Yr Herald Cymraeg

Cambrian Kauways. WinterTrainServiceFeatures THE QUICKEST ROUTE BETWEEN THE CARDIGAN BAY COAST STATIONS and SOWTH WALES, is via. MOAT LANK and TALYCLYN. Afon Wen dep. 6.20. a.m. -Cardiff dep. Cardiff am. 3.20 p.m. A&a Wen &rr. 6.48. p. S. WILLIAMSON (General M Oswestry, October, 1919 A Good Record || filII .—————— i 1 Over 80 years Leaders I I r* r> "DDI 1 in Fur Fashions 1 I mIJ 5 Famed for Reliability and Sterling Value in Fur Coats, |f Fur Sets, &c. J FURIERS Manufactories1 [jjjj 56, Bold Street, Liverpool. 1 Telephone 3454Royal. || IiulIiGiI RHVBUDD PWVSIG PR CYHOEDD. ^■■■■■■iMggnimiTBTiMimrTyTiiriii m iiumiIT" Dyiai pawb sydd yn bwriadu prynu I DODREFN o unrhyw fath yn y dyfodol sylweddoli mai codi yn eu prisiau y mae Ii brcn bob nwydd, ac y mae'r un peth yn wir I am ddodrefn, ac yn 01 pob rhagolygon y bvdd codiad pellach yn cymeryd lie. Yn ngwyneb hyn y mae'n dla gan GRIFFITH JONES & CO., 1 Furnishers, Carnarvon. i hysbysu eu miloedd rwsmeriaid fod gan- j ddynt STOC ANFERTH o bob math o DDODREFN or gwnuthuriad goreu a'r designs diweddaraf i'w cael am yr hen brisiau. Dyma'r amser i brynu. Telir sylw personol i bob archeb^bach a mawr, GRIFFITH JONES & CO., ¡ Furnishers, Carnarvon. I -b. ) Failure of the I Nerves. I Utterly Helpless for 6 Years, yt Cured by Dr. Cassell's Tablets I Mr. Lemuel Parry, Nythfa House, Fen. nant-road, Ponkev, near Wrexham, says:— For the benefit of humanity I feel I must testify to the almost miraculous cure which Dr. Oaesell's Tablets have 8Iffed in me. Before I commenced taking them I was para- lysed from the waist down, and had been so f for six years. All that I waa in bed I lT helpless. I had to be lifted in and out of I bed just as a child -would be. My legs were I quite cold, and there was no feeling in them; 1 I could not feel a needle pushed in. And J yet the nerves seemed to be active sometimes, for my knees Mould jerk up to my chest at times as I lay. I had advice at various times, but 1 was [ MfcL. P<3fry I considered incurable. At last I decided to ■■« n r —* ,.f try Dr. Cassell's Taibtlete, and after a time I could my legs a little, and then I used to get out in a. bath chair. Steadily I grew stranger im the badkand my legs, too, and in the end was able to .go out on crutches. j^w I can go about with & walking-stick, but still take the crutches if going Very far. Ail whe know at my cure." Dr. Cassell's HOlliE pmCES: Tablets (FREE INFORMATION. I 1/3 3/- ,fha • The Universal Home Remedy for as to tfae suitability £ .Ll.!3 htFRVEUpAR?,E5R.1!!0WB »'Dl-cwu> c 1J L t rARALYSIS IKLlGESTiCN lets u* yoar ease seat Sold by Chemists in HFHRITIS WASTING DISEASES on request, Br. all parte of the KHJRASTHEWA PALPJTATIPN CMMII'B O. fctd world. AA for Dr. PIFFPJ FS8NESS UfTAL EXFAUSTION cCL aSi' Cassell's Tablets and MAEHHA HfRVSUS DcBILITY refuse substitutes. SPECIALLY VALUABLE FOR NUR8IKG MOTHERS -——.— /MS DURING THE CRITICAL PERIODS OF LIFE.

Gan Symedydd MAER PuhLOGAlOD PWLLHELI Bwriedir yn y golofn hon o bryd i bryd wneud nodiadau beirniadoi arbril ddig- wyddLadau. tref Pwllheli a'r cyloh. Oymerid cryn ddiddordeib yr wythnos ddi- w^ddaf yng nghyfarfod cyntaf y Cyngor Tref newydd, pryd y dewiswyd Mr. Richard Ro- berts, Hope House, yn Faer y brifddinaa am y flwyddyn nesaf. Cytuna pawib ne. bu ben, odiad mwy pciblo.,aidd erioed yn hanes y dref, ac yn sicr ni fu boneddwr garedioach nac urddasolach yn lianw cadair iaerol un- rhyw dref erioed. Mae Aimibynwyr Cymru tbenbaladr yn gwyibod am Mr. Roberts fei un o ddiaconiaid hynaf yr enwad, ac wedi bod yn swcwr mawr i brif fuddiannau'r enwad. Mae'n ifortunus iawn fod Mr. Roerta yn dig- wydd bod yn Faer hen dref Pwllheli pan y mae Undeb Annibynwyr Cymru i gael ei gynnal yn y dref. Nid yw haelioni a chym- wynasgarwch Mr. Rolberts wedi bod yn gyf- yngedig i enwad o gwlbl, ond y mae wedi gwasgar daioni a thoeturi mewn mil a mwy o ffyrdd, ac ni fyn i'w laiw ddehau wyibod ibeth wntl. ei law aswy. CYINIGOR CYlFlLA WiN. Oafwyd cyfarfyddiad llawn o'r Cyngor am y tro cyntof ers rhai Iblynyddau. Llawenydd oedd gweled Mr. Hugh Pritchaxd, y cyn. iFaer, yn bresennol, ao yn sicr caiodd y dref ei hamddiiadu o wasanaeth mawr oherwydd i afiechid fod yn atalfa ax ffordd Mr. Pritch- ard i lanw'r gadair faerol ond unwaith. Hefyd, gwnaeth yr He mad ur W- Eifl Jones ymdrech i fod yn bresennol er ei fod mewn gwendid mawr. Ilyderwn na chyll Pwllheli mo'r gallu i wertiliiawrogi gwasaiiaeth hir a cliydwyhodol dynion pan y mae'r cviryw yn oael eu cornelu gan henaint ac aiiechyd. GATiR AM Y OWAvSANAETH. I ran Mr. E. Jones Griffiths y eyrthiodd yr anrhydedd o gynnvg Mr. Roberts i fod yn (brif ustus y dref. Gwnaeth Mr. Griffiths ei waith yn ddeheuig a, medrus, a chytunai powtb ng ef gan yn datgan clodydd Mr. Ro- berts. 