Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
Sassiwn Caersws.
Sassiwn Caersws. Gany Parch. JOHN LEWIS., Aberiyfi. Cydjgyfarfyddodd Cymdeithasf a' r Gogledd yn soirreflan foenafol Caersws ryr wythnos gyntaf o Dachwedd. Wrth gydbwyn tIuag, yno, cweetiwin a gllyw-id ym ami oedd, Pa fartlh Sassiwn tybed fydd yno? Dyma y tro cynitaf iT Gymdeitha&fa ymweled a'r ll, a dipyn o antujiaeth ydoedd i le cymharol fychan wahodd y Sassiwn yno; ond profodd yr anturiaeth yn Ilwyddian-t perlfaith ymhob yatyr. 1311 Caersws-n-eu Caerswisen, fel y geAwid y lie y pryd hynny, yn ganol- f4an pwysig i'r fyddiu Rufemig, pan iywodraetihid em gwlad. gan. y Rhtif- einwyr droe bymfcheg can' mlynedd yn oi; ond heddyw, pentref gydag odde-albu 600 o bofelogaeitih ydyw, a ■chiryn nifer o'r tai yn newyddion. Y moo i Gaarsws hanes yn ei gys- ylltiadau Meithodistaidd. Yn Nydd- lyfr Howell Harris, fe gear iddo; fod ying Nghae-rsws yn gynnar iawn yn ei prfa Iel diwygiwr, ymthjem iod4eti#Ji pum mlynedd wedi iddo ddectare-u ar ei wa.ith fel efmgylydd. Dyma, y geir- iau geir yn y Dyddlyfr "Idun, Tach. 6. 1738, Oaeraws, 1—4." Felly, bu Howell Harris yn pregethu yng Ngfoaerswe 181 o fiyinyddoedd i'r dydd- tau 7i cynhelid- y Sassiwn. Tair blyn- edd cyn hynny, bu. yn pregetlbu yn y Lodge, LJandinam. Gftvedi*- felly fod Ldandinam a'r cylch wedi clywed- cen- adwri y Diwygiwr o Drefecca yng ngwawr ,y Diwygiad Me-thodisfcaidd. NiS, gwydldis i sicrw.ydd «pa lwyüd- iant fu. i bfpegc.t'im Howell Harris yng Ngihae<rsws y pryd hwnniw; ond synem braidd wrth glywed mai yn 1806 y sefydlwyd yr egilwys yno, a hynny ymhen 68 o, flynyddo-edd wedi ymwel- sad cyntai Howell Harris a'r lie. Er- byn hyn y mae yno eglwys lewyrcihue, a rha<golygon rhagoroi kWi. Adeilad- wyd y cape] pfeeeniruoJ yn 1912, 8IC ad- eidiad hard-d yd. Y Irulie yn a^klurn i'r drefiaa, ale yn rhwym o fod yn el- fen ddyrehafol yn yr ardal. GweitJbiodd yr eglwys ;yn rhagorol i gael y oapel newyddi, dan arweiniad djelhenig y gweinidog a'r blaienoriaid. Gawsaiit gymhontih sylweddol gan Mr. Edward- icnes, glWr ag sydid yn earn gwnend d-aioni yn dawel ac yn, ddis- twr., am ei fod yn oa-ru y Measte mawr ei ban. Pwy oodd vn Y Sassiwn ? Gellir dweyd fod, yno dair ,oe-nbedlayeih o Fe&bod iesbiaid, a'r rlbai hynny yn cydio y gorffonnoi a'r dyfodol. Yn K^m-ytyiioli y, gmtedllaetih syiM (a-n fyned beabio yr oedd- Mr. Richard, Mills, o Ddodigedlau, a Mr. R. Phillips, y Drefnewydd. Mewn ymgom dy- wedai Mr. Mills wirtihym ei fad yn cofio w him yn faabgen bach, pedadr oed yn myned i'r Yegol Siul yng Ngbaerews. Er byniiy y mae