Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
Advertising
1r Yi m Yi I Goes Farthest. ¡ I !:fi 1 To make a little go a long way is very I n s !Ii I necessary in these times. jjj Cocoa is the most economical and at the | same time the most beneficial of all foods, | i w but you must use | m ,fi OVA:, OOA I I I A 4-lb. tin only costs | 1 Qd. S 1 „ i 1j Get a tin to-day. 1 !:Ii !fi!:fi!:fi$ I s w ?. S MOTOR CYCLES. tvs S Largest Stock in Carnarvonshire. .ii v LIST OF SECOND-HAND MACHINES IN STOCK AT PRESENT. 3 h.p. 1914 3-speed Rover j560 h.p. 1913 3-speed Triumph iB S Q 4 h.p. 1913 3-speed James £ 56 2-14 h.p. 1914 2-speed Sum Villiers £42 21 h.p. 1914 2-speed Douglas ;£ 58 21 h.p. 1911 Single Speed Douglas E22 2 h.p. 1913 Free Engine Singer E42 3:1 h.p. 1910 Fixed Engine Triumph E40 2,- h.p. 1910 Fixed Engine Hobart £ 22 Three other Triumphs being re-built, 1918, Countershaft Triumph ready first week in Decemeber, £82, with fine Coach-built Side-car, £ 100. Every Machine carefully overhauled. Tyres and Belts new or nearly new some fully equipped" with Lamp, Horn, Pump, Toolbars and Tools. HEAVY STOCK OF'TYRES, BELTS, OWLS, AND ACCESSORIES. SPARES FOR TRIUMPH, DOUGLAS, RUDGE AND J.A.P. ENGINES. ENQUIRIES INVITED. ALLEN S. JONES, The Motor Cycle Specialist, CARNARVON CHATS ON NEWS- &0 OM PAPER HISTORY. 4. The Modern Paper with Big Tradition. FROM the smokv dawn r, the speediest Courier took of the 19th "oenturv N' 50 hours to come by road when the Age of Machinery J3J9 from London the big room waa mshered m until this v f numbered telephone present hour, the Liver- boxes, the busy telegraph- pool "Courier" has faith- [ j clicking out the news fully registered, and con- l(U 7 from London over pnvate #picuously participated in, wires; the electrically the development of the (Mill; krcu pneumatic tube rising fortunes of the old Mr i u<^ enables the G.P.O. town of Liverpool until m Liverpool to transmit •to-day its councils and its /JM the "Couriers despatches politics are paramount in ^underground in a coup, the Second City of the Em- of seconds-all these sight* pire. For over a century ™>uld b« astonishing to and a decade its W kun.M ceaselff in" editorial chairs has been *™L M3S& coming of news through occupied by picked men of day and night by train, brilliant ability. Thev ex- Post> land telegraph*, pounded a cause and" a set of princio e.. oc«a* cables, maxcomgraphs and tape- But thev have always been, n fund a- machines, or as disturbing as the mighty mentals, the same cause and the same j68 w^ose roar scarcely ceases with principles. The Tory paper that W. E. the daw«. Gladstone wrote letters to when a young ?ne glance at the finished product Conservative is now among the most feverish activity these sights powerful journalistic directors of Oon- imply would assure °ur ghost of the servative ot inion in the Kingdom. It. maintenance of those high traditions of policy has been identified with the rise independent, fearless journalism which and progress of Liverpool. It has out- «ld ThomaS Kaye cmnd understand and lived all its old rivals. It constitutes applaud equally ivith his great successors to-day a live testimony to the triumph direct line—Charles Tmling and and winning power of it* advocacy o" a f}F famous daily Diplomatic Letter from Paris, presenting skilled analyses of the hourly trend of The romance of the "Courier's" evolu- world politics, the Labour articles penned tion from the "folio of four pages" u^C1""n n?,WB, printed on a little hand machine in the ,,camF' (_ e Courier has •Liverpool of George Ill's time to the ,'nade the mistake of underestima- giant sheet that issues long before sunrise en fase) > incisive from the huge building in Liverpool'* ^°\ 1u™ Froble™s> hom« Fleet Street, represents, indeed, a won- *nd J a*f-+ critl^sms derful triumph of human energy and en- P ™lktary affairs terprise during the reign of six monarchs. ahrnaH • l -B° ° If the ghost of its first editor and founder T +T? S could visit rho »finm-^rV' snArio.is spo™ column contributed to by an ex- j v v. u t u u pert once a week; tihe literary page writ- ^23 W°+ mfall5b|y be ten in the modern tradition deriving from ?ya *f S present power and magni- fcUch wel!