Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Hide Articles List
3 articles on this Page
O'M LLYFKGELL. -
News
Cite
Share
O'M LLYFKGELL. Pedivar-cari mIwyddiant genedigaeth Luther— Pabyddiaeth yn Eglwys Loegr — Perygl i'r Eglwysi Rhyd'dion. GAN y bydd y lOfed o Dachwedd nesaf yn der- fyniad pedwar can' mlynedd dydd genedigaeth Martin Luther, nid anfuddiol fyddai galw sylw Cymru unwaith eto at brif ffeithiau ei fywyd, a phrif ddygwyddiadau ei oes, yn ogystal ag at rai o wersi ac egwyddorion y Diwygiad Protes. tanaidd. Mae yn debyg y cedwir y 10fed o Dacbwedd nesaf yn ddiwrnod gwyl ar y Cyfan- dir yn gyffredinol. Yn Germani mae y Kaisers wedi anfon allan orehymyn ar i'r dathliad fod o nodwedd genedlaethol. Y mae yna arwyddion eisoes nad yw Lloegr Brotestanaidd yn an. mharod i ddangos cydymdeimlad perffaith a'r symudiad. Mae Cynghor y Cynghrair Efeng- ylaidd wedi bod yn ystyried y mater, ac y maent wedi penderfynu gohebu a'r prif gym- deithasau Cristionogol er cael cydweithrediad. Nis gwyddom yn hollol beth a olygir wrth y prif gymdeithasau, diau fod yr enwadau yn gynwysedig yn hyn. Y canlyniad yw penodiad cynrychiolwyr i ystyried y cwestiwn. Pa le y mae Cymru Brotestanaidd ar adeg fel hyn ? Os nad oes ganddi lais yn y cynghor uchod, yr ydym yn gobeithio y cymerir mantais o'r gauaf dyfodol i godi egwyddorion y Diwygiad Pro- testanaidd i sylw drwy y Wasg, ar yr esgyn- lawr, ac yn mhwlpudau ein gwlad. Ac yn ychwanegol at hyn, gellid ffurfio dosbarthiadau i ddysgu ein dynion ieuaine yn hanesiaeth y cyfnod, ac yn egwyddorion ein Protestaniaeth. Yn y rhagymadrodd i'w lyfr rhagorol ar y Diwygiad Protestanaidd yn Lloegr, gan Dr Geikie, awdwr By wyd a Gciriau lesu Grist, eawn y dyfyniad canlynol o lythyr oddiwrth un o Esgobion y wlad at yr awdwr, "Yrwyfyn berffaith gydwybodol fod y Diwygiad Protes- tanaidd yn cael ei fygwth, a bod ffurf llygredig o addoliad ac addysg yn awr yn cael ei ddwyn i mewn mewn modd bradwrus. Y mae genym i ymwneyd, nid ag unigolion, ond a bradwriaeth. Nis gall pethau fel y maent yn bresenol fyned yn mlaen yn hir, y cysur ydyw, nas gallant yn hawdd fod yn waeth." Dyma syniad un o Esgobion Eglwys Loegr. Dywedodd Esgob y I Durham hefyd mewn siars a draddododd ryw bedair blynedd yn ol, fod yn y gymdeithas a elwir yr English Church Union— cynghrair o ddefodwyr-2,551 o aelodau, neu un ran o wyth o glerigwyr Eglwys Loegr, a'u bod wedi ym- rwymo a'u gilydd i wrthwynebu y gyfraith. Addefir yn gyffredin fod defodaeth yn cynyddu yn mhlith y dosbarth ienengafo weinidogiou Eglwys Loegr. Dywedai y diweddar -Eagob Thirlwall, yr esgob galluocaf yn ddiau er dydd- iau Butler: Maent yn ein hysbysu fod eu plaid mewn amod a'u gilydd i wneyd ymgyrch yn erbyn Protestaniaeth. Nid ydynt yn celu eu hawydd a'u hamcan, mor belled ag y mae