drois 80 mflyrtedd, a.c yr cveidd wedd cael y fraint o ddyfod d'lr Sassdwn i'w hen gartiref. Yn ys- tod y -c-yfmd moithhwii, bu rhyw rai o dmlii Mir. Milife meill <cysylltiad agos a'r Achos yn y Me. Ac oinid ei fab ef- ydyw yegrifennydd gweitfegar yr ftglwys yn awr, yr hwm a wnaeih ei waith mor mgorol yngilyn a. threfm- aadau HetoJ y Sassiwn ? Yir oedd. yno hefyd nifer puir dda, o Gyn-lywyddion y Gymdeithasfa. Bu irfruai ohop,ynt yn oyd-weithio ag arwein- wyr yrues sydd a,r fyned heibio, niegis Dr. Thomas, D.r. John Hughes, Tlhomas Bobertr,, &.c. Ond sy lwem imai toraeih y cynryc/hiolwyr oeddynfc i tweinidogdon a blaenordaid cyiruharol seuainc, y rthaj ag y mae eu gwynelb till\r; at y dyfodol, a dtelfrydati y dyf- odol yn ymagor o'u blaen. Yn yr amrywiaetih hwn yr OIeICM gog- raiiant y Sassiwn. A tihedmleiiA, er yr boli a-mrywiaeth, fod yno unoliaeth ysbryd. Mantads i'r Saseiwn ydyw deg a difalais ar weith- srediiadau y pwyllgorau, a da feallai ydyw adgolffa. ambell i bwyllgor y dis- gwylir iddo roddi cyfrif o'i oruicliwyl- iaetih. Iedhyd i'r Sassiwn ydyw i'r dosbartih ienane gael ille yn ei chyn- adleddaiu, fel y gellir grwieled y eai- bwynt yr eldiry.cha y dosbartji hwn ar symucl.iad" y Corff. ) Dan o frodyr oymharoJ ienanc wa- hoddwyd i gynrytohioli Oymdiedthasfa y De, a dau hefy d ag syddt yn weini- dogiion ar eglwys-i Saeaneg. ProtfoJd y rhai hyn yn deilwug o dxaddodiad^ au uicihaf y Gymdeitihasfa. Yr oedd '? u uch?af y b. 'iT 'I iouaa ne, nos Ferc h?er, cyfarfoid y boM iemaanc, nos Fercher, wedi cadi i dir uchel iarwn, ac yr oedd y jsiarad-wyr ida-n arddeliad amlwg. Brys dylamwad. y cyfarfod hwn yn hir ar ieuenctyd Oaersiwis a'r cylch. Swn gwa.1th a swn symud pelth. vim- laen oedd. i'w gOywed yn y gwersyll. Y mae y Cyf'undeb yn y Gogledd yn fyw i'w ddytedswyddaui a'i gyfiieustexau. BJbodded Dufw i ni wetedigaetb ar gy- fer y dyfodol ac yelbryd i abetrtihn; a gwasametftiu yn ei ofn Ef. Beth pe gweilsa-i Howell Harris y Sassiwn yng Nghaersws. 0 ran hynny, feallai ei fod yno _gyfda- ni. pwy wyr ? Hyn a wyddom i siorwydd, fod yr UJI) Yebryd yn gwedithio yng Nha«TSWB Taabwedd, 1919, ag oedd vno- yn gweifahio yn trymus trwy y difwyigiwr ietaiai^o yn Nhachwedd, 1738. Dyidid y peitmo bychain, mewn un ystyr, oedd hi y prryd hynny. Planhigyn egwan blan- wyd ytoj naear grrefyddôl Maldwyn y pryc1 hynny; and erbyn hyn, y bychan a aeth yn fil a'r wiaeJ yn gemedl gref. Diolchwn i'r Nefoedd am yr Ysbryid dreiddiai drnwy yr holl weithrediaj lau yn Saesiwn Caersws; ac am brofion di- andhextol fod Divw yn wir yn eon plith.
IIINODION 0 FALDWYN.