-known literateurs as Lascelles tude ef the journal whose foundations he Abercrombie and the late Dixon Scott are all features which have contributed to j. • ii i «• v the fame and success of one of the best Despite that progressive outlook which editcd ^papers in the country with a old Thomas Kaye always embodied in bis «ews service second to none paper he would be bewildered at the Th# Liverpool "Courier" has been read ramifications of a great newspaper-house and qw)ted by ^nerations of Liverpoli- where everything had changed, and tans. Th. iniluence that was once local T rW K WaS f ^l^^ept 1,^ become a national force. To under- perhaps the purpose of the carrier pigeons .tand the secret of its triumph over its lofted m the Courier s tower and the eompetitors is part of the liberal education enduing political policy guided and it« waces nrovidp i SaTwhT sft'in^^torTohai^whJ; hour! ™ Whh 1116 aCtnali* FIRST in 1808 and FIRST in 1919. &^0€f^yrosdks '( You should take Mother Seigel's Syrup if you suffer from stomach and liver troubles, because no other remedy has such a beneficial effect -upon these organs of digestion. The Syrup will restore your stomach and liver to healthy activity and save you 1 t from the miseries of Indigestion. TAKE MOTHER ,t'1IJ[4f" ..# -.r-¡., Xrrcs Puddings. I Custom has made a Plum -^Pudding an essential feature ■ ■ of an Xinas dinner. i '.f- V fe £ ? r. r.3 13 -1- J' -T;- srp> *r? t.i!utik a' ;i \j2> E VJM a >j' SAC si«^ ,4
CREFYDD A GWAREIDDIAD ----..----,-
CREFYDD A GWAREIDDIAD (Gan Ohebydd) (PM-had.) II.-i.NLod arall ar wareiddia-d ydyw cyd- ra-ddoldeib cymdeitihasol. Nid hawdd ydyw penderfynu a. daiugos faint o effaith y mae iOnistdonogaeth wedi ei gael ar wareiddiad. Gellir yn hawdd ddangos rhai edfeithiau allan- ol a thymhorol, a rhai cyinewidiadau sydd wedi dyiod,or ffurf ac ymddygiad cymdeithas trwyddi. (Nid yw pob gwareiddiad unrhyw wareiddiad. Y mae graddau mewn gwar- eiddiad, ond y mae pob gwareiddiad yn gol- ygu fod dyn wedi ei ddyrohatu mewn ym- ddygiad, gwylbodaeth, a moes. Un effaith amiivvg nas gall neib ei gwadu, fel cynnyrch uniongyrohol crefydd mewn gwareiddiad yw'r nodweddau hynny arno sydd barnaoi a chyffredinol. Nid yw'r syniadau a'r arferion hynllY eydd yn gyiyngedig i oes a gwlad yn perthyn i grefydd. -)Icie cynysigaeth crefydd i wareiddiad yn bethau parhaol a chyfi'red- inol (permanent and universal). Un o'r effeithi-au hyn ydyw cydraddoldetb dynion mewn cymdeithas.. Wrth ddweyd hyn, nid ydym yn tybio cydraddoldeb uwohaniannol, i.e., iod polb dyn wedi enni gyda'r un galiu. oedd meddyliol a greddfau moesol, nac ych- waith, igydraddoldeib amgylchiadol, fod pob dyn i ieddu ac i gael yr un faint o gyfoeth a meddiannau tymhoroi, ond yn 'tiytrach y cyd- raddoldelb hwnnw sydd yn dysgu fod dynion o'r un gwaed a'.r un gwerth yn blant i'r un Tad. Y mae'r ymdeimlad yma yn eiddo i igrefydd, ac y mae wedi bod yn chwyldroadol ei ddylanwad ar wareiddiad y byd. iNis gell- ir mesur na phwyso ei effaith ar wareidaiad, gan mor eang a dwfn a fu yn y gorffennol. Un o anhawsU^rau me wad on y gwahanol gym. deithasau cenhadol yw y dodbarthiaciau (caetes) sydd yn y gwledydd llai gwareidd- iedilg. t(a) Y- mae ORIEtFYDD YX EI DYLAN WAD yn difa polo caste a doslbart-h, a hynny trwy ddysgu cydmddoidcib dynion. Y mae'r gwir- ionedd YIlla yn gwreiddio'n gyfiym ac yn tyfu yn tuan ymliob gwlad He bynnag y dysgir ef, ac v mae ymraniadau cymdeithas- ol yn ifoi o'i ifaen. Creiydd yn umg sydd yn ei ddysgu, gan hynny, i groydd yn unig y gelllr priodoli'r arwedd yma ar wareiddiad. Kjiwir y gailasai rhai wadu hyn a dango6 fod oaethwaisiaeth wedi fly nnu mewn gw..edydd Ciristionogol, ac i hynny beri dirywiad mewn gtwareiddiad. iNid^oes gennym hanee i Paul erioed godi ei lais yn enbyii oaethwasiaeth, ond a chaniatau hyn, y mae crefydd yn dysigu cydruddoldelb dynion, ac y mae effaith hynny wedi bod yn fawr ar wareiddiad y gwledydd Ysmotyn du gwaiieiddiad yr America oedd caethwasiaeth, ond y mae hwimw wedi ei symud, a gellir ei briodoli i ddylanwad a lIe creiydd, yn y wlad fawr honno. Gellir dweyd, yn ddibetrus, mor fuan ag y daeth ya'bryd C'ristdonogaeth i fewn i'r Ymerodraeth Kufeinig, iddi deimlo'n anesmwyth o berth- ynas i'r caethion. Y mae creiydd yn torri cadwynau gorrnee ymhotb man, ac yn elynol ac anighymodlawn 1 gaethwasiaeth. Y mae diddymiad caethwTasiaeth yn gam mawr ymitten mewn gwareiddiad. Wrth dysgu cydraddoldelb dyn, y mae crefydd wedi dyrohafu He y "lerch a'r fam. Ymha wlad Ibynnag y mae gwareiddiad isel yn bod y mae safle'r fercb mewn cymdeithas yn isel a di-raddiol. Gwelir drwy hanes y gwledydd anwariaidd nad oedd v merched ond caeth- ion mewn tai i'w gwyr a'u percnenogion, ac ni chaniateid iddynt feddia,nnu eiddo iddynt eu hunain. Ni feddant hawl ar eu cyrff na'u heneidiau. Dyna hanes y gwledydd anwar yn ddieithriad, y mae safle'r