0 Owyned Mr. Griffiths nad oedd y Oyngor a'r dref wedi bod mewn cydgord da a'u gilydd, a hyderai" y byddai penodiad Mr. iRioberts yn foddion i gyfanu peth arnynt. Dywed-ai hefyd fod rhyw bleidiau (cliques) yn y Oyngor, ac fod un iblaid yn fwy awydd- us am ordhfygu plaid orall mewn dadl nag oeddynt i hyrwyddo prif fuddiannau'r dref. Cte yw'r fath bleidiau yn bod mae'n hen bryd gwneud i ffwxdd a hwy. Ond prin y temilem mai doeth oedd galw sylw at fater o nod- Iwedd mor gecrus yn y cyfarfod blvnyddol. Cyfeiriodd Mr. Griffiths at fater arall y bydd yn rluaid i B'wllheli ei wynebu yn fuan neu yn Lwyr, sef yr angen ajn well adeiladau gyf- rannu add'y&g i'r plant. "'id oea modd," meddai, i godi Al o blant mewn ysgolion 03 Beth fyddai i Mr. Griffiths awgrymu fod y rheolwyr y mae ef yn ysgrifennydd iddynt symud gyda'r mater hwn i gychwyn? Wrtli gwrs, mae'r anturiaeth yn golygu gT\-ario miloedd lawer o bunnau, a gut v gall y treihdaliwyr roi yr an-an gyda'r beichiau lleth(>l sydd eisoes yn gorffwys arnynt sydd fater anha'wdd ei benderiynu. Cyieiriodd !Mr. Griffiths yn ddeheuig at ymweliacf Un- deib yr Anniibynwyr a'r dref yr hai nesaf, ac hefyd at ymweliad Siasiwn y Methodistiaid yr haf dilynol. A chan y gallai iMr. Roberts ddweyd mai y byd oedd ei blwyf ef" galiai felly estyn croesaw urddasol i'r naill a'r Hall. C'efnogwyd gan Dr. O. Wynne Griffiths, Y ill., gan gyfeirio at y probleintru mawr y mae'r Cymgor a'l wynab arnynt. Cvieiriodd yntau at ledneisrwydd a haelfrydedd Mr. Roberts gan sylwi mae'r ffordd oreu i was- anaethu Uliw oedd gwasanaethu dyn yn dda. Deallwn mai Dr. Griffitlis yw'r aelod hynaf ar y Cyngor, ac nad oes yr un o'r aeiodau fu gydsg ef yn y cychwyn yn fyw yn awr. Dywedodd Mr. Eifl Jones fod y profiad mawr a gafodd Mr. Roberta fel arolygwr un o'r ystadau mwyaf yn y cylch yn fantais iddo i ■wasanaethu'r dref gyda'r prdblemau oedd o'u Iblaenau yn awr. Traddododd Mr. J. 0. Jones (Arifog) ei anerchiad cyntaf yn y Cyngor trwy ddweyd yr edryehai ef ar Mr. Roberts fel I' or Heel Pwllheli a'r cylch, ac yr oedd yr "Hope House" yn Dy Gobaith mewn gwirionedd i filoedd o dragolion y dref a'r cyleh. Sylwodd Mr. R. Allbert Jones fod tref Pwllheli wedi anrhydeddu ei hun tr-wy an- rhydeddu Mr. Roberts yn brif ustus. lEdrychai Dr. Shelton Jones ar y Maer newydd fel commanding officer, a theimki ei bod yn anrhydedd cael gwasanaethu o dan swyddog mor urddaeol. Gresyn i Dr. Jones ddod a'r iaith fain i fewn i'r Cyngor. Oni. Ibai amdano ef buasai'r gweithrediadau wedi eu cario ymlaen yh Gymraeg. Rhoddodd ,M.r. Hujh Pritchard enghraiffl damwiadol iawn i ddangos felyr oedd gon- estrwydd yn elfen hanfodol yn Ir. Roiberts'. Un adeg bu i amaethwr anfon 1' rthyr at Mr Roberts pan oedd yn arolygydd y.,u;d Glyn- Ihr" m yn cynnyg 100p. o rodd iddo o« y (byddai iddo Toddi tenantiaeth fferm arben- l nig l'vr falb. Gyfarwyddodd Mr. Roberts ef i atelb y llythvr i'r periwyl fod y cynycrjad I olaf yn ei gau allan o'r gystadleuaetli am y fferm. Rhoddodd Mr. Pritchard amryw I enghreifftiau cyffelyfb i brafi dvn mor onest ac anrhydeddus oedd Mr. Roberts yn ei fas- naeht c 'Caed anerohiad doniol iawn gan Mr. Ro- Iberts yn cydnaibod y penodiad. Dywedodd ei fod yn ystyried mai dyma'r anrhydedd fwyaf a allai'r dref ei roi arno. Cyfeinai at fwyaf a allai'r dref ei roi arno. Cyfeinai at [Mr. Pritchard fel ei falb ieuengaf yn y oyf. raith, ond nid maib afradlon qhwaith (chwer- thin). Dywedodd y bu ef yn aelod o'r Cyng- or yn y flwyddyn 1876, ond bu raid iddo ymddiswyddo oherwydd amlder dyletswvdd- j au ernill, Yr oedd yn faloh o gael y cyfle o ddathlu ei 60ain mlynedd o'i fywyd trefol | trwy lanw'r gadair faerol. Daeth i Bwllheli j 60 mlynedd yn ol fel office boy, a bu'u oerdded adref i Albererch am rai blynyddau, j a byddai arno gryn dipyn o ofn y nos. Cyt- I emodd at y ddiddordeib mawr a gvmerodd i Mr. Pritchard, y cyn-Faer, a Mrs. Pritchard ym muddiannau'r dref, a diolohwyd iddynt I li-Y a Mr. G. Cornelius Rotberts, y Dirprwy Faer, am eu K-,vezenaeth. Er fod y eyiarfod drwyddo draw yn ddig- j on hapus a diddorol gallasem ddisgwyl clyw- ed mwy o gyfeiriad at waith dyfotlol y Cyngor. IBu llawer o siarad a bedrniadu ar yr hen Gyngor, ae y mae disgwyliadau uohel 'wrth y newydd. Hen arferiad ydvw rhoddi rhyw fraslinelliad o'r gwaith a fwriedir ei wneud, ond caiff y dref, yn ogystal a phobl yr addunedau mawr brofi fod yn llawer haws tynnu i "fawr nac adexTaHu. IlJr. Wynne Urimths yn unig A gyfeiriodd I at brabiemau r dyfodol. ac y mae angen I tneddwl clir a phenderfyniad di-ildio i'w i gwynebu.

