Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
Advertising
I EOMK,G LE PILLS ESIAMPL 0 LYTHYRAU A ^DIRBYIR DDYDDIOL GAN BERCHENOG s File and Gpavoi Pills PMk Ho««e, Salista, Ro £ Cardtf,^ £ ae fv ..v • fam wedi dymuao arnaf lawer t) weithiau i ys^rtfenu at^ i ddio^ly C^wi o wae-ni J c'a.vlon aa» v 1 tested 7 mae weii d«ibyn trwy eich Pelenau. mlwydd oed, v- y tm«e yn hapoa senyf ddyweyrt y mae yn teimlo yn hynod iach. J Pttodola sot ';i ei biechyd i ddau. beth, a defayddio ei geiriau hi, sef yn gy JddIt1 u =» iWr.-«« chwi yn ail. Dioddrfodd W to ? «*Si £ s k^ToSvuwdoedd *>d to thai bljuedd ynul wndMfynodd geuio Wyotad o A Ee.e. ct^i a ma« l^had a dderbyniodd yn union. Mae ei genau. yn agored wrth ba^vb am y f Xe w^di ^einiio, ac yn pai-hau i dderbyn o hyn. Teimlaf rwymedxgaeth arnaf i »hoeJ l^LVn, Ydwyf, yx eiddocb yn ddifiuant, D. BEYNON, Coal Mercian H.YTHYR ARALL OD 01 WRTH MR. KRYNON. Hydref 28aiiw 1904. Hydraf 28ain 190: At>tovi _Der<r ml vncdd vn ol, ar fcais fv anwyl fam, ysgrifenai yn gynea iawn diE^T"th4i'arti eich. Pelenau Rhif yr Ail (No 2 PfcU). Mae mam elem yn bedwar a^un ?Xto otL =c v. mwy0h^i8chyd!d»,4iolch i'ch Petonau ch.. a UtfWgjM •< Ai«Jtwydd. benaf, wrth gwrs, ya dywed hithau.—Ydwyf. etc., D. BE WO. Pont-y-Gwaith, Glam. p „ ,.„_f • ,y. hysbveu £ vda diolcfecarwch, a bynny er mwyn etedf. a all J loarTX feW VVm i cyn i tni ddyfod yn adnabydd'us o'ch Pelenau chwi- ^QEORQ-F/S ?«U' AND GRAVEL PILLS. Flvuvddoedd > i »L l»n mewn poenau mawrioo yn gorfod cadw'm gwely g&n gein Ulyujauof-aa > a.. ^ajU feddwl am dano, neu wedi cwoi ano- o N-(Y. I wrth fy%ed i'r gwely, a bidd pab g, r J ai ffe> eye y bore«. Ydwyf, yr eiddoch, etc.. T. THO-VAS. 6wen,r. p. ni hyd-^Wdus hyn yn mfeot man mewn blyobau 1/6 a 3s. yr un; gyda'r Post, 1/4 a 3/2 yr ULU. Y mia -7 F&dJyzii.iaott wtrthfawr boo. w chael mewn tri ffnrf- (iú. Pile and Gravel Pills (Label Wen). fio, Graoei Pills (Label Las). No, 8-G<80rqe\J8 Pills for the Piles (Label Goon). REElffsUDD.—Byddwc'a ofalna wrtb bryna "PILE AND GRAVEL PILLS" «ch bod yi caei y iGen-iine Pijjr<, set PELENI GEORGE PEROii-^OG i B' £ E £ 5 £ 5i *o J- E- GEORGE, M RJ?.S HIRWAIN, GLAM .r.. MONEY :n!l'-E)2t::J!Ð@1L-s1lmll ffi KIKiSESl eiii> 91-i- ready money B Jol 5 muuiier c. the market. jjl jjjjj 4r<? yrcp:i.red at short M notice, f.tid without preli- (m mil /xira.j.ry fee# to uffl iil {ro^ O atpwards B mn privatd 'v, on Note of QQ jjljj Band only, on reasonable QJJ] ■ ter:D5, aad thoe H&k £ Y i" "ep^id by in" U Wn sta/t^en^a to suit Bor- QJJj H route's ocnvenience. ■ 1 GEOt PE & SONS, I B 3, Crtiiiest Road, RHYL I S N.B.—Write fo- iWirophJot of testi- |r im mooia<s troai ^it.»iied Borrower# M writer?.' xiame^ omitted) sent, |jg M r;oat free, in sAVied Xi* er. f A BJAN t w rho; xUan ar ymrwymiad per. 1. Ymofyuer a Mr. D. j. Davies, Accountant And Auditor 20, Eleanor Street, Camarvort. (Jy.30.20). S20 to S1000 ADVANCED i'l'i.I v Ai fTU-S TO FARMERS JPRAiDERS AND SOV ^^jBOLDERS on Now »l Ha*d. Diatanci? no objecs. Bn«in«« eom- xlieted thûall p.)&t. Int^Ta&t and B,pa.' Bwnts m Eniirl'Skii'I and Wafes; sdso on ¡'M. Poiieie* Rerc,7 wd Mortgagas at 5 ■m ar<r.ain.- -Ar?S"7 free TOwpectM, NATIONS-ADVANCE and INVESTMENT li-d., q, Oorpowr tioo Street. M .nc^tec. Te 6066 City, lat 1387. Brsnca <?ffi: T-,wa Hall Chainben, &AY1> t: -< MONEY ENT RTVATELY. S20 to £1000 AT A FEW iiOL&S' NOTICE FOR AGEE-Er. PElti0D8. NOTE OF HAND OIlJLY. B jB L dL 21 0 0 K 31 n e Se 42 0 0 en 52 10 0 100 105 0 0 I 1,000' ;• 1,06U 0 0 ftma.n xepayment accepted uj special arrange. Brant or if f-lesired the advaaice can rennaan •at by paying intern-: half-yearly^ distance no object, cdi be. -e^n. pexsonally daily in North Waloa for in'- vaie by appointment. Existing can be ud rff amd largw ad. Tancee m >de at much iower interest. Strict priracy gaaraateed wbetuer baarneaa done or iot. Do not hesitate. Apply personally, or il fnconvenient to call ipply cy letter, as busL. new can be aarraug^l by poet. You ml aToid paying extortionate interest, aid heav/ repayment &-DoTe, yovr mea.na by applying t4 THE MANAGER. FARRAR ROAD, BAl GOB.. rtASH LENT—^25 TO ESOOo to Responsible Ladies and Gentlemen on NOTE OF HAND WITHOUT ANY SECURITY. Terms 10 per cent and 15 per cent, according t,) circumstances. STRICTEST PHIVACY OLBSERVFD. NO FEES TO PAY. P,25 REPAY -01 MONTHLY. B50 REPAY R3 MONTHLY. m00 REPAY 25 MONTHLY. 