ferch yn warad- wyddus. Ond nis gellir cael gwa.reiddiad uchel tra y mae talle'r ferch a'r fam yn isel, yr hyn sydd wir am bob gwlad nad yw cre- fydd wedi bod o ddylanwad ynddi. Y mae crefydd trwy ddysgu cydraddoleb dyn wedi dyrchafu'r ferch a'r fam. Mae'r genedl sydd heb wyddor na dillad na phriodas no, chelf yn genedl anwar, ond dyma rai o nodau- am- lycaf gwareiadiad, a,c y mae'r pethau ynla wedi di]yn yn llwyibr crefydd lie bynnag y mae wedi ei phregethu. Prin y gellir mesur effaith crefydd ar wareiddiad i'r cyfeiriad hwn. Gwir nad yw effaith crefydd wedi bod yr un ymhob gwlad ac ar bob cenedl. Y mae gan 'boib cenedl ei gwareiddie.d ei hua yn unol a theithi ei meddwl a natu-r ei ham- igylchiadau, ond lie bynnag y mae crefydd wedi rhoi ei throed i lawr y mae'n llwyddo i wncud y ferch yn anilbynnol, rhydd a chys- elgredig. Mae gwareiddiad ar ei ffordd eur- aidd pan y mae'n rhyddhau y ferch a'r fam. IIae'r wraig, y fam, a'r plentyn—y gwein- iaid hyn—y troseddu mor fynyoh yn erfoyn ei hawldau, yn wrthrychau gofal neilltuol cre- fydd. Yn y eyfnod cyn-wareiddiedig y mae hanes trais y gwirvw tuaig at y fenyw yn hanes tywyll a go/fidus i'r eithaf. Cedwid y ferch mewn safle o ieraddoldeb diraddiol i'w hurddas ei hun, a dinistriol i gynnydd mewn mo deb a gwareiddiad. Ceir amryw heth. au i brofi israddoldeb safle'r fenyw mewn gwledydd anwar, ac hefyd mewn gwledydd o woreiddiad isel. N i a nodwn rai ohonynt er ceisio dangofl BETH YW DYLAKIWAID CRlEFYDD weiJi bod ar wareiddiad fel ag i'w wella a'i dyrchafu. (a) Bodolaj yr arferiad o ddwyn y feroh trwy dirais i fod yn wraig i arall heb unrhyw ddewisiad o'i rhan hi ei hun. (b) Y ddefod o dalu arian i dad y ferch am dani fel gwraig; hynny yw, gwertbid hi gan ei thad. i(c) Mae'r esgeulue'tod o addysgu'r ferch ar unwaith yn brawi o syniad isel y dyn o b-arthed i'w ohenhadaeth a'i phwysig- rwydd. Ond eribyn hyn y mae oofie'r rhyw fenvwaidd yn dra gwahanol. Beth sydd i 'gyfrif am hyn? Pan gotir mai mewn gwled- ydd C'ristionogol y mae'r gwahaniaeth yn fbennaf rhaid dyfod i'r oasgliad nas gellir ei bri-odoli ond i ddylanwad uniongyrehol cre- fydd. Fel y mae'r lereb yn cael ei lie y mae gwareiddiau yn datfblygu. HI.—LMae addysg gyifredinoJ yn rhan o waredddiad. Y mae addysg yn un o nod- weddion amlwg gwareiddiad uchel. Bu addysg yn rhan o bob gwareiddiad. Dengys hyn mor bwysig i ddynoliaeth yn gyffredinol yw addysg. O'r syniad o frawdoliaeth gyff- redinol a chydraddoldeib dynion y tyfodd y syniad o addysig gyffredinol. Yr ydym yn igweled i'r syniad o addysg gyffredinol gael ffurf ym Mhrydtdn Fawr yn Neddf Addysg 1870. Amhosiibl fyddai i unrhyw wlad es- gyn i wareiddiad uchel helb iddi addysgu pofb plentyn yn ddiwahanieeth. Y mae creiydd wedi bod yn gefnogol i addysg a diwylliant ymhob man lie y sangodd. Gwnaeth crefydd ei rhan yn ardderchog i rhyddfreinio'r plen- iyn yn y cyfeiriad hwn. Dywed yr awdur y cyfeiriasom Oito eisoes eiriau fel y canlyn "'Wrth edrych ar gyfflwr y T»j"d heddy^, yr hyn a'n tery yw fod wa,reiddiad wedi torri i lawr yn druenus. OredasomTod cymdeithas wareiddieddg yn gyfundrefn gymharol seryd. log y gallem drigo'n ddiofal a diogel yn ei chysgod: tOnd, och ni, wele'r gyf- undrefn yn ganddryll a'r peiriant yn ddeilch- ion." Dyna eiriau y gwr llygadog sylvvgar, ProfF. Miall Edwards. Priodola'r un awdur, y ffaith alarus hon i adtywiad syniadau pag- anaidd am fywyd ac i'r ffaith fod crefydd •wedi peidio bod o ddylanwad ar wareiddiad Ewrob. Mae dysgeidiaeth Nietzsche wedi bod yn fawr ei dylanwad ar yr Almaen yn y blynyddoedd diweddaf. "Yng ngweithiau Trietsohke a'i ddisgybl, Bernhardi, cym. hwysir yr athrawiaeth mai cryfder yw unig sa.fon iawnder at foeseg gwleidyddiaeth er mwyn cyfrei-thloni hawl yr Almaen i fyd- uwchafiaeth." Mae addysig ddiweddar wedi bod yn elynol i wareiddiad. Diameu fod y gwledydd wedi gwrieud gormod o addysg jydol ar draul esgeuluso addysg grefyddol. Tuedd addRsg fydol bob amser yw arwain i jtaganiaeth. :Nid gormod o addysg sydd, ond gormod o addysg wedi ei hysgaru odddwrth grefydd. Fel nas gellir profi fod addysg ynddi €i hun ac ar wahan i grefydd yn ffafr gwareiddiad, .ond yn hytrach yn elynol id if). Y mae'r rhyfel erchyll hwn sydd wedi torri dan syifemi gwareiddiad Evvroib wedi tyfu o'r boganiaeth newydd sydd wedi ffynnu, mown gwledydd Cristionogol yn ddiweddar. Nid gormod yr haeriad fod crefydd yn aef- ro?rI^. addysg, ac ni obredwn ein boa"yn I cvieiberni pan ddywedwn mai addysg gre- .•ycidc-1 vn unig sydd yn datblygu gwareidd- :In Î )l",Q,tl'f\ n-i. Q n'I'Io -;}.1_
CYNGOR CRICCIETH .