RHEUMATIC AGONY ACHES PARNS, SWELLING, STIFFNESS, SORENESS AND INFLANIMATION NEEB NO LONGER BE SUFFERED NOW. j « WHY r YOU ASK. READ THIS « WHY r YOU ASK. REA D THIS A hot (bath ia the highly medicated and j oxygenated mineral water produced bv Eeudel Bath Saltrates is guaranteed to rid you of misery within te* minutes. Try it to-ni.irkt. j If dissatisfied »et your money back without a word. Over a million packets of this remark- t able pre par a ti os have ibten sold during the past two years, everyone with the tinned money-back guaranteed e- -losed. The sale is ificreasine every day. This should convince even the most sceptical of itd real j merit. All "emists L-eep Reudel Bath Sal- trates in stock, put up in packets of convea- j ient sizes and at very low rile* Aak your chemist what kis customers r-ive to «ay about it. j .in.iiui I.

Y CYTUNDEB ?-nnwCH Y mae pa-nuffled destlus wedi ei jryhoeddi I _y ar y mater uchod, ;"el yr aglurwyd ef gan y Prif iWeinidog, ea wedi ei. ^rynhoi g.Rn Mr. ria,h Evans. Qaerna-rfon. OùlEr eael copi- au rhad ond danim oais y-t;on«] PubJj. •dations, SO., Pariiaaa^wtWwa:n««ter, (London, S.,W.1. 'Ni ddylft a,h felJ.-v led heb gopi.

CYNGOR PGkTH&JADOG Gosod y Neuadd ar y Sal ) N ERBYN Y JtFAIRl GAWS Cynhuliwyd yr uchod nos Fawrth, Mr. D. Lie'ueiyn Hughes, Y.H., yn y gadair, a Mr, KLis Jones yn yr is-gadair. Ar gynliygiad y Catleirydct, pasiwyd pleid- kiis o gydymdedmlad a Mir. John Jones (Clerc) yii c-I waeledd Hefyd, a Mr. Thomas !1\ Oerts (Oierc Bwrdd Undeb Ffestiniog) yn ei waeledd. ° J Dywedodd !y Cadeirydd fod pawib wedi parcuiu .gorchymyn y Brenin i aod yn ddistaw aim ddau luunud tuag lleg o'r gloch y boivu hwmiw er cof am y dewrion a syrtliiasant.— Sylwodd Mr. J. Owain Hughes eu bod wedi aital y gwaith yn yr orsa-f a'r gvvaith coed er am ddau funud. CONDEMNIO'R CREGIN GLEISION. I Cyliwynodd D'r. Pierce Jones adroddiad y Pwyllgor lechyd yn cynnwys adroddiad y dad- arifioddydd b-wyu'dogol i'r perwyl fod y cregin ,gltion yn afrach yn eu Lystad presennol am eu bod yn dod i gyffyrddiad a oharthion y dref. 'Dywedodd y Cadelalydd fod ihwn yn later dkritol lawii i'r pysgotwyr lleol gan eu bod yn gallu gwerthu faint a fynent o'r ore- gin, ac nid Otdd yr un gwyn wedi dod o oejrahyn'is i'w hinsawdd tr fed adroddiad v dadansoddydd yn anffafriol iawn. Credai y dyiai ( Cyngor gv-Jarfod y pysgotwyir i dra- fod y inater. fod y inater. Sylwodd Mr. Ellis Jones xod yn dat- blygu'i- fa.sntach hon yn ddiderfyn bron a r uykii'r Cyngor gymeryd y mater i fyny.— j Dywedodd Mr. illew Davies fod un dadan- j Aoddydd wedi g-wneyd adroddiad ftafriol ar y cregin. Yr oedd mwy o bosibilrwydd l r fasn;ach hon ym Mhoittmiadog nag unrhyw ran o Ogiedd Cymru. Dywedodd fod Dr. Trc,N is Jenkins, o Fwrdd y Pysgotfeydd, yn c3im. d golwg ifafxiol iawn ar y mater ac awg-ymai eu bod yn gwahodd Dr. Jenkins i gyiartod y pysgotwyr a'r Cyngor.—Sylwodd Dr. Pitroc Jones fod y cregin yn (ho'llol iach yi;ddynt eu hunain, ond pan y deuent i gyff- a yrdd.ad a'r earth ion yr oeddynt mewn perygi o gynhyrchu afiecliydon, a buasai cyfrifoldeb y Cyngom yn fawr iawn pe y torai afiechyd allan mewn canlyniad i'r cregin.-Dywedodd Mr. Evan J. Evans fod y pysgotwyr yn cym- eryd pob igofal gyda'r cregin. Yr oeddynt yn tu rhoddi mewn dwfr glaii am amryw ddyddiau cyn eu hanfon ymaith. Yr oedd y ■pysgotwyr yn ba<rod a wneyd unirhyw beth yn y aii,ater.