2500 REPAY £2-5 MONTHLY. Aliso Loans payable Quarterly and Half yearly. Apply to a re-iable Firm, and you Save Money. SAMUELS AND CO., I 5 JOHN DA LTON STREET, MANCHESTER. CGC^ The PEOPLE'S FOOD BEVERAGE. l IS C37,tL" JriliEC)U-1, i PULLETS AND DUCKS, laying 10/6 each, P,6 dozen. Chickens two month*, old I :,6 each, 30/- doien, 12 cbicka and mottier, i5 jit'free.—Hnmmdl. Stratford. E»»ex. A SUGGESTION. TRY THORLEY'S FOOD FOR YOUR I HCRSES one month and note results (Jan.3.) POULTRY KEEPERS SHOULB write to Joseph Thorley. Ltd., Caledonian Read, King's Cross, London, N. 1, who are It," p manufacturers of OVUM, Thorley's Poul- fci— Spice, for Thorley's Poultry Keepers' Account Book. Book giving useful Hints to Poultry Keepers and Ejl; Record Card. Sent I Free. (Jan.3). I ST. PATRICK'S HOSPITAL, DUBLIN. In addition to the Main Hoapital in James's Street, the Governors have Branch Establishments at St. Edmundsburv, Lucan, 'standing in a Demesne of 200 Acres, and provided with every facility for tl e Curative Treatment of Mental Cases. The Mansion of St. Edmundsbury has been adapted for the Treatment of Ladies, and a Villa specially built to accommodate a limited number of Gentlemen. Urgent Cases can be admitted to the Hospital on application t,) the Medical Superintendent. For further particulars, forms, etc., apply to THE REGISTRAR, St. Patrick's Hospital, James's Street, Dublin. Ladies! Wood's Challenge Remedy la guaranteed under the sum of £ 100 to Tire when otheris fail. Far superior to Pills, Pellets, or any Continental treatment. For ail cases of irregularities, however o Lit mate, CHALLENGE REMEDY is supreme. Price 51., 5s., Special 12a. Stamp for advice. IF,&tablished VT year?. Mr. and Mrs. A. K. Wood, iMe-I Specialist*. f 20, Louis Strle Leeds. I I' I! PI !!LLK« !i|Be8wsb3=Ati^?d* Amhrisi&dwy gyda phlasit & j L-oieli 1/i 1 |j!|Sa GAN BOE Ffervllydd A Cv.crzz. W v A4 Fe ?.')) tiS! BARGAINS in IRISH COSTUME TWEEDS AND SERGE, LINENS, SHEETS, TOWELS, Etc. S. G. MONTGOMERY & Co., Ltd. BANGOR, BELFAST. Superior H.S. Pillow Cases, 2/3. WRITE FOR DAILGAI:n LlaT. A 1.
MANION O'R MYNYDD --.-
MANION O'R MYNYDD GAN DOG TALTJ'R, R>H^T Y SIT AD' HAFOD GARKsGOG, Dd,dd Gwener, U'na^ivr l9eg, t>u tenant- iaid S:stad Ha;od Garego^ yn talu eu rhenti yng JJ-gweaby'? ileliwr, Porthmadog. Der- byni,wvd livvVnt. ar ran ffirm y Mri Cartel, Yinceat Cymrodyr, Bangor, gan Mr. John H-eary Edwards. i TiREBASNNAU Ar briodas Mr. Oaradog Jones, Pont Abe 'elaslyn, Nantmor, a Mies Margaret b Davies, 1, Bov.ydd View, Blaenau tiniog, Rhngfyr 3ydd, 1919. Margaret Ellin o Ffestiniog, .(,it." dd fùdrwy aur Caradog; io Ernes yw y iodrwy honno r benditihion a'i dilyno. Aborglaslyn 'roes Cara xl0,T} Tlysaf le wxUh droed _V1(K5" Hebog; Delw'r lie sydd ar JO'n amlwg, Tyn at yno n ol golvrg. j Mts. Jones, ei briod hoffus, I Trwy yr ur ae^ yn iwcu3 j Gadael d' oer jr;'e.stiniog, A chael >oy^od gan Caradog. Cred' j 'ouo.nt am flynvddau 'M'1 a gwell dau nag un, yn ddiau; Cred' j 'ouo.nt am flynvddau 'M'1 a gwell dau nag un, yn ddiau; .fewr maont wedi penderfynu Akti j well txi na dau—gwir hymf. Akti j well tTi na dau-gwir hymf. 1 Pendertynwch iynu bwthJR Yng ngororau Aberglasynj LI a is soniarus Margret Ellin Fo i'n lloni ymhob dry Gin. C'ewch bob croesaw a ohysuron Os y dowch i gapel "Cedron"; Yno oawn eioh lion gymdeitbas Gyda'r pethau uwcha'u hurddai. OwmJieth. WIM. HUGHES. AR FARiWOLAETK "lpjjIedur," onnwyl faban Mr. G. Williams, B.A., a. Mrs. Williams, Ty'r Ys.gol, Nant- mor, Rbagfyr 5ed, yn bum' wythnos oed. Tlws faban oedd Peredur" Yn swyno'i dad a'i fam, A pha-wb o'i gyloh a'i gwelodd A'i carai yn ddinam Mewn bywyd o bum' wythaoe Enillodd serch y fro, A thrist fu ei gymeryd O'i gryd i'w wely gro. Oos-telli yn yr awyr A wnueth ei fam a'i dad- Beth. ddaw o'n haff lieredur Pan dyfo'n llencyn mad! Ond oollwyd ef yn sydy. 0 awyr oer y byd, Crwogihawyd eu calonnau Mor wir a gwagio'r cryi. 