CYNGOR CRICCIETH Costau y Cyngor Sir GWN GhRtAN 6\100 Cynhaliwyd nos_Lun, Mr. J. Harlech Jones yn y gadair a Air. Isaac Davies yn gwasan- aethu fel Clerc. Ar gyntiygiad y Cadeirydd amlygodd y CyngOd- eu cydymdeimlad a Capten Griffith Owen yn ei waeledd, hefyd a theulu'r di- wedda'r Mr. Evan Evans (yr Arolygydd Sirol) yn eu proifedigaeth sydyn Estynodd y Cadeirydd groe&aw cynnes I Tsir 0. Ellis Jones., gohebydd, ar ei ymweliad cyntaf a';r Cymgor ar ol gwaeledd pel"Ius. Gofvnodd Air. R. 1. VVilltams pwy oedd yn -gofalu am fudiad y plant (clinic) yag S-ilricele,th yn awr' Deallai ei eu 'bod wedi gwiieyd i ffwrdd a. Dr. Lloyd Owen.—Eglur- odd y Cudeirvdd fod y Cyd-Bwyllgor iecb- ydol trwy fwvatt'rif wedi penderfynu fod Dr. Lloyd Owen i roddi ei holl amser i'w ewydd fel swyddog iedhydol.—Dywedodd Mr. J. E. Williams ei Cod ef yn deall fod y Cyngor Sir vn trefnu i feddygon T.eol wneyd -gwaith yr hyn a olyga fwy o'r banner o dirauJ.—Cyn- hygiodd Mr. <R. 1. Williams eu fbod yn goL yn i'r iWeinvadiaeth lechyd wneyd ymchwil- io-d i'r inater i edrych a oedd y (gwaith a wnai Dr. Owen ynglyn a'r clinic yn gwTth- weithio'n erbyn ei waith fel swyddog iechyd. —'Cefnogodd Mr. J. iE. Williams.—I)ywedai lAfr. J. T. Jones fod yr awdurdod gan y Cyngor Sir, ac nas gallent newid y gyfraith. —iMr. IR iM. Williams; Y maent yn codi'r trethi yn afresymol o hyd, a. dyme. hwy yn creu swydd arall er mwyn rhoi rhagar o Igostau. I:\fae'n Ibryd gwneyd rhyw ymchwil- iad i'r mater.—Pasiwyd y ;penderfyniad.- Penodwyd IMr. R.. AI. "Williamis i gynryeb- ioli'r Cyngor ar iFwrdd Unedig y Diwydian- nau. IGlWIX GFR;1L\NiAIDID. Ysgrifennodd y Swyddfa Rvfel i ofvn betb oedd y Cyngor am ei wneyd a'r cynhygiad o berthynas i wn Germanaidd a. gynhygiwyd i'r dref er cof am y rhyfel ?-Dywedodd Mr. Burnell fod y Cyngor wedi pasio beth amseT yn 01 i dderbyn y Igwn, ond cynhygiodd ef yn aw-r eu. ibod yn gofyn i Cymrodyr y Rhyfel Mawr yn y dref (beth yw eu (barn hwy ar y mater.—Cefnogtwvd hyn gan fIr. J. E. Wil- liams. Credai ef mai y bechgyn eu hunain a ddylai benderfynu.—Ategwyd gan y Cad- eirydd, ond dywedodd ef fod y Cymrodyr mewn rhai mannau yn pend-erfynu yn erbyn derbyn y gynnau Germ(lnaidd.Dywedodd Mr. IR. I-AT. Williams nad oedd angen gofyn oorn neb tgan fod y Cyngor eisoes wedi pen- derfynu deribyn y gwn.—.Pasiwyd cvnhvsiad Mir. Burnell. tBlETH AM Y DRIETH? Gcfynnodd Mr. 'R. M. Williams a oedd treth y tlodion, sef 6s. 6c. y bunt, yn ddigon i a'u gofynnion eleni ?-Dywedodd Mr. J. T. Jones mai'r ymddiriedolwvr oedd' yn penderfynu materion trethiannol.Cred«d Mr. Williams y dylai'r Cyngoir ddeall lie vr oectdynt yn sefyll gan ei fod yn deall eu bod tua lOOp. yn fyr i gyfarfod a'r gofynnion.— Dywedodd 'Mr. iM orris Williams nad oedd yr ymddiriedolwvr wedi cyfarfod eto.—Pasiwyd i ofyn i'r ymddiriedolwyr i anfon eglurhad i'r Cynigor. APkTAX I BR.YNU TIB. Anfonodd y Weinyddiaeth Iechyd vn rhoddi caniatad i'r Cyngor i fenthyca f-BOp,. i'r pwrpas o brynu tir i adeiladu tai i weith- wyr. Argvmheilai'r pwyllgor beidio ben- thyca'r arian hyd nes y byddai'r boll gynllun y 1 barod fel y gallont fenthyca yr oil gydü'u gilvdd.—Gofynnodd Air. G. Richards beth oedd y tu ol i argymhelliad y pwyllgor ? )A oeddynt i ddeall eu bod yn awvddus am ddvnnu'n ol ac osgoi eu cyfrifolde-b yn v y I mater ?—Eg:urodd Mr. Burnell mai arrciii y pwyllgor oedd cael gwneyd cais am un ben- thyciad yn hytrach na benthvea ar ddwy- wait,,]. Gofvnpodd Mr. J. S. Griffiths sut y gallent prynnu'r tir heb arian? Os na thalent deposit arno ni buasai oranddynt hawl arno,- Dywedodd Mr. Burnell fod gan awdurdodau ller.: hawl i gadw meddiant yn y tir hvd nes y byddai eu cynnui) yn barod.—Gwnai amryw o'r trigolion gais i'r Cyngor am dai a thres- glwyddwyd y cyfryw i'r pwyllgor. Gofynnodd goleuwyr y lampau am ragor o gydnr.byddiaeth am eu llafur am fod y glo mor ddrud.—Pasiwyd i dalu 2/6 vn lie 2/3 v noson iddynt. Ymddiswyddodd fr. E. G. Rowlands Iel ysgrifennydd pwyllgor y gofeb leol am ei fod yn ymadael. Talwyd diolch i Air. Rowlands am ei lafur gyda'r mudiad.