yn eu gallu, i ddwyn oddiamgylch gyfnewidiad trwyadl yn Eglwys Loegr i ddelw Eglwys Rhufain yn mhob peth, oddigerth ymostyngiad i'r Pab." Am flynyddoedd y mae Eglwys Loegr wedi bod yn brif fagwrfa i Eglwys Ehufain. Byddai yn hawdd rhoddi engreiffciau er profi hyn. Rai blynyddoedd yn ol sefydl- wyd math o gymdeithas i chwiorydd yn Eglwys Loegr ar gynllun y Romanist Sisterhoods. Mae dros haner y boneddigesau fu unwaith mewn cysylltiad ag un ohonynt wedi myned drosodd yn llwyr i Eglwys Ehufain. Aeth un gym- 1 deithns o'r fath fu dan nawdd neillduol Dr Pusey drosodd yn ei chrynswth i'r Babaeth. Mae y Mother Superior a phump o chwiorydd o St. Mary's Priory, Hackney, dan ofal y Parch A. H. Mackonochie, St. Albans, Holborn, wedi dilyn yr un Ilwybr. Mae yr engreifftiau hyn yn ddigon i brofi mai Pabyddiaeth noeth ydyw Uchel-Eglwysyddiaeth, a'i fod yn Hawn mor atgas yn Eglwys Loegr ag yn Eglwys iRhufain. Ond o ran hyny, mae y Defodwyr eu hunain yn addef mai Pabyddion ydynt. Mewn llyfr a gyhoeddwyd rai blynyddoedd yn ol, yn cael ei olygu gan un o'u cynrychiolwyr blaenaf, ac yn mha un y ceir rhagymadrodd gan Dr Pusey, ceir y dyfyniad caniynolYr ydym yn dysgu dynion fod Duw i'w addoli o dan y ffurf o Fara, ac y maent yn dysgu y wers a wrthodasant eu dysgu oddiwrth yr athrawon Pabyddol sydd wedi bod yn eu mysg am y tri chan' mlynedd diweddaf. Yr ydym yn dysgu dynion i ddj. oddef, yn wirfoddol, boenedigaeth y cyffesiad (pain of confession), treial caled i natur y Sais, ac i gredu fod y geiriau Yr wyf yn maddeu i ti,' yn llais Duw. Pa gynifer o Brotestaniaid y mae yr offeiriaid Pabajdd wedi eu dwyn i gyffesiad, mewn cymariaeth i'r nifer a ddygir gan offeiriaid Eglwys Loegr. A. allant hwy orchfygu y dygasedd Seisonig at y mummery hyn, fel yr ydym ni yn ei orchfygu P Ar unrhyw dybiaeth yr ydym yngwneyd eugwailh" (.Essays on the Re-union of Christendom, edited by Dr. ■ Lee, qf Lambeth, with a pi-eface by the Rev. E. B. Pusey). Mae papyrau swyddogol y Defodwyr yn addef, mai eu hamcan eithaf ydyw undeb a Rhufaill. Mae haner y drycioni sydd yn y byd yn byw wrth fasnachu ar enw arall. Mae Pabyddiaeth yn cael ei oddef yn Eglwys Sefydledig ein gwlad, ac eto yn cael ei hwtio a'i ddirmygu pan y trig yn ei Ie ei hun. Mae yn ddrwg genym weled fod Pabyddiaeth yn lefeinio yr Eglwys Wladol, ac ofnwn os na ddaw ymwared o rywle, na fydd yr Eglwysi Rhydd yn hollol rydd o'i dylaiiwad swynol hi. Gwyddom am ddynion ieuainc fagwyd ar ael- wydydd Ymneillduol yn mynychu' Eglwys Loegr am fod y gwasanaeth" yn taro eu harchwaeth. Mae gan y gerddoriaeth a'r organ a'r responses eu swynion i'r dynion hyn. Mae Eglwys Loegr yn myned yn mhell iawn i fodd- hau y synwyrau corfforol, ac ni synem weled y rhai a hudir ganddi yn cael eu hunain o'r diwedd yn ngafaelion yr Eglwys Babaidd.