'Does bellach ond boddloni < 1 drefn Rbagiuniaeith Duw, A ohysur mawr yw oofio Mae'r baban eto'n fyw; Trwy ffydd edryohwn arno Tuhvvnt i angau trist Yn chwarae 'mhlith myrddiynau Wyn byohoin Iesu Grkt. Ovrmcaeth. TAED. OY.M [> KITH AS Y Ai'l-mOHiM), BBDDOEL- ERT. iNos Fawrth, Rbecrfyr 16eg, oafwyd cyiar- fod hynod o ddifyr yn "Hen Vegol y Cyng- or," ga.n aelodau y Women's Institute, yng nghyntaf oafwyd gwledd o'r fath oreu—yr holl ddanteithion wedi eu rhoddi gan yr ael- o,cku-pob un yn dod a'i ran. Bu dwy ohwaer hefyd yn garedig yn rhoddi defnydd dau dan. Yr oedd Mrs. Pullan, Gwesty'r "Afr," wedi bod yn brysur iawn yn paratoi parti o chwiorydd ieuainc i ganu carolau a clianeuon eraill, a gwnaethant eu rhan yn ardderchog. Yr oeddynt wedi eu wi.<!o mewn coch a chapiau duon. Aed trwy rag- len ddifyr iawn. iHefyd, c;inodd Misa Pul- lan "'Months and months and months," yn awynol iawn, a chafodd gymemdwyaeth uch- el. Yr oedd Mr. Pullan yn wir fedrus wedi trefnu geiriau i'r gerddoriaeth, pwrpasol at yr amgylchiad, a chafwyd cryn hwyl wrth eu gwrando. Adroddodd Mi&s E. A. Evans yn dda a mwynhawyd Miss Gwen Pritchard a hithau yn dadleu. Wedi hynny cafwyd amryw o gystadleuaetbau. Yr oedd y merch- Ily ej yn barod iawn i gystadlu. Rhoddwyd y igwobrwyon gan )Irs. Plillan, Mrs. Jones, Gwesty'r "Saracen's," a Misr. Hughes. Yr oeddiem wedi disgwyl y buasai Mrs. -Prich-ard, Porth madoo; yn awr, yn rhoddi "surprise visit" i ni, "er mwyn yr hen am- ser gynt," ond methodd ddod, ond anfonodd rodd at yr amgylchiad. Teimlem yn ddiolohrgar dros ben i'r holl aelodau am wneud eu rhan mor ffyddlon. Yr oedd pymthetr a deugain yn bresennol. KATE HUGHES, Ysgrifenyddes. DAEARGWN CYMREIG. Llwyn Rhandir, Gej-lan, Bethesda. .Rhagfyr 12, 1919. Anwyl Syr,—Da gennyf ddeall fixi yir ysgrif a anionais i'r "Herald," ynghylch y "Daear- gwn Cymreig" yn dderbynioT gennvch. Diolch i chwi am eioh nodiadau diddorol am yr hen heliwr Sion Emwnt. Mae'n ddigon naturiol mai am dano ef y byddai iy hen daid,—Moni'ia i chwi am eioh nodiadau diddorol am yr hen heliwr Sion Emwnt. Mae'n ddigon naturiol mai am dano ef y byddai Ify hen daid,—Moni'ia Roberts, yn son. Gallai ef iod yn llaaic, a Morris Roberts yn hynafgwr. Er hynny yn adnabyddus o'u gilydd ac wedi bod mewn anil i ymgyrch helwriaethol hefo'i gilydd. Byddai Morns Roberts hefyd yn son Uawer am "Rw-rsey Penrhos." Yr oedd yn gydnabydd- us iawn ag ef, a bu yn hela lawer gwait.ii 'riVdag eifi a'i Ihelsmyn, ac yn cyfnewid a dliroe-oi eu cwn. Mae'n debygol iawn y byddai Morris Roberts yn gydnabyddus a r hen Flowe, Ty Du, Llanbetris, hefyd, er bod yr then Biowc yn hyn nag ef o tua 40 mlynedd. P'run bynnag, yr oedd fy hen daid Morris is Puoberts yn arfer a dyweud a son llawer am ryw hen heliwr o'r tueddau yna yn rhywle, oedd yn boni fod ei ddaeargwn yn ddisgyn- yddion o ddaeargwn yr hen Farg.iad Fwyn Uch If an, Penllyn, ac yr oedd y daeargwn oedd gan Morris Roberts wedi eroesi a daear- gwn yr then heliwr hwnnw. 'Rwy'n sicr mai daeai'gwn Cymreig oedd y rhai oedd an Mor- ris Roberts, a buont yn ein meddiant fel teulu o'i amser ef hyd yn ddiweddar iawn. Eu lliwiau oedd-cefnau du, y coesau a'r pal- feisiau a'r morddwydydd yn goch. neu gefnau llwyd-ddu a'r coesau yn llwydion neu felyn- goch. Blewyn caled, garw, arnynt, canolig ei fiaiiit, 13 neu 14 o fodfeddi o uchder, o flaen y troed i'r ysgwydd. Pwy bynnag yw y .bon- eddwr sy'n gyfrifol am hyuafiaeth y cwn hyn, credaf fod yr ihyn a ddywedais yn ddigon o brawf iddo eu bod yng Nghymru 200 o flyn- yddoedd yn ol, betli bynnag. Dywed Pen- nant, yr hynafiaethwr, fod MaTgiad Uch li'an, o Benllyn, yrs fyw pan oedd ef yn ym- weled a'r lie yn 1786, a'i bod yn 90 mlwydd oed y pryd hyuny. Dywed "Wmphra Daf- ydd" yn "Cjrmru Fu" ei .bod yn 102 mlwydd oed pan fu .iarw. Yr oedd yr ben bobl yn fedrus neillduol am olrhain eu ihacliau teuluol yn ol am ganrif- oedd. Yr oedd Morris Roberts yii fedrus iawn yn y gwaith hwnnw a fy nhaid, William Thomas, wedi hynny, a chymerent ddyddor- deb mawr i okfhain achau gwaedoliaetih a rhag- oriaefh eu cwnvyr un modd. Daeth fy nhaid, William Thomas, i gysyll- tiad a Morris Robert (.fy hen daid) trwy briodi ei