•.ADDYSIG A QHREFYDD
odol ond trwy'r ysbrydol. Dywed y prif awdurdodau diweddara-f mai'r unig addysg o werth a ddeiibynia dyn yw honno a dderbyn- ir trwy iewn-weleddad yslbrydol. Lie bynnag y mae crefydd y mee hefyd y.dyhead am wyHx>da«th yn cael ei gynhyrchu ac addysg yn dyfod i fri. Dyna hanes yr holl wledydd paganaidd. Dywedwn eto fod ADDYSIG A QHREFYDD wedi cerdded law yn llaw. Pan y mae gan gyfalaf ei gynrychiolwyr ymhofb dinas a 11 ywodraetnau eu llysgenhadon a masnach- wyr eu nwyddau, y mae hefyd gan grefydd ei chvnrychiolwyr, ei gweithwyr, a'i chen- hadon. Aid oes allu daearol nac uwch- ddiaearol all rwystro ymdadth syniadau cre- fyddol yn y byd. Y mae goleuni crefydd y Gorllewin wedi gorchuddio pob gwlad, hyd yn oed canolharthau Asia ac Affrica. Y mae addysg wrth wraidd cynnydd a datblygiad mewn gwareiddiad ac un o law-forwynion crefydd ydyw addysg. Mae crefydd yn dyrchafu ac yn deffro'r rheewm dynol. Mewn gwareiddiad uchel ceir cymdeithasau a ffurfiau ar fywyd sydd wedi cael eu creu gan alluoedd meddyliol, yr hyn ni pherthyn i unrhyw wlad anrwar. iSefydla crefydd mewn gwledydd paganaidd, "ysgolion, a chol- egau sydd a'u dylanwad bolb amser yn ffafr aatJblygiad y bobl. Alae'n amhosiibl vsoeru crefydd oddiwrth adàysg Gellir nodi am- ryw bethau y mae crefydd trwy addysg yn dylanwadu arnynt. Yn-Jilit-h y cyfryw. (a) Y mae arferion a sefydliadau. Rhyfedd fel y mae crefydd yn newid' arferion y gwledydd paganaidd, ac yn oodi a ffurfio sefydliadau "tiewyddion yn eu plith. (ib) )100 gan gre- fydd ddylanwad ar ieithoedd. Ar ymweliad cyntaj cenhadon a gwledydd cant fod rhai llwythau heb wyddor na geiriau i fynegu meddwl a syniadau, ac y maent wedi bod yn foddion i sefydlu iaith a. geiriau i'r pagan- aidd. Y mae gwareiddiad yn amhoeibl heb wyddor ac heb iaith. Prin y gellir mesur dylanwad crefydd Fr oyfeiriad hwn. (c) Y mae gan grefydd ddylanwad ar grefydda.u y byd paiganaidd. GwTelir y dylanwad yma yng ngallu crefydd i ddatguddio eu ham- erthffeithrwydd a'u hanigonolrwydd. Am- hosiibl fyddai gwareiddiad uchel mewn gwledydd sydd yn meddu ar (grefyddau am- herffaith. iDiwreiddir hen grefyddau ac hen gredoau gan wir grefydd, a hynny i fantais a chyfle gwareiddiad. (d) LIenyddiaeth dra- chefn. Nid oes gan un genedl yn ei chyfnod gynwareiddiedig lenyddiaeth o gwbl. Alae hon yn ffaith a broor gan hanes. Y m-ae pob cenedl a. fedd lenyddiaeth wedi bod yn gen. edl wareiddiedig ryw diro, ond un o nodau cenedl anwar yw absenoldeb llenyddiaeth. Y mae'r pethau a enwyd uohod yn nodau gwareiddiad, ac y mae gwareiddiad yn am- hosiibl hebddynt, a mwy na hyn, y mae cre- fydd wedi rhoddi ei nawdd iddynt ac wedi eu cefnogi, ac nid hawdd yw dangos dylan- wad crefydd arnynt. Ymha le bynnag y mae'r Efengyl wedi ei phregethu y mae'r trigolion yn dyfod i fyw mewn dinasoedd, i feddu cyfoeth trwy faenachu, i gael eu Uyw- odraethu gan ddeddfau a'u goleuo drwy hones a llenyddiaeth. A chyhyd ag y gwelir creiydd yn dylanwadu ar genhedloedd mewn unrhyw wlad gwehr hefyd fod y nodweddion a enwir uchod yn blodeuo ac yn mvned rhagddv-nt. Nid yn unicr y mae gan gre'fvdd ddylanwad ar wareiddiad, ond v mae'n fodd- ion i ddwyn oddiamgylch wareiddiad o'i heiddo ei hun. Y mae'n dyrchafu pobl an- war farbaraidd i fod yn bobl wareiddiedig trwy fod yn symibyliad i'r pethau sy'n cyfan- socldi gwareiddiad.
[No title]
-< :Tysbvsodci Mr. Bon; Law yn Cvff- ddydd 1,:nn. .fod yn iir. 1 dweyd av hyn o bryd both oedd costau vmchwiliad "1;c 1)A"l'Y'1. Dn"Y).n"+- "T.r.
Advertising
J. I We are now prepared with an extensive collection of exquisite Christmas Gifts, and are making Special Daily Exhibits in all Sections. r Our Srows Booklet No. 6, containing useful suggestions for Christmas Gifts, is now being issued, Copies will be forwarded free on application. Wa^teRow, BROWN & CO. LTD.
HERALD FACH Y PLANT .
