth, a'r werin a'r lluaws yn myned ar ol Cyffroadau a gorgynlluniaeth. Felly dylai yr Eglwys wylio ar eu symudiadau, canys nid yw yr Oes heb fod mewn perygl oddi- wrthynt. Mae Defodaeth yn gweithio o dan seil- iau Protestaniaeth. Gesyd i fyny groes-addoliaeth, canwyllyddiaeth, cell-gyffesiadaeth, ailenedig fedyddiadaeth, traws-sylweddiaeth, ae olyniaeth, yn lie Efengyl bur a syml Crist a'r apostolion. Tuedd uniongyrchol gor-ddefodaeth, a gor- gynlluniaeth, a Chyffroadaeth wyllt yr Oes ydyw lladd crefydd ysbrydol, a gwneyd yr Oes yn ar- wynebol a diddal. Os nad ymgais yr Eglwys i gadw rheolaeth drostynt, bydd ei gwaith am y tri chanrif diweddaf wedi ei rwystro, a gwaed y saint wedi ei dywallt yn ofer. Dyna, yn anmherffaith, yr Eglwys a'r Oes yr ydym yn byw ynddi. Ond beth am Eglwys ac Oes y dyfodol ? Mae yr Eglwys a'r Oes i fod ar ol hyn, a byddwn ninau yn bod byth. Yr ydym ni a'r Oes wedi byw yma yn ein gilydd, a thrwy ein gilydd. Byddwn feirw gyda'n gilydd, a chawn ein gilydd yn ein dyfodol; ond pa beth fydd Eglwys ac Oes y dyfodol ? Rhaid i mi ym- atal, mae arswyd y dyfodol yn syrthio arnaf. Eto, rhaid myned yno. Yr ydym eisoes yn byw ar ei ororau; ac, os nad wyf yn camgymeryd, mae dyfodol llwythog o bob peth sydd ofnadwy yn ein haros. Bydd yr Oes felly. Bydd dyddiau dyn fel dyddiau pren-pob deddf yn y cread yn ym- grymu yn wylaidd ger bron dyn, arglwydd y greadigaeth. Yr ydym yn gweied eisoes amser gwell ar ddyfod. Mae gwybodaeth yn amlhau, y celfau yn cael eu perffeithio, a holl natur yn cael ei chysegru at wasanaeth Duw a dyn. Mae yr Oes yn ymfeichiogi ar helyntion annesgrifiadwy. Mae y wawr ar dori. Mae gwirionedd, a rhyddid, I a cbydraddoldeb crefyddol a gwladol yn enill tir, ac yn gyru ar sodlau gorthrwm a swyddyddiaeth. Un ffydd, un gobaith, un Duw a Thad oil—yr Eglwys wedi ymlapio mewn Undeb mor ddyfned ag angen y ddynoliaeth, ac mor lleted a'r ddaear, a'i heddwch fel yr afon, a'i llwyddiant fel touau y mor. Yna daw y diwedd, wedi y rhoddo Efe y deyrnas i Dduw a'r Tad, wedi iddo ddileu pob pendefigaetb, a phob awdurdod, a nerth. Yr Eglwys wedi dyfod allan o wlad y cystudd mawr, wedi ei golchi yn ngwaed yr Oen, a tbyrfa fawr yn dywedyd, "Iddo Ef y byddo y fendith a'r gogoniant yn oes oesoedd a llais o'i hoi yn dy- wedyd, Ac wele yr wyf yn dyfod ar frys a hithau yn un fonllef yn ateb yn ol, "Amen, yn wir tyred Arglwydd lesu." Ar ol yr AnercKiad, gwcddiwyd gan y Parch J. Owen, Llanegryn. Yna galwodcl y Cadeirydd ar y Parch T. Roberts, ^Wyddgrug, i ddarllen Papyr ar lawn Fagwraeth Crefyddwyr leuainc yr "lawn Fagwraeth Crefyddwyr leuainc yr Eglwysi." [Ceir y gweddill yn y Khifyn nesaf.-—Gol.J