II NODION 0 FALDWYN. Cafodd, y_Pa.rcIi. W. Stanley Owen groeeaav hebl ei ail ar ei ymsefydliad feil olyaiydd i'r diwoddar a'r arrayl Barch. Edward Parry, M.A., i eglwys Saesneg y Drefnewydd. Gwahoddwyd %ir erglwys i' de i gyf- arfod y bugail a'i briod, a'r nos yn y capel caed cyfarfod cyhoe.d d-ne. Cy- m.erwyd rham jTiddo gan y Parohn. C-hi^istanas Joined,, Howell' W. Williams, Bett-ws, T. E. Williams (B.), E. Jones Williams (A.), D. Lloyd Jones, B.A.Aber, a'r Mri. J. C. T. Gittins. George Jones, P. Wilson Jones, U.H. Pnawn Gwener daeith y plant i giael te ac i weled en gweinidog, a rhoisant gyngherdd cia Jill yr hwyr. Da g^ninym glywed fod t-ysteb y Parch G. 0. Evans, Coedway, yn camtt yn mlaen, yn fras. I fyny'r eJo hi. Gwr teilwng iawin, a'n calon- yn gwaedu wrtih. gofio ei ddolur. Teimhr cahwitlidod mawr. wrth feddiwl nachawn weled wyneib eiriol a chlywed cenadrwri1 f-elus y gwr o Gorris eta. Erys ei goffa yn bersawr prydferth yn y cyloh. Y nine ei bre- igethau yn aros er iddo ef fod wedi mynd. Ellin gennym orfotd dweyd mae, dal yn wael y mae'r Parch. W. R. Wil- liams. Eiddunjwn iddo adferiad buan a llwyr. Y yr eglwys wedi cyn- yddu mewn nafer yn fawr yn. ddi- weddar. Da y gwnaeth eglwys Carno godi; yng mghyflog ei bugail. Gall ambeJIh eg- hvys arall go gefniog fentro gwneixd- hynny heifyd. Y Mae, gtwyr mawr gyda'r addysg yn gwneud eu goreu a igodi cyflogyr Heddlu a'r Atilrawon, gresyn na fuasenfc yn codi cyflog en bugedliaid yn gyfateibol. Canmawl sy,d,d i bapur rhagorol y Parch. Cadiwaladr Jones, Salem, yn y Sassiwn, a chanmol mawr ar Gaers-ws am dorr* tir newj^dd gyda'r preigeth- WYrr, ac fe dalodd yn rha-gorol iaiwn. Gresyn na fuasai rhywun wedi dwyn allan gyfrol o banes y Sassiwii a.r pre- gethau, &c. Buaeiai yn gaffaeliad mawr i'r oes sy'-n codi.. On id, yw'n boqib,l per,iwidiG, un o weiinidoigion, y cylch i gymeryd y 'gw.a.ith mawn Haw ar unwait/h. Mae mynd mawr ar Gymdedithasau Iienyddoi yn y sir yn awr, a llif mawr o ddoniau yn tywallt eu goreu ar y to sy ill 00dl. Swn hogi arfau ar gyfer y dyfodol sy'n nxhobman. F* ddawr hen fyd i'w Ie. yn y man. Ond i'r cwn ooidlo icyfarth goifmodi fed<da,w'r/de1fai(l yn OiL -V "•
[No title]
LLANDEGFAN. DATHLB CA:N'IL\VYDDL\NT EGLWYS Y M.C. Cyniiiaiiiwyd cyfarf-qdyddi i'r pwrpas hWlrl, noB Fawirt<h, a. tbj*wy'r dydid Marcher, Hydiref y 14eg, a,'r lSfed. D,,i,etih cynuliiad'au. mawrioai yngihyd i bob grwasaiDaieitih. Cynmint diddor- deb gymeirodd; eglwysi Doshairth Beaxrniaa-ds, yn yr wy^ fel y pei.ctia«- ant a chynoal u!ll:r:hyvJ,fa,rf ad ar y djjldriiiaii hj-n. A.c onibai am y ty- :wj-dd_ dl-yciniog yr an didydid. diau y buesad tigekriaai y^hswianeg o'r cyldb- oeirlid yn bresemnol. Dechreuwyd tnos Faiwrth., gyda pkregeth gan y Paroh. JChn XVdilOiiaans, D.D., Brynsiencyn:. Boreu Meoxflier, pxegettihodd" y Pa,roh. D. E. Jo.nes, Ihvyraa, bjxxlor o'r lie, a'r hwyr dira«c!he;fin, IgW"1$I3IJJ:aethwyd gan y ddan -weinidotg, ac nis clywyd hwy yn phagorach un amser. Yn y