HERALD FACH Y PLANT (Ga. loair y Rhingyll) F'annwyl Ffrindiau,—Faint ohonodh chwi, ysgwn i, sydd wedi dweyd wrthych chwi eich iluliaiii, pan fyddwch yn pasio dyn mawr, tew, trwm ar y stryd—Dyna ddyn cryi!" Ac yna, fe basiodd rnyw ddyn bychan, teneu, ysgafn, a dyma.chwithau yn dweyd wedi iiynny, "Dyna ddyn bach gwan Yr yd- ycli chwi blant, fel yr oeddwn iniiaai ers talwm, yn credu fod b dyn mawr yn ddyn cryf, iach, a bod pob dyn bychan yn ddyn gwan, afiach. Ond os nolwch chi ychydig bach, me gewch wybod nad yw pob dyn mawr yn ddyn cryf iach, a,c nad yw pob dyn bychan yn wan ac ahaoh. Yn ami iawn, dynion aiiach ydyw dynion mawr, tew. Yr oeddwn i yn siarad ag un o'r fath prynhawn ddoe, ac am fod yr nyn a ddywedodd yn engihraifft dda o'r hyn a ddywedais i wrthych pan oeddwn yn siarad am "Gog a Magog," mi ddodaf i lawr, i chwi gael cytle i'w ddarllen, yr hyn a ddywedodd wrthvi. "Un o'r pethau rhyfeddaf yn fy haaies i ydyw hwn, ly mod i ar ol pawb yn gwneud pob peth. Bron na fuaswn yn dweyd fy mod o leiaf ciii mis a rol pawb yn gwneud popeth. Ac nid fy mai i ydyw, ychwaith. Wedi cael fy nysgu i fod yr ydwyf, ie, wedi bod hefyd ar hyd fy mywyd. Yr oeddwn yn hwy na phav.-b arall o'm hoed yn dod o'm pais. Euthum i'r ysgol— yn jy inhais. Cefais groeso mawr ynddi, 'bum yn -destun difyrrweh i'r plant am wyth- nosau. Ond wedi gwasanaetihu dros ddwy flynedd fel prentis mewn pais, cefais fy hun yn Standard I—'mewn trowsus.' A dyma sut y digwyddodd. "Airs Jones," ebe'r wraig oedd yn byw yn y ty nesai, 'rhowch Johnny bach mewn trowsus; mae o'n rhy fawr i wisgo pais." I iti.t croesholwyd firmau gan fy mam. "Jo'nny," ebe hi, "ydi Twm Sarah Jones mewn trowsus?" "Ydi, mam, ers blwydd- yn." J r, pe.th bad,4 1" ebe hithau. "Ydi i Nvll Ty'n Cefn. Huw Alary Roberts, a Dei Twll Cwm mewn trowsus?" "Ydynt, mam," ebe finnau, "ers dios ddwy flynedd." C'r pethau bach!" medda mam, "hwyrach y cei dithau un y flwyddyn nesaf." Ac mi gefais drowsus hefyd, ar ddiwrnod byt-hgohadwy yn yr haf. Y rhwystr nesaf oedd gwasgod. 'Tyd.w i ddim yn leicio gwasgod, mae hi n rhy henaidd i blant ibach," oedd esgus fy mam. Ac mewn rhyw siort o 'jersey,' neu 'flouse,' neu 'jumper,' y bu'm hyd y cyr- haeddais Standard V. Yr hyn a wnaetih i'r plant fy ngalw yn "Jersey" yn lie "Johnny." Rhyw dair blynedd ar ol pawb arall o'm hoed, deuais innau allan o'r ty un Sul mewn gwasgjod. Pan, gyrhaeddais yr Ysgol Sul, dyma rhyw si fel ton y mor trwy'r ale "Alae Johnny bach wedi cael gwasgod Ond yr hyn a'm poenodd fwyaf oedd y 'top-coat.' Cymerwch Gorffennaf, fel eng- raifft. Pan oedd pawb arall yn neidio, chwarae a champio oddi amgvlch a'u 'top- coat' yn y ty, yr oeddwn i druan yn llusgo fy nhraed ac yn c/iwysu a thuchan dam got fawr, drom, laes. Ki chawswn ei thvnnu tan ddechreu Awst, ond ar y diwrnod cyntaf 0 Fedi, fe'm gwelfd eilwaith vnd^U. Dyma wnaeth i'r plant ofyn imi, "a oeddwm vn cysgu ynddi? Fyddwn i yn hwyta ynddi? Fyddwn i yn_vmolchi ynddi?" 'Roedd yr hen got honno wedi mynd yn boen i'm hen- aid ac yn flincler i'm cnawd. Euthum i'r Ysgol Ganolraddol, a threuliais bedair blynedd ynddi mewn trowsus ben glim a C'hot. uchaf. Euthum yn athro i ysgol, a dysgais blant talach na mi fy hun mewn trowrsus pen glin. Buom yno yn un llafn mawr, tew am dros flwyddyn mewn trowsus pen glin, thyd y gelwid fi gan y plant oil "y 'teac'heT' mewn trowsus pen glin.' Ond un noson dvma ffrincriu fy mam ati i osod i lawr y gyfraith. 'Roedd yn rhaid i Johnny bach gael trowsus llaes. 'Doedd dim posibl i Johnny bach fod yn athro da mewn trowsus pen glin. Mi fuasai'r plant yn rhoddi llawer mwy o bwys ar athro mewn trowsus llaes nag ar athro mewn trowsus pen glin. Felly y ceffais i drowsus llaes, ac i ffrindiau fy mam yr wyf i ddiolc'h am dano. Oni bai am danynt hwy, buaswn wedi priodi mewn pais a ."jumper," neu drowsus pen glin a 'tbop-coat.' Dyna stori y dyn ddywedodd yr (banes wrthvf ddoe. I ba. un mae e'm dbyg, ai Gog vnte Magog? Y mae wedi ei fagu mewn "hot-house." ac yn awr mae'n wan ac afiaeh. Derbyniwch y wers a bregetha.—Yr eiddoch yn bur, J. ELLIS WILLIAMS. —— t
FAMOUS DOCTOR ON ZAM-BUK .