-Pasiwyd, ar gymhygiad Dr. Jones, yn cael ei gefnogi gan Mr. Oswald Thomas, eu bod yn gofyn i Dr. Travers Jen- kins ddod i gyfarfod o'r Cyngor a'r pysgot- wyr. CASGLU'R CARTHION. Gofynnodd Mr. J. Owain Hughes, ibeth oedd y trefniant gyda'r oerbyd modux i glirio'r lludw, etc. Yr oedd ef yn erbyn gadael y pwcedi allan ax y brif heol yn ddolur llygaid i bobl. Dywedodd y Cadeirydd yr elai'r cer- Ibyd i gefuau'r tai os y byddai" yno ffordd gyfleus —Mr. W. M. Jones: Rhaid eu clirio i gyd cyn 8 o'r gloch. CYNGRAIR Y CENHEDLOEDD. Ysgirifennodd y Parah W. Ross Hughes, ar gyd cyn 8 o'r gloch. CYNGRAIR Y CENHEDLOEDD. Ysgirifennodd y Parah W. Ross Hughes. ar ran Cyngor Eglwysi Rhyddion y dref, i ofyn i'r Cyngor drefnu cyfarfod yn nglyn a mudiad Cynghrair y Cenhedloedd.—Cynhygiodd Mr. i W. Morris Jones i ufuddhau i'r oais.—Mr. I Llew Davies )1a.e pob eglwys yn eglwys rydd yn anr onid yw?—Y Cadeirydd: Ydyw, y mae Eglwyg Loegr yn riiydd heddyw.—Ar J gynhygiad Mr. Ellis Griffiths pasiwyd i wa- iiodd un cyinychiolydd o bob lie o addoliad i ffurho'n bwyllgor. HELYNT Y PFATRI GAW8, Galwodd Mr. R. M. Buckingham sylw at y ffatti gaws a fwriedii* ei chodi yn Brynkir Hall. Dywedodd c: wdyn amddifadu'r dref a'r c}lch o Ip" ac ymenyn. Anfonid y 'Caws o ffwr^ a deallai ei fod yn cael ei werthu am lai ua'r gCh"t i'w gynhyrchu, ac fod y Llywodraeth yn tali:'r gwahaniaeth. Cyn- hygiodd Mr. Oswald Thomas eu !bod yn gwrth- dystio yn y modd cryfaf yn erbyn sefydlu'r ffat-ri gaws. Yr oedd yn golygu eu harnddi- fadu o laeth ac ymenyn y misoedd llyniaf yn y Ewyddyn1. Oe *fi-ik)godd Mr. W. Morns Jones gan sylwi ei fod yn gobeithio nad o,- -d ei deiiantiald ef yn oefnogi'r mudiad— i .v- wedodd Mr. Llew Davies y byddai i i.iinucr ymenyn a llefrith ddweyd yn ddifrifol ar y plaait a'r bobl weiniaid. Nid oedd oud ych- ydig o ibobl yn defnyddio caws ya y cylch ym,a.-Pasiwyd y penderfyniad CAIS CYN-FILWR. Gwnaa cyn-filwr o ardal y Borth gais i'r Cyngor ei gynorthwyo 1 gael oaniatau I I gychwyn busnes Ao yn y dosbarth. Dy- wedai fod y Rheoiwr Glo yn gwrthod rhoddi caniatad iddo.—Dywedodd y Cadeirydd fod rhyw gamgymeriad yn bod. Yn ol llytihyrau a ddaK3th i law nid oedd gan y Rheoiwr Glo hawl i roddi caniatad i'r dyn i gychwyn y busnes am nad oedd yn lo fasuachydd cyn ymuno a'r fyddil.Ar gynhygiod Mtr. Llew Davies a. chefnogiad Mr. Oswald Thomas, p;tsiwyd i bwyso ar reolydd cyffredinol y glo i roddi caniatad i'r dyn. CYFARFOD AR Y SUL. Ch.na!r gangen leol o Undeb y Rheilffyrdd gais am gael vstafell o Neuadd y Drei i gyf- arfod ar y Sul. Sylwodd Mr. Ellis Griffiths na ddylent ei gosod i gyfairfod ar y Sul. Yr oedd gan weiUhwyr y rheilffyrdd ddigonedd o amser i gyfarfod ar adeg arall.—Cynhygiodd Mr. W. Morris Jones nad oeddynt i osod v neoa,dd ar y Sul. Yr oedd gan y dynion ddi- gon o amser i gyfarfod ar ddiwrnod arall.— Dywedodd Mr. Oswald Thomas nas gallai yr oil o'r dynion gydgvfarfod ond ar y Sul yn unig.—Cynhygiodd Mr. Llew Davies i gan- iatau'r cais Os na allai'r dynion gyfarfod ar ddiwrnod aalall dylcnt osod y neuadd iddynt ar y Sul gan nad oeddynt yn oyfarfod yn yetod gwasanaeth mewn lleoedd o addoliad. -Gefnogwyd hyn gan \h. Robert Husnes.— Sylwodd Mr. Oswald Thomas fed iaelodau yr I undeb yn ddynion cyfrifcl ac yn ddiaconiaid yn yr eglwysi.—Pasiwyd i ^janatauV oais trv.-y 1 3 pkidlais vr. orljvn 3. AD;;ILADU LLONGAU. Gofynodd 4Tr. Llew Davies beth (}ó\dd yr dod o' mudiad i adeiladu llongau yn y die: Yr 'v-u.Ty:;t wedi dew's pw^rllgor ers m»oed(i t-nd nid oedd son ei fod wedi cyfarfed v. cw'-v. Dywedodd Yr. J. 0. Hughes- iod y r:udia;l ?:■ my-id'rh^ddo yn r