SABBOTH LLAWEN,
News
Cite
Share
SABBOTH LLAWEN, Ü'R SAESONEG. Y FFAITH yw, y mae y Sabboth, ac fe ddylai fod, yn llawen a hyfryd ac yn wir nis gallwn yn gwbl ei wneyd yn wahanol; pe y ceisiem. Mae yn agoryd yn llawen, yn neillduol ar adeg heulog bresenol yr haf, ac y mae y bobl yn ym- ddadebru i'r ymwybodolrwydd o'i ddychweliad a theimlad cyffelyb i'r hyn sydd yn ein galluogi i glywed swn cerddediad cyfaill anwyl pan y byddo hyd yn nod o bell yn dynesu tuag atom. Y mae yr adar yn canu yn llawen, ac y mae hyd yn nod swn gorphwysiad yn y gwynt yn mysg y coed. Mae'n achos gorfoledd i feddwl am ddeffroad rhai lluddiedig y ddaear ar foreu Sabboth, a phwy a wyr nad yw llawenydd ei blant mewn rhyw fodd yn foliant cymeradwy i galon fawr gariadlawn y Tad nefol. Ni raid i'r gwyr droi allan at eu gwaith, ac Did yw y gwra- gedd a'r un prysurdeb arnynt; cysurir a chalonogir hwynt a gweinidogaeth fendigedig seibiant, ac y mae amser i gusanu y plant, ac 1 edrych pa fodd y mae y planhigion sydd yn y ffenestr yn tyfu, ac i wenu a chauu. Y mae amser i wedd'io hefyd, ac onid yw yn bosibl fod rhai calonau anghynefin, yn y llawenydd a'r cysur o'r cariad at gartref, yn anfon i fyny at Dduw y fath feddylddrych ag y mae Ef yn gwneuthur mwy o iawer ohono nag a wnaem ni? Ymddengys fel pe byddai prydferthwch newydd yn disgyn ar wynebau y bobi pan y mae yn Sabboth. "Ni bydd fy mam yn groes heddyw, am ei bod yn Sabboth; nid yw yn arfer dwrdio llawer ar y Sabboth," meddai yr un bychan. Y fam, druan, buasai hi mor falch a'r plant ohyny. Eisteddai deg ohonynt o gylch y bwrdd ciniaw, ond y mao yr un ystafell yn lanach nag arfer, mae'r gwr da gartref, a'r icuengaf end un ar ei liniau, ac y mae wythnos gyfan o heulwen yn ymwasgu i'r Sabboth hwnw. Y mae miloedd ar filoedd yn teimlo hyn, y rhai a gynhyrfir i addfwynder a diolch- garwch yn unig drwy ddyfodiad y dydd. Yn y masnachdai a'r ystordai y maent drwy yr wyth- nos, mor brysur fel nad oes ganddynt o'r braidd amser i ystyried a ydyw yr haul yn tywynu, neu i wybod a ydyw yr awyrgylch yn las, a'r adar yn canu. Ond i gael dydd cyfan, y mae hyn yn gyfoeth o oriau sydd yn esmwythlawn a phrydferth ac ysbrydoledig ac felly maent yn rhoddi heibio y gwg a'r don sarug, yr anfodd- lonrwydd a'r tristwch, ac yn troi eu hunain tuag at ddylanwadau lliniaraidd y Sabboth. Ond dydd Duw ydyw y Sabboth, ac oherwydd ei fod ef yn ei wneuthur yn llawen y mae felly mewn gwirionedd. Tra y mae y mab eto yn mhell, y mae y Tad yn dyfod i'w gyfarfod. Pa beth vdyw ei angcn? Ai maddeuant? Mae'n eiddo iddo cyn ei ofyn, a'r wisg oreu, a'r fod- rwy, a'r wledd a'r llawenydd ydynt i gyd yno