FAMOUS DOCTOR ON ZAM-BUK A Unique Soother and Healer" VALUABLE HINTS FOR HOME AND WORKSHOP. Medical experts who subject Zam-Buk to prafjical tests find it wonderfully curative and extremely reliable for superficial injuries and obstinate skin diseases. That famous authority, Dr. ANDREW WILSON, says :— "Wherever a box of Zim-Buk is handy this balm may be relied upon a-5 an anti- septic dressing which requires no prepara- tion and which has the additional adv in- tage of possessing unique soothing and heal-1 ing properties. "In burns and scalds the injured skin surface may be advintageously treated with Zam-Buk. Strips of lint should be soaked in the Zam-Buk dressing and placed over the injured parts. Then a layer of cotton wool should be placed and the whole firmly secured by a bandage Zam-Buk -also provides one of the best dressings for a wound or cut. It appears to exercise a special action on torn an« severed tissues, keeping them clean and helping them io knit- together again. Its antiseptic qualities make it specially reliable." e Y:7-d:ct (It medical science everywhtfe goes to ni-ove what an exceptionally remark- able healer Zam-Buk is. There is nn ques-
GREFYDD CYMRU YN ! GLORIAN…
GREFYDD CYMRU YN GLORIAN Gellir olrhain y cyflwr truenus hwn ar gre- fydd yng Nghymru i amryw achosion, ond, ymlaenaf ac yn bennal, feallai, i rai o bre- getwyr yr oes; a cheir tri math ohonyn.t:- GAVYIN AP NUDD. Hyodledd yw nodwedd Gwyn ap Nudd,— fel ag y dylai fod, i raddau cymedrol, nod- wedd pob siaradwr cyhoeddus. Medd ar lais soniarus a pharabl dda. Wrth ei agwedd a Hanoi ni ellir dyweyd ei fod yn wr goiidus" I na "ohynhefin a dolur." Dygai yr hen bre- geth wyr olion yx y&tafell ddirgel ar eu hwyn- elbau i'r cymanfaoedd, a chyhoeddent y neges a gawsent ar eu gliniau mewn gweddiau taer- i°n) a hynny gyda'r fath arddeliad nes gor. fodi ami i bentewyn waeddi—"Beih a> wnaf fel y byddwyf cadwedig?" Argyhoeddi pechaduriaid oedd eu neges hwy, a'u troi o gyfeiliorm eu ffyrdd. !Ni(j oeddynt hwythau chwaiLQ yn amddifad o iiyodledd a igallu ar- eithyddol o'r mdd uchaf. "Credais" oedd hi gyda hwyT, "am hynny y lleferais." Avid o ddvfnder argyhoeddiad y tardd areithydd- ia-et-h Gwyn ap Nudd. Gwneud y nege^^n ieraddol a wna ef. Collir golwg ar v Ceid- wad yrn miodau ei aredthyddiaet-h yn^hy da'i ystumiau deniadol. Swyna glust ei wranda. wyr g^'da'i froddegau cymhesur, tyn y doi- gpy.11 dros y rudd, a dychwel y gynuileidfa i'w oartrefleoedd mewn gwir foddhad a hedd- wch a hwynt hwy eu hunain j a'r unig syL wadau a glywir yw fod yr hen Wyn ap Nudd yn dda a'i areithydddaeth yn yegubol. Un- waith y ga-naeth yr Apostol Paul ymidrech at areithyddoaeith yn arbenniig, a hynny yn Atlien. Dywed yr Uwch-feirniaid fod ei araith ar fryn Alawrth yn engraifft o hyocl ledd amghymarol; ond eto i gyd ni phlan- TlwJd yr un eglwys yn A then. i allai hyd yn oed Apostol mawr y Oenhedloedd gvflawni dim yn ei nerth ei hun, er ei holl hyo-dledd. INid trwy lu, ac nid trwy nerth ond trwy fy Ysbryd, medd Arglwydd y lluoedd," yw y llinyn arian sydd yn rhedeg trwy yr holl drafodaeth ynglyn a chadweddgaeth enaid. f (Nid plannu eglwys, na'i dyfrhau chwadth, yw amcan y Gwyn gwell ganddo ef ddefnvddio pob cyfle a. gaiff i wneud arddangosiad o'i ddoniau areithyddol. Nid yw yn foddion aros am Jog y deigryn dirgel hyd y dydd mawr hwnnw pryd y datguddir bwriadau ec amcanion y gaJon gwelL ganddo ef era y oanmol AT y ffordd tuag adref. I hvn v ges- yd ei hunan allan ac y mae y wlad vn ddi_r- on craff i fanteisio ar ei wendid. Gwahoddir ef fisoedd ymiaen i draddodi pregeth neill- tuol, a gwyddys ei phris. Yn wir, ca ein datganwyr fwy o^ryddi^ na hyn. Ond ar wahan i'w ddawn at actio a'i allu areithvdd- ol, tuedd ddinistriol sydd i'w faterion feallai J .geHid cyfrif ajn hyn gan ei amigylchedd. Nid plannu ooed, fel AJbram gynt, a wna y Gwyn, ond torri coed i lawr: a hawddach yw torri na phlannu: a chryfed vw vr elfen ddinifitriol hon yn ei gyfansoddiad meddyliol fel na symudodd fawd na bys erioed i adeil- adu. Teithia trwy'r wlad gvda'i "hen hoel- en wyth," a ehura ami nes yr aeth bron mor deneu a gwe y pryf copyn. Tyngedfen y gallu dinistriol hwn rw anghysondeb ac y m.ae ei gafaelion yn ddwfn yng nghvfansodd. iad y Gwyn. Ychydig amser yn ol oondem- niai y Fyddin, a heddyw y mae yn cefnogi v Fyddin a gondemniai mor ddiarbed. Byin- theg mlynedd yn ol crochlefai yn ertbyn rhv- fel De AfTrig. Nid yw yn gofyn rhyw graff- toer mawr i gyfrif am yr holl anghysondeb yna. Try anghyfiawnder y dwthwn hwnnw yn gyfiawnder heddyw. Pa ryedd fod cre- fydd Cymrn yn y dafol pan y goddefir peth- au fel hyn heb i nelb eu gwrthwv-nebu -(O'r "Geninen.").