ferch (sef fy nain). ac oherwvdd fod yr elfen nelwriaethol yn gref ynddo yntau ac wedi canlyn llawer ar Morris Roberts i hela, daeth vntau yn enwog fed (heliwr. Gwyddai am y^ daearau mynyddig o gwr i gwr, a pban godai Itwynog o un da«ar, gwyddai i ba ddaeair y byddai yn debyg o gyrehu wedi hynny. Deallai eu rhediad yn hynod. Dyana. enwau yr hen helwyr doniyl a fyddai yn cyd- hela ag ef: William Griffith, Gwaen Gwiail; William Edward, Gerilan; William Jones, Dol Ddafydd John Willian-is (Miner), Caellwyn- grydd Robert Williams, Caellwyngrydd (Bob Col); Joihn Thomas, Weirn Afr; Robert Wil- liam. Yr lard; Rees Walters, Edward Wil- liams, Dyffryn. Aber, a Hugh Roberts, Llan- erch, Llanfairfechan. Mae'n bosibl fod gan rai o beirtbyniaisau yr hen helwyr hyn lawer o hanesion ac adgofiotididdorol am yr hen bobl a'u cwn ,a.'UI -hymgFehoedd ihelwriaetihol. Beth am David Rees Walters, Bethesda, isof (Dewi Gwallter)? Mae ganddo ystor o hanes, mae'n siwr. Da ti. Dewi, traetha 1 ylwch, mai cydhelwyr a fy nhaid oedd y rhai yma a en- wais. Dyma enwau rhai o gydhelwyr ify hen ,to.nriffiLi¡ Jones. Gw«r>n Gw iail John I tViiibuuB, Gwern Saeson; Owan Moelyci, ac era-ill, nas gallaf alw col. Mae'n dra theb m *eRwau }'n £ 'lLr '*■ m vn fyw iheddvw a ua cheu' liemawp un I ghwinni yr "dien ^"odd y framt o fod yng -Arando arnvnt ^iwyr mynyddig hyn, yn cUa-mpau eu cw J™ dyweud am wrhydr-i a vr hyn "a o-lv Nid oes gennyf li ond sai crall Ull a gan un a glywséu-a glyw- weoi v.lywc ft^asaj.' .Mae'n ddiau fod rywun Traethed Jij n debyg, oiid yn cofio yti well, sy'n vn$cyfryw, lieuh dybia y boneddw.r C-mre' ain hyuafiaeth y ''Daeargwn nijvv 4il.' <?T hen pedigrees canlynol sydd I' x y.s.t<ori yn "Oymru 1' u" wedi ei godi o yr hen oesoedd." "J):,yma dri chwpl d fytheuaid o lill cwn ^.teu BrocJiwel Y.sgythrog, tywysog Powys, l-fceb eu gwell' y.11 y wlad at gemiacli, a chadno. dy;r-i a liwlbait a bt'onwen, etc. Dacw ddau II gwpj o ddaeargwn o waed digymysg, tu tad- ui iam, o ih-ilogaeth y cwn goreu a iu erioed ar 'wl Rihys ab Tewdwr Mawr o'r Deheu- bartJi." Dywed lhanesyddiaeth fod Rhys ab Tewdwr Mawr yn ynichwiliwr mallwl ac yn gasglwr ar 1 I bothau Cymreig ac nchyddiaeuh ei hynanaid, etc., ac mae'n ddios fod ei gwn o waedoliaeth Gymreig. Bodolai Rhys tua'r 10fed. ganrif. Mae'r daeargwn bach Cymireig yn hen iawn. Ydynt yn sicr. Mae'n amlwg eu bod gan yr hen Brydeiniaid gynt, olafiaid pa rai vw'r 'Cymru. Yn mhlith nodiadau Dr. Caius (aw- durdod udhel ar gwn Prydeinig) dywed am y I terrier nea r daeargi, "i fod yn cael ei ddef- nyddio gyda hitid o -fytbeuaid i fyned i dyllau dyfmon yn y ddaear ar ol y llwynog a chre- I a-duriaid eraill. Mae'n dm .gwasauatthgar i'r helwyr. Mae iddo liw du, y cernau a'r coesau I yn goohion." Yr oedd cwn yn anhebgorol gan yT hen Frv- taniaid, yn enwedig cwn hela. Yr oeddynt vu rhan bwysig o gynlhyrchion masnac'hol Prydain yn amser y Rhufeiniaid cystal a chyn hynny. Y rnae beirdd Rhufain wedi canu tr hynny. Y rnae beirdd Rhufain wedi can-u tr dyrchafu cwn Prydain, er esianipl: "Os ewch chwi draw i Brydain Ni byddwch yno fis, I Cyn gwtled cwn afrifed j Ond och rhag maint eu pris. Yr oedd rfliai ollionynt yn fawrion, yn gryfion, | ar, yn ffyrnig, arswydus, y rhai a brynid gan y Galiaid ac a ddelnyddid ganddynt mewn t" rhyfel, eraill o'r un rhywogaeth a'n cwn teirw presennol y rhai a brynid gan y Rhufeiniaid i ymosod ar deirw yn y chwareufa,— "Fe dy'r y cwn Brytanaidd Esgyxuog war yr ych." .Yx Und y niier lluosocaf a drutaf o lawer oedd y riiai a brynid gan y Rhufeiniaid; etc., at ihela, ac yr oeddynt yn rhagori ar bob own adna- byddus y pryd hynny. (Camden's Brit). Ac mae y daeargi yn dod i mewn i blith y I cwn hela Prydeinig gynt, a diamheu iod y daeargi bach Cymreig heddyw o dras yr hen ddaeargi Prydeinig gynt, a pha ryfedd i'a- lien helwyr a nod-ais eu galw yn "Hen Frid." Dyna dipyn o lith cymyeglyd a bier mewn pertJhynas. i'r hen iielwyr a'r daeargwn Cym- reig a'u hynahaeth. (Js bydd o .fudd neu ddyddordeb i chwi neu y boneddwr y son- iasoch am dano, -cro,esaw i chwi ei ddefnyddio. —Cofion goreu. vdwyf, etc., JOHN MORYS. Dioldh yn fawr i'r cyfaill Mr. John Morris am ei lythyr