Araith gan Syr K. J. Thomas, A.S. Pn-dnewii Sul ymgeeglodd cannoedd o gyn- iilwyr a morwyr yn Victoria-street, Caer- gybi, a chsrddasant gyda seindorf ar y blaen i'r iNeuadd Drefol, lle cynhaliwyd gwasan- aeth dwys i gofio am gwympedigion y rhyfel. Gor-lanwyd yr adeilad gan dorf astud. Cad- eiriwyd gan y Pardh. A. Rees Morpnl M.C. Canwyd emynau cyfaddas yn Gymnaeg a Saesneg, a datganwyd gan Megan Cyibi a chan Madame Kate Rowlands. Axwemiodd y Parch. H. D. Hughee. mewn gweddi briod- ol; ac wedi araith gan y Uywydd, galwyd ar Syr R. J. Thomas. Yng nghwrs araith effeithiol iawn dywedodd mai cyfarfod yd- oedd hwn i dialu teyrnged i gofiadiwriaeth y dewrion fu farw dros eu gwlad, ond diolch, meddai, hid yw'r dewrion i gyd wedi marw. Mae eto filoedd yn baiod i dalu'r eithaf dros ryddid a chyfiawnder. Anhawad iawn yw dewis pan y mae pawb wedi gwneud ei oreu, o'r Prif Weirndog i lawr i'r lleiaf. Ac yn yr ystyr yna mae pawb ar yr un lefeL Ond roedd cyifleusterau rhai yn fwy nag eiddo'r lleill. Naturiol yw i ni ofyn y cwestiwn j heddyw, paham yr ymunodd y bechgyn a-'r I, Fyddin, ac y bu filoedd ohonynt f-arw" Nid am eu bod yn oaru rhyfel. Cenedl Biwritan- aidd yw y Oymry, ac nid hoff ganddynt j rhyfel. Paham, ynLe, y clywid yn 1914 swn tmed y miloedd rhrwng bryniau Cymru vn cerdded tua mees y <r\-fliafan ? Am fod rhvw- beth gwerthfawrocach nag aur ac na chyf- oeth. Ie, gwerthiewrocacn na. bywyd. mows perygi, sef rhyddid. Ac yn arbennig i ni'r Oymry roedd grym anorfod yng nghri Bel- gium, oenedl fechan yn ymladd am ei bodol- aeth. Cododd y bechgyn hyn i dir uwch na'r materol. Nid y cyiiog, bid siwr. oedd yn eu denu. Buont farw yn aberth ar allor delfrydau uwchaf dynoliaeth. Ond a oeddd yr ennill yn werth "yr aiberth? I ateb hwn- yna rhaid oedd ceisio gwneud "darlun yn y meddwl o'r hyn a fuasaj cyflwr Prydain pe hai'r Aimaen wedi ennill. Mae gennym svn- iad betTI oedd cyflwr 'Germani ei hun dan y Caiser a'i gvnghorwyr, ond beth a fuasai cyflwr wlad onchfyigedig? Militariaeth vn gwasgu pawib ar boib Haw. Yn lie eyflogair ucliel, oaebhwasiaeth ymarfterol a fuasai 8ln hanes. Owynir fod y byd yn hir yn dod i' le, prisiau yn uchel, ac yn y blaen, ond dylent ystyried beth a fuasai ein hanes pe wedi ein trechu. 'Er holl wendidau ein gwlad a'r Oyiwodraet-h, cofier hyn, mae'n Llvwodraeth ni yn bod er mwyn y b<)bl ac nid y bobl er mwyn y Llywodrae-t-h. Yn awr, os oedd yr achoe yn werth marw drosto, beth yw dylet- swydd ni, y rhai b-y!w? Un o ddywediadau pennaf y Meistr Mawr yw'r adnod honno, "Canys rhoddais esiampLi chwi fel y gwnel- ech ch/withau megis y gwnaethum "i chwi." Dyna, ein dyletswydd. Rhagrith yw rhoddi maen ooffa i'r dewrion os nad ydym ninnau ein hunain yn barod i hunan-abertbu. Does dim ond hunaii-aberfch yn deilwng goffadwr- iaeth o'r bechgyn a roddasant eu bywyd drosoon. Y ffordd oreu i gadw'n wyrdd enw'r marw ydyw i bo-b dyn a dynes fyw er I mwvn arall. iMae gormod o grafangu yn y fbydT Beth svdd i mi? Pa eni-ldll a gef? (Nid dyna'r yslbry-d a welwyd ar feu.-ydd rhudd-goch y gyflafan, ac nid yw'r sawl a I ddengys yr vsbryd yna yn deilwng o'r aberth a wnaed er ei fwvn. IPe bvddai i bob dvn ddvdd Afawrth. dydd pernblVydd y Cadoed- iad, roddi ei enw yn Swyddfia Llarnr dynol- iaeth i waeanaethu ei gyd.ddyn, buan y gwelid daear newydd a nefoedd newydd, a'r rwlad lie trigwn wedi dod yn deilwmg le i wronioid fyw ynddi. •Wedi araith gan y Paroh. R. Thomas, London-road, canwyd v "Last Post" a'r "Dead Mcrch" gan y seindorf. I

I CYNGOR TREF PWLLHELI MAEK FOBLOGA1DD Cynhaliwyd yr uchod ddydd Llun, pryd ¡ yr urddwyd Mr. Richard Roberts, Hope I House, yn Faer ain y flwyddyn nesaf. Uywyddid i gychwyn gan Mr. Hugh Prit- chard, y cyn-Faer, yr hwn a estynodd groes- aw cynnes i'r aelodau newydd, sef Mri. T. J. Williams, J. 0. Jones, a Dr. Shelton Jones.—Pas'odd y Cyngor hefyd bleidlaia o weriifawrogiad o wasanaeth Mr. O. Ellis 0 Jo/its tra y bu'n adiod o'r Cyngor.