CORNEL J.T.W., PISTYLLI --.I
CORNEL J.T.W., PISTYLLI I aiYNYDD Y RHIAY YN NIEWTD EI LTW. Ar Sul Calangaeaf yr oeddwn yn Lleyn, A'r hin yr oeraf ryw, I Yr eira orchuddiaa'r bryniau bolb un A Alynvdd hir y Rhiw A Mynydd hir y Rhiw Ond cyn y canol-ddydd y gwlaw ddaeth I Gan olchl 'r frodir wyw, i(yn lli I A thyna beth dynodd fy sylw i- Y mynydd yn newid lliw. Y ddisUiw olygfa wnaeth deetun i mi A llawer awgrym a ges, I Gweld Duw o fy nghwmpas yn gwerthio (wnee i !Na welais mo 'no 'rioed yn nes; I Oer eim'r chwe diwrnod ar jynydd a bro A'i oerni yn fferu'm gwaed, Ond hinsawdd y Sabbath pan ddaeth yn Yn clirio ffordd i'm treed. (ei thro I Rhan II. Ond weled yr hen fynydj t Pan ddaeth yn foreu LIun, Ar ol cael gwlaw y Sabbath Yn dod i'w liw ei hun, Awigrymodd i fy meddwl Ryw awgrym ibraidd yn gui, iFod llav.er dyn heib newij lliw Er holl gawodau'r Sul. I LNis, eira "materoliaeth" I Ar boll galonau'r oes, Ac or yr holl Salbathau Ceir clywed stori'r Groes Ond er y dweyd" diddiwedd Sydd beunydd yn ein clyw Mae eira materoliaeth oer Yn cadw'i drwch a'i liw Rhan ni. Ond gwelais yr hen fynydd Ar lawer tro cyn hyn, Pan byddai eira trwehus iawn Ale wn mannau'n parp. n wyn • Er gwlaw yn dal i lynu Nes delai Mai i'r fro, Ac erbyn deuai Mai a'i haul Yr eira ai o go'. Os eira aur materol Sydd di-werus hyd yr en, Khy drwehus i gawodauV Sul, CVn hir daw Afai" a'i wen; A igwelar Bryniau Seion Yn rlodtu heirdd i gyd, A chwyd yr haul tr0.s Galfari Ses dedmer eira'r byd. Mot y,d1.anul fydd efTeithiau '•Gwlaw yr }££ p.:m dd1\Y iir fryniau Bedvdd Lvwvd "vLid ¡'vl1 hvmiv
I I MOTHER, THE CHILD IS j…
I I MOTHER, THE CHILD IS j BILIOUS! DON'T HESITATE* A LAXATIVE IS NECESSARY IF TONGUE IS COATED, BREATH BAD, OR STOMACH OUT OF ORDER. Give "California Syrup of figs" at once —a teaspoonful to-day often saves a child from being ill to-morrow. If your little one out of sorts, isn t. reel- ing, eating and acting naturally—look, Mother! See if its tongue is coated. This is a sure sign that its little stomach, liver and bowels are clogged with bile and undigested food. When cross, irritable, feverish, with tainted breath and perhaps stomach-ache or diarrhoea when the child has a sore throat or a chill, give a teaspoonful of "California. Syrup of Figs," and in a few hours all the poisonous, constipating undigested food and bile will gently move out of its bowels with- out griping, and you have a healthy, playful child again. Mothers can jest easy after giving tkis harmless "fruit laxative," because it nener fails to cleanse the little one's liver and bowels and cleanse the stomach, and they dearly love its pleasant taste. Full direc- tions for babies, children of all ages and for grown-ups printed on each bottle. Ask your chemist for a bottle of California ( Syrup of Figs," and see that it is made by the "California Fig Syrup Company." Of all chemists, 1/5 and 2,- per bottle. Avoid substitutes.
Advertising
A:, DAINTY WEAR For LADSHS This week wo m u\o ^KN ia! offers j UNDEFtCLOFi.'NG. Ferhnps you ti;et ■f.voi «inside I )GU e thp Ot 1 come an<i fe^i \clfUe give. | ins is, oi;i ivn i< tor lHWitn.s.. uiid I stiupj'inp is- so G Ae per «i> I |i;p.r.ty ;«im f. :j; :,1 01, ,j' i.nu -u,. vr' f\ i | t 1 (.• t w 1 '.It p l i) If: j'jfj I S]: | j"\ ..ouil.^t t.;n> fj j' I < L :r, taticy i)oin« 4u :r\ p'lt ter n I I. choice ttmii lltee COI> 'liTfe. v .V ;i, j I v,HUve. IMK. A h ";Yl t 1 1*2/11 2 U^rn Krnckers iu ivory it (» nV u Mi., .lUiUly trimmed with I v h tj aciennes $.■ ft\ ln^- Frencn ('a f." Stiape. /^iy> i Wl'% V/ t t t e C i e I /||, y Boudoir Cap, /$|f ilf f;s uicl shape, u» { jw t-i W good quality -'•j &j urepe-ae-Chiue, pettily :rt!nmeo with l -$;l'J-¥"it Vale nciennes }&■] w ■i lace, and [i^1! (inished with ( 11 O Clinch of rib- !i || Oor,. in Sky. '• I ,•;ij Ij » Ivory, & Si-A d »' lauve. ;■? 'i t y — • ii you ar'- :iPiMe to muM' c;iil, v\e n •• •• • ordci- y ———— • ii you ar'- :iPiMe to muM' c;iil, v\e n •• •• • ordci- «ent 11,< ,,t,»i. I i ■