gwir> ddiddorol. Mae hanes car- trefol fel hyii yn difyr dros ben. Gwelais gasgliad mawr o enwau prif "ddaearydd" holl ■fynyddoedd yr Eryri, wedi eu bysgrifennu gan y diweddar Sion Ejnwmt, mab yr hen Sion Emwnt. Creaf fod y copi ar gael gan ei ferch. MARWOLAETH BRODORES 0 .NANTMOR YM MHEN Rii YNDEUDRAETH. Yn ystod nos -Sul, Rhagfyr 14eg., bu farw Airs Catherine Jones, Pant y Fiynnon, Pen- rhyndeudraetu, yn 74 miwydd oed. Yr oedd yn orweddiog er s taini. Nlercii henaf yd- l oedd i'r diweddar Air. Ellis Jones a Mrs Catharine Jones, Ty Mawr, Nanunor. Yr oedd yn wraig uawei, inynaws, a. charedig iawn, o dueddiadaa crefyddol, a chywir mevii gair a gweitlired. Cymerodd ei hangladd, yr hwn oedd yn gy-fyngedig i'r teulu a chyi- eillion, le ddydd Aierohei-, y 17eg. Claddwyd yn meddrod ei phriod ym Mynwent Sant Micihael, Ffestiniog. Gwasanaethwyd yn y ty ac ar lan y beddrod gan y Parchn. D. Perry Jones, Nazareth, Pentfbyndeudraeth, a W. R. Jones, Siloa,m, Llanfrothen. Gedy ddau fab a dwy ferdh, sef Mri. Ellis Jones, J. D. Jones, Shop Bryn Ffynnon, Nantmor, Mrs Elizabeth Jones, Maentwrog, a Miss Catherine Jones, gyda'r rhai y cydymdeimlir ar ol colli mam hoff. ER COF AM Fy anwyl nai, Pte. Uwen Davies, Peniel Terrace, Nantmor. Beddgelert, a laddwyd ar Ù¡.s y frvtydr, y 6eJ. o Tach-wedd 1918, ac a gladdwyd yn Belgium. j Dyddiau heddwdh wedi gwawrio- Swnia'n i'eiys ar fy nghlyw, I Ond rhaid hoii, etc, f'anwyl, A wyt ti, fy nai, yn fyw? Daeth y wys It:, alw i f-yny, Alvnd yn ufudd wjiest i'r gad, Croesi moroedd maith a thiroedd, Nes it gyrraedd Canaan wlad. Gwlad 'r Addewid ydyw honno, Gwlad lie bu ein Ceidwad pur, Yn gwneyd trefir i gadw'r euog Trwy ddioddef poen a ohur Gwelaist Betlileliem-man y geni, Gwel'd yr ardd bu'n chwysu gwaed, I Dringaist lethrau Calfaria, Yn ol rheol trefn y gad. Melys, melys oedd dy brofiad, Er dy fod yng nghanol brad, Gweled pyrth y Nef yn agor, Gweled hefyd mor o waed,— Gwaed dy Brynwr wedi ei golli Pan yn rhodWi aberth drud, Pan yn rhodWi aberth drud, D'wedyd wnest, "Caf hwn yn gyegod, Os rhaid my,id i arall fyd!" Ond i Ffrainc bu rhaid dy gyrchu, Croesi eto for a thir, Am fod awch y ^elyn creulon, Am i'r rhyfel bara'n hir; Cefaist ddod i fro dy febyd, 'Ohydig ddyddiau fu dy ran, Fath hyfrydwch fu i'th deulu J A'r fath gysur fu i'th faan. Ond yn oV,.rhaid myned eto, Er fod fieddweh ar ei waitli, Dyma sydd yn llethu'r galon, Am mai hon fu'th olaf daith; Ar y chwched dydd o Daohwedd— ¡ Dyna oedd v gennad fad- I "Owen Davit's wedi syrthio, I Draw, yn aberth dros ei wlad!" 1 Cawn dy fod yn sisial ganu Hen emynau Gwaed y Groes, II Pan ddaeth saeth y gelyn creuloa I roi terfyn ar dy oes; Hedeg wnaetli dy enaid tawel, Fry, i .fro yr heddwch pur, Ac mae'th gorpli yn tawd orpinvys Heddyw'u mhell mewn estron dir. (MRS) ELLEN OWEN (Ei Fodryb). Tan y Bwlch, Rhiwbryfdir, Blaenau Ffes- I tiniog. DARLTTH AR HEDD WYN YM MHEN- MORiFA. INos Wener, y deunawfed cyhsol, cafodd y • Gytmdeithas Lenyddol wledd nodedig o Has- t us, pryd y traddododd y Pardh. W. J. Nich- olson, Porthmadog, anerchiad hynod o odd- yisgi&dol ar "iHedd Wyn." Yr oedd ei drem ar weithiau'r bardd yn ddiddorol iawn (I. 1 elieniad o awdl Yr Arwr" yn feistrplgar i ryfeddol, ac yr oedd ei ddehongliad ohoni mor glir nes aodi'r awdur o fod yn llanc o fuigail ar lethrau mynyddoedd Trawsfynydd i fod yn dywysog ar fryniau uehaf Awen. Yr oedd ei anerohiad yn agoriad Ilyorad.1 fyd newydd, a dengdiosodd yn eglur fod "Para- dwys y Bardd" yn lie paradwysoidd mewn igwirionedd, ae yablander ei olyigfeydd yn wir arddunol. oyimdeithas ddoiwyillladol POBL I HEfUAINO NANIMOR. Cynbaliwyd oyflarfod o'r uchod yn Yagol- dy'r Cyngor, nos Wener, Rhagfyr 19eg, o dan lywyddiaeth Mr M. H. Williams, Bryn Ffyanon. Dedhreuwyd trwy ganu ton gyn- ulleidfaol. Darlienwyd y traethawd budd- ugol yn y cyfarfod diweddaf gan Mr. W. W. Parry, Post Office. Can, cerdd i'r gymdeith- as o waith y llywydd, gan Mr. Matthew Williams, Bryn Ffynnon. Prif fater y cyf- arfod oedd dadl A yw rihoolaetb ymborth yn fantais i'r cyhoedd?" 41gorwyd ar yx oohr gadarnlhaol gan Mr. Robert Davies, Peniel-terrace, yn cael ei ategu gan Miss Hughes, Tanrhiw, ac ar yr oohr nacaol gan Mr. John H. Evans, Tynewydd, yn oael ei ategu wan Miss Owen. Ha fod gnere Siar- 4OWd amryw ymheilaoh. Pleidleisiwyd a