prydiniaMm, tan lywyddiaeth y bugail, y Parch. -Robert «iwy aWQ' a hanner i oirha,m deohren- a,d, a chynnydd yr a&bo>s. Gwinaed' hynny yn benaf; gian dda-u frodw o'r 'lllie, fit beth amsei* yn oIl yn gyd- f'mldngol ar dtnatetlhawd ar y testaci ihwtn. l-Jihoiegi y audi!, Mr. Oweill Humphre.Y'El,imlJÍ brif ffeithiau yr hanes. SjiLwyd y dyleeidi cynnal y canml'wyddianit ddwy flynedd' yn gynt; oai'di oblseglid.' Mngyjdhiad'au JKiillduol nds gedlid- hynny, a. rhoes y llali, Mr. Hugh Patrrv, aialineiliadi o nodweddtkwa y cymeiriax;lau arnlycaf,. yn cynrawys y pregetthwyr a'r Maenoriadd,. Da y grsvma«ld a pel ar i'r ddau hyn ac ereill fir yn chrwilio i',r baines mor d'diyfal ddwyn, all-an ffrwyth esa hyim- cLhwiliad yn ddyfr. Yn eu diilyn hwy oaiesd gair gan Mr. Da.vi d Oweo, gwtr syddi yn cofio'ir ardlaJ yn y.lIeH, &c yn belliach yn ol na neb. Ac yn olaf, rhoses Dr. Wdlliams, Brynsiencyn, ei at,fiiOl!1, e&e ,\YiE;lClli ei fatgn yn^ymyl, ac yn cofio ainryiw o',r emv,(O,- igyTnt iu mewn cysyilltiad a'r tllie. Tynnoddj ifaefyd iTVesrsd odddlwrtih yr harnefg gwjea'th eu cofia, a'u (gwneutbufr. Wele rai o brdf gamami yr a«ho;s. Cyn 1814 y trad'dodiwydi y breigeth gynita-f wydidis am dani, gam y Parch. nichaxd- Lloydi, Bea/iimarifc. Sefyid- iwydi Ysgol Sul yn 1816, gan ddau o'r ardal oeddiymt aelodau eglwysdg yn Llamfadr P.G. Enwa-u'r ddau ydynt Williaan Humphreys. Pen y Ion," a IVillian-is, Nyth y Dryw. Er- byn 1817 yr oiedd eglwys wedi ei ffurfio. Cynnydidlodid yr actios yn gyflym. O'r de)r-&wu -cafo;di(i y frawd- oJiaje-th. y weanidiagaetih. orera. Arferai v,i--aaifax,wol John Eiteae, 'ac eie yn aD- tiewiih ei aetntJh yr adieghmina, a dlad ynaa o 1317 ymilaien; ac am rai blyn- yd/dtotedd prcgefthafi 3nn y daatb. dacx grwfiiith yn y ftwydldyin. Pan aatfe y ty yn y. peintref, He y >cycheilid y gwasaaiaeth, yn rhy fyohan-, bu onaidt adieal'adu. Capel. Gwinaedi hynJjny yn 1821, a clhytfihaliwyid1 y Qyfarfodi MifioJ .tyrntaf yn y oapel Jiefwyd-di, Awst, 27 a 28ain. Crof-^id acn .y lie gan Mr. Thomas Nvdmliamc, Bryn- y meJ efe ytti flaenor yn Baamntairis, orul yn. bw yn. DlandtejgfainL D-i-yd y blaesior cytnltaf, .Mr. Ricthaaid) Jones, Oytir mawi'r, rhwng 182Q. a 1S22. Ond aroiygid y -ddeadieiil igan. y Parch. KAchard l^loyd, Beaumatris, fu fEll math o esgbb air eglwysi'r cylch. am rtyrayiddau. Erbyn 1859,, bn gorfod- aila-deuladiv'r capel, ac yn 1880, gyweM-io a,'i haLae'tbu dxar^hefji. Codr wyd: y capei presemnoJi yn 1900, -a'a" Ysgoldy a.'iI' Ty Capel didiWCfflyned yn ddiiwedldaraoh. Profodd! yir eglwys a'r aiiclal yn Maeith o effe*thiau di- wygdadiau 1859, 1884, a 1905. Ych- w&flicjgfwyd Ifewfs maiwr, ati ymhidb un o honjint. Yn ystad y 102 o flynydd- oedd, mag-odd1 yr eigiiwys sai-th o bre- getihiwyr. Dechnesuodd y oymtaf, sef y ddwedda-r Pardh. Thomas Gray, Bir- k/enhea'd, bregeth yma yn 1859. MT. Thomas Roberts, .7 -Feilin, yn 1865; ond torpwjTd! ef i flawir .