hefyd. Yr ydym yn barod i ddyweyd ar bryd- iau nad yw y Iluaws yn pryderu dim am gref- ydd, ond pwy ydym ni fel y barnem ? Duw yn unig a wyr faint sydd yn ymwthio tuag ato o ran y meddwl, yn hiraethu, yn angenu, trwy dawelwch y Sabboth. Nid ydynt yn yngan yr un gair wrthym ni am hyny -pa raid iddynt ? Hwyrach nad ydynt yn dyweyd yr un gair wrtho Ef; ond y mae Ef yn deall, ac os ydynt hwy yn synu o ba le y mae y llawenydd yn tarddu, pa beth y mae Ef yn wneyd ond gwenu a dysgwyl yn sicr y deuant i wybod ryw ddydd ? Ac yn sicr bydd nifer ychwanegol yn ymgyntill i'r fan y ccnir ei glod Ef. Gyda'r tafarnau yn nghauad, a'i ddorau Ef yn llydan agorcd, a'i dy Ef wedi ei wneyd yn gartrefcdaw y bobl i fewn. Ond peidier a throi yn alarus ac undonog, yr hyn y mae Ef wedi ei wneyd yn llawen. Ni ddylai dim yn felancolaidd fod yn ngwasanaeth mawl. Ni cheisia neb ganu Arglwydd, fath druenus dir yw hwn, Heb gynyrcb dim daioni. Ni ddylai yr un arweinydd canu ddewis ton lusgaidd, nad yw yn Ilwyddianus i ddim ond i yru y bobl i gysgu. Dylai parch a llawenydd sefyll law yn llaw i gyfarfod yr addolydd wrth ddrws y cysegr, a gobaith ddylai fod yn y gweddïau, a llawenydd yn yr emynau, a rhyw- beth ysbrydoledig yn y bregeth. Ac fe adawa y dorf anlluddiedig'y lie y mae gorphwysdra a heddwch a syniadau o Dduw wedi eu rhoddi, gyda dymuniadau am fywydau gwell, a phender- fyniadau a raid yn ddiamheu gynyrchu gweith- rediad. Ac os bydd i'r Hen, hen stori" gael ei thraethu yn dda, bydd arnynt eisieu dyfod i'w chlywed eilwaith, oherwydd y mae yn mhob calon eisieu, nad oes ond y ifordd yma i'w gyf- arfod. Y mae Crist mor angenrheidiol i'r byd yn awr ag erioed, ac y mae y bobl yn gwaeddi allan am dano. Y fath gyfleusderau gwerth. fawr sydd i'r rhai oil a wyddant y modd i wneuthur y goreu o Sabboth llawen. OWAIN AP TOMOS.
[No title]
News
Cite
Share
Mown lie e'r enw Brockley, yn swydd Bucks, y dydd o'r blaen, dirwywyd Sermwr a'i wraig mewn amsylchiadau cysurua mown ^825 a'u adael eu baban bythefnos oed yn ymyl y ffordd fawr. Pan ddygwyd Joseph Betts i fyny i Frawdlvs Nor- wich am fygwth lladd Esgob Norwich, a chwythu yr Eglwys Gadeiriol i fyny, dywedodd yr Esgob nad oedd yn dewis ei erlyn. Ar hyny rhyddbawyd y carcharor. Y newydd diweJdaf am Esgob Peterborough yw, fod ychydig o welliant yn sefyllfa ei iechyd cyffi-edinol, ac nad yw arwyddion y dolurlieo) yn waeth. Ymsynriudodd ystorm o gorwynt aruthrol dros ranan o'r M6r Tawelog yn ddiweddar, gan wneyd collodion mawrion mewn eiddo a bywydau. Gyrwyd amryw longau yn deilcliion yn erbyn y man ynysoodd a fiith- ant wyneb y mor, gan lenwi y traethau a gweddillion llongau.