-----0 FAII i FAN TRWi LEYN…
0 FAII i FAN TRWi LEYN Gaa Grwyd yn ,# (Parihad.) Un o'r rhai cyntaf a welais yn Rhoshir waen oedd y Parch. T. Williams, yr hwn sydd yn weinidog ar eglwysi'r Bedyddwyr, sef Bethesda a Channel, ac yn udhel ei barch gun fcawb drwy'r ardal. Nid oeddwn wedi gun fcawb drwy'r ardal. Nid oeddwn wedi ei weled er pAn ymadawodd o'r Groeslon. Y mae'n edryah yn dda. mor llawen a- siriol ag y I erioed; heib golli ei naturioldeb fel dyn, er Ibod vn bre,get-hwr. Dau beth ar'bennig a dyiuicdd fv sylw yn Rboshirwaen oedd ty newydd Wan. ItJore a nifer y plant a chwar- euai ar y ffordd. !Bu'm wrtJhi yn eu cyfrif, ac of no is fy mod yn euog o gyfrif yr un rhai Y 1 drachefn pan ddeutihu/m i'r deugain. Pan gerllaw Capel y Bedyddwyr gwelais wiiaig w-rth y fyned fa a gofynnais iddi a fyddai'r gweinidog yn pregethu ar barchus bechod yr oes, sef ariangiarwoh ? Dywedodd hiVheu wrthyf nad oedd angen i nob bre- getlh'r fath beth i'w henwad hwy, ac mai'r enwadau eraill oedd yn euog o fod yn gyb- yddlyd gyda'u harian fel gyda'r dwfr pan yn gweinyddu yr ordinhad o fedjydd. I Yr oeddwn wedi bwriadu myned i edrych am Mr. Owen tjones, y iTaotri, ond clywais yn yr- efail ei fod wedi myned i Dydweiliog i nol gwlan. Gwelais Mr. Roberts, Bodwr- ddla, ar y ffordd ac yn edrydh yn dda. Credaf mai Bodwrdda yw'r fferm fwyaf yn Lleyn, ac y bydd y Cyngor Sir wedi gwneud man dyddynod ohoni cyn y gwelir y mil blvnydd- oedd.. Cyrhaeddais Aiberdaron a gofynnais i ddyn a safai ar y bont ymha le y cawswn gwpaimid o de. Atefbodd mai gan Mrs. Jones, Bellfield, neu yn un o'r ddwy hotel, ond mai chwart o ,wrw a fuasai'r goreu o ]awer imi, am fod cwrw yn fwvd ac yn ddiod; na cihawswn ych waith ddim byd rhat- aah yn y dnvedd ac mor ddi-wast. Wedi imi dreulio rhyw ddwy awr yn Aber- daron mi a welais fod yno ddwy dafarn, dwy ftfon, dwy siorp, dwy eglwys, dwy bont, a y dwy efail; dau weithdy crydd a dau gapel, ac un arall a'i daloen wedi syrthio. Mae'n perthyn i'r pentrefwyr un nodwecLd arbennig sydd yn eu gwahaniaethu oddiwrth bawb a welais ar fy nighrwiydr, sef y gallp sydd gan- ddynt i dolfyrrû enwau eu gilydd, a hynny beib deimlo eu bod yn rhoi na derbyn unrhyw sarhad. rleti meddent am" Elizabeth, Shan am Jane, Shon am John, Robin am Robert, etc., a phan y oeir dau o'r un enw rboddant enw ty yn gyfenw, megis Will Gegin, Will Post, etc. Pan oeddwn ar adael y pentref daeth ataf lane lwrr a aofynnodd imi pwy oedd yn oasglu trethi y plwy' lie yr oeddwn yn byw? Ond cyn imi giael amser i'w atoog daetlh tractor" hetbio ao aethum i mewn i honno, a chefais fy nghario byd ,pen y groeslon. Yna. eerddais trwy Hebron i gyfeiriad Nefyn. Pan oeddwn gerllaw siop y Co-operative, Liangwnadl, fe welais Win. Williams, Peny- bont, yn edrych cystal aig yr oedd pan welais ef yn Dwyrain, Sir Fon, lawer blwyddyn yn 01. Sylwais fod amryw yn molu oerriig ar oohr mynydd Oefnamwlch, ac yn eu plitfh 'roedd Eos Gwynant, a deallais ei fod ef wedi pri- odi ae yn byw ym mhentref Tydweiliog, a'i fod yn pajhau i farddoni a ohanu fcl arfer. Wedi i'11li gyrraedd pentref Tydweiliog^ can- fyddais fod Tom Hughes, y crydd, wedi sym- ud o'r gweithdy lie yr arfemi weithio. Gof- ynnais i ddyn a safiai get- y llythyrdy ptt le yroedd y crydd?. Ond yn hytxadh nag ateb, igofynnodd imi pa le 'roodd y dyrnwr a faint 0 arian a ga dd ffenm neilltuol am y mock ? Ar ol imi eigluro na bu'm yn yr ardal er's blynyddau }e m gadawodij heb roi cyfar- j wyddid. Aethum i weled yr efail, ond nid I oedd y gof i mewn. Onfyddais fod yno am- ryw gelfi amaethyddol yn disgwyl am awr eu trwsiad, ond nid wvf yn gwybod a oes neb yn talu i'r gof aim erf lie. Y Pardh. J. W. Jones, B.A., ydyw bugail yr eglwys • Fethodistaidd, ac mae, yn ol a glywais, yi ,oyflawni'r gwaith mewn tangnefedd hedd- yehol. yn y pentref dri o dai newydd- ion, wedi eu hadeiladu er pan fu'm vno o'r blaen. Ac megis y mae Rihoshirween yn •rha.g»ri mewn beirdd felly Tydweiliog mewn cerddoriori. a hynny sydd i'w briodoli i Jafur y cyfaill diddan, T. Jones, A.C. Da iawn a fuasai gennyf aros am fwy o ameer, ond rfhaid yw imi brysuro, onide nis giallo. f fviied o fan i fan trwy Leyn mewn dau fis. 'Rwyf wedi penderfynu galw yno eto ymhePach ymlaen. ac am aros tri diwr- nod— diwrnod doa] crancod gyda Hugh (Griffith, Penllech Bach; diwrnod i ddal mec- -fy^ gyda B. Griffiths, Brookhill; a diwrnod i'w bwyta ac i ymgoanio gyda Eos Gwynant a Herbert Griffith; ao felly yn y gobaitlh y 9 oaf fyw i fwynhau'r dyddiau hynny y no6- wyliaf hyd y tro nesaf. ( (I'w barhauj — -y-