^am angeoi, paID aiadi oeidd ond' 27 oed1. DechT-efaodd y Pairch. J. E. Jones (Doifor), ilaii- ) f-Wroig., bægetlhu;)m 1884; y Parch. D. E. Jones,. Dw-yran, yn 1896; Mr. Robert. Parry, yn. 1902; y Pardhai. Hywiel Parry, BriMidir, Dolgellau, yn 1904; a John; Pierce, B.A., Adrwy'r Ciawdd, yn 1909. B11 dlam, aralil; mewn cysyiiltiad a'r eglfwys, y Parch. Hugh Hughes, sym-ujdiodd i Beau- maris, tua 1831, a, Mr. Wiilliam Rdicihardte (btrawd- Isaliaiw) ddlaefth. i'j ard'aJ. o Fanigar, ym 1912. Ni, dldewis- wj-d yn ysftod y cvfnod, osdi ugain o flaeinoi'iaid1, ac y mae .pump o ihonysit. yn fyw ale yn ia-ch hydi heddyw. Ond yn fyw yn teg ydyiw dVwedyd i'r eglwys fagra. liiawa o fradyr ddiefwdswyd yn swydd- oigioin mewn lleoedd eresijll, a meibiom a merohed fu, ac sydd. yn ddefnydd1- a inerohe..d fu, ar- E, ioil a ffyddilon gyda dhrefydid mewn gwtailwuial fanauau jug NghNmlra a Lloeigr. Mafe yn aros yt&. yr ardaJ dddsgyinyddlioia (uniomigyirc!hjo3 ihaå. ddecihreuoidld yr achos, sydd- ffei hwy- tihau a'u hyeigroTyddaii ym dyn o tan yr alrdh. Dau, fugail fu yn bugedlio'r ■praadid o'r Cyicbwim cj-ntel, y Parch. J. E. Jones, DoJfor. 1891-1895, a'(r bugail p-rese-rmoJ..alwyd yn 1916.
DYFRRYN CONWY.
DYFRRYN CONWY. Bydd bwloh. mawr yn-ein Cy far fod Misoi ar 91 y dd&u wr rhjagorol o Ryl, sc yParchn. E. James Jones, M.A., a John Roberts. Dau hollol wah-anol i'w gilydd, and dau anhawdd eu heb- gor. N d oedd neb yn meddu gwell ac aeddfetaoh bam ar ddyrys bynciau y Cyhmdeb ha Mr. Jones, a neb yn y cylich yn fwy poblojgaidd. iel pregeuh- wr na. Mr. Roberts. Bu y ddau farw fel y buont byw, un yn bwyllog a'r Hall yn sydyn. Y mae'r Parch. T. H. Williams wedi ymddisiwyddo o'i ofalaeth yn Ltlan- fair Talhaiarn, ac yn myned i'r Brif- ysgol ym Peth go newydd yw trofi yn ol fel hyn tu,a'r Colegau. Dywedir fod y Par-oh. W. J. Jones-, B.A., Rhyl, wedi de-rbjm yr alwad a dderbyniodd o eglwys Olapham, Llundain. Y mae Mr. Jones wedi bod yn weinidog Uwyddiannus iawn yn Princes Street, a.o yn bregetkwT cym- eradwy yn y ddwy iaith. Bydd hyn e-to yn foiled1 drom i'r eglwys yn Rhyl ac i'r Oyfarfod Misol. Pob llwyddiant id do yn ei faes newydd.
.TYSTEB I'R PARCH. JOHN .EVANS.
TYSTEB I'R PARCH. JOHN .EVANS. At Olygydd y Golcuad:' Anwyl Slyr.-D,.vmiw-af d,diol-ch o galon i I holl eglwysd a'r persomau un. igol, o bob en wad, am eu .qareddg- rwydd a'u ha-elioni yn cyfrocv; mor ewyllyegar tuag at yTamoan i-eilwng' J uohod, a charwn yn fawr i'r wdidewid- ion a'r casgiiadau gael eu haafoo i mewn mor t'uan ag y byddo modd. Y mae yn hyfrydwicth gennyf hys- bysu fod y cyfansiwm mewn golwg wedi cyrraedd y swrm anrihydeddus o gyd-rhwng 6500 -a. R-CM, ac y niae 11ar wetr wedi datgan eu ilawenydd am y cyflø hwn i ddangos eu g's-ertMawiog- iad o lafur a, gwa-sanaeth gwirfotddol ein hanwyi gyfaill am lawer o fijmydd- v oedd. ) Ydwvf. vn eiddioioh yn ddiffaant, JOHN J. BEBB, Ysg. 71, Chatham St., Liverpool.
[No title]
Gadawodd y diweddiar Henadiar William Jomes, U.H., ugain punt yn flynyddoi am ugain mlynedd i eglwys Stanley Road, Bootle.