—Cynhyg- iodd Mr. E. Jones Griffiths eu bod yn penodi Mr. Richard RoTberta yn Faer am y flwyddyn ddyfodol. Dywedodd 100 Mr. Roberts yn hyebys fel boneddwr haelionus, ac os y bu erioed angen boneddwr yn y gadair faerol [ dywedai mai yn awr oedd yr adeg honno. Credai y byddai i benodiad Mr. Roberts wneud i ffwrd a'r teimlad o ddiffyg ymddir- iedaeth oedd yn bod yn y dref tuagat y Oyngor. Dywedodd fod Mr. Roberta wedi cymeryd diddordeb mawr yn addysg y dref. Yr oedd yn gadeirydd llywodraeuirwyr yr Yis-gol Ganolradd o'r cychwyn. Hyderai y cymerai ddiddordeib yn adeiladau'r ysgolion elfenol gan fod yr adeiladau presennol yn annheilwng, ao fod yn amhosibl oodi plant A1 o ysgolion CB. Cefnogwyd gan Dr. 0. Wynne Griffiths, Y.H., yr hwn a lawenhai fod gwr o brofiai a. medr AJr. Rdberts yn llanw'r .gadair ar adej mor bwysig yn banes y ditl. Siaradwyd ymhellach gan Mri, W. Eifl Jones, J. O. Jones, Dr. Shelton Jones, ac iMr, R. A. Jones, a phenodwyd Mr. Roberta ynoghllnol cyrneradwyaeth. Dywedodd Mr. Pritchard, wrth arwiso'r Ma-er newydd, ei fod ef wedi ei ddwyn i fyny dan ei gronglwyd, ac yr oedd yn un o'r dyn- ion gone6taf 64t anrhyd«ddusal a welodd erioed. Dywedodd Mr Rolberts, wrth gydnabod, fod 60 mlynedd er pan ddaeth ef i Bwllheli i wasanaethu fel "office boy," ac yr oedd yn falch o igael yr anrhydedd o ddathlu'r tri- ugain mlynedd trwy lanw cadair iaerol y dref. Datganai ei lawenydd o weled y cyn- Faer a'r Henadur W. Eifl Jones yn bresen- nol. j Ar gynhygiad Mr. Rolberts, yn cael ei eilio I T)r. R. Jones Eyans, pasiwyd pieidlais o ddioleh i'r cyn-Faer am ei waeanaeth ac i j Mi's. Pritchard. y Faeree, a Mr. G. Cornelius I Rolberts, DirprwyjFeer. Penodwyd yr is-bwyllgor eanlynol ynglyn fI tai: Mri. J. 0. Jones, Dr. R. Jones s, Lewis Jones, Dr. O. Wynne (Griffiths, 00 V. Thomas, G. Ourneline Roberts, W. M. ileman.

SLUGGISH LIVER 01 KIDNEYS AND ClQGGFD Ui fESTINES OFTEN CALLED THE BEGINNING OF ALL DISEASE." DON'T WAIT FOR HARDENING OF THE LIVER, DYS. PEPSIA, DISEASE, CHRONIC RHEUMATISM, ETC., IT MAY BE TOO LATE THEN, SAYS FAMOUS MEDIC AJL AUTHOB. BTtB simp"e eosstipatios always intang the rapid absorption to toeing into your blood, which then becomes thick and sluggish with the impurities. These poison the nerves, cause headaches, backaches, pimples, mental and physical langcur aad endless other ills. Your vitality and disease-resistance are dangerous- ly lowered, stomach acid, liver .:l.ngged, intestines c--vpasted and kidrieye be- 21ri to weaken. All the a.Imente are nn- a«ce«fcry and solely tie res at of neglect. If you want se^-for-TOursel? proof. eimpJy obtain ficai any chemiet a smnll supply of Alkia Sal- ferntes. He is aut-orifed to refund your •o.ioney in full and v>,ii'iout a word if yoa are ■htsriteisfied. Over a mi'liow purchased Alkia S>ltrat<-s within the two years, every one •«.eivin.$with the pr^narntinn a siened Tally Vindirj; rconey-bo^k guarantee. The ciis more-sing da ly. You will nnderstand 11 ",)U s-e fcp nr-If How mncv- ^•f^fir ire vou withi* a day or two. T pre i n nerd a" "(.i;j"í1rT pljpn.1Vp r. I yn w. f-imi- tHir, ra and

vi.vuA vuiiin oa nut 7 FIGS" IF TONGUE IS COATED IF CROSS FEVERISH, SICK. BILIOUS, CLEAN LITTLE LIVER AND BOWELS. Children love this fruit laxative," and nothing else cleanses the tender stomach, liver and bowels so nicely. A child simply will not stop playing to empty the bowe.s, and the result is that thev become clogged with waste, the liver becomes sluggish, the stomach is disordered, and hen your little one becomes cross, feverish, and does not eat, sleep or behave naturally. Often the breath is bad, and system stuffy" with a cold; the child has sore throat, stomach-ache or diarrhoea. Listen, Mother See if tongue is coated, then give a teaspoonful of "Cali- fornia Syrup of Figs," and in a few hours all the constipated waste matter, sour bile and 1111- digested food pass out of the system, and you have a healthy, playful child again. Millions of mothers give "California Svrup of FLK-I" because it is perfectly harmless children love it. and it ne"ICT fails to act on the stomach, liver and bowels. Ask your chemist for a bottle of "California Syrup of Figs," which has full directions for babies, children of ad -,gcs and for grown-ups plainly printed on the bottle. Beware of sub- stitutes sometimes offered. Get the genuine, made by California Fig Svrup Conrpanv." and sold by all chemists, i/3 and 2/- per bottle. Refuse any other kind. 1