jcHWARELWVrt SiR GAERNARFON…
jcHWARELWVrt SiR GAERNARFON Peno-di Trefnydd Fel y mae'n hysbys, penderfynodd Uncleb lOhwiarelwyr Gogledd Oymru beth amser yn 01 benodi trefnydd ar gyfer Sir Gaernarfon. Mae'r penodiad newydd ei wneud, a'r un a l fbenodwyd yw Mr. R. W. Williams, County- road, Penygroes, dyn ieuano sy'n meddu ar j y oymhwyaterau angenrheidiol. J Wedi gweithio yn y ohwarel am un mlyn- ) add a'r ddeg, enillodd yegoloriaeth yr undeb- an llafur i fynd i Goleg Rusk in, Rihydychen, > a thra yno enillodd ysgoloriaeth yr hen efryd- wyr Yn ddilynol enillodd "exhibition" yn Ysgol Fircroft, Birtmingham. Bu'n gwasan- aetbu yn ystod y rhyfel gyda'r Friends Am- aethu yn ystod y rhyfel gyda'r Friends Am- bulance Corps yn Ffrainc, a chafodd ei rydd- ha.u V/m mis Tadhwedd diweddaf
Advertising
THERE IS ONLY ONE THING BETTER THAN SUET 1 It is ATORA" Beef Suet. The suet you buy at the butcher's contain skin, waste mat- ter and water. You have the work of clean- i. g and chopping and you lose by the waste. li lb. "ATORA" equals 2 lbs, of raw 3uet, therefore buy ATORA" instead of buœher's' suet, and save the waste and the work. "ATORA" is the finest beef suet with all moisture and waste matter removed, refined t1 such purity tht t it keeps for months. Ex- perienced housewives agre4 it is the most wholesome, economical and handy form of suet. "ATORA" is sold by all Grocers. Shredded for Puddings and pastry. In Blocks for frying and cooking. Sole Manu- iaoburera HUGON AND CO. Ltd., Man- '3 Ct J FURNITURE of QUAUTV j AT SEASONABLE PBICES. 1 I EASY PAYMENTS I B We act teen li have yoa aaae into oar Showroom* sad see ear I if fine MlectiaB of £ arnttare>ibeaR»e we can then prove to yoe tbe B qaafity of every piece oi famihiTC we seU, and H I tkst oar vakaes are the best obtainable. H Bj Ovr fendttxa»js .<Sstinciivc ia siyie; it is made of sovod matecfadi E kyrsaea wbopat tbeir best crafiaHmsbip teto all they iwhii H | The generous aafaire of our eaaqr pa^meat system is a featme f *h*i» attoct«xewery prntieiit beyer who are abeot t» H F nsenujfa^ er mafcfng atkfitions to their mona. I £ I EABLT CLOSIN6 SATLROATS. 1 O'CLOCK; ] I I I QTgEa DAYS 7 O'CLOCK. I fifl FILOBE FURNISHING C £ I C (J> R. GRANT, Proprietor) ■ [ PEMBROKE PLACE, LIVERPOOL I -u '11m f A Saving Cerll-lcate costs 15/6. Direcdy yon buy one ks d begins to increase* At the (■!?■ of 1 year if; is vrc.yih 15 9 At the f. i if ",i ;• ears it ia wurth 16 9 Ai thv c;.u f.i years It is woviii 17 9 At the- years it ia worth ■ IS 9 Af tbe 5 years it is Trort'i Si 0 0 At the end »•; 6 yoai-c it & wortn 51:1:0 At the cr.i ci 7 years it is worsh &i 2 I 0 At the end of 8 y:;n;-s it is worth Si 3 0 At the euJ of 9 years it is worth £ 1:4:0 At the end of 10 years it is v-orla £ 1:6:0 If you hold a Certificate the full 10 years you get < clear profit of A L.A-GUINEA. You pay NO INCOME TAX on the increase. You can cash your Certificate AT ANY TIME by giving ■ few days* uotice—any increase du to that date being paid also. You can buy Certificates whea you like and as OFTEN as you iike. You can buy any number up to 500—and you can also buy up to 500 for any or all members of your family, ■ &Fimis { S'! C JCEimFltATES I a Savings A»;cciation J i o'r pL8to'fars i wnr AS wsaot AS CAN L-™™ ..mJ —AND SATJE TQ BVY ,y_- | ONLY THOSE MHO ARE WELL s can be said to know the joy of living. Nothing can compensate for m the loss of health. Dyspeptic millionaires are by no means to be envied. On the oth'er hand, no man is really poor who is rich in health. r People who possess abundant energy and vitality, although in r M indifferent circumstances, § r People who possess abundant