NEWYDDION OR DE MR. TOM RICHARDS. A.S., AIM YiMNElLLTUO O'R SENEDD. Mae'n bur debygol, meddir, y bydd i Mr. Tom Richards, A.S., ymneilltuo o fod yn aelod (Seneddol dros Eibibw Vale, rhan o Or- llewinSbarth Sir Fynwy. 1\1 chredir, er hynny, y bydd iddo ymneilltuo ar fyrder. Yn 1904 yr oedd gan Mr. Richards drosodd i 5,000 o fwyafrii ar ei wrthwy nebydd Ceid- wadoL Yn 1910 yr oedd ei fwyafrif yn 10,250. Y mae'n ysgrifennydd Undeb Ywn- wyr De Cymru er ill sefydliad 25 mlynedd yn ol. Y BOISHEPLKID y RAA-,SIA. Dydd Sul, yn y Theatre Royal yn Barn, Ibu Mrs. Bramiwell Booth (o Fyddin yr Iach- awdwnaeth). yn annerch tri o <rvfariodvdd Iluosog. Sylwodd fod o 20 i 30 o swyddog. ion perthynol i Fyddin yr Iachawdwriaeth yn Rwsia, ac nid oeddymt wedi cael gair o'u hanes er mis Gorffennai diweddaf. Merched oedd y mwyafrif ohonynt. id oedd creu- londerau y Chwildroad Ffrengig, ebill, i'w 1 cymharu a chreulonderau'r Bolshefiaid yn flftwsia yn awr. MEIWN HUINAlV-A'M'DDIFFYiNI AD. Ym Mrawdiys Morganwg, dydd Sad-wrn, geribron y Barnwr Bailhache, cyiiuddwyd Edward Warren (24), tramorwr, o lofruddio Reuben Stewai-t, tramorwr arall, yn 40, Peel-street, Goer dydd, ym mis Medi diwe-id- af. Cwerylodd y ddau yn ystod chwarae "dice." Dywedodd y cyhuddtdig; "Nid wyf yn euog. Lleddais ei mewn hunan.am- ddiffyniad." Sylwodd y Barnwr, ar ddi- wedd yr achos, fod yn vmddangos fod y ddau ddyn hyn wedi cytuno i ymladd. Yr oedd gan un lawddryll a'r llall gyllell. Y*r oedd defnyddio cyllell lawn can waethed a defnyddio Uawddryll 0" oedd y rheithwyr yn credu fod y cyxiuddedig wedi saethu'r llall mewn hunan-amddiffyniad dylent ei rydd- •hau. Dycliwelwyd rheit-hiarn o ",J)dleuoz," a rhyddha'wyd y cyhuddedig. MEROD DE CYMRU. Caerdydd; Cvnghorydd Frederick Foxds- dike. Alberta we Lieut. Xol. Alex Sinclair, I V.D. lerthyr; Mr. Frederick Pedlar (mwn- wr). Alberafon Mr. S. H. By ass. Y.H. Albergafenni: Lieut.-Col. J. G- Bishop, O.B.E. Aberystwyth Athro Edward Ed- wards, M.A. Brycheiniog: Mr. W. F. Parry de Win ton A'berteifi Henadur John Evans (am y pedwerydd tro). Caerfyrddin Parry de Win ton A'berteifi Henadur John Evans (am y pedwerydd tro). Caerfyrddin Parch. A. Fuller Mills. Cowlbrldge: Henad- ur Edward John. Cydwelli Mr. John Mor- gan (adl-etholwyd). Llanelli Cynghorydd Daniel Williams, Y.H. (ail-etholwyd). M'yn- gan (adl-etholwyd). Llanelli Cynghorydd Daniel Williams, Y.H. (ail-etholwyd). Myn- wy: Cynghorydd A. T. Blake. Ctestellnedd I Cynghorydd J. R. Jones. Llanymddyfri: Mr. M. H. Nicholle. Llanbedr; Mr. David Thomas. CAROHAR I FAOHGEIN EEJUAiNC 0 RARRI. Ym Mrawdlys Moi^gwnwg, cyhuHdvPvd W. Ewart G. Cooksley (19), o Barri, o ladrata amryw symiau oddilar letywragedd yng Nghaerdydd. Cymerodd y ewm o 31p. 7s. 6c o un ty. Dywedodd Mr. Langman fod y cvhuddedig wedi bod mewn ysgol ddiwyg- iadol am dair blynedd ac wedi ei euogfarnu deirgwaith yn flaenorol. Rhanodd yr eiddo lladratedig i bolbl a gyfarfyddai ar yr heol. Anfonwyd ef i garchox am chwe' mis gyda llafur oaled. CAN-TORES 0 GAEtRDYDD 1 LLpiNDAIN. Nos Lun bu Mis6 Gwladye Naish, y gan. tores addawol o Gaerdydd, yn canu o flaen 11 cynhulliad neilltuol yn Llundain. Yn y cyn- hulliad yr oedd amryw o feirniaid cerddoro Datganodd ganeuon o weithiau Mozart, Parry, Stanford, Verdi, Gounod, Schubert, ac Elgar. Canodd yn odidog. Ax y diwedd cafodd dderfbyniad ardderebog.

BEWARE OF WASH-DAY EPIDEMICS Housewife's Arirs Covered Witb Fiery Sores I ZALM-BUK GAVE HER A NEW SKiX. "Wash-Day Eczema" is a painful form of 7 skin trouble, very prevalent at this time of year. Hands and arms get raw and tender after repeated immersion in water and ex- I posure to cold and frosty air. To prevent eczema or other serious diseases developing, a dressing of Zam-Buk should be applied when- ever the skin smarts, burns, or get inflamed, Mrs. Annie Long, of 1 The Butts, "Wick, Southampton. Sussex, in an interview with a reporter, said :— After drying my hands following a heavy dav's wash, I found my wrists inflamed and sore. The skin was very dry and fiery, and after swelling up, pimples brolie and dis- charged hot matter which stuck to my skin ah i T_ and caused otner sores to DreaR out. J-n a iew weeks both my arms were completely covered from wrists to shoulders with running sores. My skin got very scaly and peeled off. Sleep at night was impossible owing to the fiery irritation. "I went oa working as long as possible, though it was torture to use my hands. At last, however, it became absolutely impossible for me to do anything, my arms were in such an awful state. I tried all kinds of cheap ointments, poulticing and bandaging without getting the least bit better. "I ha dbeen suffering a year when Zam- Buk was strongly recommended to me as a wonderful healer. By checking the inflam- mation and soothing my iburning skin, Zam-Buk g-ave me early relief. So I per- severed with this balm, which I soon found was drying up the discharge and removing the loose scaly skin. It was such a relief to be free from the awful itching and burning, and now I got rest and sleep. "As r continued using Zam-Buk, my arms gradually regained their healthy condition and beautiful new skin grew fr--m wrists to shoulders. I am working agun now without pain or inconvenience, and I have, no trouble with my hands or arms. Zam-Buk cured my husband of piles and l,o healed a <pmnful sore on my son's neck. We are never without a box of this marvel- Ions healer in onr home." FREE TFST OF ZAM-BUK. For a few weeks only, the froprietcrs of Zam-Buk are prepared to give a-wav. absolute- ly free of charre to each of our readers, one sample box of The WnrldV Gre ;tert Re'der." Simply send a postcard if, The Zam-Buk laboratories. siring :'1):<1' i»,3rre and md(-irp,;s. and r--rt,ori;nR t -se come and date of this paper. (This w e.f!ti;)\. In wfenrn s sample bcx of -JX■ ed to you.

Tower Buildings CARNARVON. November, 14, 1919 To Whom it may Conrpm I teg to announce that I will commence business at the above address in the course of the next few days as an RENT1 °rJALUER' ESTATE AGENT, COLLECTOR, AND ACCOUNTANT, also Inventories carefully prepared, and Agent for leading offices in Life and Fire Insurance. I have been engaged for many years in n citors and Newspaper offices and the experience I gained will be valuable to me m ln my. new profession. This particularly applies to Property Sales, as I have in my capacity experience of all kinds of Properties. I shall give my personal attention to every kind of work entrusted to me, and I hope to merit your support and patronage Yours faithfully, EVAN ABBOTT, II An Explanation. THE AEOLIAN CO. LTD., iol. and exclusive agents in this district for th. geiau;xo Pianola Plaso are sew at lifberty to offer aa expl&satic# to the many prospective purchasers •: Pianola i PiaRQp whom they T. bees unable to supply. During the latter years oj war the whole energies of the vast « Piaaok Pie«i ^acto^iee wer# devoted ft^rcraifc work of as exceptioraillj tVpMl Jiature. It is to i-ecorgl that the organisa-tio* which had macll Pianola Pian, auprem. is pe-lst ^kmttnshjp waa aWe tc meet V d-eaiGaidfi with, equal Throughout th. whola perisd, however, the Aeoliaa atafl ol rftvdfra* InitruBftent ertJS were working fo mak* jjbf fiaaok ¥.o stiu more palka Noae will havo lost by waltii.g, for the post-war model of the WAer PJutAa Piano is the great«sr acillen emc-ni of ili. world's largest firm of mufciC&J iMklkMWJ makers. Always the best, th. new Weber Pl-Pola Pitso, witi. i latest giv you greater power 01 personal t: ipression tbaa. Oliver ins'-ypjmf 1 and offers constructional advantages that make its purchase a sound inr#ei*m for all tima. WE INVITE YOU TO CALL AT OUR SHjOWROOM&-THa- CXKCLB jPILAOE IN THIS DISTRICT WHERE YOU MAY SEB ,ANX> P(LAY THIS MAGNIFICENT iNEJW iMO'DEL. NO HOUHE CAN OFiFER YOU THE SAMI: MA^WACTUlR^B'S GUARANTEES ANT) ADVANT AGES AS THOSE EXTHNH>HI> TO THE AUTHORISED AG-EN IB OF THE AEOLIAN COM. PANY.. THE AEOLIAN CO. LTD., 'FHONE 222 TEl-EGRAVfS—• Colwyn Bay- STATION ROAD, COLWYN BAY. I Head Office: 135, NEW BOND STREET, LOUDON. W- Head Office: 135, NEW BOND STREET, LOUDON. We I yo werth i chwi gymeryd galal am eich olwg. YCHYr>IG IAWN O BOBL A DALANT SYLW DIG0N01L I'W LLYGAJCf, Nffi? MAE WEDI MYN'D YN RHY DDI WED DAB. Y MAE BYC&AIN AR Y LLYGAID YN HAWDD I'W GW1EXLA, OND OS MWYAF ANHAWDD YW YM WNEUD A HWY A NWC» «A«L PROFI EICH GOLYGON MEWN PRYD TRWY ALW GYDA 1" is ab riC I J Ones 'f< 42 High PWLLHELI. SPECTOLS AM Y PRISIAU MWYAF RT ESYMOL. PROFIR Y GOLwG GY3>AJI OFFERYNAU MWYAF DIWEDD AR. F- S. E Sf _„ "4 'r -f