energy and vitality, although in r M indifferent circumstances, § I ARE REALLY WELL OFF. j J In our pursuit of prosperity our first aim should be to secure health m I and fitness and to this end we should be particularly careful to f maintain the efficiency of the digestive organs. For this purpose we # shall find nothing better than the systematic use of Beecham's Pills. § 0 They keep the stomach strong, the liver active, the bowels regular d and the blood pure and thus make it easy for one to be well. BEECHAM'S PILLS i f °re pared only by THOMAS BEECH AM, St. Helens, Lanes Sold everywhere in boxes, labelled Is-3d and 3s-0d. You f 1$day* wMt&t F«W. Can, < § days wtthmrt Watae* « Llv« I Paly 9 mlauta* without Air. Coughs, Colds, Influenza, Bronchitis, Asthma, Catarrh and Whooping Cough Raduoo the alP Ration below Health Point. Tke ooumhbm Wi thai the brMthlnc Is th« Inoachial Mbss •r btMoUUoomV&>lUm«<l, Mid cough, mors or less serious, foUows. If wglsotsj th« «T2?s rSJpirstory ■7>Um U weakened, <»Mumptlon Usfc OhlldiSM mors (isqasnUy from such osmpUlnt. than do their death rate »moi| the very young being truly appalling, and in "W Imttiw due •nUrsly to thooghtless neglect. The World's Supreme Remedy The World's Supreme Remedy *i, Yane'a T.fghfcnlng Oough Gore, so called because of the rapidity with vbieh S ovSroomM ehromo eouglu and cans deep-seated and long standing cases of ilUofthe Xr.nam^ troubles. Teno's Lightning Cough Cure, In Open Competition with the world, was AWARDED CRAND PRIX AND COLD MEDAL AT THE INTERNATIONAL HEALTH EXHIBITION, PARIS. 1910 for its parity, efficacy, aad pharmaceutical excellence. M.M thousands of testimonials from oured patients, scientific men, JS3SBHB and doctors have been received. The following is an example Ohu Hy*«-Woo4f. CaciH P.RJP3* F.Bte.L-. in hU work. MiMfl TruVu About TMthw IhlA»tO» «ay« ■* I have jfaHlB mnmrtrnMUd *•» th* Merolenr wUh Fine's UtfMvOtuoh Ow^ and RewtoswiM appUsd it invracUet • v /waU eaw le tMiefc I gppUtd « Ms imMmm e/ thit rm**t«" —« swrfcsd.,t Nevei* Touohed by Hand. Liquid op PsstHlM- The manufacture of Veno's Light- Veno's Lightning Cough Caro ls ning Cough Cure ls conduced prepared as iTllvid ^didne, under the most hygienic oondl- and also In the form of paatilles, K inwU trained the latter being Packed in phwmacisST, and the product is ^ermetieally • sealod tbis^which flHH touched by human hands. are always handy for use. 1S9S5F Ask efcsofs /e* Vtno'i £ iohtofn« Owuvh G*rt. It U sold 6f Reductdfao-timfU ChemM*. flierss. aid Medicin* Dealtri U* M varU «/ (he qforifrinalpnckagt wetid. U *«wr ChemUt is mi s/ stock h* wiU M <4 /er W9** Btfut* aU imiM- English Pploes, 1/3 S/- tub* MEMOS COUGH CURE I Sole Proprittots: The Vtno Druo Co.. Lid.. Manufacturing Chemiats. -ASA A
MANION O'R MYNYDD --.-
dhaed fod y mwyafrif dros y cadarnhaoi. OlD "iMvfanwy," gan barti Mr. Robert Da- vies. Darllen testunau y cyfarfod nesaf gan 1 r-Ar. Thomas W'illiaims, yr ysgrifennydd. Di- weddwyd trwiy gyd-ganu Hen Wlad fy Nhadau," Mr. Robert Davies yn arwain. Oaed cy far fod brwdfrydig iawn. OYMDEITHAS DiDIWYLLIADOL UN- AFABOL LLANIFRiOTHEN- Nos Wener, Rhagfyr I9eg, cynJialiwyd y pumed cyxarfod o gyfres y gymdeithas hon, yn Ysgol dy'r Oyngor, o dan lywyddiaeth y (Parch. vV. R. Jones. Cfeufwyd cyfarfod omrywiaethol difyr iawn wedi ei barlatoi gan y ddau ysgolfeistr a'r lysigrifennydd Mr. J. H. Griffith, Plas Bron Dlanw). Gwnaetbpawb eu rhan yn rhagorol. DIO)LOHGARiWnH. Ar ddiwedd blwyddyn el hyn, oaraf ddiolch yn gynnes i bawb am iod mor gar- edig a'm cynorthwyo yn y gwaith o lenwi'r golofn hon, trwy anion newyddion, llythyrau banesiol, hynafiaethau, a lleniyddiaetih i mi mor gyson. (Mae fy nyled yn fawr i tiob cymwynaswr. Gallaf ddweyd yn rhydd a gonest na fu'r golofn hon erioed mor boblogaidd ag YdYw yn awr. iByddaf ddiolchgar iawn i bawb o'm cyf- eillion, ymhell a. aigos, am barhad O!U hen gwn wyn asgar w cih at y flwyddyn neeat. Dymunaf o galon gywir "Flwyddyn New- ydd Ddedwydd Ddø." i'm cyfeillion a holl ddarllenwyr yr "Herald" dros wyneb y byd. iBvdded i DdJuw fod yn dwr a.o amddi- ffynfa ni oil a'n rhawd.ar y ddaear yn-ddi- ofid.